Αρχική Σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και την Υπεύθυνη ΕπιχειρηματικότηταΆρθρο 01 – Πλαίσιο αρχών και στόχων του «Σχεδίου Εθνικής Στρατηγικής για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα των επιχειρήσεων και των οργανισμών»Σχόλιο του χρήστη Περικλής Βασιλόπουλος ΕΡΤ | 28 Ιουλίου 2017, 13:45
  • Σχόλιο του χρήστη 'Περικλής Βασιλόπουλος ΕΡΤ' | 28 Ιουλίου 2017, 13:45

    Περικλής Βασιλόπουλος ΕΡΤ – Β΄ Μέρος 1. Επί της Διαδικασίας: Η παράταση της στενάχωρης αρχικής προθεσμίας και ο επακόλουθος πολλαπλασιασμός περιεκτικών παρεμβάσεων από τους βασικούς φορείς που προωθούν την ΕΚΕ στην Ελλάδα απέδειξε ότι είμαστε στην αρχή ενός ουσιαστικού διαλόγου που με κατάλληλα βήματα μπορεί να μας οδηγήσει σε μια καλή νομοθέτηση του πλαισίου της Εθνικής Στρατηγικής ΕΚΕ. Άλλωστε και η κα Φωτεινή Παγκάλου, Επιστημονική Σύμβουλος της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου δήλωσε στη ραδιοφωνική εκπομπή Athens Calling – Η Αθήνα Καλεί του Α’ Προγράμματος ΕΡΑ τη Δευτέρα 24/7 10-12 το βράδυ (https://www.mixcloud.com/PericlesVassilopoulos/athens-calling-247-%CE%B1-%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%BF%CF%82/) ότι ακολουθεί δεύτερο κείμενο προτάσεων υλοποίησης όπως και ένας νέος κύκλος πολυεπίπεδων διαβουλεύσεων. Δηλαδή επρόκειτο τελικά για μια προ-Διαβούλευση. Εάν όμως είχε διευκρινιστεί αυτό το σημαντικό σημείο θα είχαμε εξοικονόμηση των αντίστοιχων δίκαιων κριτικών από το σύνολο σχεδόν των παρεμβάσεων. Εν πάσει περιπτώσει το σημαντικό είναι να προχωρήσει σωστά η διαδικασία από εδώ κι εμπρός. Πρόταση: Στο μέτρο που αποκρυσταλλώνονται οι βασικές κατευθύνσεις του διαλόγου η ΕΡΤ ως Δημόσια Ραδιοτηλεόραση θα μπορούσε να αναλάβει διαμέσου συντονισμένης δέσμης εκπομπών σε ραδιόφωνο/τηλεόραση/διαδίκτυο την μεταφορά του διαλόγου στο ευρύτερο κοινό και στο σύνολο των ενδιαφερόμενων φορέων. Τίτλος της δράσης «Κοινωνική Ευθύνη από όλους. Κοινωνική Ευθύνη για όλους». Πιο ειδικά επίσης και εντός του πλαισίου του Συμβουλίου Κοινωνικού Ελέγχου της ΕΡΤ που αποτελεί μια καινοτομική, συμμετοχική πρωτοβουλία συγκροτημένου ανοίγματος της ΕΡΤ στην κοινωνία και τα συμμετέχοντα μέρη (stakeholders) – αποτελείται από 55 πολίτες με κλήρωση και 55 εκπροσώπους δημοσίων φορέων και συλλογικοτήτων – θα μπορούσε να συγκροτηθεί μια ευέλικτη ομάδα διαλόγου και προώθησης της Κοινωνικής Ευθύνης στον Δημόσιο Τομέα με συνεργασία της ΕΡΤ με ΑΕΙ (ΕΜΠ, ΕΚΠΑ, Πάντειο, Οικονομικό Πανεπιστήμιο), το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, ΚΕΠΕ, ΕΥΔΑΠ/ΔΕΗ και Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Ήδη μετά από ενημέρωση του ΣΚΕ τρεις φορείς (Γ.Γ Ισότητας, ΕΣΑΜΕΑ, ΤΕΙ Αθηνών) κατέθεσαν τις προτάσεις τους στη Διαβούλευση. Θα ακολουθήσουν κι άλλοι. Η δημιουργία πολλών παράλληλων «νησίδων ενεργητικής δράσης ΕΚΕ» σε δημόσιο, ιδιωτικό τομέα, ΜΚΟ/Κοινωνία πολιτών και η δημιουργική σύζευξη τους στην πορεία ολοκλήρωσης της Διαβούλευσης μιας πραγματικά Εθνικής Στρατηγικής ΕΚΕ, είναι ο σωστός τρόπος κίνησης προς τα εμπρός και ο μόνος δρόμος που θα συμπεριλάβει πολλούς τομείς και φορείς και το ευρύτερο κοινό και δεν θα περιορίσει τη συζήτηση μόνο στους γνωρίζοντες, τους ειδικούς και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Σε μια τέτοια κατεύθυνση κινείται και η υποδειγματική κατά τη γνώμη μου συνεισφορά του Ι.Χ. Σαριδάκη στην παρούσα Διαβούλευση. 2. Η διευρυμένη πολυτομεακή πλατφόρμα της ΕΚΕ. Σωστά αναφέρεται στο Σχέδιο ότι η ΕΚΕ είναι μια δυναμικά εξελισσόμενη έννοια. Πολύ σωστά αναφέρεται επίσης η θέση ότι η ΕΚΕ αφορά εξίσου τον ιδιωτικό τομέα και τον δημόσιο τομέα αλλά και το σύνολο της κοινωνίας. Η ΕΚΕ αποτελεί πλέον γενικό κοινωνικό διακύβευμα. Αυτές οι θέσεις αποτελούν τα βασικά πλεονεκτήματα της προτεινόμενης Εθνικής Στρατηγικής και νομίζω ότι πρέπει να αποτελέσουν τον κεντρικό πυρήνα της εν εξελίξει διαβούλευσης σε συνδυασμό με τις αναγκαίες αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο υπάρχον κείμενο και έχουν τονιστεί ορθά από πολλές παρεμβάσεις (Σύνδεση με την agenda 2030 για την Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ, εθελοντική υιοθέτηση ΕΚΕ από τον ιδιωτικό τομέα πέραν της υποχρεωτικής κανονιστικής συμμόρφωσης). Επειδή όμως η ΕΚΕ είναι μια δυναμικά εξελισσόμενη έννοια, τίποτα δεν πρέπει να θεωρηθεί αυτονόητο. Το καλύτερο πεδίο εξέτασης αυτής της εξελικτικής πορείας είναι η ίδια η ευρωπαϊκή πολιτική. Το 2001 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε την ΕΚΕ ως «έννοια σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους με άλλα ενδιαφερόμενα μέλη» (COM (2001)366). Με σαφήνεια η Επιτροπή περιορίζει την ΕΚΕ στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και ιδίως τις μεγάλες, ενώ δεν υπάρχει ούτε ως υποψία ο ρόλος της πολιτείας. Δέκα χρόνια μετά, το 2011 και κάτω από την επήρεια της Μεγάλης Κρίσης του 2008, τα πράγματα αλλάζουν πολύ αλλά όχι πλήρως. Η Επιτροπή προωθεί έναν νέο ορισμό της ΕΚΕ ως «ευθύνη των επιχειρήσεων για τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία». «Προϋπόθεση για την εκπλήρωση αυτής της ευθύνης είναι ο σεβασμός της ισχύουσας νομοθεσίας και των συλλογικών συμφωνιών μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Για να ανταποκρίνονται πλήρως στην εταιρική κοινωνική ευθύνη τους, οι επιχειρήσεις πρέπει να καθιερώσουν διαδικασίες για την ένταξη των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και δεοντολογικών πτυχών και των πτυχών των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των δικαιωμάτων του καταναλωτή, τόσο στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα όσο και στη βασική στρατηγική τους σε στενή συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέλη» (Ανακοίνωση της Επιτροπής COM (2011)681). Διευρύνεται το θεματολόγιο της ΕΚΕ, μπαίνει η στρατηγική διάσταση και για πρώτη φορά εισέρχονται στο πεδίο της ΕΚΕ οι δημόσιες αρχές με ρόλο υποστήριξης της ΕΚΕ και προοπτική κανονιστικής ρύθμισης. Κάνει την εμφάνιση της επίσης η έννοια της υποχρεωτικής λογοδοσίας των επιχειρήσεων που το 2014 μετατρέπεται στην Οδηγία 2014/95/ΕΕ για την δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Γιατί συμβαίνει όμως μια τέτοια σημαντική αλλαγή που ανοίγει τον δρόμο στη ρυθμιστική και κανονιστική παρέμβαση των κρατών μελών και της ΕΕ σε ένα τομέα που αναγόταν στην πλήρη αυτορρύθμιση των επιχειρήσεων; Η εξήγηση δίνεται λίγο πιο κάτω. «Συχνά υπάρχει χάσμα μεταξύ των προσδοκιών των πολιτών και της αντίληψής τους ως προς την πραγματικότητα της επιχειρηματικής συμπεριφοράς. Αυτό το χάσμα οφείλεται, εν μέρει, άλλοτε στην ανεύθυνη συμπεριφορά ορισμένων επιχειρήσεων και άλλοτε στην υπερβολική διαφήμιση από ορισμένες επιχειρήσεις των περιβαλλοντικών ή κοινωνικών επιτευγμάτων τους. Μερικές φορές το χάσμα αυτό προξενείται εξαιτίας ανεπαρκούς κατανόησης από ορισμένες επιχειρήσεις των ταχέως εξελισσόμενων κοινωνικών προσδοκιών, καθώς και εξαιτίας ανεπαρκούς συνειδητοποίησης εκ μέρους των πολιτών των επιτευγμάτων των επιχειρήσεων και των περιορισμών υπό τους οποίους αυτές λειτουργούν. Η Επιτροπή προτίθεται να αντιμετωπίσει το θέμα των παραπλανητικών οικολογικών ισχυρισμών κατά την προώθηση προϊόντων στην αγορά (το λεγόμενο «πράσινο πλυντήριο)/green washing». ((Ανακοίνωση της Επιτροπής COM (2011)681). Παρόλα αυτά, επειδή τα πάντα στο επίπεδο της κοινοτικής πρακτικής είναι προϊόν συμβιβασμών σε άλλο σημείο αναφέρεται «Η ανάπτυξη της ΕΚΕ πρέπει να καθοδηγείται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις» (σελ. 9). Η στροφή όμως είχε ήδη γίνει. Έτσι, «τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών συνεπειών της συμπεριφοράς των επιχειρήσεων. Οι δημόσιες αρχές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να επιδεικνύουν κοινωνική υπευθυνότητα, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις σχέσεις τους με τις επιχειρήσεις» (σελ.10). Η διευρυμένη έννοια της ΕΚΕ ως γενικό κοινωνικό διακύβευμα, ο ρόλος του Δημόσιου Τομέα και η πολυμερής/πολυτομεακή πλατφόρμα με επιχειρήσεις, Πολιτεία, ΜΚΟ, ΜΜΕ ως μέθοδος εξισορρόπησης και αλληλοδιορθωτικής προώθησης της ΕΚΕ είναι ήδη εδώ. Πρόκειται για το πλουραλιστικό μοντέλο πολλαπλής διακυβέρνησης που υφίσταται σε πολλούς τομείς κοινοτικής πολιτικής. Σε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις για την ΕΚΕ που έγινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την 6η Φεβρουαρίου 2013 και οδήγησε σε Ψήφισμα η νέα αυτή αντίληψη κυριαρχεί. Ανάμεσα σε άλλα, αναφέρεται ότι «το Ε.Κ επαινεί τα κράτη μέλη για τις σημαντικές προσπάθειές τους να καταρτίσουν και να υλοποιήσουν εθνικά σχέδια δράσης για την ΕΚΕ μετά από διαβουλεύσεις με εθνικές πολυμερείς πλατφόρμες σε πολλές χώρες της ΕΕ. Εκφράζει, εντούτοις, την ανησυχία του διότι ένα ευρύ φάσμα μέτρων πολιτικής εξακολουθεί να μην αποδίδει σημαντικά ορατά αποτελέσματα όσον αφορά την προώθηση της ΕΚΕ. Ζητεί να υπάρξει μεγαλύτερη προσπάθεια έρευνας και αποτίμησης στα μέτρα δημόσιας πολιτικής για την ΕΚΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Καλεί την ίδια την Επιτροπή να πρωτοστατήσει δίνοντας το παράδειγμα ως υπεύθυνος εργοδότης μέσω της δημοσίευσης έκθεσης σχετικά με την δικής της ΕΚΕ σύμφωνα με το παράρτημα περί δημοσίου τομέα της GRI και μέσω της παροχής ειδικών αδειών στο προσωπικό της Επιτροπής ώστε να υλοποιήσουν πρωτοβουλίες εθελοντισμού εργαζομένων, καθώς και μέσω της επανένταξης των χρήσεων των επενδύσεων του συνταξιοδοτικού ταμείου με δεοντολογικά κριτήρια». Το 2014 με την υιοθέτηση της προαναφερθείσας Οδηγίας 2014/95/ΕΕ και ύστερα από 15 χρόνια σταδιακών προσαρμογών ένας πρώτος κύκλος έκλεισε. Οι μεγάλες επιχειρήσεις με πάνω από 500 εργαζομένους αποκτούν υποχρέωση τεκμηριωμένης λογοδοσίας και ότι ανήκε στο παρελθόν στον χώρο της οικειοθελούς προσαρμογής τώρα βρίσκεται στον χώρο της κανονιστικής συμμόρφωσης. Η ΕΚΕ καλείται να επεκταθεί σε νέους τομείς και χώρους καλύπτοντας έτσι τις εξελισσόμενες προσδοκίες των κοινωνιών. Υπάρχουν πολλοί που διαμαρτύρονται γι’ αυτήν την εξέλιξη τονίζοντας ότι επιβαρύνει γραφειοκρατικά τις επιχειρήσεις, αναιρεί τον οικειοθελή χαρακτήρα της ΕΚΕ και προωθεί την περιττή κρατική ρύθμιση. Άλλοι αντίθετα θεωρούν ότι η ευρωπαϊκή πολιτική για την ΕΚΕ μέσα σε ένα καθεστώς ύφεσης, κρίσης, ανισοτήτων και μεγάλων εταιρικών σκανδάλων, αποτελεί τον ελαχιστότατο κοινό παρανομαστή που λειτουργεί ως φύλλο «συκής» στον –ακόμα- κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο λόγο και πρακτική. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εκπονήσουμε από κοινού μια προσαρμογή στις σημερινές ανάγκες της χώρας για Εθνική Στρατηγική για την ΕΚΕ, λαμβάνοντας υπόψη και το ευρωπαϊκό κεκτημένο οσοδήποτε αντιφατικό και ατελές κι αν είναι. Μπορούμε μάλιστα να κάνουμε και κάποια βήματα προς τα εμπρός. Αν μάλιστα κάποιος διαβάσει ανάμεσα στις γραμμές θα δει ότι μέσα στην συζήτηση για την ΕΚΕ ξεπηδούν όλα τα διακυβεύματα των σύγχρονων κοινωνιών που αφορούν άμεσα τους πολλούς. Δηλαδή όλους. Περικλής Βασιλόπουλος Επιτροπή Κοινωνικής Υπευθυνότητας ΕΡΤ – ΚΕΕΠ της ΕΡΤ. Επικοινωνία pvasilopoulos@ert.gr