Παρακαλούνται οι σχολιαστές των προτεινόμενων διατάξεων να αναφέρουν το άρθρο του νόμου στο οποίο αφορούν οι επισημάνσεις τους προκειμένου να είναι ευχερέστερη η επεξεργασία τους και να επιταχύνεται η διαδικασία έγκρισής της ανάρτησής τους.
Μπορείτε να μεταφορτώσετε ολόκληρο το σχέδιο νόμου εδώ.
|
Υπουργείο Ανάπτυξης Νίκης 5-7, 10180, Αθήνα email: public@mnec.gr Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων OpenGov.gr Ανοικτή Διακυβέρνηση |
Πολιτική Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Πολιτική Ασφαλείας και Πολιτική Cookies Όροι Χρήσης Πλαίσιο Διαλόγου |
Creative Commons License Με Χρήση του ΕΛ/ΛΑΚ λογισμικού Wordpress. |
1. Σχετικά με την υποχρέωση υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών κατακύρωσης ή και λοιπών δικαιολογητικών/εγγράφων, ο χρόνος των προθεσμιών μέχρι τώρα μετριέται σε ημερολογιακές και όχι εργάσιμες ημέρες. Να γίνει εργάσιμες.
2. Σχετικά με την υπογραφή του ΕΕΕΣ να καταργηθεί το 10 μέρες πριν από την υποβολή και να μπορεί να υπογραφεί από την ημερομηνία έναρξη της υποβολής προσφορών.
3. Το κόστος των εξόδων δημοσίευσης των διακηρύξεων θα πρέπει να προσδιορίζεται σε κάθε διακήρυξη ωστε οι υποψήφιοι ανάδοχοι να το λάβουν υπόψη τους στον υπολογισμό του κόστους της προσφοράς τους (εγκύκλιος 11 με αρ.πρωτ. 27754/28-06-2010). Ενώ η εγκύκλιος είναι σε ισχύ, δεν εφαρμόζεται και υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στο κόστος αυτό (απο 200€ ως 3000€).
4. Τα ζητούμενα πιστοποιητικά πρωτοδικείου όπως περιγράφονται στις διακηρύξεις ως δικαιολογητικά κατακύρωσης να είναι σε πλήρη αντιστοιχία με τα όσα εκδίδουν τα πρωτοδικεία (πχ πιστοποιητικό περι μη πτώχευσης δεν εκδίδεται διότι προϋποθέτει πτώχευση).
5. Να δίνεται μεγαλύτερος χρόνος από την ημερομηνία ανάρτησης της διακήρυξης και μέχρι την υποβολή της υποβολής προσφοράς. Ο χρόνος των 14 ημερών είναι ασφυκτικά μικρός για την περίπτωση των Συμβάσεων Προμηθειών που αφορούν ειδικό σύνθετο εξοπλισμό (πχ χωματουργικά μηχανήματα).Ιδανικά θα ήταν 30 εργάσιμες ημέρες ή 45 ημερολογιακές απο την ανάρτηση της διακήρυξης.
6. Κατά το μήνα Αύγουστο να παρατείνεται η προθεσμία υποβολής δικαιολογητικών καθώς τα δικαστήρια δεν λειτουργούν κατά τη περίοδο του Αυγούστου/δεν εκδίδουν πιστοποιητικά.
7. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών για διαγωνισμούς που αναρτώνται στο τέλος του Ιουλίου να είναι τουλάχιστον 40 – 45 ημερών ώστε να μπορούν οι οικονομικοί φορείς να ανταπεξέλθουν λόγω των καλοκαιρινών αδειών.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Ν4412/2016
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ
Εστιάζουμε κατ’ ανάγκην λεπτομερώς σε κρίσιμες για την ανάπτυξη και την καινοτομία ρυθμίσεις του Ν/Σ, που συνδέονται με τα κριτήρια επιλογής και καταλληλότητας των οικονομικών φορέων, που καλούνται να συμμετέχουν σε Δημόσιες Συμβάσεις Έργων ή Μελετών τους.
Παρατηρούμε ότι για μια ακόμη φορά συνεχίζονται οι στρεβλώσεις του υφιστάμενου επί δεκαετίες θεσμικού πλαισίου, σε συγκρούσεις με το πνεύμα και το γράμμα των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και ειδικότερα με τις βασικές αρχές περί αποφυγής διακρίσεων, διαφάνειας και ίσων όρων ανταγωνισμού. Πρόδηλες συγκρούσεις που προκύπτουν από διατάξεις του ν4412/16 που παραμένουν σχεδόν αλώβητες και με το υπόψη Ν/Σ.
Οι αναφορές μας στη συνέχεια επικεντρώνονται εκ των πραγμάτων, σε ειδικά έργα όπως είναι π.χ. τα έργα προστασίας του περιβάλλοντος και συνδέονται ή αντιστοιχούνται με επαγγελματικές δραστηριότητες των Χημικών Μηχανικών – Μηχανικών Διεργασιών και των οικονομικών φορέων που δημιουργούν. Σε καμία όμως περίπτωση θεωρούμε την αντιστοίχιση ως αποκλειστική, δεδομένου ότι οι οικονομικοί φορείς άλλων ειδικοτήτων διπλωματούχων μηχανικών, διαθέτουν τις ικανότητες για να δραστηριοποιούνται στα έργα αυτά.
1.0 Ορθά αφαιρέθηκαν στο Ν/Σ οι κατηγορίες έργων από τους ορισμούς του Άρθρου 2 του ν.4412/16, παραμένουν όμως στη παρ.2 του Άρθρου 45 του ΠΔ 71/2019, η ισχύς του οποίου επιβεβαιώνεται σε πληθώρα Άρθρων του Ν/Σ (π.χ. παρ. 2 Άρθρου 83 που παραμένει και παρ. 3 Άρθρου 76 του ν4412/16 όπως τροποποιείται). Η κατηγοριοποίηση ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ για τα διάφορα είδη έργων, ανάλογα με το κύριο αντικείμενό τους ή το λειτουργικό τους σκοπό, πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά από τις αναθέτουσες αρχές με βάση τον κανονισμό 213/2008 (τροποποίηση του 2195/2002). Η κατηγοριοποίηση CPV εξυπηρετεί τόσο τη διαφάνεια στις προκηρύξεις κατασκευής Δημοσίων Έργων, σύμφωνα με τις Οδηγίες 2014/24ΕΕ και 2014/25ΕΕ, όσο και την αντιστοίχιση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων των οικονομικών φορέων ή και των συνεργαζόμενων κατ’ επιλογή τους υπεργολάβων, για τις απαιτούμενες κατασκευαστικές δομικές εργασίες και υπηρεσίες εγκατάστασης εξοπλισμού, σε ένα συγκεκριμένο κάθε φορά έργο. Κατόπιν τούτου, οι Οδηγίες είναι απολύτως σαφείς ως προς τα κριτήρια επιλογής οικονομικών φορέων ή ενώσεών τους, που επιθυμούν να συμμετέχουν σε μια σύμβαση έργου με συγκεκριμένο κύριο αντικείμενο ή λειτουργικό σκοπό. Τα δε κριτήρια επιλογής δεν πρέπει να εμπλέκονται με τα κριτήρια ανάθεσης, όπως τούτο επίσης επιβάλλεται από την Οδηγία.
Η κατηγοριοποίηση των έργων του Ελληνικού Μητρώου Εργοληπτών χωρίς αντιστοίχιση στις κατασκευαστικές εργασίες, με πέντε ψηφία του CPV που υποδηλώνουν κατηγορία με λειτουργικό σκοπό πλήρους ή διακριτού τμήματος ενός έργου, είναι απολύτως ασύμβατη με το ενωσιακό δίκαιο και οδηγεί μονίμως σε τραγελαφικές καταστάσεις προκηρύξεων, όπως χαρακτηριστικά είναι η ακόλουθη:
Σε προκήρυξη με κύριο CPV 45252100-9 «Κατασκευαστικές εργασίες ακαθάρτων υδάτων» που αποτελούν εξειδίκευση της κατηγορίας με CPV 45252000-8, καλούνται συνήθως Εργοληπτικές Εταιρείες του ΜΕΕΠ, μεμονωμένα ή σε ένωση, για «Υδραυλικά Έργα», «Οικοδομικά Έργα», «Η/Μ Έργα» και «Έργα καθαρισμού και επεξεργασίας νερού και υγρών, στέρεών και αερίων αποβλήτων – Έργα ΚΑΘ» με διακρίσεις σε τάξεις, ανάλογα με τεμαχισμό του προϋπολογισμού και ελάχιστη στελέχωση με συγκεκριμένες ειδικότητες μηχανικών ανά έργο και χωρίς αναφορά σε διακριτές κατηγορίες του CPV.
Όμως στις επιμέρους κατηγορίες του CPV 45240000-1 «Κατασκευαστικές Εργασίες για Υδραυλικά Έργα» δεν υφίσταται εξειδίκευση σχετιζόμενη με τον κωδικό της προκήρυξης και τις πρόσθετες εξειδικεύσεις του στο CPV. Επίσης, στο CPV δεν υφίστανται κατηγορίες «Η/Μ Έργα» και «Οικοδομικά Έργα» χωρίς προσδιορισμό λειτουργικού σκοπού. Αντίθετα, υφίστανται «Υπηρεσίες Εγκατάστασης Η/Μ Εξοπλισμού» και «Δομικές Κατασκευές σε εγκαταστάσεις αποβλήτων» που όμως δεν μπορούν να αποτελούν κατηγορία διακριτού έργου, στη συγκεκριμένη προκήρυξη.
Πέραν τούτων στην εξεταζόμενη προκήρυξη και παρόμοιες, παρατηρείται κατάφωρη υποβάθμιση έως και απαλοιφή του προϋπολογισμού του κύριου αντικειμένου που αντιστοιχείται σύμφωνα με το ισχύον Μητρώο, αλλά κυρίως σύμφωνα με το CPV σε κατηγορία εργασιών ΚΑΘ, στις οποίες δραστηριοποιούνται οι εργολήπτες Χημικοί Μηχανικοί υπέρ των εργοληπτών των άλλων κατηγοριών. Τούτο εξηγείται στην επόμενη παράγραφο.
Αναγνωρίζεται ότι η επαναδιατύπωση στο Ν/Σ της παρ. 1(δ) του Άρθρου 76 του ν4412/16 κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Αποτελεί όμως σταγόνα στον ωκεανό, χωρίς διατάξεις που να αναφέρονται στην οργάνωση των Μητρώων υποχρεωτικά με βάση το CPV και χωρίς σαφή διάκριση των κριτηρίων επιλογής από τα κριτήρια ανάθεσης με πλήρη εφαρμογή των σχετικών ρυθμίσεων των Οδηγιών.
2.0 Η ένταξη του Προσαρτήματος Γ Παράρτημα Ι στο ν4412/16 και η διατήρηση του με το Ν/Σ, αποτελεί αυταπόδεικτη ομολογία της κατάφορης παραβίασης των αρχών περί αποφυγής διακρίσεων και ίσων όρων ανταγωνισμού που πρέπει να διακρίνουν τις Δημόσιες Συμβάσεις.
Α. Ενώ στην περ. (15) της παρ. 3 του Άρθρου 2 του ν4412/16 όπως τροποποιείται, περιλαμβάνεται η υπ’ αρ. 18 η κατηγορία «Μελετών Χημικής Μηχανικής και Χημικών Εγκαταστάσεων», η κατηγορία αυτή απουσιάζει (!!) από το Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Γ. Γίνεται δηλαδή τουλάχιστον δεκτό ότι έως σήμερα δεν υφίσταται αντικείμενο και προδιαγραφές για αυτή την κατηγορία μελετών στον Κανονισμό Προεκτιμόμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, που σε συνδυασμό με τις προδιαγραφές μελετών του ΠΔ696/74 αποτελούν το εφαρμοζόμενο θεσμικό πλαίσιο για την εκπόνηση των Μελετών Δημοσίων Έργων, σε σύγκρουση όμως με λοιπές ισχύουσες διατάξεις. Αναφερόμαστε ειδικά για την κατηγορία, στο υπ’ αρ. 18, στο ΒΔ19/21 Φεβ 1938, όπου προδιαγράφονται το αντικείμενο, οι προδιαγραφές και οι εργασίες των Χημικών Μηχανικών στα χημικοτεχνικά έργα, στα οποία σύμφωνα με το ΠΔ274/97 ανήκουν και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού και υγρών, στερεών και αέριων αποβλήτων.
Β. Έλλειψη προδιαγραφών στο ΠΔ696/74 και στον ΚΠΑΜΥ υφίσταται και για άλλες μελέτες όπως χαρακτηριστικά είναι οι Ενεργειακές, Βιομηχανικές, οι Μεταλλευτικές, οι Μελέτες Συστημάτων Πληροφορικής και Δικτύων κ.α. Η πρόβλεψη έκδοσης Υπ. Απόφασης με γνώμη του ΤΕΕ της παρ. 2 του Άρθρου 75 του ν4412/16 που δεν τροποποιείται, για τον καθορισμό της αντιστοιχίας κάθε κατηγορίας μελέτης με το επιστημονικό πεδίο των εγγεγραμμένων φυσικών προσώπων και Εταιρειών στα Μητρώα Μελετητών, επαναλαμβάνεται χωρίς αποτέλεσμα, επί σειρά δεκαετιών και το γεγονός δεν μπορεί να μη σχετίζεται με την οργάνωση και τις ευθύνες του ΤΕΕ. Στο διάστημα αυτό τα πτυχία μελετητών χωρίς προδιαγραφές στον ΚΠΑΜΥ, είτε αγνοούνται είτε υποβαθμίζονται και οι μελέτες που θα μπορούσαν να εκπονηθούν από τους μελετητές αυτούς, καλύπτονται από «Προνομιούχους». Έτσι το αντικείμενο μελέτης εγκαταστάσεων ΚΑΘ δεν μπορεί να ανατεθεί σε μελετητές Χημικούς Μηχανικούς, ούτε σε εργολήπτες έργων ΚΑΘ σε περιπτώσεις μελετοκατασκευών. Ανατίθεται σε μελετητές Υδραυλικών Έργων και Η/Μ έργων που προετοιμάζουν και τον προϋπολογισμό των έργων αυτών, με τον τρόπο που αναφέρθηκε στα προηγούμενα. Δεν μπορεί πράγματι να υπάρχει πλέον χαρακτηριστική περίπτωση διακρίσεων.
Γ. Οι κατηγορίες μελετών αρχιτεκτόνων και μηχανικών του CPV χωρίς προδήλως αυθαίρετες διαφοροποιήσεις, μπορούν να αντιστοιχούνται με επαγγελματικές δραστηριότητες κατοχυρωμένες ή μη φυσικού προσώπου ή οικονομικού φορέα. Η διαφοροποίηση των κατηγοριών μελετών και οι αντιστοιχήσεις τους με CPV στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος ΙΙ, προκύπτουν αυθαίρετα από επαγγελματικό δικαίωμα ομάδων ειδικοτήτων διπλωματούχων μηχανικών, που δικαιούνται αποκλειστικά πρόσβασης και άσκησης στις κατηγορίες μελετών του ΚΠΑΜΥ, χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψη, ούτε τα αναφερθέντα προηγουμένως, ούτε το ΠΔ99/18 «Περί Ρύθμισης του επαγγέλματος του Μηχανικού», ούτε και κυρίως η Οδηγία 958/2018 που ισχύει υποχρεωτικά στην χώρα από την 20/07/2020 και σύμφωνα με την οποία απαιτείται λεπτομερής έλεγχος αναλογικότητας πριν τη θέσπιση νέας νομοθετικής κατοχύρωσης των επαγγελμάτων.
Η ελάχιστη παρέμβαση που πρέπει να γίνει στο Ν/Σ για τις μελέτες Δ.Ε, είναι η κατάργηση της περ. (15) της παρ. 3 του Άρθρου 2 του ν4412/16 και προφανώς του Προσαρτήματος Γ – Παράρτημα Ι. Η οργάνωση των Μητρώων Μελετητών πρέπει να είναι απολύτως συμβατή με το CPV, που στο θέμα αυτό ταυτίζεται με τα ΚΑΔ. (NACE rev. 1)
3.0 Επισημαίνουμε και ορισμένα πρόσθετα σημεία του Ν/Σ που θεωρούμε εξαιρετικής σημασίας:
Α. Στις περιπτώσεις συμβάσεων για «Εκτέλεση Έργου» η οριστική μελέτη πρέπει να εκπονείται με ευθύνη της αναθέτουσας αρχής, με τη συνδρομή των μελετητών και συμβούλων που επιλέγει και η ευθύνη προφανώς για το αποτέλεσμα ανήκει στην αρχή, που βέβαια πρέπει με τους συμβούλους της να επιβλέπει την εφαρμογή της μελέτης. Ορισμένες αποκλίσεις για την ανάθεση ορισμένων υποστηρικτικών μελετών στον ανάδοχο δεν αποκλείονται, αλλά τούτο δεν σχετίζεται με το σχεδιασμό του κύριου αντικειμένου του έργου. Είναι όμως γνωστό από πλήθος διακηρύξεων, ότι η ευθύνη π.χ. απόδοσης μιας εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων, που δεν έχει σχεδιασθεί από τον ανάδοχο, επιχειρείται με τη σύμβαση να μεταφερθεί σ’ αυτόν. Τούτο είναι απαράδεκτο και πρέπει να αντιμετωπισθεί στο Ν/Σ.
Β. Έργα διεργασιών (Processes) όπως είναι τα μεγάλα έργα Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας νερού και αποβλήτων ή τα Ενεργειακά Έργα δημοπρατούνται συνήθως και ορθά με οριστικό σχεδιασμό από τον Ανάδοχο, είτε Turnkey, είτε BOD. Σ’ όλες τις περιπτώσεις παρέχεται ελευθερία στον Ανάδοχο να σχεδιάσει, να οργανώσει και να εκτελέσει όλες τις απαιτούμενες εργασίες σύμφωνα με Κανονισμούς, Προδιαγραφές και Πρότυπα, ο δε Εργοδότης με τους Συμβούλους Μηχανικούς του, δίνει το βάρος στον έλεγχο και στην αξιολόγηση των δεσμεύσεων ή απαιτήσεων του σχεδιασμού, της κατασκευής, της λειτουργίας και συντήρησης του Έργου, σύμφωνα κάθε φορά με τους όρους της σύμβασης.
Αναγνωρίζεται ότι το Άρθρο 50 του ν4412/16 όπως τροποποιείται, προβλέπει Δημόσιες Συμβάσεις με αντικείμενο τη μελέτη και την εκτέλεση (κατασκευή) έργου. Είναι όμως τουλάχιστον ανεξήγητη παρ. 4 που δεν προβλέπει αξιολόγηση της μελέτης στη διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης και πρέπει να τροποποιηθεί. Πλέον ανεξήγητη είναι η υποχρεωτική εμπλοκή Μελετητών των Μητρώων στις μελέτες που θα εκπονηθούν με ευθύνη του αναδόχου. (παρ. 2 Άρθρου 77 ν4412/16, όπως τροποποιείται). Το γεγονός πέραν αδυναμίας εφαρμογής του στις περιπτώσεις έλλειψης μελετητών απολύτως σχετικών με το αντικείμενο του έργου, επεμβαίνει απαραδέκτως στην τεχνολογία, στην οργάνωση και στις επιλογές συνεργατών, με ευθύνη του αναδόχου.
Γ. Ο ρόλος των Μελετητών ή των Συμβούλων Μηχανικών Δ.Ε. πρέπει να επικεντρώνεται σε υπηρεσίες προς την Αναθέτουσα Αρχή απαιτούμενων για την απρόσκοπτη εκτέλεση των έργων, καθώς και στην επίβλεψη κατά την εκτέλεση των έργων, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση Κανονισμών Ασφαλείας και Προστασίας και τέλος στις απαιτούμενες διαδικασίες και ενέργειες ελέγχου του αποτελέσματος, για το οποίο έχει δεσμευθεί με τη σύμβαση ο Ανάδοχος.
Δ. Ο όγκος του Ν/Σ στο οποίο βέβαια ενσωματώνονται οι μη τροποποιούμενες διατάξεις του ν4412/16, δεν αποτελούν απλοποίηση. Πολλές ρυθμίσεις του Ν/Σ θα μπορούσαν να αποτελούν απλά εξειδίκευση των Παραρτημάτων των Οδηγιών.
Θεωρούμε από τα προηγούμενα ότι η δομή, το μέγεθος και κυρίως η διατήρηση των στρεβλώσεων στο υπόψη Ν/Σ δεν αποτελούν ούτε απλοποίηση, ούτε συμβάλλουν στην ανάπτυξη. Είναι επιτέλους καιρός η Κυβέρνηση και η Βουλή να εφαρμόσουν τις Οδηγίες χωρίς αυθαίρετες προσαρμογές και για τη δομή των διαφόρων συμβάσεων να εφαρμοσθούν οι διακριτές εκδόσεις της Διεθνούς Ομοσπονδίας Συμβούλων Μηχανικών (International Federation of Consulting Engineers – FIDIC), δεδομένου ότι η εφαρμογή τους απαιτείται από διεθνείς Επενδυτικές Τράπεζες, προκειμένου να υπάρξει χρηματοδότηση σε έργα υποδομής.
Απο το κείμενο της Νομοπαρασκευαστικης Επιτροπής που ετέθη προς διαβούλευση,προκυπτουν τα εξής ζητήματα , σε οτι αφορά το καθεστως που ισχύει κατα την εκτελεση συμβάσεων της ΕΥΑΘ Α.Ε. ως εταιρειας υπαγομένης στο Κεφαλαιο Β του ν. 3429/2005.
1ον Η επιλογή της Νομ. Επ. να μην προβεί σε εκ νεου τροποποίηση της παρ 7 του αρθρου 222, έχει ως συνεπεια να εξακολουθεί υφισταμενη η σύγκρουση με τα όσα διαλαμβανονται στο αρθρο 334 αναφορικά με τη συμπληρωματική εφαρμογή των διατάξεων του Κεφ II του Μερους Β του Βιβλιου I ( αρθρα 134 εως 220 ).Στην εν λόγω σύγκρουση ειναι προφανές οτι επικρατεί, ως ειδικοτερη, η διάταξη της παρ 7 του αρθρου 222 που προβλεπει την ΜΗ εφαρμογή των οριζομένων στις παρ 4,5 και 6 του αρθρου 1 του ν. 4412/2016, μη δυναμενη να καμφθεί από την γενικότερης ισχυος τοιαύτη του αρθρου 334, η οποία καταλαμβάνει όλους τους αναθέτοντας φορείς, πλην βεβαίως ( ερμηνευτικα ) των εταιρειων του Κεφ Β του ν.3439/05.Αφ’ ης στιγμής παραμένει η βουληση του νομοθέτη περι της ειδικης μεταχειρισεως των εταιρειων αυτών, επιβάλλεται οπως ρυθμιστεί το ζήτημα δια της προσθεσεως του αρθρου 334 στις μη εφαρμοζομενες διατάξεις της παρ 7 του αρθρου 222.
2ον. Ειναι γεγονος ότι η μη εφαρμογή των άρθρων 134 εως 220 κατά την εκτελεση των συμβασεων για τις εταιρείες του Κεφ Β του ν. 3439/05,χωρις αλλη προβλεψη,δημιουργεί αμφιβολία ως προς το αν η πραγματική βούληση του νομοθέτη είναι η επίλυση των διαφορών να καταλειπεται, για μεν το προδικαστικο στάδιο σε πλαίσιο ρυθμιζόμενο απο τα τευχη δημοπρατησης ( διακήρυξη, ΕΣΥ ), για δε το δικαστικό στις διατάξεις του Κ.Πολ.Δ. Επ’ αυτου σημειώνονται τα εξης:
Η Νομ.Επ. για τους αναθετοντες φορείς ΓΕΝΙΚΑ, με την προταξη ,στο υπο αντικατάσταση αρθρο 334 ως εφαρμοστεων διαταξεων ,των ορων της συμβάσεως και συμπληρωματικως αυτων του Κεφ II του Μερους Β του Βιβλιου I [ αρα και των αρθρων 174- συνδυαστικα με το αρθρο 180 παρ 3 περ. Α εδ δευτερο και περ.Β – 198 ( παρ 1- 10 και 12 )-συνδυαστικα με το άρθρο 199- και 205] φαίνεται οτι θεσπίζει τη δυνατοτητα ρυθμίσεως του προδικαστικου σταδίου επιλυσεως των διαφορών κατά διαφορετικό τρόπο απ’ ότι προβλέπουν τα προαναφερθεντα άρθρα. Εξυπακουεται οτι για την δικαστική επίλυση δεν τίθεται θέμα, αφού ουτε η δικαιοδοσία ούτε η υλικη αρμοδιότητα των δικαστηριων δυνανται να ρυθμίζονται διαφορετικά από τα οριζομενα υπο του νομοθετου,οπότε η οποιαδηποτε πρόβλεψη καθισταται ανεφαρμοστη,εφαρμοζομενωνΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ των αρθρων 175, 198(παρ 11) και 205Α.
Ισχυόντων των ανωτέρω δεν καταλειπεται η παραμικρη αμφιβολια ότι η βουληση του νομοθετη, για τις εταιρειες του ΚΕΦ Β του ν.3429/05, είναι να ΜΗΝ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ α)οι διατάξεις των αρθρων 174, 198( παρ 1-10 και 12) και 205 για την διοικητικη επίλυση των διαφορων και β) οι διατάξεις των αρθρων 175, 198(παρ 11) και 205Α για την δικαστικη επιλυση,ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑΜΕΝΕΣ οι πρωτες απο διαδικασία προβλεπόμενη στα συμβατικά τευχη ( διακηρυξη, ΕΣΥ ) και οι δεύτερες απο τις διαταξεις του Κ.Πολ.Δ. Δεν αποκλείεται βεβαίως δια την ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ να γινεται παραπομπή στις διατάξεις των αρθρων 175, 198(παρ 11) και 205Α του ν.4412/16.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ
ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΧΗ
» Η παρ 7 του άρθρου 222 του ν.4412/2016(Α 147) τροποποιείται και το άρθρο 222 διαμορφώνεται ως εξης: 1…..6…..7. Οι διαταξεις των αρθρων 279, 281, 302, 315 εως 317, 326 εως 334, καθως και των παρ 4, 5 και 6 του άρθρου 1 δεν εφαρμοζονται απο τις εταιρείες του Κεφ Β του ν.3429/2005(Α 314)».
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΧΗ
Η ανωτέρω διατυπωση ως εδαφιο πρωτο και ακολουθως ως εδαφιο δεύτερο » Στις ανωτερω εταιρειες εχουν εφαρμογή οι διαταξεις των αρθρων 175, 198 ( παρ 11 ) και 205Α του ν.4412/2016 (Α 147 ) για την δικαστική επίλυση των διαφορών.»
Με εκτίμηση.
ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 93:
Οι υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες δεν ανατίθενται πάντα ως συμπλήρωμα μιας απλής ή σύνθετης μελέτης (περ. γ΄ της παρ. 8 του άρθρου 53 ν. 4412), αλλά και αυτόνομα, ιδίως με συμφωνίες-πλαίσιο (βλ. ν. 4412, άρθρο 39, παρ. 10). Επομένως, θα πρέπει να προβλεφθεί ο τρόπος καταβολής της αμοιβής και για τις περιπτώσεις που οι υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες ανατίθενται αυτόνομα. Επίσης, θα πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα χορήγησης προκαταβολής, όπως ήδη προβλέπεται για τις μελέτες που εκπονούνται σε στάδια. Προτείνεται η εξής τροποποίηση της παρ. 3 του άρθρου 187 του ν. 4412:
«3. Οι ερευνητικές και υποστηρικτικές εργασίες επιμετρούνται κατά την εκτέλεση της σύμβασης και πληρώνονται ιδιαίτερα. Η πληρωμή των εργασιών αυτών γίνεται με βάση τη προσφερθείσα έκπτωση της κατηγορίας μελέτης και την εκτελεσθείσα ποσότητα μονάδων φυσικού αντικειμένου, κατόπιν υποβολής σχετικής επιμέτρησης από τον ανάδοχο, η οποία θεωρείται από τον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας. Ειδικά για τις ερευνητικές και υποστηρικτικές εργασίες της περ. γ΄ της παρ. 8 του άρθρου 53, η ως άνω πληρωμή δεν μπορεί να υπερβεί το όριο του τριάντα τοις εκατό (30%) της συνολικής προεκτιμώμενης αμοιβής. Εφόσον προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης, με την υπογραφή της σύμβασης μπορεί να χορηγείται στον ανάδοχο κατόπιν αιτήσεώς του, προκαταβολή που ανέρχεται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) της συμβατικής αμοιβής και κατά τα λοιπά σύμφωνα με τις προβλέψεις της περίπτ. α της παρ. 2. Με την πληρωμή εργασιών σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) της συμβατικής αμοιβής, παύει να τρέχει ο τόκος της προκαταβολής, ο οποίος συμψηφίζεται με την αμοιβή του αναδόχου.»
Απουσιάζει από τον υπό ψήφιση νόμο, η αποσαφήνιση των διατάξεων του άρθρου 15 του Ν.4412/16 που αφορά στη δυνατότητα εξαίρεσης εφαρμογής του, στην περίπτωση προστασίας ουσιωδών συμφερόντων της χώρας. Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών (Έβρος, Αιγαίο, αλλά και COVID-19) επιβάλλουν τη ρύθμιση μέσω εξουσιοδοτικής διάταξης τόσο του περιεχομένου όσο και των διαδικασιών που θα πρέπει να ακολουθούνται σε ανάλογες καταστάσεις και ανεξαρτήτως ποσού. Προφανώς και αυτονόητα η επίκληση και η υπαγωγή μιας δημόσιας σύμβασης στην εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 15, συνιστά πολιτική απόφαση και όχι απόφαση της δημόσιας διοίκησης, για την οποία αναλαμβάνεται η οικεία πολιτική ευθύνη εκ μέρους της εκτελεστικής εξουσίας.
Γενική παρατήρηση επί ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Παρακολουθώ την εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου Δημοσίων Έργων από του 1994 μέχρι σήμερα. Επικαλούμενος μακροχρόνια επαγγελματική εμπειρία Μηχανικού και Εμπειρογνώμονα Ασφαλίσεων με παροχή υπηρεσιών συμβούλου σε φορείς του δημοσίου όπως ΥΠΕΧΩΔΕ, ΤΕΕ, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ, Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης καθώς και σε Κοινοπραξίες μεγάλων έργων (Ολυμπιακό Μετρό, Αττική Οδός, Γέφυρα “Ρίο – Αντίρριο”) και με πληθώρα δημοσιεύσεων πάνω σε θέματα Διαχείρισης & Ασφάλισης Κινδύνων τεχνικών έργων, επιθυμώ να επισημάνω πως η παράμετρος ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΡΓΩΝ δεν περιλαμβάνεται στις διατάξεις του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, το οποίο στοχεύει στον πραγματικό εκσυγχρονισμό του συστήματος ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ & ΕΡΓΩΝ!
Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο αναμόρφωσης του βασικού Νόμου 4412/2016 για τις Δημόσιες Συμβάσεις Υπηρεσιών, Έργων και Προμηθειών είναι ίσως η μοναδική ευκαιρία για τον απαραίτητο εκσυγχρονισμό του συστήματος.
Η θεσμική ένταξη της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης Μελετητή – Επιβλέποντα – Συμβούλου είναι απαραίτητη να γίνει με ορθολογισμό και σύμφωνα με την ισχύουσα ευρωπαϊκή πρακτική εμπειρία.
Η διαχείριση κινδύνων μελέτης και κατασκευής που έχουν ως συνέπεια αστοχίες, υπέρβαση κόστους και χρονικών ορίων στα δημόσια έργα, πρέπει να βασίζεται στις προβλέψεις των αντίστοιχων συμβάσεων μελέτης ή κατασκευής και των κατάλληλων ασφαλιστηρίων που θα πρέπει συστηματικά και αυστηρά να ζητούνται και να εφαρμόζονται.
Με βάση τα παραπάνω, οι προτεινόμενες διατάξεις στα άρθρα που επισημαίνονται στη συνέχεια, δεν πρόκειται να επιλύσουν τα διαχρονικά προβλήματα που ταλανίζουν τα δημόσια έργα και ιδιαίτερα αυτό των υπερβολικών εκπτώσεων. Η ένταξη του μηχανισμού της ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ είναι απαραίτητο να μνημονευθεί με αντικειμενικότητα στα παρακάτω:
α) Άρθρο 58 Διοίκηση του έργου –Παρακολούθηση & Επίβλεψη έργων κάτω των ορίων –Μητρώο επιβλεπόντων ελεγκτών μηχανικών
β) Άρθρο 63 Σύμπραξη του μελετητή στην κατασκευή -Πρόσθετες εγγυήσεις –Ευθύνη
γ) Άρθρο76 Βλάβες στα έργα –Αποζημιώσεις
δ) Άρθρο 89 Διοίκηση σύμβασης μελέτης -παροχής τεχνικών υπηρεσιών, έλεγχος, επίβλεψη και παρακολούθηση
ε) Άρθρο 90 Μητρώο Επιβλεπόντων Ελεγκτών Μηχανικών
Τέλος, σημειώνω πως η δειλά επιχειρούμενη θεσμική εκχώρηση σε ιδιώτες Μηχανικούς – Γραφεία Μελετών αρμοδιοτήτων Ελέγχου Μελετών, Επίβλεψης Έργων και Υπηρεσιών Συμβούλου Διοίκησης Έργων, επί της ουσίας δεν υποβαθμίζει το κύρος των Υπηρεσιών του Δημοσίου. Απεναντίας, σύμφωνα και με την ευρωπαϊκή – διεθνή πρακτική εμπειρία, αναβαθμίζει τον επιτελικό ρόλο τους αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και ευελιξία του Ιδιώτη Μελετητή – Συμβούλου Μηχανικού!
“Κλειδί” στο όλο θέμα είναι συστηματική και αυστηρή συμβατική απαίτηση όλοι οι παρέχοντες υπηρεσίες να διαθέτουν ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΕΥΘΥΝΗΣ για τις συνέπειες από τυχόν λάθη ή παραλείψεις τους.
Πρέπει να προβλεφτεί δυνατότητα να εκτελούμε εμείς που δεν είμαστε μηχανικοί αλλά έχουμε εταιρία, εργα χωρις περιορισμό στον προυπολογισμό. Επίσης να δωθεί δυνατότηα να μπορουμε να δουλεουμε στα εργα μας οι ιδιοι χωρις να χρειαζετε ασφαλια ικα.
Επί του άρθρου 86 , παρ.3. Ο αριθμός των ατόμων που συγκροτούν την επιτροπή παραλαβής είναι πολύ μεγάλος όταν πρόκειται για μικρά έργα. Θα πρέπει να υπάρχει διαχωρισμός αναλόγως του ποσού της σύμβασης. Π.χ. για έργα μέχρι 60.000,00 ή 100.000,00 η επιτροπή παραλαβής θα μπορούσε να είναι τρεις τεχνικοί υπάλληλοι χωρίς πρόσθετη αμοιβή του προέδρου. Παρόμοιος διαχωρισμός του αριθμού των ατόμων υπήρχε και στον υφιστάμενο νόμο και είναι προφανώς εσφαλμένο ένα έργο 10.000 € να έχει τον ίδιο αριθμό ατόμων που θα εχει και ένα έργο των 10.000.000 €
ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 94:
Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 189 του ν. 4412, η φράση «εξαιρουμένων των μελετών που δεν αφορούν στο σχεδιασμό τεχνικών έργων» να αντικατασταθεί προς άρση της προκύπτουσας ασάφειας, με την εξής: «εξαιρουμένων των υποστηρικτικών μελετών και ερευνών» (δηλαδή σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 2 παρ. 3 περίπτ. 12).
Άρθρο …. – Κριτήρια επιλογής (παρ. 3 του άρ. 75 του Ν. 4412)
Η οικονομική επάρκεια του υποψηφίου μπορεί να θεωρείται ικανοποιητική όταν ο μ.ο. του κύκλου εργασιών του της τελευταίας τριετίας, ισούται με το αναμενόμενο, σε περίπτωση ανάληψης της σύμβασης, ετήσιο ποσό απορρόφησης.
Κατόπιν αυτού προτείνεται η προσθήκη στην παρ. 3 του άρ. 75 του Ν. 4412 της εξής διάταξης:
Ο ελάχιστος ετήσιος κύκλος εργασιών ορίζεται στο 50% του πηλίκου της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης δια των ετών της διάρκειας της σύμβασης.
Αρθρο. 31 – Κριτήρια Ανάθεσης
Η αποτελεσματικότητα της δημόσιας σύμβασης (ποιοτικό παραδοτέο στην κατάλληλη τιμή) κρίνεται από την δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να διασφαλίσει ότι τα παραδοτέα πληρούν τις συμβατικές απαιτήσεις και όχι από την βαθμολογία της τεχνικής αξιολόγησης. Κατά συνέπεια το βάρος της οικονομικής προσφοράς δεν θα περέπει να υποβαυθμόζεται μέχρι εξαφάνισης.
Προτείνεται η διατύπωση:
Η βαρύηττα της οικονομικής προσφοράς σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη του 35%.
Αρθρο. 33 – Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές.
Η ευστοχία του χαρακτηρισμού μιας προσφοράς ως χαμηλής, συναρτάται ευθέως με την ακρίβεια του προυπολογισμού του διαγωνισμού. Είναι γνωστό ότι τα εγκεκριμένα τιμολόγια (μελετών και κατασκευών) είναι απηρχαιομένα, αφορούν μεθόδους άλλων εποχών και απέχουν από την πραγματικότητα. Το πρόβλημα επιτείνεται στις περιπτώσεις έλλειψης τιμολογίων, στις οποίες η εκτίμηση του κόστους είναι αυθαίρετη και δεν περιλαμβάνεται στα τεύχη του δαιγωνισμού ο τρόπος υπολογισμού του. Επομένως η σκέψη για κατάπτωση της ΕΕ συμμετοχής της ασυνήθιστα χαμηλής προσφράς είναι αβάσιμη και καταχρηστική.
Με βάση τα παραπάνω προτείνονται τα εξής:
Στις περιπτώσεις ύπαρξης εγκεκριμένων τιμολογίων και μέχρι αυτά να γίνουν ρεαλιστικά, να θεωρείται ως ασυνήθιστα χαμηλή η προσφορά που απέχει κατά 30% από τον μέσο όρο των υποβληθεισών προσφρορών.
Το ίδιο να ισχύει και σε περιπτώσεις μη ύπαρξης εγκεκριμένων τιμολογίων αλλά στις οποίες ο τρόπος υπολογισμού (με αποδόσεις και αναλυτική κοστολόγηση) περιλαμβάνεται στα τεύχη του διιαγωνσιμού.
Σε διαφορετική περίπτωση να μην έχει εφαρμογή η διάταξη περί ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς.
Αρθρο. 50 – Απευθείας ανάθεση
Για την μη κατασταρήγηση της διάταξης, προτείνεται η διατύπωση:
Μετά από την υπογραφή της σύμβασης, ο ανάδοχος ή ελεγχόμενο από αυτόν φυσικό ή νομικό πρόσωπο δεν δύναται να συνάψει σύμβαση του παρόντος άρθρου με την αυτή αναθέτουσα αρχή για διάστημα δώδεκα (12) μηνών, ούτε να συνάψει παρόμοιες συμβάσεις με περισσότερες από δύο αναθέτουσες αρχές ετησίως.
Άρθρο 118 – Έννομη Προστασία (Συμβάσεις κάτω των ορίων)
Προτείνεται η διατύπωση:
Το παράβολο για την άσκηση της αίτησης ακύρωσης και της αίτησης αναστολής ορίζεται ίσο με το δύο τοις εκατό (2%) επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης
Άρθρο … – Παράβολο (αρ. 363) ν. 4412
Προτείνεται η τροποποίηση της παρ. 1 ως εξής:
1. Για το παραδεκτό της άσκησης της προδικαστικής προσφυγής κατατίθεται παράβολο από τον προσφεύγοντα υπέρ του Δημοσίου, το ύψος του οποίου ανέρχεται σε ποσοστό 0,20 τοις εκατό (0,20%) της προϋπολογισθείσας αξίας (χωρίς Φ.Π.Α.) της σχετικής σύμβασης. Το ύψος του παράβολου δεν μπορεί να είναι κατώτερο των εξακοσίων (600) ευρώ ούτε ανώτερο των δεκαπέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 94:
Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 189 του ν. 4412, όπως προστίθεται με το άρθρο 94 της παρούσας διαβούλευσης, θεσμοθετείται ο υποχρεωτικός έλεγχος μελετών από ιδώτες, όταν η προεκτιμώμενη αξία της μελέτης υπερβαίνει τα 500.000 ευρώ. Ωστόσο, στο κείμενο «Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης Μέρους Α» (άρ. 89) το όριο υποχρεωτικου ελέγχου είναι ουσιωδώς διαφορετικό (10.000.000 ευρώ). Είναι προφανές ότι μια τόσο μεγάλη μείωση του ορίου, διευρύνει σημαντικά, σε σχέση με την διενεργηθείσα ανάλυση των συνεπειών της ρύθμισης, το πεδίο εφαρμογής του υποχρεωτικού ελέγχου από ιδιώτες και αντίστοιχα αυξάνει την προκύπτουσα δημοσιονομική επιβάρυνση. Απαιτείται διόρθωση.
ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 17:
Οι υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες δεν ανατίθενται πάντα ως συμπλήρωμα μιας απλής ή σύνθετης μελέτης, αλλά και αυτόνομα, ιδίως με συμφωνίες-πλαίσιο (βλ. ν. 4412, άρθρο 39, παρ. 10). Επομένως, θα πρέπει να προβλεφθεί ο τρόπος καθορισμού της προεκτιμώμενης αμοιβής και για τις περιπτώσεις που οι υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες ανατίθενται αυτόνομα. Προτείνεται η εξής τροποποίηση της περ. γ παρ. 8 του άρθρου 53 του ν. 4412:
«γ) Για τις υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες (όπως ιδίως γεωλογικές έρευνες, γεωτεχνικές έρευνες και τοπογραφικές μελέτες), για τις οποίες δεν είναι δυνατός ο ακριβής προσδιορισμός μονάδων φυσικού αντικειμένου, η προεκτιμώμενη αμοιβή υπολογίζεται κατά περίπτωση από την αναθέτουσα αρχή, με βάση ποσοτικά στοιχεία που προκύπτουν από το τεύχος τεχνικών δεδομένων και από συγκριτικά στοιχεία για αμοιβές συναφών μελετών και ερευνών, λαμβάνοντας συμπληρωματικά υπόψη τον κανονισμό της περ. δ’. Όταν σε προς ανάθεση σύμβαση απλής ή σύνθετης μελέτης περιλαμβάνονται και οι απαιτούμενες υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες, για τις εργασίες αυτές τίθεται προεκτιμώμενη αμοιβή, ως ανώτατο όριο δαπάνης, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει αθροιστικά το ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) της συνολικής προεκτιμώμενης αμοιβής της προς ανάθεση μελέτης».
Μια γενική, τεχνική, παρατήρηση:
Ο νέος Νόμος να είναι αυτοτελής και όχι τροποποιητικός του 4412. Ένα από τα προβλήματα του 4412 ήταν και το ότι πολύ σύντομα απέκτησε τόσες τροποποιήσεις, αλλαγές και συμπληρώσεις που έγινε άμεσα δυσλειτουργικός.
Γι’ αυτό , και βάσει και αυτής της εμπειρίας, θεωρώ ότι το ζητούμενο είναι ένας πλήρως νέος Νόμος, δομημένος κατά θεματική ενότητα.
Ίσως και η μορφή του Κώδικα θα μπορούσε να εξεταστεί και να παγιώσει μια δομή κανονιστικού πλαισίου των θεμάτων των συμβάσεων που να αντέχει στον χρόνο.
Άρθρο 49-καταργηση συνοπτικού διαγωνισμού άρθρου 117 του ν.4412/2016 σε συνδυασμό με το άρθρο 5 (Τροποποίηση του άρθρου 36 του Ν.4412/2016).
Η κατάργηση του συνοπτικού διαγωνισμού θα δημιουργήσει προβλήματα σε αντιμετώπιση αναγκών που αν και δεν μπορούν να ενταχθούν σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, υπάρχει η απαίτηση για άμεση παρέμβαση από τις Υπηρεσίες.
Προτείνεται αντί της κατάργησης να υπάρχει περιορισμός ( ως ποσοστό ) επί του συνολικού ανά έτος προϋπολογισμού του φορέα ο οποίος μπορεί να διατεθεί για συμβάσεις με συνοπτικό διαγωνισμό ή με απ΄ευθείας ανάθεση. Το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι διαφορετικό για ορεινούς, νησιωτικούς ή απομακρυσμένους ΟΤΑ α Βαθμού και διαφορετικό για περιφέρειες ή για το στενό Δημόσιο Τομέα
15. Άρθρο 81 Υπεργολαβία κατά την εκτέλεση – Εγκεκριμένος υπεργολάβος – Κατασκευαστική κοινοπραξία –Αντικατάσταση άρθρου 165 ν. 4412/2016
Η επαναφορά της διάταξης για κατασκευαστικής κοινοπραξίας πρέπει να γίνει εφόσον διασφαλιστεί ότι δεν υποκρύπτει εκχώρηση (άρθρο 164).
Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι δύναται να θεωρηθεί ότι ισχύει η διάταξη της παρ. 1.δ του άρθρου 132 και να προβλεφθούν οι όροι και προυποθέσεις για να μην θεωρηθεί ως ουσιώδης τροποποίηση που απαιτεί νέα σύμβαση.
Περαιτέρω στο Τεύχος Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης Μέρους Α προβλέπεται «Με την σχετική πρόβλεψη των παρ. 4, 5 και 6 παρέχεται η δυνατότητα της εκτέλεσης έργων με την ενίσχυση σε χρηματοοικονομικά μέσα και επαγγελματική εμπειρία από εργοληπτικές επιχειρήσεις και μέσω αυτής της όσμωσης δυνατοτήτων εξασφαλίζεται η ασφαλής και ακριβόχρονη εκτέλεση του έργου». Όμως όλα αυτά έχουν κριθεί στη διαδικασία ανάθεσης με τη θέσπιση και έλεγχο των κριτηρίων επιλογής και δεν μπορούν εκ των υστέρων να αξιολογηθούν μέσω της έγκρισης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας.
16. Άρθρο 89 Διοίκηση σύμβασης μελέτης – παροχής τεχνικών υπηρεσιών, έλεγχος, επίβλεψη και παρακολούθηση Αντικατάσταση άρθρου 183 ν. 4412/2016
ΠΡΟΤΑΣΗ: παρ 3. Η επίβλεψη μπορεί να ασκείται, εφόσον προβλέπεται στη διακήρυξη, από πιστοποιημένο ιδιωτικό οικονομικό φορέα ή ένωση τέτοιων, ο οποίος απαιτείται να διαθέτει τις εξειδικευμένες γνώσεις που είναι αναγκαίες για την παρακολούθηση και επίβλεψη της μελέτης.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Η επιλογή να αφεθεί στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής. Οι αναφερόμενες στο σχέδιο προϋποθέσεις ενέχουν μεγάλη υποκειμενικότητα και ουσιαστικά δεν συνεισφέρουν παρά μόνο στην προσθήκη διοικητικού έργου και βάρους.
ΠΡΟΤΑΣΗ. Να διαγραφεί η αναφορά του δευτέρου εδαφίου της παρ. 3 στη διαδικασία πιστοποίησης καθώς οι οικονομικοί αυτοί φορείς πιστοποιούνται στο ΜΗΕΣΔΔΕ του ΜΗΤΕ.
17. Άρθρο 152 Έναρξη ισχύος – Τροποποίηση άρθρου 379 ν. 4412/2016
Η έναρξη ισχύος του νόμου θα πρέπει να είναι κατ΄ελάχιστο μετά από έξι μήνες από τη δημοσίευση αυτού.
14. Άρθρο 70 Επιμετρήσεις – Αντικατάσταση άρθρου 151 ν. 4412/2016
Παρατήρηση 1: Στην παρ. 1 να οριστεί από ποιόν λαμβάνονται τα επιμετρητικά στοιχεία (υπονοείται ο ανάδοχος αλλά να αναφερθεί). Η από κοινού λήψη επιμετρητικών στοιχείων με τους επιβλέποντες δεν πρέπει να καταργηθεί αλλά να συστήνεται ισχυρά.
ΠΡΟΤΑΣΗ: Τα επί τόπου επιμετρητικά στοιχεία λαμβάνονται από τον ανάδοχο παρουσία των επιβλεπόντων του άρθρου 136, μετά από σχετική ειδοποίηση δια της αναγραφής στο ημερολόγιο του έργου τουλάχιστον δύο (2) εργάσιμες ημέρες νωρίτερα. Η μη παρουσία των επιβλεπόντων παρά τη σχετική ειδοποίηση, δεν κωλύει τη λήψη των στοιχείων από μόνο τον ανάδοχο. Παράλειψη της ειδοποίησης λήψης επιμετρητικών στοιχείων παρέχει τη δυνατότητα στη διευθύνουσα υπηρεσία να ζητήσει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο κρίνει επαρκές για τη διαπίστωση της ακρίβειας των στοιχείων. Τα επιμετρητικά στοιχεία υποβάλλονται δια της διευθύνουσας υπηρεσίας από τον ανάδοχο στους επιβλέποντες του άρθρου 136, με δήλωση περί της αληθείας τους.
Παρατήρηση 2 (νομοτεχνική): το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 αφορά επιμέτρηση (και όχι τη λήψη των επιμετρητικών στοιχείων) και θα πρέπει να πάει στην παρ. 2 που αναφέρεται στις επιμετρήσεις
Παρατηρηση 3: Να οριστεί ότι δεν λαμβάνονται επιμετρητικά στοιχεία στην περίπτωση κατ΄ αποκοπήν τιμήματος (πέραν της εφαρμογής του άρθρου 50), αλλά παρέχεται βεβαίωση του αναδόχου και της επίβλεψης για την εφαρμογή της μελέτης με αναφορά κάθε φορά των στοιχείων της μελέτης τα οποία αντιστοιχούν στο επί μέρους τεχνικό αντικείμενο. Τυχόν διαφοροποιήσεις οι οποίες οφείλονται σε κατασκευαστικούς λόγους και επί τόπου πρακτικές και θεωρούνται αποδεκτές και επουσιώδεις καταγράφονται και καταχωρούνται στη βεβαίωση με σχετικά συνοδά σχέδια και στοιχεία.
Παρατήρηση 4: Η αναφορά της παρ. 3 για «…δειγματοληπτικό ενδεικτικό έλεγχο επαλήθευσης επιμετρήσεως, σε αριθμό που αντιστοιχεί σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) των επιμετρήσεων που υποβλήθηκαν ή τουλάχιστον μιας εξ αυτών αν υποβάλλονται λιγότερες από δέκα επιμετρήσεις» είναι ασαφής, επιδέχεται πολλές ερμηνείες και αφήνει περιθώρια ανεπίτρεπτων χειρισμών και χειραγώγησης.
ΠΡΟΤΑΣΗ: «Ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας δύναται οποτεδήποτε να διατάξει την επαλήθευση, οιασδήποτε υποβληθείσας επιμέτρησης, σε κάθε όμως περίπτωση, υποχρεούται να προβεί σε δειγματοληπτικό έλεγχο επαλήθευσης επιμετρήσεων, οι οποίες θα αντιπροσωπεύουν συνολικά και αθροιστικά α) ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) των επιμετρήσεων που υποβλήθηκαν ή τουλάχιστον μιας εξ αυτών αν υποβάλλονται λιγότερες από πέντε επιμετρήσεις, β) αξία τουλάχιστον είκοσι τοις εκατό (20%) της συμβατικής αξίας. Σε περίπτωση διαπίστωσης από τον έλεγχο αυτό ανακριβών ή εκ προθέσεως ανακριβών επιμετρήσεων, όπως ορίζονται στην παρ. 4, ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας υποχρεούται να διατάξει την επαλήθευση του συνόλου των επιμετρήσεων» .
Παρατήρηση 5: Η αναφορά της παρ. 4 ότι «..καλείται ο ανάδοχος, με πρόσκληση της διευθύνουσας υπηρεσίας, να υποβάλλει, εντός ταχθείσης με την πρόσκληση προθεσμίας, … τα πραγματικά επιμετρητικά στοιχεία και να παράσχει εξηγήσεις..» δεν είναι κατανοητή. Τα επιμετρητικά στοιχεία επί των οποίων στηρίζεται η σύνταξη των επιμετρήσεων λαμβάνονται σύμφωνα με την παρ. 1
9. Άρθρο 59 Γενικές υποχρεώσεις του αναδόχου – Αντικατάσταση άρθρου 138 ν. 4412/2016 Παρ. 2.
• Πρόταση για παράλειψη της πρώτης φράσης καθώς η έννοια της εγκατάστασης στο εργοτάξιο δεν είναι πάντα εφαρμοστέα και δεν προσφέρει στην όλη διαδικασία η οποία περιγράφεται στη συνέχεια.
• Πρόταση για εμπλοκή και έκφραση γνώμης του υπογράφοντος τη μελέτη και της υπηρεσίας που την ενέκρινε
• Παρατήρηση: Η αναφορά στο άρθρο 155 ( Επείγουσες και απρόβλεπτες πρόσθετες εργασίες, οι οποίες εκτελούνται πριν από την έγκριση του Α.Π.Ε.) δεν έχει εφαρμογή στην παρούσα περίπτωση καθώς δεν είναι ούτε επείγουσες ούτε απρόβλεπτες. Πρόταση: Ο χαρακτηρισμός των τροποποιήσεων ως ουσιωδών ή επουσιωδών να γίνει σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 132.
• Πρόταση: Για τη διάλυση της σύμβασης ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 161 και 163
• Πρόταση σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης για ρητή αναφορά των συνεπειών στον μελετητή και την ενεργοποίηση της ασφαλιστικής σύμβασης της μελέτης.
10. Άρθρο 59 Γενικές υποχρεώσεις του αναδόχου – Αντικατάσταση άρθρου 138 ν. 4412/2016 Παρ. 3
Παρατήρηση: Δεν είναι κατανοητό πως θα υλοποιηθεί η «εκτέλεση του έργου σύμφωνα με την υφιστάμενη μελέτη» η οποία είχε κριθεί ότι απαιτεί ουσιώδεις τροποποιήσεις και για το λόγο αυτό είχε διαλυθεί η αρχική σύμβαση. Η εφαρμοσιμότητα της μελέτης επί της οποίας ζητούνται οι παρατηρήσεις της παρ. 2 είναι αντικειμενικό ζήτημα εδραζόμενο στους κανόνες της επιστήμης, της τέχνης και της πρακτικής μηχανικού και δεν είναι υποκειμενικό ζήτημα ενός εκάστου οικονομικού φορέα.
11. Άρθρο 59 Γενικές υποχρεώσεις του αναδόχου – Αντικατάσταση άρθρου 138 ν. 4412/2016 Παρ. 4 και 5
Παρατήρηση: Οι παρ. 4 και 5 μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και σύννομα στην περίπτωση επίβλεψης από ιδιωτικό φορέα μόνο υπό τη θεώρηση της παρ. 2 «Οι επιβλέποντες αποτελούν τους άμεσους βοηθούς του προϊστάμενου της διευθύνουσας υπηρεσίας στην άσκηση των καθηκόντων της που σχετίζονται με το έργο, όπως αυτά ορίζονται στο παρόν»,
12. Άρθρο 59 Γενικές υποχρεώσεις του αναδόχου – Αντικατάσταση άρθρου 138 ν. 4412/2016 Παρ. 18
Παρατήρηση: Η παρ. 18 αναφέρει «Ο ανάδοχος δεν μπορεί να εγείρει αξιώσεις και τυχόν τέτοια έγερση απορρίπτεται ως απαράδεκτη αν οι αξιώσεις αφορούν αποκλειστικά αστοχίες της μελέτης τις οποίες δεν επικαλέστηκε σύμφωνα με τις παρ. 2 και 5.». Ωστόσο η παρ 2 αναφέρεται σε «παρατηρήσεις ως προς την εφαρμοσιμότητα της μελέτης» και δεν αφορά πλήρη έλεγχο της μελέτης, συνεπώς θέματα και αξιώσεις που δεν εμπίπτουν στην εφαρμοσιμότητα της μελέτης δεν μπορούν να απορρίπτονται ως απαράδεκτα. Υπό τη θεώρηση αυτή απαιτείται διευκρίνιση.
13. Άρθρο 61 Ψηφιακό αρχείο βαθμολόγησης – Αντικατάσταση άρθρου 142 ν. 4412/2016
Παρατήρηση 1: Προτείνεται το βαθμονόμιο να λειτουργήσει στα πλαίσια του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων (ΜΗ.Ε.Ε.Δ.Ε.). Δημιουργείται έτσι ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο μητρώο το οποίο ενσωματώνει συναφή στοιχεία.
Παρατήρηση 2: Ο νόμος πρέπει να προβλέψει την αρμοδιότητα έκδοσης του ex post φύλλου βαθμολόγησης και αν αυτό αποτελεί πράξη επί της οποίας χωρεί διοικητική ή και δικαστική προσφυγή.
8. Άρθρο 57 Διοίκηση του έργου – Παρακολούθηση και επίβλεψη– Αντικατάσταση άρθρου 136 ν. 4412/2016
• Απαιτείται ορισμός της έννοιας της επίβλεψης για τη διευκρίνιση και καθορισμό των υποχρεώσεων και αρμοδιοτήτων του φορέα επίβλεψης της παρ. 3. Προφανώς δεν είναι ταυτόσημες με αυτές των επιβλεπόντων εκ της διευθύνουσας υπηρεσίας με βάση και την αναφορά της παρ. 2 «Οι επιβλέποντες αποτελούν τους άμεσους βοηθούς του προϊστάμενου της διευθύνουσας υπηρεσίας στην άσκηση των καθηκόντων της που σχετίζονται με το έργο, όπως αυτά ορίζονται στο παρόν».
• Δεν εντοπίστηκε ρητή αναφορά για τον δημόσιο χαρακτήρα της σύμβασης του ιδιωτικού φορέα, τον τρόπο ανάθεσης της επίβλεψης τα οποία προβλέπεται να καθοριστούν με το προεδρικό διάταγμα της παρ. 3. Ωστόσο η αναφορά της παρ. 3 «Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ορίζονται τα ελάχιστα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει η σύμβαση επίβλεψης μεταξύ αναδόχου και φορέα επίβλεψης», εκλαμβάνεται ότι προβλέπεται σύναψη σύμβασης μεταξύ αναδόχου και φορέα επίβλεψης. Πως και με ποιες διαδικασίες δεν αναφέρεται. Σε κάθε περίπτωση πάντως η σύναψη τέτοιας σύμβασης δεν είναι το πλέον πρόσφορο όχημα για την ανάθεση επίβλεψης στον ιδιωτικό φορέα.
• Παρότι στο σχέδιο δεν αναφέρεται κάτι σχετικό, στο Τεύχος Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης Μέρους Α προβλέπεται «Συγκεκριμένα, η ανάθεση γίνεται με απόφαση της Προϊσταμένης αρχής κατά την ανέλεγκτη κρίση της, κατόπιν πρότασης του αναδόχου τουλάχιστον τριών (3) κατάλληλων πιστοποιημένων φορέων και η αμοιβή του βαρύνει μεν τον προϋπολογισμό του έργου, αλλά αποτελεί διακριτό ποσό της προσφοράς του». Πρόκειται για μηχανιστική και άκριτη υιοθέτηση των προβλέψεων των πρώτων συμβάσεων παραχώρησης σχετικά με την πρόσληψη Ανεξάρτητου Μηχανικού. Επισημαίνουμε ότι στην τελευταία σύμβαση παραχώρησης του αεροδρομίου Καστελίου ο ΑΜ προέκυψε από διεθνή διαγωνισμό. Επιπλέον ο χαρακτήρας και αρμοδιότητες του ΑΜ σε σύμβαση παραχώρησης είναι διαφορετικά από αυτά του φορέα επίβλεψης σε δημόσια σύμβαση.
• Ποιος ελέγχει και είναι διευθύνουσα υπηρεσία κατά την έννοια της περίπτωσης 4 της παρ. 3 του άρθρου 2, της σύμβασης επίβλεψης του ιδιωτικού φορέα;
• Από τον ορισμό της διευθύνουσας υπηρεσίας αλλά και τη διατύπωση της παρ. 1 του τροποποιούμενου άρθρου 136 είναι σαφές ότι η επίβλεψη (με τον όποιο ορισμό της δοθεί) εμπίπτει στα καθήκοντα και αρμοδιότητες της διευθύνουσας υπηρεσίας. Η επιλογή του νομοθέτη να εκχωρήσει μέρος αυτών θα πρέπει να καταστήσει σαφή και τον χαρακτήρα των πράξεων του ιδιωτικού φορέα. Υπέχουν θέση αυτόνομης διοικητικής πράξης, άρα γενούν κατά πρώτον διαφωνίες ή υπόκεινται στην έγκριση – αποδοχή – συναίνεση των υπηρεσιών του Δημοσίου (διευθύνουσα υπηρεσία – προϊσταμένη αρχή – κύριος του έργου) και συνεπώς προσβλητέα είναι αυτή η πράξη.
• Θα πρέπει να καταστεί σαφής ο συμβατικός χαρακτήρας εκάστου εκ των εμπλεκομένων μερών: διευθύνουσα υπηρεσία, ανάδοχος, ιδιωτικός φορέας, βασικοί μελετητές στις εμπλεκόμενες συμβάσεις (σύμβαση υλοποίησης του έργου, σύμβαση επίβλεψης, σύμβαση βασικού μελετητή) καθώς επίσης ο τρόπος επικοινωνίας και καταγραφής αυτής.
• Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 5.β «Η απόφαση της προϊσταμένης αρχής δεσμεύει την διευθύνουσα υπηρεσία, τον φορέα επίβλεψης και τον ανάδοχο» χρήζει διευκρίνισης με δεδομένη και την παρεχόμενη δυνατότητα ένστασης της παρ. 5.δ.
• Παύει να υπάρχει η έννοια της έγκρισης των πράξεων της διευθύνουσας υπηρεσίας και εισάγεται η «τεκμαιρόμενη αποδοχή». Η υπόψη προσέγγιση έχει οδηγήσει κατά το παρελθόν σε θηριώδεις βλάβες του δημοσίου συμφέροντος.
ΠΡΟΤΑΣΗ: Επαναδιατύπωση του άρθρου λαμβάνοντας υπόψη τη σαφή πολιτική βούληση για δυνατότητα ανάθεσης της επίβλεψης σε ιδιωτικό φορέα με βάση την αναφορά της παρ. 2 «Οι επιβλέποντες αποτελούν τους άμεσους βοηθούς του προϊστάμενου της διευθύνουσας υπηρεσίας στην άσκηση των καθηκόντων της που σχετίζονται με το έργο, όπως αυτά ορίζονται στο παρόν», ήτοι η υπόψη αναφορά να αφορά και τον ιδιωτικό φορέα
6. Άρθρο 19 Υπεργολαβία – Αντικατάσταση άρθρου 58 ν. 4412/2016
Πρόκειται για την προσθήκη «Η ανάθεση τμήματος σύμβασης σε υπεργολάβο ελέγχεται από την αναθέτουσα αρχή ως προς την τεχνική ικανότητα του υπεργολάβου να εκτελέσει το προς ανάθεση τμήμα, άλλως η προσφορά καθίσταται απαράδεκτη».
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η υπόψη διάταξη αναμένεται να δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα στη διαδικασία ανάθεσης και δεν πρόκειται να συμβάλει στην απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών ανάθεσης. Εφόσον το αντικείμενο της υπεργολαβίας επαφίεται στην αποκλειστική επιλογή του προσφέροντος είναι δύσκολο να προσδιοριστούν ρητά στις διακηρύξεις τα κριτήρια επιλογής και τα αποδεικτικά μέσα για την τεχνική ικανότητα του προτεινόμενου υπεργολάβου.
ΠΡΟΤΑΣΗ: Προσθήκη στο υφιστάμενο κείμενο: «Το αντικείμενο της υπεργολαβίας όπως περιλαμβάνεται στην προσφορά, είναι υποχρεωτικό για τον ανάδοχο και τυχόν μη υλοποίησή του δύναται να επιφέρει έκπτωση του αναδόχου. Στις διαδικασίες ανάθεσης έργων οι προταθέντες υπεργολάβοι τελούν υπό την έγκριση του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 165 του παρόντος».
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Η τεχνική ικανότητα του υπεργολάβου μπορεί να ελέγχεται μετά τη θέση σε ισχύ της δημόσια σύμβασης, δεδομένου ότι αυτή δεν επηρεάζει τα κριτήρια ανάθεσης, για την απλούστευση της διαδικασίας ανάθεσης.
7. Άρθρο 23 Λόγοι αποκλεισμού – Αντικατάσταση άρθρου 73 ν. 4412/2016
ΠΡΟΤΑΣΗ: Να παραμείνει η διατύπωση της οδηγίας σε ότι αφορά τα εγκλήματα και να μην υπάρχει μόνη η αναφορά στα άρθρα του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα και των λοιπών νόμων του ελληνικού κράτους. Εναλλακτικά, συμπληρωματικά και διευκρινιστικά όσον αφορά τους ημεδαπούς οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν στη διαδικασία ανάθεσης, μπορούν να αναφερθούν τα άρθρα του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα και των λοιπών νόμων του ελληνικού κράτους
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Σε διεθνείς διαγωνισμούς με συμμετοχή αλλοδαπών οικονομικών φορέων θα είναι πολύ δύσκολο να αντιστοιχηθούν τα άρθρα αυτά με αντίστοιχα ξένων αρχών. Αντίθετα η περιγραφή του εγκλήματος είναι εύκολο να καταγραφεί σε απαιτούμενο πιστοποιητικό.
3. Άρθρο 10 Τεχνική επάρκεια αναθετουσών αρχών στις δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών – Τροποποίηση άρθρου 44 ν. 4412/2016
ΠΡΟΤΑΣΗ: Πρόβλεψη Υ.Α. η οποία ορίζει την έννοια της τεχνικής επάρκειας. Εναλλακτικά αν δεν προβλέπεται τέτοια Υ.Α., αιτιολογημένη απόφαση της αναθέτουσας αρχής μετά από γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου.
Σε ότι αφορά τις παρατιθέμενες εναλλακτικές δυνατότητες να τεθούν κατά σειρά προτεραιότητας π.χ. για τις διαδικασίες ανάθεσης υποστήριξη από την αντίστοιχη ΕΚΑΑ και εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα από αυτή, στις υπόλοιπες
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Το άρθρο δεν παραθέτει ούτε ενδεικτικά τα κριτήρια με τα οποία οι αναθέτουσες αρχές που κρίνουν ότι δεν διαθέτουν τεχνική επάρκεια ή η τεχνική τους επάρκεια είναι ελλιπής, ούτε καν την απαίτηση αιτιολόγησης της κρίσης. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο στρατηγικών χειρισμών από αναθέτουσες αρχές ο οποίος δεν προάγει το δημόσιο συμφέρον. Περαιτέρω η ενδεικτική (μπορούν ιδίως) καταγραφή των εναλλακτικών αφήνει περιθώρια για καταστρατήγηση των βασικών αρχών.
4. Άρθρο 15 Επάρκεια προϋπολογισμού, ωριμότητα, μελέτες – Αντικατάσταση άρθρου 49 ν. 4412/2016 παρ. 2.δ
ΠΡΟΤΑΣΗ: Η προσθήκη «ή μελέτης» να διαγραφεί
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Προφανώς δεν μπορεί να είναι προαπαιτούμενη η περιβαλλοντική αδειοδότηση για την εκκίνηση της διαδικασίας ανάθεσης μελέτης
5. Άρθρο 16 Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης– Τροποποίηση άρθρου 50 ν. 4412/2016
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η δυνατότητα διενέργειας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση σύμβασης μελέτης και κατασκευής έργου πριν την ολοκλήρωση της αναγκαίας για την εκτέλεση περιβαλλοντικής αδειοδότησης, η οποία απαιτείται να ολοκληρωθεί μέχρι και το πέρας την διαγωνιστικής διαδικασίας και πριν την ανακήρυξη αναδόχου ενέχει σημαντικές αβεβαιότητες και αναμενόμενες εμπλοκές στη διαδικασία ανάθεσης. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση «ταυτοποιεί» το έργο για να είναι δυνατή η εκπόνηση της μελέτης σε στάδιο πέραν των απαιτουμένων για την εκπόνηση της ΜΠΕ (συνήθως αυτές είναι οι προμελέτες) και βέβαια η σύνταξη προσφοράς. Περαιτέρω με την προτεινόμενη ρύθμιση δεν διασφαλίζεται ότι λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις της Έκθεσης Αναλυτικής Αρχαιολογικής Τεκμηρίωσης (άρθρο 345 ν. 4512/2018) η οποία είναι δυνατό να εκπονείται κατά τη φάση εκπόνησης της ΜΠΕ.
Με δεδομένο ότι με σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης μπορεί να συντμηθεί χρονικά τα οφέλη από την παραπάνω ρύθμιση είναι αμφίβολα ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν εμπλοκές στη διαδικασία ανάθεσης.
ΠΡΟΤΑΣΗ: Η περιβαλλοντική αδειοδότηση να είναι προαπαιτούμενο της εκκίνησης της διαδικασίας ανάθεσης ή εναλλακτικά της κατάθεσης δεσμευτικών προσφορών.
1. ΠΡΟΤΑΣΗ: Κατάργηση του ν. 4412/2016 και αντικατάστασή του από νέο με βάση τις προωθούμενες προτάσεις. Εναλλακτικά τροποποίηση και κωδικοποίηση του ν. 4412
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Το πλήθος των επενενχθεισών τροποποιήσεων του 4412 και το εύρος της παρούσας δικαιολογούν την ενσωμάτωση όλων σε ενιαίο κείμενο
2. Άρθρο 1 Ορισμοί – Τροποποίηση άρθρου 2 ν. 4412/2016
• Παρ. 2.1.7 ορισμός έργου
ΠΡΟΤΑΣΗ: ως «έργο» νοείται το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή έργων πολιτικού μηχανικού το οποίο επαρκεί αυτό καθαυτό για την εκπλήρωση μίας οικονομικής ή τεχνικής λειτουργίας. Τα έργα πολιτικού μηχανικού είναι όλα κατασκευές που δεν ταξινομούνται στα κτίρια: σιδηροδρομικές γραμμές, γέφυρες, αστικές και υπεραστικές οδοί, διάδρομοι αεροδρομίων, φράγματα κλπ. Οι κατασκευές είναι δομικά έργα τα οποία συνδέονται με το έδαφος και τα οποία αποτελούνται από κατασκευαστικά υλικά και συστατικά και/ή για τα οποία εκτελείται κατασκευαστικό έργο. Σχετικά, η προετοιμασία του εδάφους, η φύτευση ή η σπορά κλπ. για γεωργικούς σκοπούς δεν θεωρούνται κατασκευές.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Ο περιορισμός και αναφορά στο αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών πολιτικού μηχανικού μπορεί να δημιουργήσει συγχύσεις . Προτείνεται η εισαγωγή των διευκρινήσεων που προέρχονται από τα εν ισχύ κείμενα ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ CC 1998 της Eurostat. Επισημαίνεται ότι ο όρος civil engineering works αρχικά είχε εισαχθεί για την διάκριση από τα στρατιωτικά έργα (military works)
• Παρ. 2.2.2 «φορέας κατασκευής του έργου»
ΠΡΟΤΑΣΗ: «Φορέας κατασκευής του έργου» είναι η αρμόδια Αρχή ή Υπηρεσία, όπως αναφέρεται στα έγγραφα της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, που έχει την ευθύνη υλοποίησης του έργου.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Ο Φορέας Κατασκευής μπορεί να είναι διαφορετικός από την Αναθέτουσα Αρχή. (π.χ. αναθέτουσα το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης και φορέας κατασκευής η περιφέρεια)
• Παρ. 2.2.4: «διευθύνουσα υπηρεσία»
ΠΡΟΤΑΣΗ: 4) ως «Διευθύνουσα Υπηρεσία» νοείται η τεχνική υπηρεσία του φορέα κατασκευής του έργου που είναι αρμόδια για την παρακολούθηση, έλεγχο και τη διοίκηση της κατασκευής του έργου υπό την εποπτεία της Προϊσταμένης Αρχής.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Η παρακολούθηση είναι διακριτή έννοια από τον έλεγχο και πρέπει να ασκείται, περιλαμβάνεται δε και στο περιεχόμενο του τροποποιούμενου ‘άρθρου 136. Εξάλλου η ίδια θεώρηση και ορισμός ισχύει για τις μελέτες.
• Παρ. 2.2.4α) «επιβλέπων»
ΠΡΟΤΑΣΗ: Απάλειψη του ορισμού
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Ο ορισμός δεν προσθέτει τίποτε ενώ εξειδικεύεται στο άρθρο 57 το οποίο αντικαθιστά το άρθρο 136. Η συμπερίληψη τεχνικών υπαλλήλων της διευθύνουσας υπηρεσίας και πιστοποιημένου ιδιωτικού φορέα στον ίδιο ορισμό μπορεί να προκαλέσει σημαντική σύγχυση, δεδομένου ότι πρόκειται για διαφορετικές οντότητες.
• Παρ. 2.2.7.α και 2.3.6 α) για μελέτη
ΠΡΟΤΑΣΗ: Συμπερίληψη του όρου «παραγωγική διαδικασία» και της παραπομπής στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Γ.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: Η έννοια της παραγωγικής διαδικασίας υπάρχει ήδη στον ορισμό του 2.3.6.α ενώ η παραπομπή στο Παράρτημα διευκολύνει τον καθορισμό του αντικειμένου και τη διάκριση από τις γενικές υπηρεσίες.
«Άρθρο 101 Αντιστροφή σταδίων αξιολόγησης στην ανοικτή διαδικασία
Σχόλιο
Πρέπει να διευκρινιστεί πως θα γίνει διαδικαστικά η εφαρμογή του Άρθρου, ώστε να μην καταστεί άχρηστο και μη δυνάμενο να υλοποιηθεί , όπως είναι σήμερα.
Θεωρούμε ότι η βέλτιστη λύση είναι η ακόλουθη.
1)Έστω ότι ανοίγονται από την επιτροπή οι οικονομικές προσφορές, και επιλέγεται ο μειοδότης.
2)Θεωρούμε ότι αποσφραγίζεται μόνο ο φάκελος με τα δικαιολογητικά συμμετοχής και την τεχνική προσφορά του συγκεκριμένου Οικονομικού Φορέα και όχι όλες οι τεχνικές προσφορές.
3)Ακολουθεί έλεγχος των εγγράφων του φακέλου και αν αυτά είναι αποδεκτά, τότε προσκαλείται να καταθέσει τα δικαιολογητικά κατακύρωσης και ακολούθως συντάσσεται το πρακτικό της επιτροπής από το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο. (Αν δεν κριθούν, αποσφραγίζεται ο φάκελος του δεύτερου μειοδότη κλπ)
4)Τα αποτελέσματα του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής, της αξιολόγησης των τεχνικών και οικονομικών προσφορών και των δικαιολογητικών κατακύρωσης, κατά τα ανωτέρω, επικυρώνονται με την απόφαση κατακύρωσης του άρθρου 105.
5)Κατά της ανωτέρω απόφασης χωρεί προδικαστική προσφυγή ενώπιον της ΑΕΠΠ σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο Βιβλίο IV. Κατά της ανωτέρω απόφασης δεν επιτρέπεται η άσκηση άλλης διοικητικής προσφυγής.
6)Μετά από την έκδοση και κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 105, οι προσφέροντες λαμβάνουν γνώση ΜΟΝΟ του φακέλου του αναδόχου. (σε αντίθεση με την κανονική διαδικασία που όλοι οι προσφέροντες λαμβάνουν γνώση για όλες τις προσφορές)
«Άρθρο 100 Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών
Ερώτημα
Πρέπει να διευκρινιστεί ποιοι Οικονομικοί Φορείς έχουν πρόσβαση σε ποια έγγραφα.
Για παράδειγμα, έστω ότι στην αξιολόγηση των δικαιολογητικών συμμετοχής και τεχνικής προσφοράς, η εταιρία Α υπέβαλε μη αποδεκτά έγγραφα και αποκλείστηκε της συνέχειας της διαδικασίας. Όπως αναφέρεται στο εδάφιο 1β) του άρθρου 100, η επιτροπή δεν θα αποσφραγίσει την οικονομική προσφορά της εταιρίας Α. Ακολούθως, στο τέλος του εδάφιου 1γ) αναφέρεται ότι «Μετά από την έκδοση και κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 105, οι προσφέροντες λαμβάνουν γνώση των λοιπών συμμετεχόντων στη διαδικασία και των στοιχείων που υποβλήθηκαν από αυτούς» .
Τα ερωτήματα είναι τα ακόλουθα.
• Η εταιρία Α θα έχει πρόσβαση στα έγγραφα του φακέλου Οικονομικής προσφοράς των λοιπών συμμετεχόντων ? (πρόταση μας είναι ότι ΔΕΝ πρέπει να έχει πρόσβαση, διότι δεν μετέχει σε αυτό το στάδιο του διαγωνισμού)
• Οι τιμές της οικονομικής προσφοράς της εταιρίας Α θα ανακοινωθούν σε όλους τους συμμετέχοντες ? (πρόταση μας είναι ότι ΔΕΝ πρέπει να ανακοινωθούν καθόσον δεν τα γνωρίζει ούτε η επιτροπή αξιολόγησης)
Ισότιμες και ισοδύναμες προσφορές Άρθρο 90
#1Αν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής, ισότιμες θεωρούνται οι προσφορές με την ίδια ακριβώς τιμή. Στην περίπτωση αυτή η αναθέτουσα αρχή επιλέγει τον ανάδοχο με κλήρωση μεταξύ των οικονομικών φορέων που υπέβαλαν ισότιμες προσφορές. Η κλήρωση γίνεται ενώπιον του αρμοδίου συλλογικού οργάνου και παρουσία αυτών των οικονομικών φορέων.
#2. Αν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψή προσφορά και δεν προσδιορίζεται αποκλειστικά βάσει της τιμής, ισοδύναμες θεωρούνται οι προσφορές με την ίδια συνολική τελική βαθμολογία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων προσφερόντων.
Παρατήρηση
Η κλήρωση δεν γίνει κανένα συγκριτικό πλεονέκτημα στην Αναθέτουσα Αρχή, αφού η τιμή παραμένει η ίδια πριν και μετά την κλήρωση.
Αντίθετα, στην απίθανη περίπτωση της ισοπαλίας, αν δεχτούμε ότι μόνο από τύχη οι τιμές είναι ισότιμες, θα ήταν προτιμότερο για τους οικονομικούς φορείς να έχουν την ευκαιρία ενός επόμενου γύρου τελικών τιμών (best and final) για την ανάδειξη νικητή. Αυτή η διαδικασία έχει και όφελος για την Αναθέτουσα Αρχή καθόσον ο νέος γύρος τιμών, αναγκαστικά θα μειώσει και το συνολικό κόστος.
Πρόταση
Σε κάθε περίπτωση ισοδυναμίας οικονομικών προσφορών, διεξάγεται επαναληπτικός γύρος οικονομικών προσφορών, μέχρι να αρθεί η ισοπαλία.
Σε ότι αφορά τους πλειστηριασμούς, θα πρέπει να μην είναι δυνατή με κατάλληλη ρύθμιση του ηλεκτρονικού συστήματος, η υποβολή ίσης τιμής με την καλύτερη (χαμηλότερη) για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Σήμερα το ΕΣΗΔΗΣ επιτρέπει την υποβολή τιμής ίση με την υπερισχύουσα και αναδεικνύει καλύτερη την προσφορά που υποβλήθηκε πρώτη χρονικά.
Σύστημα Ηλεκτρονικών Καταλόγων (e-marketplace) – Προσθήκη άρθρου 35 Α στον ν. 4412/2016
Αναφέρεται
#4. Τα αντικειμενικά κριτήρια για την εγγραφή στο μητρώο προεπιλεγέντων οικονομικών φορέων, περιλαμβάνουν τους λόγους αποκλεισμού του άρθρου 73 και τα κριτήρια επιλογής του άρθρου 75 και εξειδικεύονται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για εγγραφή στο μητρώο
#8. Η ανάθεση των συμβάσεων μέσω του ΣΗΚ του παρόντος αφορά αποκλειστικά σε διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη από τα όρια του άρθρου 5 και πραγματοποιείται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 118 Α.
Δεν είναι ξεκάθαρο και θα πρέπει να διευκρινιστούν τα ακόλουθα
– Με ποιόν τρόπο θα ελέγχονται οι απ’ ευθείας αναθέσεις όταν στο σύστημα ηλεκτρονικών καταλόγων έχουν εγγραφεί περισσότεροι του ενός Οικονομικοί Φορείς για το ίδιο αντικείμενο/κατηγορία ?
– Πως θα επιλέγει το στέλεχος της ΑΑ ένα είδος ηλεκτρονικού καταλόγου αν προσφέρεται στην ίδια τιμή από δύο εγγεγραμμένους προμηθευτές ?
– Οι Οικονομικοί Φορείς θα έχουν δυνατότητα επισκόπησης όλων των ηλεκτρονικών καταλόγων, δηλ. και των ανταγωνιστών τους μέσω του συστήματος ?
– Θα επιτρέπεται αλλαγή τιμής είδους προς τα πάνω ?
– Θα επιτρέπεται αντικατάσταση είδους με ισοδύναμο αλλά ακριβότερο ?
Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί – Τροποποίηση άρθρου 34 ν. 4412/2016 (ΣΧΟΛΙΟ 2)
Αναφέρεται
#5. Προτού να προβούν στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, οι αναθέτουσες αρχές διενεργούν μια πρώτη πλήρη αξιολόγηση των προσφορών, σύμφωνα με το κριτήριο ή τα κριτήρια ανάθεσης και με τη στάθμισή τους, όπως έχει καθοριστεί.
#6. Η πρόσκληση συνοδεύεται από το αποτέλεσμα της πλήρους αξιολόγησης της οικείας προσφοράς, η οποία διεξάγεται, σύμφωνα με τη στάθμιση που προβλέπεται στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 86.
Παρατηρήσεις
Η συνηθισμένη πρακτική των αναθετουσών αρχών στην περίπτωση διενέργειας διαγωνισμού με κριτήριο την χαμηλότερη τιμή και με πλειστηριασμό, είναι η ακόλουθη.
Μετά την αποσφράγιση και αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών από την επιτροπή, οι τιμές των φακέλων ανακοινώνονται στους συμμετέχοντες και ο πλειστηριασμός ξεκινά από την τιμή του χαμηλότερου μειοδότη.
Αυτή η πρακτική είναι κατάφωρη παραβίαση της εμπιστευτικότητας των προσφορών διότι αποκαλύπτονται οι τιμές στην μέση της διαδικασίας της οικονομικής αξιολόγησης, καθόσον αυτή περιλαμβάνει δύο βήματα, την τιμές των σφραγισμένων φακέλων και τις τιμές που θα προκύψουν από τον πλειστηριασμό. Επίσης δίνει χώρο για αθέμιτες πρακτικές ανάμεσα στους συμμετέχοντες ώστε να καθοριστούν τα τελικά τιμήματα που θα προσφερθούν στον πλειστηριασμό, πριν την διαδικασία του πλειστηριασμού.
Ακόμη και να μην ανακοινώνονται οι τιμές, η πρακτική να ξεκινά ο πλειστηριασμός με τιμή εκκίνησης για όλους τους συμμετέχοντες την τιμή της χαμηλότερης εγγραφής προσφοράς, είναι στοιχείο παραβίασης της εμπιστευτικότητας των προσφορών.
Πρόταση
Η μοναδική διαδικασία που δεν έχει τα παραπάνω προβλήματα είναι
– να μην δημοσιοποιούνται οι τιμές των φακέλων οικονομικών προσφορών
– να τίθενται ως τιμές εκκίνησης για τον κάθε συμμετέχοντα στον πλειστηριασμό, οι τιμές της οικονομικής προσφοράς του, στον φάκελο οικονομικής προσφοράς του διαγωνισμού.
Με αυτόν τον τρόπο, ο πλειστηριασμός λειτουργεί ως μια φυσική συνέχεια οικονομικής διαπραγμάτευσης από το σημείο που ο καθένας έχει σταματήσει με την έγγραφη προσφορά του.
Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί – Τροποποίηση άρθρου 34 ν. 4412/2016 (ΣΧΟΛΙΟ 1)
Αναφέρεται
#2. «Στις ανοικτές ή κλειστές διαδικασίες ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποφασίζουν ότι, πριν από την ανάθεση μιας δημόσιας σύμβασης, διεξάγεται ηλεκτρονικός πλειστηριασμός, όταν το περιεχόμενο των εγγράφων της σύμβασης και ιδίως των τεχνικών προδιαγραφών μπορεί να καθορισθεί με ακρίβεια».
Παρατηρήσεις
Η διατύπωση «το περιεχόμενο των εγγράφων και ιδίως των τεχνικών προδιαγραφών μπορεί να καθοριστεί με ακρίβεια» είναι τελείως άστοχη και αποπροσανατολιστική. Ο έλεγχος της τεχνικής προσφοράς γίνεται σε κάθε περίπτωση, είτε με πλειστηριασμό είτε όχι. Αν το περιεχόμενο των εγγράφων και των τεχνικών προδιαγραφών δεν μπορεί να καθοριστεί με ακρίβεια, δεν μπορεί να γίνει έλεγχος προσφοράς και όχι διενέργεια πλειστηριασμού η οποία έχει στόχο της βελτίωση της τιμής. Ένα σύστημα ηλεκτρονικού πλειστηριασμού μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις περιπτώσεις συγκριτικής οικονομικής αξιολόγησης και δεν τίθεται ζήτημα για το περιεχόμενο των εγγράφων. (βλέπε https://www.cosmo-one.gr/efarmoges/ilektronikes-dimoprasies/)
Προτείνεται να διατυπωθεί ως ακολούθως.
«Στις ανοικτές ή κλειστές διαδικασίες ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποφασίζουν ότι, πριν από την ανάθεση μιας δημόσιας σύμβασης, διεξάγεται ηλεκτρονικός πλειστηριασμός»
ΣΧΟΛΙΟ 1
Υποχρέωση χρήσης – Λειτουργία ΕΣΗΔΗΣ– Τροποποίηση άρθρου 36 ν. 4412/2016 για συμβάσεις άνω των 30.000 € αντί των 60.000€
Με βάση τα στοιχεία του ΕΣΗΔΗΣ και ΚΗΜΔΗΣ, προκύπτει ότι κατά το τρέχον έτος 2020, από 1/1/2020 έως και 25/11/2020 διενεργήθηκαν μέσω του ΕΣΗΔΗΣ, 337 συνοπτικοί διαγωνισμοί προϋπολογισμού 20.000-60.000 και 6.284 διαγωνισμοί άνω των 60.000 €.
Στο ΚΗΜΔΗΣ αντιστοίχως ανακοινώθηκαν για το ίδιο χρονικό διάστημα 10.426 διαγωνισμοί στην περιοχή των 30.000 – 60.000 €. δηλ. 150% περισσότεροι από όσοι διενεργήθηκαν μέσω ΕΣΗΔΗΣ για την ίδια περίοδο. Οι ίδιες αναλογίες ισχύουν και για το 2019.
Η υποχρεωτική χρήση του ΕΣΗΔΗΣ για συμβάσεις άνω των 30.000 € αντί των 60.000 € προϋποθέτει ότι έχουν μελετηθεί και αντιμετωπιστεί τα ακόλουθα.
1. Το ΕΣΗΔΗΣ ως υποδομή και ανθρώπινο δυναμικό , είναι έτοιμο να υποδεχτεί ετησίως αντί για 6.300+ διαγωνισμούς, πάνω από 16.500+ διαγωνισμούς ετησίως.
2. Υπάρχει επάρκεια & ετοιμότητα του προσωπικού υποστήριξης του συστήματος ΕΣΗΔΗΣ για συμβουλευτική υποστήριξη Αναθετουσών Αρχών & Οικονομικών Φορέων
3. Η ταχύτητα διεκπεραίωσης των διαγωνισμών προϋπολογισμού 30.000-60.000 μέσω του συστήματος ΕΣΗΔΗΣ είναι καλύτερη από την σημερινή εκτός ΕΣΗΔΗΣ
4. Δεν υπάρχει καλύτερη «μηχανογραφική λύση» για αυτό το επίπεδο προμήθειας.
Το ερώτημα λοιπόν είναι αν όντως έχει γίνει αυτή η άσκηση.
Γενικό Σχόλιο.
Η εμπειρία της εφαρμογής του Ν.4412/16 στις Αναθέτουσες Αρχές και στους Οικονομικούς Φορείς είναι αποτέλεσμα δύο παραγόντων, του ιδίου το Νόμου αλλά και του τρόπου υλοποίησης του στην πλατφόρμα του ΕΣΗΔΗΣ. Συνήθως, υπάρχει λανθασμένη εντύπωση και αντίδραση για τον Ν.4412/16 λόγω της κακής εφαρμογής συγκεκριμένων άρθρων του Ν4412/16 στο ΕΣΗΔΗΣ που δημιουργεί προβλήματα στην διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων μέσω του συστήματος, αλλά συμβαίνει συχνά και το αντίστροφο, δηλ. να βάλλεται το ΕΣΗΔΗΣ για την υλοποίηση διαδικασιών που έχουν υλοποιηθεί σωστά μεν στο σύστημα, αλλά η ίδια η νομοθεσία τις έχει περιγράψει με γραφειοκρατικό τρόπο.
Θεωρώ ότι τα κυριότερα ζητούμενα σε κάθε αλλαγή που συνδέεται με δημόσιες προμήθειες θα πρέπει να είναι τα ακόλουθα.
Η απλούστευση να είναι «τομεακή» ώστε να μπορεί να εφαρμόζεται σωστά. Για παράδειγμα, να μπορεί να γίνει απλούστευση για κατηγορίες αγορών με βάση το CPV, χωρίς να επηρεάζεται μία άλλη κατηγορία αρνητικά ή να είναι ανεφάρμοστη. Έτσι κερδίζονται άμεσα οφέλη.
Το δεύτερο να μην είναι δεσμευτική σε διαδικασίες υλοποίησης μέσω συστημάτων. Να μην απαγορεύεται, ότι δεν αναφέρεται ότι επιβάλλεται ή επιτρέπεται. Έτσι, δίνεται χώρος να υλοποιηθούν διαδικασίες με νέες τεχνολογίες που δεν είναι κατ’ ανάγκη καταγεγραμμένες στον Ν4412, αλλά τηρούν τις βασικές αρχές του Νόμου.
Το τρίτο είναι η έξυπνη υλοποίηση μέσω των πληροφοριακών συστημάτων που θα περιορίσει τα προβλήματα που ανακύπτουν από την δαιδαλώδη διαδικασία του Νόμου. Τυπικό παράδειγμα η χρήση checkboxes με αποδοχές όρων, αντί η επισύναψη πολλών βεβαιώσεων, πιστοποιητικών, επιστολών, υποδειγμάτων κλπ.
Αν μελετήσει κανείς τα στοιχεία ΕΣΗΔΗΣ που παρατίθενται κατωτέρω, εύκολα μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι το σχέδιο των αλλαγών που έχει έρθει στην διαβούλευση, δεν εγγυάται την σημαντική βελτίωση των παρακάτω δεικτών.
Με βάση τις ετήσιες δημοσιευμένες αναφορές του ΕΣΗΔΗΣ, η κατάσταση έχει ως ακολούθως
Ματαιωμένοι διαγωνισμοί στο σύνολο των δημοσιευμένων
2019 : 9%
2018 : 8%
2017 : 8%
2016 : 15%
Σημείο Ματαίωσης
2019 : 42% στην τεχνική αξιολόγηση, 33% πριν την καταληκτική ημ/νια υποβολής τους
2018 : 46% στην τεχνική αξιολόγηση, 26% πριν την καταληκτική ημ/νια υποβολής τους
2017 : 42% στην τεχνική αξιολόγηση, 28% πριν την καταληκτική ημ/νια υποβολής τους
2016 : δεν αναφέρεται
Απορριφθείσες Προσφορές επί του συνόλου
2019 : 11%
2018 : 10,7%
2017 : 15,8%
2016 : 25%
Άγονοι Διαγωνισμοί (χωρίς προσφορά)
2019 : 11,8%
2018 : 12,87%
2017 : 11,5%
2016 : 13,4%
Στο άρθρο 71, παρ.12 πρέπει να προβλεφθεί επιπλέον κράτηση στο σύνολο της δαπάνης των εργασιών στις οποίες ο έλεγχος της ποιότητας των υλικών δεν έχει ολοκληρωθεί κατά την ημερομηνία υποβολής του λογαριασμού.
Επί του ά.38, παρ.3.β
Η δημοσίευση της ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ στο ΚΗΜΔΗΣ δείχνει περιττή και ακατανόητη διότι:
Η ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ συνιστά σύμφωνα με την Οδηγία 24 υποχρεωτική δημοσίευση για όλα τα κράτη -μέλη σε έναν κοινό διαδικτυακό τόπο (SIMAP) και επίσης μεταφράζεται περίληψη της προκήρυξης σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ, ώστε να λάβει γνώση κάθε ενδιαφερόμενος σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις συμβάσεις άνω των ορίων και επομένως έχει νόημα και εξυπηρετεί τη δημοσιότητα σε αυτό το επίπεδο, ΜΟΝΟΝ ΟΤΑΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΑΝΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.
Σε εθνικό επίπεδο, έχουμε τη ΔΙΑΚΥΡΗΞΗ η οποία εμπεριέχει ΟΛΕΣ τις πληροφορίες της προκήρυξης και ακόμη περισσότερες και δημοσιεύεται τόσο στο ΚΗΜΔΗΣ όσο και σε άλλα μέσα (ΕΣΗΔΗΣ, ιστοσελίδα του φορέα κλπ).
ΕΠΟΜΕΝΩΣ, από τη στιγμή που δημοσιεύεται η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ στο ΚΗΜΔΗΣ, η δημοσίευση της προκήρυξης στο ίδιο μέσο είναι περιττή και δημιουργεί μια ακατανόητη ηλεκτρονική γραφειοκρατία. Εξάλλου, στην e-πλατφόρμα του ΚΗΜΔΗΣ, τα πεδία προς συμπλήρωση είναι ακριβώς τα ίδια (!) και ΚΑΜΙΑ πρόσθετη πληροφορία δε δίνει η προκήρυξη.
Για τους ίδιους λόγους, η σύνταξη της προκήρυξης για τις συμβάσεις κάτω των ορίων δε δείχνει να έχει κανένα νόημα και το ά.122 θα έπρεπε να καταργηθεί εξολοκλήρου.
Στο άρθρο 154 που διαμορφώνει το άρθρο 8 του ν 3978/11 στην πέμπτη παράγραφο περί απαγορεύσεων αναφέρεται σε προσωπικό ¨ …..που χειρίζεται συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων στον τομέα της άμυνας…..¨. Επειδή ο όρος χειρίζεται συμβάσεις είναι ασαφής προτείνεται η διαγραφή της ανωτέρω πρότασης και η αναγραφή ¨ Απαγορεύεται στο στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων που υπηρετεί στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕ) ή μετέχει σε ένα από τα συλλογικά όργανα των άρθρων 7,7Α, 7Β και 7Γ των άρθρων 152 και 153 του παρόντος νόμου, να απασχολείται με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, έργου ή εντολής …..¨
Με την παραπάνω πρόταση, εκτιμάται ότι, ο νόμος καθίσταται σαφής και ως εκ τούτου λειτουργικότερος
Άρθρο 94:
Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 189 του ν. 4412, τίθεται η υποχρέωση ελέγχου μελετών από ιδώτες όταν η προεκτιμώμενη αξία της μελέτης υπερβαίνει τα 500.000 ευρώ. Ωστόσο, στο κείμενο «Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης Μέρους Α» (άρ. 89) το όριο υποχρεωτικου ελέγχου είναι ουσιωδώς διαφορετικό (10.000.000 ευρώ). Είναι προφανές ότι μια τόσο μεγάλη μείωση του ορίου, διευρύνει σημαντικά, σε σχέση με την διενεργηθείσα ανάλυση των συνεπειών της ρύθμισης, το πεδίο εφαρμογής του υποχρεωτικού ελέγχου από ιδιώτες και αντίστοιχα αυξάνει την προκύπτουσα δημοσιονομική επιβάρυνση. Απαιτείται διόρθωση.
Για το Άρθρο 118 Εγγυήσεις και συγκεκριμένα στην παράγραφο 1.
Αναφέρεται ότι σε περίπτωση που η Εγγυητική Επιστολή (ΕΕ) εκδίδεται ηλεκτρονικά, θα πρέπει να προσκομιστεί στα έντυπα της Έντυπης Υποβολής (ΕΣΗΔΗΣ) υπεύθυνη δήλωση ότι η ΕΕ περιλαμβάνεται στην Προσφορά. Η λογική της ανωτέρω παραγράφου είναι εντελώς λάθος και θα πρέπει να αφαιρεθεί ολόκληρη.
Από τη στιγμή που η ΕΕ έχει ψηφιακή υπογραφή και έχει συμπεριληφθεί στη Προσφορά, ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί να αποσταλεί Φάκελος που θα περιέχει μια Υπεύθυνη Δήλωση (άραγε θεωρημένη; αθεώρητη; Με ψηφιακή υπογραφή;) ότι «Η ΕΕ περιέχεται στην Προσφορά»;
Η επιτροπή αποσφράγισης του διαγωνισμού, όπως θα ελέγξει όλα τα ηλεκτρονικά αρχεία, ΕΕΕΣ, Υπεύθυνες Δηλώσεις, τεχνικά έγγραφα για τη εγκυρότητα της ψηφιακής υπογραφής, με τον ίδιο τρόπο θα ελέγξει και την ύπαρξη και εγκυρότητα της Εγγυητικής Επιστολής. Το να υπάρχει επιπλέον ένας έντυπος φάκελος με μια υπεύθυνη δήλωση που αναφέρει το αυτονόητο, δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό και δημιουργεί περιττό φόρτο εργασίας, περιττές μετακινήσεις και αχρείαστη γραφειοκρατία σε κάθε διαγωνιστική διαδικασία.
ΑΡΘΡΟ 17:
Οι υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες δεν ανατίθενται πάντα ως συμπλήρωμα μιας απλής ή σύνθετης μελέτης, αλλά και αυτόνομα, ιδίως με συμφωνίες-πλαίσιο (βλ. ν. 4412, άρθρο 39, παρ. 10). Επομένως, θα πρέπει να προβλεφθεί ο τρόπος καθορισμού της προεκτιμώμενης αμοιβής και για τις περιπτώσεις που οι υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες ανατίθενται αυτόνομα. Προτείνεται η εξής τροποποίηση της περ. γ παρ. 8 του άρθρου 53 του ν. 4412:
«γ) Για τις υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες (όπως ιδίως γεωλογικές έρευνες, γεωτεχνικές έρευνες και τοπογραφικές μελέτες), για τις οποίες δεν είναι δυνατός ο ακριβής προσδιορισμός μονάδων φυσικού αντικειμένου, η προεκτιμώμενη αμοιβή υπολογίζεται κατά περίπτωση από την αναθέτουσα αρχή, με βάση ποσοτικά στοιχεία που προκύπτουν από το τεύχος τεχνικών δεδομένων και από συγκριτικά στοιχεία για αμοιβές συναφών μελετών και ερευνών, λαμβάνοντας συμπληρωματικά υπόψη τον κανονισμό της περ. δ’. Όταν σε προς ανάθεση σύμβαση απλής ή σύνθετης μελέτης περιλαμβάνονται και οι απαιτούμενες υποστηρικτικές μελέτες και έρευνες, για τις εργασίες αυτές τίθεται προεκτιμώμενη αμοιβή, ως ανώτατο όριο δαπάνης, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει αθροιστικά το ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) της συνολικής προεκτιμώμενης αμοιβής της προς ανάθεση μελέτης».
Επί του άρθρου 59.
Η προτεινόμενη τροποποίηση του άρθρου 119 ν. 4412/2016, διαφαίνεται ότι στερεί τη δυνατότητα που είχαν μέχρι πρότινος οι προϊσταμένοι των Διαχειριστικών Αρχών να προβαίνουν σε απευθείας αναθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία της υπηρεσίας.
Επίσης η αποστολή σε όλους τους εγγεγραμένους στον κατάλογο της Τεχνικής Βοήθειας σε περίπτωση Ανάθεσης Σύμβασης έως του ποσού των 100.000 ευρώ διαφαίνεται ότι θα δημιουργήσει επιπρόσθετο διοικητικό βάρος στις αρμόδιες υπηρεσίες με δεδομένο ότι υφίστανται Δ.Α στις οποίες ανά κατηγορία Υπηρεσίας είναι εγγεγραμένοι πλέον των 400 οικονομικών φορέων.
Επίσης στο άρθρο 31 η τροποποίηση του άρθρου 86 του ν με δυνατότητα στάθμισης από 60-80/100 διαφαίνεται ότι θα αποβεί εις βάρος του ανταγωνισμού.
ΠΟΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΕΙΛΕΙ ΜΙΑ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ;
ΠΟΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΘΑ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΣΤΟ ΚΗΜΔΗΣ;
Παρακαλώ να ενσωματωθούν τα όρια προσυμβατικού ελέγχου σύμφωνα με τον Ν. 4700/2020
Παρακαλώ η λέξη ΣΥΜΒΑΣΗ να μην έχει διπλή σημασία δηλαδή ΣΥΜΒΑΣΗ=Εγγραφα μέχρι την κατακύρωση και ΣΥΜΒΑΣΗ= ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ
Επί των άρθρων 89, 90, 94:
Στα άρθρα 183 και 183Α του ν. 4412 (σύμφωνα με τις προτεινόμενες στην παρούσα ρυθμίσεις των άρθρων 89 και 90), εισάγεται η προαιρετική άσκηση της επίβλεψης από ιδιωτικούς φορείς / φυσικά πρόσωπα, μέτρο που φαίνεται ορθό στον βαθμό που θα διευκολύνει μικρές και χωρίς τεχνική επάρκεια αναθέτουσες αρχές. Ένα από τα καθήκοντα της επίβλεψης ήταν και παραμένει να είναι ο έλεγχος των μελετών.
Ωστόσο στο προς τροποποίηση άρθρο 189 του ν. 4412 (άρθρο 94 της παρούσας), στην περιγραφή της διαδικασίας έγκρισης μελέτης, γίνεται αναφορά σε έλεγχο της μελέτης μόνο από ιδιώτη ‘ελεγκτή μηχανικό’ (βλ. παρ. 2 και 5 του τροποποιούμενου άρθρου 189), ενώ επιπλέον θεσμοθετείται (στην παρ. 10) ο υποχρεωτικός έλεγχος της μελέτης από ιδιώτες πάνω από κάποιο όριο, που αρχικά τίθεται στις 500.000 ευρώ.
Δεδομένου όμως ότι υπάρχουν αναθέτουσες αρχές και φορείς που, με βάση την οργανωτική τους δομή, έχουν το απαιτούμενο στελεχιακό δυναμικό με εμπειρία, τεχνική δυνατότητα και –ως σήμερα- αρμοδίοτητα να ελέγχουν τις μελέτες, η υποχρεωτική συμμετοχή ιδιώτη ελεγκτή μηχανικού, στις περιπτώσεις αυτές, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί και εισάγει αχρείαστη δημοσιονομική επιβάρυνση. Συνεπώς, το άρθρο 189 του ν. 4412 θα πρέπει να αναδιατυπωθεί, προκειμένου να προβλέπει τον έλεγχο μελέτης πρωτίστως από προσωπικό της αναθέτουσας αρχής/φορέα και προαιρετικά από ιδιώτες, σε περίπτωση αδυναμίας της αρχής/φορέα και σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 44 του ν. 4412.
Άρθρο 49
Για προμήθειες και υπηρεσίες συνολικής αξίας κάτω των 2.500,00€ δεν θα γίνεται καμία διαδικασία επιλογής αναδόχου; Απλά θα προμηθευόμαστε κάτι από κάποιον και θα πληρώνουμε το τιμολόγιό του;
Επιπλέον, όταν παντού ακούμε ότι η δημοσιότητα είναι το παν, θα αναθέτουμε απευθείας έως 30.000,00 € χωρίς καμία δημοσιότητα αν θέλουμε;
Γιατί να μην μπορούν και οι ειδικοί συνεργάτες του Δημάρχου να επιβλέπουν έργα, προμήθειες και υπηρεσίες?? Επίσης γιατί να μην μπορούν οι ειδικοί συνεργάτεσ του Δημάρχου να έχουν κωδικούς ΚΗΜΔΗΣ και ΔΙΑΎΓΕΙΑ αφού πλέον συντασσουν και υπογράφουν μελέτες για έργα, προμήθειες και υπηρεσίες???
Είναι καιρός να εισαχθεί η έννοια της ex post ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ των μελετητών και των κατασκευαστών η οποία σε κάποιο (μικρό έστω) βαθμό θα επηρεάζει τη βαθμολογία τους προκειμένου να αναλάβουν δημόσιο έργο ή μελέτη. Με την ολοκλήρωση κάθε σύμβασης, η Διευθύνουσα Υπηρεσία συντάσσει φύλο αξιολόγησης του συμβαλλομένου με 4 βασικά κριτήρια: 1. Κόστος (αποκλίσεις από το αρχικό κόστος), 2. Τήρηση χρονοδιαγραμμάτων, 3. Ποιότητα (με βάση ελέγχους από επιθεωρητές ή εργαστηριακά δείγματα), 4. Αξιοπιστία (για την περίπτωση που η εργολαβία περιλαμβάνει δοκιμαστική λειτουργία).
Στο άρθ. 53 που τροποποιεί το αρθ. 120 ν. 4412/16, και συγκεκριμένα επί της παρ. 3: η Διάταξη δεν επιτρέπει την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με σκοπό τη μείωση της προσφερόμενης τιμής, δεδομένου ότι δεν επιτρέπει σε οικονομικό φορέα που δεν έχει προσκληθεί να υποβάλει την προσφορά του. Παρότι είναι δυνητική η πρόσκληση ενός μόνο οικονομικού φορέα, συντρέχει σαφώς ο κίνδυνος καταστρατήγησης μιας βασικής δημοσιονομικής αρχής η οποία επιβάλλει τη χρηστή διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Εκτός τούτου, η ελεύθερη αγορά που συμμετείχε στις απευθείας αναθέσεις «παγώνει» ανεπίτρεπτα.
Καταργεί πλήρως την διαφάνεια στις διαδικασίες της απευθείας ανάθεσης και θα δημιουργήσει σοβαρά ζητήματα στους υπαλλήλους ότα θα εκκαθαρίζουν την δαπάνη και πιθανόν θα έχουν λάβει μικρότερες προσφορές που δεν θα τις έχουν αποδεχτεί.
Αν επιμένετε στην διάταξη, να συμπεριλάβετε και ποιος θα αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη για την απόρριψη μικρότερων προσφορών
Άρθρο 57
Παράγραφος 2
Να αποσαφηνιστεί ο ρόλος και οι ευθύνες του κάθε εμπλεκόμενου στην επίβλεψη. Όταν λέει ότι «Οι επιβλέποντες αποτελούν τους άμεσους βοηθούς του προϊστάμενου της διευθύνουσας υπηρεσίας», σημαίνει ότι το κύριο βάρος το φέρνει Προϊστάμενος Δ/νσης; Είναι δυνατόν ένα άτομο να έχει την ευθύνη για το σύνολο της δραστηριότητας ενός φορέα; Ποιος ο ρόλος του Προϊσταμένου Τμήματος στην όλη υπόθεση;
Παράγραφος 3
Στην περίπτωση επίβλεψης από ιδιωτικό φορέα:
1)Τι γίνεται με τις διάφορες επιτροπές (χαρακτηρισμού εδαφών, παραλαβής υλικών, παραλαβής αφανών εργασιών);
2)Η οριστική παραλαβή του έργου γίνεται από τον φορέα;
3)Τι γίνεται στις περιπτώσεις παρατάσεων;Ποιος λαμβάνει την απόφαση και τι γίνεται με την αμοιβή του ιδιωτικού φορέα; Εάν ευθύνεται ο ίδιος για τις καθυστερήσεις;
4)Η προώθηση λογαριασμών θα γίνεται με διαβίβασή τους απ’ευθείας από τον ιδιωτικό φορέα;
5)Στις περιπτώσεις εμφάνισης προβλημάτων, ποιος αποφαίνεται για πιθανές τροποποιήσεις;
6)Θα πρέπει να υπάρχει σαφής υποχρέωση τακτής παρουσίας της επίβλεψης επιτόπου του έργου. Επίσης σε περίπτωση ανάθεσης ιδιώτη με έδρα μακριά από το έργο, θα πρέπει να υπάρχει υποχρέωση εγκατάστασης επιβλεπόντων επιτόπου.
7)Τι νοείται ως «ποινική ευθύνη δημόσιου υπαλλήλου»; Γιατί όχι καταρχάς και χρηματική ποινή;
Παράγραφος 5α
Να προβλεφθούν στάδια υποχρεωτικού ελέγχου του έργου, κατά τα πρότυπα ελέγχου των οικοδομικών αδειών. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να δούμε φαινόμενα παντελούς έλλειψης ελέγχου, είτε λόγω υποστελέχωσης των υπηρεσιών, είτε λόγω πιέσεων από την προϊσταμένη αρχή, είτε λόγω γνωριμιών ή συναλλαγών.
ΆΡΘΡΟ 50
Σύμφωνα με το άρθρο δεν απαιτείται γνωμοδότηση συλλογικού οργάνου. Ποιος θα γνωμοδοτεί για το εάν ένα προϊόν καλύπτει τις προδιαγραφές της προμήθειας ή εάν ένας εργολάβος έχει τα απαιτούμενα προσόντα (ειδικότητα, πτυχίο, κλπ);
Άρθρο 50
Στις απευθείας αναθέσεις θα μπορεί να συμπεριλαμβάνεται και εργολαβικό όφελος;
Άρθρο 49
Σύμφωνα με το άρθρο δεν απαιτείται έκδοση πράξης ανάθεσης. Ορθό είναι το να μην υπάρχουν διαδικαστικά αλλά είναι δυνατόν να μην λαμβάνεται απόφαση από κάποιο όργανο; Οι υπάλληλοι θα αναθέτουν;
Η προθεσμία των 2 (ημερολογιακών) ημερών, που προβλέπεται στην παρ. 4 του άρθρου 372 (άρθρο 138 του νομοσχεδίου), για κοινοποιήσεις τόσο της αίτησης με την πράξη προσδιορισμού, όσο και της παρέμβασης είναι υπερβολικά σύντομή. Η προθεσμία αυτή θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 3 εργάσιμες ή 5 ημερολογιακές. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι πολύ συχνά απαιτούνται κοινοποιήσεις σε διαφορετικά μέρη της χώρας. πχ. μπορεί να εδρεύει αλλού η ΑΕΠΠ, αλλού η αναθέτουσα αρχή και αλλού αυτός (ή αυτοί) που έχουν δικαίωμα παρέμβασης. Επίσης, έτσι όπως είναι η διατύπωση αν η παραλαβή της πράξης προσδιορισμού (ή η κατάθεση της παρέμβασης) γίνουν Παρασκευή πρέπει να κοινοποιήσεις η την ίδια μέρα ή το αργότερο Δευτέρα.
1. Στον ανάδοχο που δεν εκτέλεσε σύμβαση προμήθειας αγαθών ή υπηρεσιών και κυρήκτηκε έκπτωτος, να δοθεί η δυνατότητα να εκτελέσει τη σύμβαση με πρόστιμο (π.χ. 25%) ή με παροχή δωρεάν επιπλέον ποσοτήτων. Τέτοια δυνατότητα υπήρχε στο ΠΔ 118, αλλά στον ν. 4412 εξαφανίστηκε. Η δυνατότητα αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί και ένα από τα μέτρα αυτοκάθαρσης.
2. Το ποσοστό κατακύρωσης επιπλέον ποσότητας, για είδη όπου η ζητούμενη ποσότητα είναι πέντε (5) τεμάχια ή λιγότερο να γίνει 200%. Να διευκρινιστεί ότι για την πληρωμή της επιπλέον ποσότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί ό,τι μένει αχρησιμοποίητο από τον συνολικό προϋπολογισμό του διαγωνισμού.
3. Να διευκρινιστεί ότι όταν από ειδική διάταξη προβλέπεται η καταφυγή σε συγκεκριμένο ανάδοχο για την εκτέλεση της σύμβασης, γίνεται απ’ ευθείας ανάθεση (περίπτωση επισκευής ανελκυστήρων).
4. Να διευκρινιστεί ότι σε περίπτωση εξάσκησης δικαιώματος προαίρεσης δεν είναι υποχρεωτική η σύναψη νέου συμφωνητικού.