Στο Μέρος Όγδοο του ν. 2251/1994 (Α’ 191) προστίθεται Κεφάλαιο Α’ ως εξής:
«ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ – ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ
Άρθρο 10α
Πεδίο εφαρμογής
(άρθρο 2 Οδηγίας 2020/1828/ΕΕ)
1.Το παρόν Μέρος εφαρμόζεται:
α) σε αντιπροσωπευτικές αγωγές που ασκούνται κατά προμηθευτών, ιδίως σε περίπτωση παράβασης του καταλόγου του Παραρτήματος II, από την οποία προκύπτει, ή ενδέχεται να προκύψει, ζημία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών,
β) σε εγχώριες και διασυνοριακές παραβάσεις, συμπεριλαμβανομένων και των παραβάσεων που έπαυσαν προτού ασκηθεί η αντιπροσωπευτική αγωγή.
2. Τα άρθρα 10ε έως 10ιη:
α) δεν θίγουν το Παράρτημα ΙΙ,
β) εφαρμόζονται συμπληρωματικά προς τα συμβατικά ή εξωσυμβατικά μέσα έννομης προστασίας, τα οποία τίθενται στη διάθεση των καταναλωτών για τις παραβάσεις της παρ. 1,
γ) ισχύουν με την επιφύλαξη των κανόνων του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, ιδίως όσον αφορά στη δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, καθώς και τις συμβατικές και εξωσυμβατικές ενοχές.
3. Οι νομιμοποιούμενοι φορείς είναι ελεύθεροι να επιλέγουν οποιοδήποτε διαδικαστικό μέσο διαθέτουν για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών.
Άρθρο 10β
Ορισμοί
(άρθρο 3 Οδηγίας 2020/1828/ΕΕ)
Για τους σκοπούς του παρόντος Μέρους ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
α) «καταναλωτής»: κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για σκοπούς που δεν εμπίπτουν στο πλαίσιο της εμπορικής, επιχειρηματικής, βιοτεχνικής ή επαγγελματικής δραστηριότητάς του,
β) «συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών»: τα γενικά συμφέροντα των καταναλωτών και, ειδικότερα για τους σκοπούς των μέτρων επανόρθωσης και/ή αποκατάστασης, τα συμφέροντα μιας ομάδας καταναλωτών,
γ) «νομιμοποιούμενος φορέας»:
γα) Για την άσκηση εγχώριων ή διασυνοριακών αντιπροσωπευτικών αγωγών σε άλλο κράτος μέλος: ένωση καταναλωτών, που έχει εγγραφεί στο Μητρώο Νομιμοποιούμενων Φορέων για την άσκηση Αντιπροσωπευτικών Αγωγών (ΜΗ.Ν.Φ.Α.Α.) του άρθρου 10δ, και έχει οριστεί ως νομιμοποιούμενος φορέας από το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, σύμφωνα με τα άρθρα 10ε και 10στ,
γβ) για την άσκηση διασυνοριακών αντιπροσωπευτικών αγωγών στην Ελλάδα από άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ένωση καταναλωτών ή άλλος οργανισμός ή δημόσιος φορέας, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των καταναλωτών και έχει οριστεί στο ως άνω κράτος μέλος ως νομιμοποιούμενος για την άσκηση αντιπροσωπευτικών αγωγών,
δ) «αντιπροσωπευτική αγωγή»: αγωγή για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών, η οποία ασκείται από νομιμοποιούμενο φορέα, ως ενάγοντα εξ ονόματος καταναλωτών, με σκοπό τη λήψη μέτρων για την παύση ή την απαγόρευση παράνομης συμπεριφοράς των προμηθευτών ή μέτρων επανόρθωσης και/ή αποκατάστασης ή αμφότερων,
ε) «εγχώρια αντιπροσωπευτική αγωγή»: αντιπροσωπευτική αγωγή που ασκείται στην Ελλάδα από ένωση καταναλωτών που έχει εγγραφεί στο ΜΗ.Ν.Φ.Α.Α του άρθρου 10δ,
στ) «διασυνοριακή αντιπροσωπευτική αγωγή»: αντιπροσωπευτική αγωγή που ασκείται:
στα) σε άλλο κράτος μέλος, από ένωση καταναλωτών, που έχει οριστεί στην Ελλάδα ή
στβ) στην Ελλάδα, από ένωση καταναλωτών, οργανισμό ή δημόσιο φορέα που έχει οριστεί σε άλλο κράτος μέλος,
ζ) «πρακτική»: κάθε πράξη ή παράλειψη ενός προμηθευτή,
η) «τελεσίδικη απόφαση»: απόφαση δικαστηρίου ή διοικητικής αρχής κράτους μέλους, η οποία δεν υπόκειται ή δεν υπόκειται πλέον σε τακτικά ένδικα μέσα,
θ) «μέτρο επανόρθωσης και/ή αποκατάστασης»: μέτρο που υποχρεώνει τον προμηθευτή να παράσχει στους ενδιαφερόμενους καταναλωτές μέσα έννομης προστασίας, ιδίως αποζημίωση, επισκευή, αντικατάσταση, μείωση του τιμήματος, καταγγελία της σύμβασης ή επιστροφή του καταβληθέντος τιμήματος.».
Σχόλιο αναφορικά με το άρθρο Άρθρο 10β-Ορισμοί και ειδικότερα την προσθήκη εδαφίου ι με το εξής περιεχόμενο:
ι) «χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης»: η χρηματική ικανοποίηση που επιβάλλεται ως αστική κύρωση εις βάρος παρανομούντος προμηθευτή για την επιδειχθείσα αντικαταναλωτική συμπεριφορά».
Αιτιολογία:
Λόγω της σημασίας της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ως ένα εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο για την προάσπιση των δικαιωμάτων και συμπερόντων των καταναλωτών και με δεδομένο ότι η Οδηγία επιδιώκει τη διατήρηση όλων των ήδη υφισταμένων μέτρων και εργαλείων στην εσωτερική έννομη τάξη, κρίνουμε απολύτως αναγκαία την διατήρηση του ορισμού της χρηματικής ικανοποίησης στο σημείο αυτό και την προσθήκη του ως άνω εδαφίου ι.
Σχόλιο αναφορικά με το άρθρο Άρθρο 10β-Ορισμοί και ειδικότερα η παρ.δ) «αντιπροσωπευτική αγωγή»:
Προτείνουμε την αναδιατύπωση με την απάλλειψη της φράσης: “ως ενάγοντα εξ ονόματος καταναλωτών”, ως εξής:
«αγωγή για την προστασία των γενικοτέρων συμφερόντων του καταναλωτικού κοινού με σκοπό τη λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την παύση ή την απαγόρευση παράνομης συμπεριφοράς των προμηθευτών, χρηματικής ικανοποίησης της ηθικής βλάβης ή μέτρων επανόρθωσης και/ή αποκατάστασης ή αμφοτέρων».
Αιτιολογία:
Δεδομένου ότι η «αντιπροσωπευτική αγωγή» έρχεται ουσιαστικά να αντικαταστήσει τη συλλογική αγωγή όπως είναι μέχρι σήμερα ορισμένη από το νόμο και για την οποία έχει αναπτυχθεί εδώ και περίπου 30 χρόνια πλουσιότατη νομολογία, θα πρέπει να είναι σαφές ότι αυτή δεν ασκείται από το νομιμοποιούμενο φορέα ως ενάγοντα «εξ ονόματος» των καταναλωτών. Αντιθέτως ασκείται για την προστασία των γενικότερων συμφερόντων των καταναλωτών. Είναι αξιοσημείωτο ότι η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ κατέχει πολυετή πείρα, ως η μοναδική ένωση καταναλωτών που έχει αξιοποιήσει πλήρως το θεσμό των συλλογικών αγωγών με την άσκηση συνολικά 62 συλλογικών αγωγών (όπως ενδεικτικά: κατά Τραπεζών, Τηλεπικοινωνιακών παρόχων, ασφαλιστικών εταιρειών και πρόσφατα κατά της ΔΕΗ).
Σχόλιο αναφορικά με το άρθρο Άρθρο 10β-Ορισμοί και ειδικότερα η παρ.β:
Θεωρούμε απολύτως αναγκαία τη συμπλήρωση ως εξής: «τα γενικότερα συμφερόντα του καταναλωτικού κοινού για τους σκοπούς των μέτρων για την παύση ή την απαγόρευση παράνομης συμπεριφοράς των προμηθευτών και, ειδικότερα για τους σκοπούς των μέτρων επανόρθωσης και/ή αποκατάστασης, τα συμφέροντα μίας ομάδας καταναλωτών».
Αιτιολογία:
Ο ορισμός των «συλλογικών συμφερόντων» θεωρούμε ότι είναι ελλιπής καθώς δεν αναφέρεται στους σκοπούς των μέτρων για την παύση και απαγόρευση της παράνομης συμπεριφοράς και περιορίζει τα συμφέροντα εν γένει των καταναλωτών στα συμφέροντα συγκεκριμένης ομάδας καταναλωτών, κάτι όμως που δεν συνάδει με το μέτρο της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης.
Σχόλιο αναφορικά με το άρθρο 10α-Πεδίο εφαρμογής/(άρθρο 2 Οδηγίας 2020/1828/ΕΕ) και ειδικότερα η παρ. 1.γ να τροποποιηθεί ως εξής:
Προκειμένου να είναι πιό σαφές το νόημα προτείνουμε τη διαμόρφωση ως εξής αντί «καθώς και τις συμβατικές ή εξωσυμβατικές ενοχές» η πρόταση «καθώς και των κανόνων για τη νομοθεσία που ισχύει για τις συμβατικές και εξωσυμβατικές ενοχές»
Σχόλιο αναφορικά με το άρθρο 10α-Πεδίο εφαρμογής/(άρθρο 2 Οδηγίας 2020/1828/ΕΕ) και ειδικότερα η παρ. 1.α) να τροποποίηθεί ως εξής: «σε αντιπροσωπευτικές αγωγές που ασκούνται κατά προμηθευτών, ιδίως σε περίπτωση παράβασης των νομοθετημάτων που ενδεικτικά παρατίθενται στο Παράρτημα ΙΙ …»…..
Αιτιολογία:
Δεδομένου ότι σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη (18) τα κράτη μέλη πρέπει να δύνανται να διατηρούν ή να θεσπίζουν διατάξεις στην εθνική νομοθεσία που αντιστοιχούν προς τις διατάξεις της οδηγίας για διαφορές που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας (ήδη Παράρτημα ΙΙ στο σχέδιο νόμου) θεωρούμε αναγκαία απολύτως την ως άνω τροποποίηση του εδαφίου α. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλισθεί ότι ο νόμος θα δίδει τη δυνατότητα προστασίας των καταναλωτών μέσω των αντιπροσωπευτικών αγωγών για την παραβίαση κάθε νομοθετήματος που άπτεται των δικαιωμάτων και των συμφερόντων τους, καθώς ο υφιστάμενος κατάλογος του Παραρτήματος ΙΙ δεν είναι πλήρης (π.χ. διατάξεις για τον ελεύθερο ανταγωνισμό, τη διαφήμιση, τους ισχυρισμούς υγείας για συμπληρώματα διατροφής κλπ δεν προβλέπονται) και ενδέχεται να χρειάζεται συνεχώς συμπλήρωση, διαδικασία σχετικώς χρονοβόρα και σε κάθε περίπτωση επιζήμια για τους καταναλωτές.