- Η τοπική ανάπτυξη με την πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων (ΤΑΠΤΟΚ), αποτελεί εργαλείο σχεδιασμού και υλοποίησης τοπικής στρατηγικής και αντιμετώπισης των τοπικών κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών αναγκών με τη συμμετοχή των τοπικών φορέων και της τοπικής κοινωνίας σε σαφώς προσδιορισμένες χωρικές ενότητες, εστιασμένες σε υποπεριφερειακές ζώνες. Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, στρατηγικές ΤΑΠΤΟΚ μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα Ταμεία ΕΤΠΑ, ΕΚΤ+, Ταμείο Συνοχής, ΤΔΜ, καθώς και το ΕΤΘΑΥ.
Τα παραπάνω Ταμεία μπορούν να στηρίξουν στρατηγικές από κοινού με το ΕΓΤΑΑ.
- Οι Διαχειριστικές Αρχές των ΕΠ αποτελούν τις αρμόδιες Αρχές για τη διαχείριση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εφαρμογής των στρατηγικών ΤΑΠΤΟΚ.
- Αν μία στρατηγική στηρίζεται από περισσότερα του ενός Ταμεία, οι αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές διοργανώνουν κοινή πρόσκληση για την επιλογή αυτών των στρατηγικών και συγκροτούν Κοινή Επιτροπή για όλα τα αρμόδια Ταμεία, ούτως ώστε να παρακολουθείται η εφαρμογή τους.
- Στις περιπτώσεις που μία στρατηγική στηρίζεται από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ+ στο πλαίσιο ενός Περιφερειακού Προγράμματος, η οικεία Διαχειριστική Αρχή διοργανώνει μία πρόσκληση για το σύνολο των πόρων.
- Στις περιπτώσεις που μία στρατηγική στηρίζεται από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ+ και το ΤΔΜ, ή από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ + και το ΕΤΘΑΥ, οι αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές συνεργάζονται για την κατάρτιση της κοινής πρόσκλησης και τη συγκρότηση της Κοινής Επιτροπής για την παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής.
- Εάν μία στρατηγική ΤΑΠΤΟΚ στηρίζεται από το ΕΤΘΑΥ (ή το ΕΓΤΑΑ), το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ+ και το ΤΔΜ, οι αρμόδιοι Υπουργοί που εποπτεύουν το Πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το ΕΤΘΑΥ (ή το ΕΓΤΑΑ) και το ΤΔΜ και οι Περιφερειάρχες, εκπροσωπώντας τα Ταμεία ΕΤΠΑ και ΕΚΤ+ των Περιφερειακών Προγραμμάτων, υπογράφουν Μνημόνιο Συνεργασίας, στο οποίο προσδιορίζονται: α) τα Προγράμματα που θα συμμετέχουν στη χρηματοδότηση των τοπικών στρατηγικών, β) το ύψος της δημόσιας δαπάνης που θα διατεθεί σε αυτές τις στρατηγικές ανά Πρόγραμμα και Ταμείο, γ) οι γεωγραφικές περιοχές εφαρμογής ΤΑΠΤΟΚ και τα χαρακτηριστικά αυτών ανά Πρόγραμμα, δ) η διαδικασία συμμετοχής των κοινοτήτων στην ανάπτυξη της στρατηγικής, ε) τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνονται σε κάθε στρατηγική, στ) ρυθμίσεις για τις Ομάδες Τοπικής Δράσης-ΟΤΔ, προκειμένου να εκπροσωπούνται δημόσιες και ιδιωτικές ομάδες συμφερόντων, όπου καμία από τις δύο δεν ελέγχει τη λήψη αποφάσεων, ζ) τα απαιτούμενα δικαιολογητικά συμμετοχής των ΟΤΔ, η) οι όροι και προϋποθέσεις για την υποβολή προτάσεων, και θ) τα κριτήρια αξιολόγησης και επιλογής των στρατηγικών ΤΑΠΤΟΚ και ΟΤΔ.
- Οι αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές μπορούν να επιλέξουν ένα από τα οικεία Ταμεία ως το επικεφαλής Ταμείο, καθώς και να επιλέξουν ένα από τα εν λόγω Ταμεία για τη χρηματοδότηση του συνόλου των δαπανών για τις δραστηριότητες προετοιμασίας, διαχείρισης και συντονισμού που αναφέρονται στις περ. α) και γ) της παρ. 1 του άρθρου 34 του Κανονισμού σε σχέση με τις εν λόγω στρατηγικές. Επικεφαλής Ταμείο επιλέγεται το Ταμείο που εισφέρει τους περισσότερους πόρους στο ΤΑΠΤΟΚ.
- Οι κανόνες του επικεφαλής Ταμείου εφαρμόζονται στην εν λόγω στρατηγική, με την επιφύλαξη του πεδίου εφαρμογής και των κανόνων επιλεξιμότητας κάθε Ταμείου που συμμετέχει στη χρηματοδότηση της στρατηγικής. Οι Διαχειριστικές Αρχές των άλλων Ταμείων βασίζονται σε αποφάσεις και διαχειριστικές επαληθεύσεις που πραγματοποιεί η αρμόδια Διαχειριστική Αρχή του επικεφαλής Ταμείου. Η Διαχειριστική Αρχή του επικεφαλής Ταμείου παρέχει στις Διαχειριστικές Αρχές των άλλων Ταμείων τις απαραίτητες πληροφορίες για την παρακολούθηση και την καταβολή των πληρωμών, σύμφωνα με τους κανόνες που ορίζονται στους ειδικούς Κανονισμούς για το συγκεκριμένο Ταμείο.
- Οι Ομάδες Τοπικής Δράσης είναι υπεύθυνες για τον σχεδιασμό, την κατάρτιση και την υλοποίηση των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης. Τέτοιες ομάδες μπορούν να συγκροτούν: ΟΤΑ α’ και β΄ βαθμού, ή και άλλοι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών, επιστημονικοί φορείς, επιμελητήρια, καθώς και φορείς συλλογικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών συμφερόντων, υπό την προϋπόθεση ότι δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη περιοχή παρέμβασης των στρατηγικών.
- Οι τοπικοί εταίροι της παρ. 9 μπορούν να συμπράττουν σε μία νομική οντότητα, η μορφή της οποίας επιλέγεται ανάλογα με το πλαίσιο της σύμπραξης. Εναλλακτικά, οι τοπικοί εταίροι μπορούν να συγκροτούν Επιτροπή για τη λήψη αποφάσεων ή την επιλογή των έργων και να επιλέγουν έναν εταίρο με διοικητική ικανότητα ως «υπόλογο φορέα» για νομικούς και διοικητικούς σκοπούς. Οι Ομάδες Τοπικής Δράσης, ανεξαρτήτως μορφής, πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικές των τοπικών ενδιαφερομένων μερών, να είναι ανοιχτές και διαφανείς και να λογοδοτούν τόσο στον τοπικό πληθυσμό όσο και στις Διαχειριστικές Αρχές των Προγραμμάτων που τις χρηματοδοτούν.
- Οι Ομάδες Τοπικής Δράσης εκτελούν αποκλειστικά τα καθήκοντα που αναφέρονται στις περ. α), β), γ), δ), ε) και στ) της παρ. 3 του άρθρου 33 του Κανονισμού.
- Εάν οι Ομάδες Τοπικής Δράσης εκτελούν καθήκοντα που δεν καλύπτονται από την παρ. 11, και τα οποία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Διαχειριστικής Αρχής ή Οργανισμού Πληρωμών όταν επιλέγεται ως Επικεφαλής Ταμείο το ΕΓΤΑΑ, αυτές οι Ομάδες Τοπικής Δράσης ορίζονται από τη Διαχειριστική Αρχή ως Ενδιάμεσοι Φορείς, σύμφωνα με τους ειδικούς κανόνες του κάθε Ταμείου. Ο ορισμός των ομάδων τοπικής δράσης ως Ενδιάμεσων Φορέων διενεργείται σύμφωνα με το άρθρο 10.
- Η Ομάδα Τοπικής Δράσης μπορεί να είναι δικαιούχος και να υλοποιεί πράξεις σύμφωνα με την οικεία στρατηγική, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζει την τήρηση της αρχής του διαχωρισμού των καθηκόντων.
Συμμετοχή της ΚΕΔΕ στη Διαβούλευση
Άρθρο 20: Τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων
> Κρίνουμε ως ιδιαίτερα θετική την αναφορά ότι ‘οι Ομάδες Τοπικής Δράσης είναι υπεύθυνες για τον σχεδιασμό, την κατάρτιση και την υλοποίηση των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης. Τέτοιες ομάδες μπορούν να συγκροτούν: ΟΤΑ α’ και β΄ βαθμού, ή και άλλοι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών, επιστημονικοί φορείς, επιμελητήρια, καθώς και φορείς συλλογικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών συμφερόντων, υπό την προϋπόθεση ότι δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη περιοχή παρέμβασης των στρατηγικών.’ Θεωρούμε απαραίτητη την παράλληλη διασφάλιση ουσιαστικής υποστήριξης και καθοδήγησης των μελών των ΟΤΔ με την συμμετοχή της ΚΕΔΕ, με βάση και την εμπειρία των φτωχών αποτελεσμάτων της ΠΠ 2014-2020, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα λειτουργίας και εφαρμογής των ΤΑΠΤοΚ.
> Κρίνουμε ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία κάθε αναπτυξιακού προγράμματος, την παροχή επαρκούς τεχνικής βοήθειας, προκειμένου όλοι οι Δήμοι, κυρίως οι μικροί ορεινοί και νησιωτικοί, να μπορέσουν να ωριμάσουν μελέτες και έργα, ώστε να διεκδικήσουν και να αξιοποιήσουν τους πόρους για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων έργων.
> Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην επιβίωση και ανάπτυξη των αγροτικών και νησιωτικών περιοχών. Με συμμετοχή της Τ.Α. δημιουργία τοπικών δομών αγροτικής ανάπτυξης σε γεωργία και κτηνοτροφία, αγροτικό εξηλεκτρισμό, κτηνοτροφικά πάρκα, βελτίωση αγροτικών υποδομών (αγροτικής οδοποιίας, δικτύων άρδευσης κλπ), ενημέρωση και υποστήριξη για την ανάπτυξη εναλλακτικών καλλιεργειών, έργα δασικής αναψυχής, δασική οδοποιία.