1. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού αν, μετά από σχετική έρευνα που διεξάγεται είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν καταγγελίας ή αίτησης του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, διαπιστώσει παράβαση των άρθρων 1, 2 και 11 του παρόντος ή των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί με απόφασή της:
α) να υποχρεώσει τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις ή τις ενώσεις επιχειρήσεων να παύσουν την παράβαση και να παραλείπουν αυτή στο μέλλον,
β) να επιβάλει μέτρα συμπεριφοράς ή διαρθρωτικού χαρακτήρα, τα οποία πρέπει να είναι αναγκαία και πρόσφορα για την παύση της παράβασης, ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα αυτής. Μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα επιτρέπεται να επιβάλλονται μόνο στην περίπτωση που είτε δεν υφίστανται εξίσου αποτελεσματικά μέτρα συμπεριφοράς είτε όλα τα εξίσου αποτελεσματικά μέτρα συμπεριφοράς είναι ενδεχομένως οχληρότερα από τα μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα,
γ) να απευθύνει συστάσεις σε περίπτωση παράβασης των άρθρων 1 και 2 του παρόντος ή των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
δ) να απειλήσει πρόστιμο σε περίπτωση συνέχισης ή επανάληψης της παράβασης,
ε) να επιβάλει το επαπειλούμενο πρόστιμο όταν με απόφασή της βεβαιώνεται η συνέχιση ή επανάληψη της παράβασης ή η παράλειψη εκπλήρωσης αναληφθείσας από τις επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων δέσμευσης η οποία έχει καταστεί υποχρεωτική με απόφαση κατ’ εφαρμογή της παραγράφου 6,
2. Το κατά την προηγούμενη παράγραφο επιβαλλόμενο ή απειλούμενο πρόστιμο μπορεί να φτάνει μέχρι ποσοστού δέκα τοις εκατό (10%) των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης της χρήσης κατά την οποία έπαυσε η παράβαση ή, αν αυτή συνεχίζεται μέχρι την έκδοση της απόφασης, της τρέχουσας χρήσης ή της προηγούμενης της παράβασης χρήσης αντιστοίχως. Σε περίπτωση ομίλου εταιρειών, για τον υπολογισμό του προστίμου, λαμβάνονται υπόψη τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα του ομίλου. Για τον καθορισμό του ύψους του προστίμου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η σοβαρότητα, η διάρκεια, η γεωγραφική έκταση της παράβασης, η διάρκεια και το είδος της συμμετοχής στην παράβαση της συγκεκριμένης επιχείρησης, καθώς και το οικονομικό όφελος που αποκόμισε. Εφόσον είναι δυνατόν να υπολογιστεί το ύψος του οικονομικού οφέλους της επιχείρησης από την παράβαση, το ύψος του προστίμου δεν μπορεί να είναι μικρότερο από αυτό. Το κατά την προηγούμενη παράγραφο προβλεπόμενο πρόστιμο ανέρχεται μέχρι του ποσού των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης συμμόρφωσης προς την απόφαση και από την ημερομηνία που θα ορίσει η απόφαση. Αφ’ ης στιγμής οι επιχειρήσεις ή οι ενώσεις επιχειρήσεων εκπληρώσουν την υποχρέωση για την τήρηση της οποίας επιβλήθηκε πρόστιμο, η Επιτροπή Ανταγωνισμού δύναται να καθορίσει το οριστικό ύψος του προστίμου αυτού σε επίπεδο κατώτερο από εκείνο που προκύπτει από την αρχική απόφαση. Υπεύθυνοι για την τήρηση των διατάξεων των άρθρων 1, 2, 5 έως 10 και 11 παράγραφοι 5 και 6 του παρόντος, καθώς και των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι επί ατομικών επιχειρήσεων οι επιχειρηματίες, επί αστικών και εμπορικών εταιρειών και κοινοπραξιών οι διαχειριστές τους και όλοι οι ομόρρυθμοι εταίροι , ειδικώς δε επί ανωνύμων εταιρειών τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και τα αρμόδια για την υλοποίηση των σχετικών αποφάσεων πρόσωπα. Διορισμός ετέρου υπευθύνου για την παράβαση των κανόνων ανταγωνισμού απαγορεύεται και δεν ισχύει. Επί αποφάσεων συλλογικών οργάνων της επιχείρησης που ελήφθησαν κατά πλειοψηφία ευθύνονται μόνον οι υπερψηφίσαντες. Τα ανωτέρω φυσικά πρόσωπα ευθύνονται με την προσωπική τους περιουσία εις ολόκληρον με το οικείο νομικό πρόσωπο, για την καταβολή του ποσού. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δύναται να επιβάλει στα ανωτέρω φυσικά πρόσωπα και αυτοτελές πρόστιμο από 200.000€ έως 2.000.000€, εφόσον αποδεδειγμένα συμμετείχαν σε προπαρασκευαστικές πράξεις, στην οργάνωση ή την διάπραξη της παράνομης συμπεριφοράς της επιχείρησης. Για την επιμέτρηση του προστίμου λαμβάνεται ιδιαιτέρως υπόψη η θέση τους στην επιχείρηση και ο βαθμός συμμετοχής τους στην παράνομη πράξη.
3. Όταν η παράβαση που διέπραξε η ένωση επιχειρήσεων συνδέεται με τις δραστηριότητες των μελών της, το επιβαλλόμενο ή απειλούμενο πρόστιμο μπορεί να ανέρχεται μέχρι ποσοστού δέκα τοις εκατό (10%) των ακαθάριστων εσόδων των μελών αυτής, της τρέχουσας ή της προηγούμενης της παράβασης χρήσης. Σε περίπτωση που επιβάλλεται πρόστιμο σε ένωση επιχειρήσεων, λαμβανομένου υπόψη των ακαθάριστων εσόδων των μελών της, και η ένωση δεν είναι αξιόχρεη, η ένωση είναι υποχρεωμένη να ζητήσει εισφορές από τα μέλη της προκειμένου να καλύψει το ποσό του προστίμου. Εάν δεν πραγματοποιηθούν οι συνεισφορές αυτές εντός της προθεσμίας που έχει ορίσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η Επιτροπή Ανταγωνισμού δύναται να απαιτήσει την καταβολή του προστίμου απευθείας από καθεμία από τις επιχειρήσεις, οι εκπρόσωποι των οποίων ανήκαν στα εμπλεκόμενα όργανα λήψης αποφάσεων της ένωσης. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, όταν έχει απαιτήσει πληρωμή σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, στην περίπτωση που είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της ολοσχερούς πληρωμής του προστίμου, μπορεί να απαιτήσει πληρωμή του υπολοίπου από οποιοδήποτε μέλος της ένωσης που είχε ενεργή δράση στην αγορά στην οποία συνέβη η παράβαση. Ωστόσο, η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν απαιτεί πληρωμή βάσει των προηγούμενων εδαφίων από επιχειρήσεις που αποδεικνύουν ότι δεν εφήρμοσαν την παράνομη απόφαση της ένωσης ή ότι είτε δεν είχαν αντιληφθεί την ύπαρξή της είτε αποστασιοποιήθηκαν ενεργά από αυτήν πριν αρχίσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού να διερευνά την υπόθεση. Η οικονομική ευθύνη κάθε επιχείρησης όσον αφορά την καταβολή του προστίμου δεν υπερβαίνει το 10% των ακαθάριστων εσόδων της τρέχουσας ή της προηγούμενης της παράβασης χρήσης.
4. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δύναται με απόφασή της να επιβάλει σε επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων πρόστιμο, σε περίπτωση μη συμμόρφωσής τους με προγενέστερη απόφασή της. Το κατά το προηγούμενο εδάφιο επιβαλλόμενο πρόστιμο μπορεί να ανέρχεται μέχρι ποσοστού δέκα τοις εκατό (10%) των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης της τρέχουσας ή της προηγούμενης της παράβασης χρήσης.
5. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι αποκλειστικώς αρμόδια να λαμβάνει ασφαλιστικά μέτρα αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από αίτηση του Υπουργού Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, όταν πιθανολογείται παράβαση των άρθρων 1, 2 και 11 του παρόντος ή των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συντρέχει επείγουσα περίπτωση για την αποτροπή άμεσα επικείμενου κινδύνου ανεπανόρθωτης βλάβης στο δημόσιο συμφέρον.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να απειλήσει πρόστιμο μέχρι δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης προς την απόφασή της και να επιβάλει αυτό με απόφασή της που βεβαιώνει τη μη συμμόρφωση.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού υποχρεούται να αποφανθεί το αργότερο μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, αφού πρώτα ακουστούν τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Η απόφαση αυτή υπόκειται σε προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών. Οι διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 4 του άρθρου 30 εφαρμόζονται αναλόγως. Με τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου δεν θίγεται η αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων προς λήψη ασφαλιστικών μέτρων για την προστασία ιδιωτικών συμφερόντων.
6. Αν η Επιτροπή Ανταγωνισμού πιθανολογεί, κατά τη διάρκεια σχετικής έρευνας που διεξάγεται είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αιτήματος του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, ή καταγγελίας, παράβαση των διατάξεων των άρθρων 1 και 2 του παρόντος ή των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί με απόφασή της να αποδέχεται, εκ μέρους των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων ή ενώσεων επιχειρήσεων, την ανάληψη δεσμεύσεων προς παύση της πιθανολογούμενης παράβασης, και να καθιστά τις δεσμεύσεις αυτές υποχρεωτικές για τις επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων. Η απόφαση της Επιτροπής μπορεί να εκδοθεί για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, εφόσον πιθανολογείται ότι δεν συντρέχουν λόγοι για περαιτέρω δράση αυτής. Η Επιτροπή μπορεί, ύστερα από αίτηση που υποβάλλει κάθε ενδιαφερόμενος ή αυτεπαγγέλτως, να κινήσει εκ νέου τη διαδικασία όταν:
-υπήρξε ουσιαστική μεταβολή των γεγονότων στα οποία βασίσθηκε η απόφαση ή
-οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις αθετήσουν τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει ή
-η απόφαση βασίσθηκε σε ελλιπείς, ανακριβείς ή παραπλανητικές πληροφορίες των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων.
Οι όροι, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία αποδοχής δεσμεύσεων εκ μέρους των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων ή ενώσεων επιχειρήσεων και θέματα σχετικά με την αναστολή των προθεσμιών των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 15 καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας που εκδίδεται κατόπιν εισήγησης της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
7. Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων υποχρεούνται μέσα σε δέκα πέντε (15) ημέρες από την γνωστοποίηση της απόφασης να ενημερώσουν τον Πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τις ενέργειες, στις οποίες προέβηκαν ή πρόκειται να προβούν για την παύση της παράβασης. Την ίδια υποχρέωση υπέχουν οι επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων, όταν πρόκειται για συμμόρφωση προς δικαστική απόφαση που εκδόθηκε μετά από προσφυγή κατά απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
8. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας που εκδίδεται μετά από εισήγηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις απαλλαγής ή μείωσης των προστίμων που επιβάλλονται σε βάρος επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, που συμβάλλουν στη διερεύνηση οριζόντιων συμπράξεων του άρθρου 1 ή του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πρόγραμμα επιείκειας). Σε περίπτωση υπαγωγής επιχείρησης στο πρόγραμμα επιείκειας, εφαρμόζεται για τα φυσικά πρόσωπα της οικείας επιχείρησης, το άρθρο 44, παράγραφος 3.
Στο άρθρο 25 «Εξουσίες της Επιτροπής επί παραβάσεων» δεν έχει προβλεφθεί η δυνατότητα επιβολής προστίμου από την Επιτροπή Ανταγωνισμού σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης.
Επιπλέον, επειδή η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ζητήσει από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού όπως στις Εισηγήσεις της δεν συμπεριλαμβάνει «πρόταση συγκεκριμένου ποσού» του επαπειλούμενου προστίμου, αλλά μόνο αναφορά αν συντρέχουν επιβαρυντικοί ή ελαφρυντικοί λόγοι, θα ήταν σκόπιμο να προβλεφθεί ότι η σχετική πρόταση στις Εισηγήσεις της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού είναι υποχρεωτική, ώστε να αφαιρεθεί η δυνατότητα στις εμπλεκόμενες επιχειρήσεις προσβολής των αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού με αυτό τον ισχυρισμό.
Προτείνεται προσθήκη στο άρθρο 25, § 1, ως εξής:
«στ. να επιβάλει πρόστιμο στις επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων που υπέπεσαν στην παράβαση, το συγκεκριμένο ύψος του οποίου έχει προταθεί σε Εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού».
Σχετικά με τα πρόστιμα συμφωνώ με τον κ. Φλωρά. Υπάρχει περίπτωση το πρόστιμο να είναι μικρότερο της ωφέλειας της παράνομης πρακτικής.
Ίσως σαν πρόστιμο να μπεί το συνολικό ώφελος που είχε ο παραβαίνων καθ όλη την διάρκεια της παράβασης όσα χρόνια και να είναι αυτά. Μόνο έτσι θα σκεφτούν ότι κάποτε θα πρέπει να τα δώσουν πίσω άρα δεν συμφέρει.
Ευχαριστώ
Η παράγραφος 2 ορίζει την ευθύνη των στελεχών των επιχειρήσεων. Μια αντίδραση των ισχυρών εταιρειών θα είναι να υπογράψουν συμφωνητικό με τα στελέχη τους ότι θα καλύψουν οι ίδιες οι εταιρείες οποιοδήποτε πρόστιμο προκύψει από τον παρόντα νομο. Με τον τρόπο αυτόν τα στελέχη θα απαλαγούν απο τον οικονομικό φόβο και η λογική του νομοθέτη θα ακυρωθεί.
Προτείνουμε όπως ρητά απαγορευτεί η κάλυψη του προστίμου προς το στέλεχος (στα πλαίσια του παρόντος νόμου), εμμέσως ή αμέσως, από τις εταιρείες, με οποιονδήποτε τρόπο. Και να οριστεί εξοντωτική ποινική ρήτρα και για τα δύο μέρη (εταιρεία και στέλεχος) σε περίπτωση που διαπιστωθεί οτιδήποτε σχετικό. Οχι μονο οικονομική ρήτα αλλά προσαύξηση και της ποινικής τους τιμωρίας.
Με εκτίμηση
Φλωράς Γιώργος
Υπάρχει ένα θέμα με τον υπολογισμό του προστίμου. Στην παράγραφο 2 αναφέρει ότι το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το 10% του τζίρου της προηγούμενης χρονιάς. Παρακάτω, στην ίδια παράγραφο αναφέρει ότι «αν είναι δυνατόν να υπολογιστεί το οικονομικό όφελος τότε το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μικρότερο από αυτό». Αν όμως οι παραβάσεις της εταιρείας που θα τιμωρηθεί συνέβαιναν επί 5 χρόνια τότε και το οικονομικό όφελος θα είναι μεγαλύτερο από το 10% του τζίρου του περασμένου έτους οπότε θα υπάρχει θέμα.
Άλλο θέμα που προκύπτει στην περίπτωση αυτή είναι ο υπολογισμός του οικονομικού οφέλους. Στην Επιτροπή Ανταγωνισμού η ΓΔΑ κάνει εισήγηση και η Επιτροπή αποφασίζει, χωρίς να είναι απαραίτητο ότι θα συμπέσουν η εισήγηση με την απόφαση. Για να υπολογιστεί το οικονομικό όφελος θα πρέπει να δοθεί εντολή στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, αφού εκδοθεί απόφαση ότι μια εταιρεία είναι ένοχη, να υπολογίσει, με βάση την απόφαση της Επιτροπής, το πρόστιμο και μετά να καταλογισθεί.
Επίσης το οικονομικό όφελος από τις καταχρηστικές πρακτικές δεν περιορίζεται μόνο στο άμεσο όφελος αλλά και στο έμμεσο όφελος από την καταστροφή των ανταγωνιστών της εταιρείας που παρανομεί.
Εναλλακτικός τρόπος επιβολής προστίμου ισότιμου με το οικονομικό όφελος είναι η ενεργοποίηση της Αρχής για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Τα αδικήματα του νέου νόμου, όπως και του 703/77 εμπίπτουν στον νόμο 3691/2008 για Ξέπλυμα Μαύρου χρήματος. Από την ώρα που εμπίπτουν στην νομοθεσία αυτή οφείλει η Αρχή για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος να ανακτήσει το «οικονομικό όφελος» που προέκυψε από τις παράνομες δραστηριότητες.
Σχετικά με το πρόστιμο λόγω μη συμμόρφωσης το ποσό των 10,000€ αποτελεί κίνητρο σε ορισμένες επιχειρήσεις να μην εφαρμόζουν την απόφαση. Εάν μια εταιρεία έχει υπερκέρδη από τις παράνομες πρακτικές της την συμφέρει να κάνει τον εξής υπολογισμό: 10,000 ευρώ κάθε μέρα επί 30 μέρες ίσον 300,000 ευρώ τον μήνα ίσον 3,600,000 ευρώ το έτος. Αν τα κέρδη της είναι ανώτερα των 3,600,000 ευρω το έτος τότε δεν έχει λόγο συμμόρφωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πολυεθνικής η οποία επέλεξε προφανώς να μην συμμορφωθεί με την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, πλήρωσε επιπλέον πρόστιμο 8,000,000 ευρώ ενώ το ίδιο διάστημα είχε κέρδη 1,400,000,000,000 ευρώ.
Προτείνουμε όπως δεν τεθεί όριο 10,000 ευρώ ανά ημέρα μη συμμόρφωσης ή τεθεί στο ποσό των 100,000 ευρώ ώστε να μπορεί να καλύψει και τις εταιρείες που έχουν υπερκέρδη από τις παράνομες πρακτικές
Με εκτίμηση
Γιώργος Φλωράς