Άρθρο 46 Αλληλεπίδραση μεταξύ αιτήσεων απαλλαγής από πρόστιμα και κυρώσεις σε φυσικά πρόσωπα – Τροποποίηση άρθρου 44 του ν. 3959/2011 (Άρθρο 23 Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1)

 

Στο άρθρο 44 του ν. 3959/2011 (Α΄ 93), α) στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1, στην περ. α) και στο πρώτο εδάφιο της περ. β) των παρ. 3Α και 3Β επικαιροποιούνται οι παραπομπές στις αναφερόμενες διατάξεις, β) αντικαθίστανται οι περ. β) των υποπαρ. 3Α και 3Β, γ) προστίθεται παρ. 3Γ, δ) το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 τροποποιείται και προστίθεται επιφύλαξη της παρ. 3Α, ε) προστίθενται παρ. 8 και 9 και το άρθρο 44 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 44
Ποινικές κυρώσεις και άλλες διοικητικές συνέπειες
1. Όποιος συνάπτει συμφωνία, λαμβάνει απόφαση ή εφαρμόζει εναρμονισμένη πρακτική κατά παράβαση του άρθρου 1 του παρόντος ή του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τιμωρείται με χρηματική ποινή από δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) μέχρι εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος, με τις ιδιότητες της παρ. 5 του άρθρου 25Β του παρόντος, ενεργεί κατά παράβαση των άρθρων 5 μέχρι 10 του παρόντος, ή δεν εφαρμόζει τις αποφάσεις που εκδίδονται σύμφωνα με τις παρ. 5 και 6 του άρθρου 11 του παρόντος. Αν η πράξη του πρώτου εδαφίου αφορά σε επιχειρήσεις που είναι μεταξύ τους πραγματικοί ή δυνητικοί ανταγωνιστές, επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή από εκατό χιλιάδες (100.000) μέχρι ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ.
2. Όποιος προβαίνει σε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, κατά παράβαση του άρθρου 2 του παρόντος ή του άρθρου 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τιμωρείται με χρηματική ποινή από τριάντα χιλιάδες (30.000) μέχρι τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ.
3Α. Εφόσον συντρέχει:
α) υπαγωγή στο πρόγραμμα επιείκειας κατ` εφαρμογή του άρθρου 29Β με πλήρη απαλλαγή του προστίμου ή με επιβολή μειωμένου προστίμου και ολοσχερή εξόφληση αυτού, ή
β) υπαγωγή στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών του άρθρου 29Α και ολοσχερής εξόφληση του προστίμου, εξαλείφεται το αξιόποινο για τους πρώην και νυν διευθυντές, διοικητικά στελέχη και λοιπά μέλη του προσωπικού. καθώς και κάθε άλλου υπεύθυνου προσώπου της παρ. 5 του άρθρου 25Β του αδικήματος του πρώτου και τρίτου εδαφίου της παρ. 1 και των εγκλημάτων που συρρέουν κατ` ιδέαν με αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω πρόσωπα συνεργάστηκαν ενεργά με την Επιτροπή Ανταγωνισμού και συνεργάζονται ενεργά με τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών, καθώς και ότι η αίτηση υπαγωγής στο πρόγραμμα επιείκειας ή στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών υποβλήθηκε πριν ενημερωθούν αρμοδίως σχετικά με την ποινική δίωξη εις βάρος τους, ή το ενδεχόμενο ποινικής δίωξης εις βάρος τους. Με την παροχή διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής του προστίμου, αναστέλλεται η ποινική δίωξη για όσο χρόνο διαρκεί η ρύθμιση και ο οφειλέτης είναι συνεπής με τους όρους της. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής, αναστέλλεται η παραγραφή των εγκλημάτων χωρίς να ισχύουν οι χρονικοί περιορισμοί του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα. Η υπαγωγή στο πρόγραμμα του άρθρου 29Γ, συνεπεία της οποίας επιβλήθηκε μειωμένο πρόστιμο, εάν αυτό δεν εξοφληθεί ολοσχερώς, συνιστά ελαφρυντική περίσταση για τις πράξεις των παρ. 1 και 2 και επιβάλλεται ποινή μειωμένη κατά το άρθρο 83 του Ποινικού Κώδικα.
3Β. Εφόσον συντρέχει:
α) υπαγωγή στο πρόγραμμα επιείκειας κατ` εφαρμογή του άρθρου 29Β με πλήρη απαλλαγή του προστίμου ή με επιβολή μειωμένου προστίμου και ολοσχερή εξόφληση αυτού, ή
β) υπαγωγή στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών του άρθρου 29Α και ολοσχερής εξόφληση του προστίμου, επέρχεται πλήρης απαλλαγή πρώην και νυν διευθυντών, διοικητικών στελεχών και μελών του προσωπικού, καθώς και κάθε άλλου υπευθύνου προσώπου της παρ. 5 του άρθρου 25Β από κάθε είδους διοικητικές κυρώσεις και κυρώσεις που επιβάλλονται σε μη ποινικές δικαστικές διαδικασίες, υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω πρόσωπα συνεργάστηκαν ενεργά με την Επιτροπή Ανταγωνισμού κατά την εξέταση της παράβασης και ότι η αίτηση υπαγωγής στο Πρόγραμμα Επιείκειας ή στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών υποβλήθηκε πριν ενημερωθούν αρμοδίως σχετικά με την πιθανή επιβολή εις βάρος τους των σχετικών διοικητικών κυρώσεων.
3Γ. Εφόσον συντρέχει:
α) υπαγωγή στο Πρόγραμμα Επιείκειας κατ` εφαρμογή του άρθρου 29Α με πλήρη απαλλαγή του προστίμου ή με επιβολή μειωμένου προστίμου και ολοσχερή εξόφληση αυτού, ή
β) υπαγωγή στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών του άρθρου 29Α και ολοσχερής εξόφληση του προστίμου,
επέρχεται πλήρης απαλλαγή της επιχείρησης από κάθε είδους διοικητικές κυρώσεις πλην των οριζόμενων στα άρθρα 25 και στις παρ. 1, 2 και 5 του άρθρου 25Β. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, η διαπίστωση της σχετικής παράβασης δεν θεμελιώνει λόγο αποκλεισμού της επιχείρησης από διαγωνισμούς για δημόσιες συμβάσεις ή συμβάσεις παραχωρήσεων, με την εξαίρεση της κατ` επανάληψη παράβασης του άρθρου 1 του παρόντος ή του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως επανάληψη της παράβασης νοείται η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής απόφασης εντός έξι (6) ετών από την προηγούμενη έκδοση άλλης διαπιστωτικής απόφασης. Η παρούσα εφαρμόζεται στην περίπτωση παροχής διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής του προστίμου και για όσο χρόνο διαρκεί η ρύθμιση και ο οφειλέτης είναι συνεπής με τους όρους της. Επίσης, η παρούσα εφαρμόζεται και για τις περιπτώσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί διαπιστωτική απόφαση παράβασης του άρθρου 1 του παρόντος ή του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν έχει ακόμα παρέλθει τριετία από την έκδοση αυτής.
4. Με την επιφύλαξη της παρ. 3Α, υπαίτιοι ή συμμέτοχοι σε πράξη των παρ. 1 και 2 μένουν ατιμώρητοι, αν με δική τους θέληση και πριν εξετασθούν οπωσδήποτε για την πράξη τους, την αναγγείλουν στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών, στην Επιτροπή Ανταγωνισμού ή σε οποιαδήποτε άλλη αρμόδια αρχή, προσκομίζοντας συγχρόνως αποδεικτικά στοιχεία. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η ουσιώδης συμβολή των πιο πάνω προσώπων στην αποκάλυψη της συμμετοχής στις πράξεις αυτές, με την προσκόμιση στοιχείων στις αρχές, θεωρείται ελαφρυντική περίσταση κατ` άρθρο 84 Π.Κ. και επιβάλλεται ποινή μειωμένη κατά το άρθρο 83 Π.Κ.
5. Αν η πράξη των παραγράφων 1 και 2 ερευνάται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού ή οποιαδήποτε άλλη αρμόδια ρυθμιστική αρχή κατ` οποιονδήποτε τρόπο, ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών, μετά την προκαταρκτική εξέταση, αναβάλλει με πράξη του κάθε περαιτέρω ενέργεια μέχρι την έκδοση απόφασης από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Εισαγγελέως Εφετών. Σε αυτήν την περίπτωση δεν ισχύει ο χρονικός περιορισμός της αναστολής του άρθρου 113 παρ. 3 εδάφιο α` Π.Κ.
6. Στις δίκες στις οποίες αφορούν οι παραβάσεις των παρ. 1 και 2 μπορεί να παρίσταται ως πολιτικώς ενάγον κάθε πρόσωπο, το οποίο θίγεται άμεσα από τις πράξεις αυτές.
7. Με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών τιμωρούνται:
α) Όποιος παρεμποδίζει ή δυσχεραίνει με οποιονδήποτε τρόπο την διεξαγωγή ερευνών για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου από μέρους των κατά το άρθρο 39 αρμοδίων οργάνων, ιδίως με την παρεμβολή προσκομμάτων ή απόκρυψη στοιχείων.
β) Όποιος αρνείται ή δυσχεραίνει την παροχή των κατά το άρθρο 38 πληροφοριών.
γ) Όποιος παρέχει, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 38 και 39, εν γνώσει, ψευδείς πληροφορίες ή αποκρύπτει στοιχεία.
δ) Όποιος αρνείται, αν και έχει κληθεί για το σκοπό αυτό από εντεταλμένο κατά τις παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 39, υπάλληλο της Επιτροπής Ανταγωνισμού ή άλλο αρμόδιο για τον έλεγχο όργανο, να προβεί σε ένορκη ή ανωμοτί κατάθεση ενώπιον του, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης γ` της παρ. 1 του άρθρου 39, καθώς και όποιος, κατά τη διάρκεια της κατάθεσής του, εν γνώσει καταθέτει ψευδή στοιχεία ή αρνείται ή αποκρύπτει τα αληθή.
8. Όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή αρχή ανταγωνισμού κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επιληφθεί υπόθεσης στην οποία εμπλέκονται περισσότερες δικαιοδοσίες, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών αρχών και δικαστηρίων, και έχουν χορηγήσει το ευεργέτημα της επιείκειας σε επιχείρηση, η Επιτροπή Ανταγωνισμού διασφαλίζει, με κάθε πρόσφορο κατά την κρίση της μέσο, τη διενέργεια επαφών και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή της αρχής ανταγωνισμού κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει επιληφθεί της υπόθεσης και της ίδιας, του εισαγγελέα πλημμελειοδικών και κάθε άλλης αρμόδιας ελληνικής αρχής, προκειμένου να εφαρμοστούν οι παρ. 3Α και 3Β, εφόσον συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή Ανταγωνισμού δύναται να κοινοποιεί στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή σε κάθε άλλη αρμόδια ελληνική αρχή τις πληροφορίες, τα στοιχεία και τα έγγραφα που λαμβάνει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή την αρχή ανταγωνισμού κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει επιληφθεί της υπόθεσης, με την επιφύλαξη του άρθρου 12 του Κανονισμού 1/2003».
9. Όσα προβλέπονται στις παρ. 1 έως και 8 δεν θίγουν το δικαίωμα των θυμάτων που υπέστησαν ζημία από παράβαση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού να αξιώσουν πλήρη αποζημίωση για την εν λόγω ζημία σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον ν. 4529/2018 (Α’ 56).».

  • 27 Αυγούστου 2021, 13:20 | Αντώνιος Τατσόπουλοσ

    Στο άρθρο 44 παράγραφος 5 του Ν. 3959/2011 να προστεθεί γ’ εδάφιο, με το οποίο να ορίζεται ότι:

    « Η υπόθεση δεν εισάγεται στο ακροατήριο πριν την έκδοση οριστικής απόφασης επί της προσφυγής που ασκήθηκε κατά της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού με την οποία διαπιστώθηκε η παράβαση για την τέλεση της οποίας ενέχεται ο κατηγορούμενος, ή, την άπρακτη παρέλευση της σχετικής προθεσμίας προς άσκηση αυτής. Την υποχρέωση ενημέρωσης του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών φέρει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των ορισμών του άρθρου 43 του Ν. 3959/2011.».

  • Η παρ. 9 θα μπορούσε να συμπληρωθεί (δυσανασχετώντας τους «επενδυτές») με την ειδική ρύθμιση ότι «το δικαίωμα των θυμάτων που υπέστησαν ζημία από παράβαση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού» δεν θίγεται ούτε από την αντισυνταγματική ρύθμιση της υποχρέωσης καταβολής δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές (βλ. http://www.competition-observatory.eu/2019/12/arthro-42-nomou-46402019-anagnwristikes.html), ήτοι ότι τα θύματα που υπέστησαν ζημία από παράβαση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού δεν υποχρεούνται στην καταβολή δικαστικού ενσήμου για τις αναγνωριστικές αγωγές που ασκούν σύμφωνα με τον Ν. 3959/2011 και 101-102 ΣΛΕΕ.

  • Προκειμένου να αναπτυχθεί ο ανταγωνισμός στη χώρα (που επιβιώνει μεταξύ ολιγοπωλιακών δομών*) θα πρέπει, με αφορμή το παρόν σχέδιο νόμου, να ενισχυθεί το νομοθετικό πλαίσιο ως προς τις επιβαλλόμενες ποινές, οι οποίες δεν έχουν επαρκή αποτρεπτικό και κυρωτικό χαρακτήρα. Η κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης, που οδηγεί στην καταστροφή τους μικρότερους παίκτες της αγοράς, δεν μπορεί να επισύρει μονάχα χρηματικές ποινές, αλλά και ποινή φυλακίσεως.
    *Σύμφωνα και με την από 27.7.2020 ενδιάμεση έκθεση για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας (έκθεση Πισσαρίδη) «η χαμηλή παραγωγικότητα και η περιορισμένη διεθνής ανταγωνιστικότητα αποτελούν ισχυρές έμμεσες ενδείξεις ότι η ένταση του ανταγωνισμού στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας είναι χαμηλή».

  • 9 Αυγούστου 2021, 17:39 | ΦΛΩΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

    Στο σημείο αυτό βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα κλειδιά στην διαρκή μάχη κατά των καρτέλ. Όσες ώρες και αν συνεδριάσει η ΕΠΑΝΤ, όσους μήνες και αν μελετάει κάποια υπόθεση, όλα είναι αδιάφορα για τους εγκληματίες του λευκού κολλάρου καθώς γνωρίζουν εξ αρχής τι πρόστιμο θα πληρώσουν και το έχουν προϋπολογίσει στα έξοδά τους. Το μοναδικό που τους απασχολεί, το οποίο θα αποτελούσε καταλυτικό παράγοντα για την καταπολέμηση των καρτέλ, είναι οι προσωπικές ποινικές ευθύνες.
    Η πλήρης αποτυχία της νομοθεσίας στο συγκεκριμένο σημείο δεν είναι δύσκολο να διαπιστωθεί αν αναζητηθούν στα δικαστήρια της Ευελπίδων οι δικογραφίες που έχει στείλει η ΕΠΑΝΤ και μελετηθούν τα αποτελέσματά τους. Θα διαπιστωθεί πολύ εύκολα ότι από όλους όσους έχουν τιμωρηθεί από την ΕΠΑΝΤ, στα ποινικά δικαστήρια έχουν καταδικαστεί ελάχιστοι άνθρωποι με ποινές που πρακτικά τους είναι αδιάφορες.
    Και όμως το ενδεχόμενο της ποινικής καταδίκης είναι το μοναδικό που τρομάζει όλους εκείνους που αποφασίζουν και εκτελούν τις καταχρηστικές πρακτικές του ανταγωνισμού.
    Οι προτάσεις μου είναι οι ακόλουθες
    1. Να αλλάξει επιτέλους αυτή η απαράδεκτη προβλεπόμενη ποινή του χρηματικού προστίμου για την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης και να προβλεφθεί ποινή φυλάκισης ανάλογη με αυτή της εναρμονισμένης πρακτικής. Είναι δεδομένο ότι οι εταιρείες γνωρίζουν ότι κατέχουν δεσπόζουσα θέση σε μία αγορά. Το επιχείρημά τους με το οποίο ζητάνε τη συμπάθεια του νομοθέτη και απαλλάσσονται από ποινικές ευθύνες διαχρονικά είναι ότι δεν γνωρίζουν ότι κατέχουν δεσπόζουσα θέση σε μία αγορά. Αυτό εύκολα μπορεί να αντιμετωπισθεί εάν προβλεφθεί ποινή φυλάκισης για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης για όλες εκείνες τις περιπτώσεις όπου η ΕΠΑΝΤ έχει ερευνήσει μία σχετική αγορά είτε προληπτικά είτε στα πλαίσια μιας συγκεκριμένης υπόθεσης και είναι πλέον γνωστό ότι στη συγκεκριμένη αγορά μία εταιρεία κατέχει δεσπόζουσα θέση ή υπάρχει συλλογική δεσπόζουσα θέση. Στην περίπτωση αυτή κανένα λόγος απαλλαγής δεν υπάρχει και οι υπεύθυνοι των εγκλημάτων θα πρέπει να τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης
    2. Η καθυστέρηση της ΕΠΑΝΤ να δημοσιεύσει τις αποφάσεις της είναι ένα δώρο προς τους εγκληματίες καθώς οδηγεί στην παραγραφή. Θα πρέπει με την ανακοίνωση (όχι τη δημοσίευση) της απόφασης η ΕΠΑΝΤ να αποστέλλει σχετικό κείμενο στον εισαγγελέα ώστε να ασκηθεί η ποινική δίωξη με βάση την αρχική απόφαση και να ανασταλεί η διαδικασία (με εισαγγελική απόφαση) έως ότου δημοσιευθεί η πλήρης απόφαση (όπως προβλέπει σχετικά ήδη η νομοθεσία). Η άσκηση ποινικής δίωξης κατά συγκεκριμένων προσώπων είναι απλή καθώς η ΕΠΑΝΤ έχει ήδη διαπιστώσει ποιες περιόδους έγινε το έγκλημα και γνωρίζει ποια πρόσωπα είχαν την ευθύνη το διάστημα αυτό.
    3. Όταν η απόφαση της ΕΠΑΝΤ πάει στην Εισαγγελία, στην περίπτωση που ανάμεσα στους κατηγορούμενους είναι κάποιος αλλοδαπός, η Εισαγγελία θα αναζητήσει αρχικά κάποια διεύθυνση για να κοινοποιήσει το κλητήριο θέσπισμα. Αυτό αποτελεί βασική αιτία να μην βρεθεί ποτέ νομότυπα ο αλλοδαπός κατηγορούμενος, πολλές φορές επικεφαλής του εγκλήματος της πολυεθνικής, και φυσικά να μην δικαστεί ποτέ. Με την ωραία αυτή η ευκαιρία οι συγκατηγορούμενοι του επικαλούνται ότι εκείνος ευθύνεται και αθωώνονται επίσης. Η λύση είναι πολύ απλή, με την έναρξη της διαδικασίας ενώπιον της ΕΠΑΝΤ, ζητείται από τους συνηγόρους κάθε εταιρείας να καταθέσουν ακριβή στοιχεία για το ποια πρόσωπα είχαν την ευθύνη για όλο το διάστημα που εξετάζει η ΕΠΑΝΤ, ανεξάρτητα πιθανόν παραγράφων που θα προκύψουν στη συνέχεια, και ζητούνται τα ακριβή στοιχεία διαμονής των προσώπων αυτών. Με την σχετική πρόβλεψη, οι συνήγοροι είναι υποχρεωμένοι να τους ενημερώσουν ότι ερευνώνται από την ΕΠΑΝΤ και ότι αν αλλάξουν στοιχεία (πχ διεύθυνση διαμονής) υποχρεούνται να το κοινοποιήσουν στην ΕΠΑΝΤ. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται το έργο της Εισαγγελίας και οι αλλοδαποί κατηγορούμενοι απολογούνται στη Δικαιοσύνη. Το ανάλογο φυσικά θα ισχύει για όλα τα στελέχη των υπό έλεγχο επιχειρήσεων, και για όσους ζουν στην Ελλάδα όπου πολλές φορές αναζητούνται και δεν βρίσκονται ποτέ γιατί έχουν εξαφανίσει τα ίχνη τους.