Υπουργείο Ανάπτυξης

Το παρακάτω κείμενο προέρχεται από το forum Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ( http://www.pfy.gr/forum/index.php/topic,1529.0.html ) και αποτελεί κείμενο που τέθηκε στην κρίση ιατρών, νοσηλευτών και φαρμακοποιών που συμμετέχουν σε αυτό το μη στρατευμένο forum. Αποτελεί κείμενο το οποίο καταγράφει την υπάρχουσα κατάσταση με σημαντική πληρότητα και προτείνει λύσεις σε τεχνικό και οργανωτικό πλαίσιο.

Είμαστε στην διάθεση σας για περισσότερες λεπτομέρειες και ελπίζουμε σε ένα καλύτερο και ηλεκτρονικό σύστημα για την συνταγογραφία.

Με εκτίμηση,

Δημήτρης Κουναλάκης
Γενικός Ιατρός

Δημόσια Διαβούλευση για το Ηλεκτρονικό Συστήμα Συνταγογράφησης
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην υλοποίηση ενός συστήματος συνταγογραφίας είναι η ανομοιομορφία των μονάδων (δημοσίων και ιδιωτικών) που καλούνται να το χρησιμοποιήσουν καθώς και οι υποδομές που είναι ήδη διαθέσιμες ή απαιτούνται για την λειτουργία του. Επίσης, οι συμβάσεις που υπάρχουν για συνταγογράφηση φαρμάκων διαφέρουν ανά ταμείο και επιρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας της συνταγογραφίας. Ενδεικτικά στα ασφαλιστικά ταμεία συμβαίνουν τα εξής:
α) ΟΠΑΔ,ΟΓΑ,ΕΤΑΑ,ΤΥΔΚΙ: Φάρμακα μπορούν να συνταγογραφήσουν στο συνταγολόγιο όλα ΝΠΔΔ του υπουργείου υγείας και συμβεβλημένοι ιδιώτες ιατροί που εργάζονται στο ιδιωτικό τους ιατρείο ή σε ιδιωτικά νοσοκομεία ή σε συμβάσεις έργου με φορείς του δημοσίου (πχ ΟΤΑ). Οι ιατροί πληρώνονται κατά επίσκεψη.
β) ΙΚΑ: Φάρμακα μπορούν να συνταγογραφήσουν ιατροί του ΙΚΑ, ιατροί των ΚΥ & των ΠΥ (αλλά όχι των νοσοκομείων) περιοχών που δεν υπάρχει μονάδα ΙΚΑ και ιατροί σε ειδικές συμβάσεις των ΟΤΑ πχ ΚΑΠΗ
γ) ΟΑΕΕ: Φάρμακα μπορούν να συνταγογραφήσουν στο συνταγολόγιο οι συμβεβλημένοι ιδιώτες ιατροί που επιλέγει ο ΟΑΕΕ και είναι οικογενειακοί ιατροί ανά ειδικότητα για τον ασφαλισμένο και όπου αυτοί δεν υπάρχουν, γιατροί των ΝΠΔΔ του υπουργείου υγείας ή ο ασφαλισμένος καταθέτει απλή ιατρική συνταγή και απόδειξη αγοράς φαρμάκων. Οι συμβεβλημένοι ιατροί του ΟΑΕΕ πληρώνονται με μηνιαίο αντιμίσθιο και κάνουν συμβάσεις έργου για 1-2 έτη.
δ) Σε άλλα μικρότερα ταμεία, φάρμακα μπορούν να συνταγογραφήσουν στο συνταγολόγιο όλα ΝΠΔΔ του υπουργείου υγείας και συμβεβλημένοι ή μη ιδιώτες ιατροί που εργάζονται στο ιδιωτικό τους ιατρείο ή σε ιδιωτικά νοσοκομεία ή σε συμβάσεις έργου με φορείς του δημοσίου (πχ ΟΤΑ). Συχνά ο ιδιώτης εκδίδει απλή συνταγή και ο ασφαλισμένος καταθέτει την απλή συνταγή και την απόδειξη αγοράς των φαρμακων για την επιστροφή από το ταμείο των χρημάτων.

Ένα επίσης αρχικό σημείο που θα πρέπει να προϋπολογήσουμε είναι να ορίσουμε τα σημεία που πρέπει να γίνεται και γίνεται συνταγογραφία. Έτσι, συνταγογραφία γίνεται σήμερα στα ακόλουθα σημεία:
α) Νοσοκομεία του ΕΣΥ που διαθέτουν κλινικές και εξωτερικά ιατρεία με ιατρούς που πληρώνονται με μηνιαίο μισθό. Η πλειοψηφία των κλινικών διαθέτει έναν τουλάχιστον Η/Υ που ελήφθη με τα τελευταία ΟΠΣΥ και συνήθως βρίσκεται στο γραφείο της προϊσταμένης ή στο γραφείο των ιατρών. Αντίθετα η πλειοψηφία των εξωτερικών ιατρείων δεν διαθέτει Η/Υ σε κάθε ιατρείο και τα ΤΕΠ είναι σε ακόμη χειρότερη κατάσταση με ένα ή κανένα Η/Υ ενώ υπάρχουν πάνω πάνω από 5 ιατρεία. Υπάρχει υποδομής δικτύωσης Η/Υ και πρόσβασης στο διαδίκτυο μέσω του Syzefxis.
β) Νοσοκομεία ιδιωτικά που διαθέτουν κλινικές και εξωτερικά ιατρεία ή πολυκλινικές και που έχουν σύμβαση με κάποια ταμεία. Η πλειοψηφία των κλινικών διαθέτει έναν τουλάχιστον Η/Υ και συνήθως βρίσκεται στο γραφείο της προϊσταμένης ή στο γραφείο των ιατρών. Στα εξωτερικά ιατρεία ανάλογα με το νοσοκομείο ή το πολυϊατρείο διαθέτει ή δεν διαθέτει Η/Υ σε κάθε ιατρείο. Υπάρχει υποδομής δικτύωσης Η/Υ και πρόσβασης στο διαδίκτυο. Οι ιατροί πληρώνονται είτε με μηνιαίο μίσθωμα ή κατά πράξη και περίπτωση.
γ) Κέντρα υγείας και Περιφερειακά ιατρεία. Τα κέντρα υγείας στην πλειοψηφία τους διαθέτουν ελάχιστο ή μηδενικό αριθμό Η/Υ και τα περισσότερα δεν διαθέτουν εσωτερική δικτύωση Η/Υ. Διαθέτουν πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω του Σύζευξις. Έχουν τουλάχιστον 5 ιατρεία ανά ΚΥ, λειτουργούν σε 24ωρη βάση και βρίσκονται κατά βάση σε μη αστικές περιοχές. Τα ΠΙ έχουν συνήθως ένα ή δύο ιατρούς ως προσωπικό και δεν διαθέτουν στην πλειοψηφία τους Η/Υ και δικτύωση. Ο ιατρός συνήθως μετακινείται στην διάρκεια της εβδομάδας και σε άλλα ιατρεία πλην της έδρας του, όπου συχνά βασικές υποδομές απουσιάζουν. Οι ιατροί πληρώνονται με μηνιαίο μισθό.
δ) Μονάδες των ΟΤΑ (πχ ΚΑΠΗ, δημοτικά ιατρεία) τα οποία έχουν ιατρούς με συμβάσεις έργου ορισμένου χρόνου και καλύπτουν επιλεγμένους πληθυσμούς. Η υποδομή σε δικτύωση Η/Υ μπορεί να υπάρχει ή να είναι δυνατή και άλλοτε υπάρχει Η/Υ και άλλοτε όχι.
ε) Ιδιωτικά ιατρεία ή πολυ-ατρεία από ιδιώτες ιατρούς που εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή με συμβάσεις σε ταμεία ως οικογενειακοί ιατροί. Στο ΙΚΑ και στα στρατιωτικά σώματα οι ιατροί διατηρούν και ιδιωτικό ιατρείο και συμβάλλονται με ταμεία. Η πλειοψηφία των ιδιωτών ιατρών δεν διαθέτει Η/Υ και δικτύωση στο ιατρείο. Πληρώνονται κατά πράξη.
στ) Στο σπίτι του ασθενή όταν ο ιατρός επισκέπτεται έναν ασθενή στο σπίτι είτε για εξέταση και συνταγογραφία, είτε μόνο για συνταγογραφία. Ελάχιστοι ιατροί διαθέτουν φορητό Η/Υ με δυνατότητα για ηλεκτρονική συνταγογραφία.
ζ) Ειδικά ιατρεία σε στρατιωτικά ιατρεία, μονάδες στρατιωτικών σωμάτων που εξυπηρετούν το προσωπικό με συνταγολόγια κατά βάση του ΟΠΑΔ. Ελάχιστα ιατρεία αυτού του είδους διαθέτουν Η/Υ και δικτύωση.

Μια ιδιαίτερη περίπτωση στην συνταγογράφηση αφορά τις ειδικότητες ιατρών και τους ανειδίκευτους ιατρούς. Οι ιατροί που δεν έχουν λάβει ειδικότητα (αγροτικοί, ειδικευόμενοι, λοιποί ανειδίκευτοι) δεν μπορούν να συνταγογραφήσουν φάρμακα χωρίς την ύπαρξη γνωμάτευσης από ειδικευμένο ιατρό. Σε τέτοια περίπτωση περίπτωση το ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης πρέπει να διατηρεί στοιχεία για τον ιατρό που χορήγησε την συνταγή, την ειδικότητα του, και τον χρόνο ισχύος της γνωμάτευσης. Ανάλογο αλλά σημαντικότερο πρόβλημα εμφανίζεται σε περιπτώσεις όπου οι ασθενείς πηγαίνουν σε ιατρό του ταμείου τους ή σε κέντρο υγείας με απλή συνταγή για φάρμακα που προέρχεται από ιατρό ειδικότητας που δεν υπάρχει συμβεβλημένος ιατρός της ίδιας ειδικότητας (στο νομό ή στο δήμο) για το συγκεκριμένο ταμείο. Σε αυτή την περίπτωση, συχνά ο γενικός ιατρός, ο παθολόγος ή/και ο παιδίατρος του ταμείου του ασθενή συνταγογραφεί στο βιβλιάριο του ασθενή φάρμακα εκτός της ειδικότητας ή της εξειδίκευσης του, τα οποία λαμβάνει ο ασθενής και που μπορεί να μην είναι της σύμφωνης γνώμης του ιατρού που φαίνεται στο βιβλιάριο του ασφαλιστικού ταμείου ότι τα συνταγογράφησε. Και εδώ πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να δηλώνεται σε ειδικές περιπτώσεις ποιος ιατρός έδωσε αρχικά την συνταγή και παρακολουθεί τον ασθενή. Αυτό το πρόβλημα που επηρεάζει σημαντικά την συνταγογραφία ιατρών σε συγκεκριμένες ειδικότητες και θέσεις αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα στην εξαγωγή των στατιστικών συνταγογραφίας για κάθε ιατρό. Μια λύση σε αυτό θα μπορούσε να είναι η αποδοχή όλων των ιατρών να συνταγογραφούν σε κάθε ασθενή αλλά με διαφορετικό ποσοστό συμμετοχής για τους μη «συμβεβλημένους» ή την έγκριση της συνταγής μετά από έλεγχο που θα πραγματοποιείται ηλεκτρονικά. Μια τέτοια λύση θα μείωνε σημαντικά το φόρτο των δημοσίων μονάδων υγείας σε θέματα συνταγογράφησης, θα εξυπηρετούσε σημαντικά τον πολίτη, και θα αποτελούσε μέσο για τον φορολογικό έλεγχο των ιδιωτών ιατρών.

Στην απέναντι πλευρά, το φαρμακείο δέχεται και εκτελεί την συνταγή και δίδει τα φάρμακα στον ασθενή ή στον οικείο του και σχεδόν πάντα μεταχρονολογημένα ζητάει τις απαιτούμενες θεωρήσεις ή ελεγκτικές πράξεις από το ελεγκτή ιατρό του ταμείου. Επίσης, είναι αρκετά συχνό να γίνεται απόδοση κάποιων εκ των φαρμάκων της συνταγής σε δεύτερο χρόνο καθώς μπορεί να μην είναι διαθέσιμα την στιγμή που αυτή προσκόμισης και πρέπει να παραγγελθούν. Μια επίσης συνηθισμένη τακτική είναι ο φαρμακοποιός να δίδει φάρμακα που λαμβάνει σε χρόνια βάση ο ασθενή πριν αυτά συνταγογραφηθούν στο βιβλιάριο του ασθενή με σκοπό να γραφούν εκ των υστέρων και να εκτελεστεί η συνταγή. Αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό σε μεγάλα αστικά κέντρα και όπου οι ασφαλισμένοι συγκεκριμένων ταμείο (πχ ΙΚΑ) δεν εξυπηρετούνται από τα ραντεβού των ιατρών καθώς ο χρόνος αναμονής ξεπερνάει σχεδόν πάντα τις 15 ημέρες. Αυτό όμως σαν πρακτική έχει ανοίξει την συνήθεια της χορήγησης φαρμάκων που απαιτείται ιατρική συνταγή ακόμη και όταν αυτή δεν υπάρχει.
Τα περισσότερα φαρμακεία διαθέτουν Η/Υ με κύριο σκοπό την διαχείριση και τις παραγγελίες του stock των φαρμάκων που διαθέτουν καθώς και την αυτοματοποίηση της κατάθεσης των δικαιολογητικών για την πληρωμή τους από τα ταμεία. Οι επιχορηγήσεις από κοινοτικές και άλλες επιδοτήσεις αλλά και η ύπαρξη λογισμικών κατάλληλων για φαρμακεία έχει οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας τους σε αντίθεση με τα δημοσία νοσοκομεία και ιατρεία. Πολλά φαρμακεία έχουν αυτοματοποιήσει και την διεκπεραίωση κάθε συνταγής με εκτύπωση απευθείας σε αυτή.

Στο τμήμα της συνταγογράφησης είναι συχνή τακτική οι ασφαλισμένοι να επισκέπτονται ιατρό που δεν έχει σύμβαση με το ταμείο του ασφαλισμένου ώστε να συνταγογραφηθούν τα φάρμακα και λαμβάνει απλή ιατρική συνταγή. Αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό στο ΙΚΑ (αλλά και σε άλλα ταμείο, πχ ΟΑΕΕ) καθώς ακόμη και στα νοσοκομεία του ΕΣΥ δεν επιτρέπεται από τους ιατρούς η συνταγογράφηση στο βιβλιάριο του ΙΚΑ. Ο ασφαλισμένος κατόπιν επισκέπτεται τον ιατρό του ταμείου του ή ιατρό κέντρου υγείας/περιφερειακού ιατρείου προκειμένου να «περάσει» τα φάρμακα της απλής συνταγής στο συνταγολόγιο του ταμείου και να πληρώσει μόνο την συμμετοχή. Έτσι, σε ένα μεγάλο αριθμό συνταγών των ιατρών των ταμείων και του ΕΣΥ, τα φάρμακα μπορεί να έχουν ήδη αγοραστεί και συνταγογραφούνται για να πληρωθεί μόνο η συμμετοχή. Παράλληλο, λόγω των δυσκολιών πρόσβασης σε ιατρό ορισμένων ασφαλιστικών ταμείων, είναι υπαρκτό το φαινόμενο οι φαρμακοποιοί να δίδουν φάρμακα που λαμβάνουν ως χρόνια αγωγή και να κρατούν τα κουπόνια προκειμένου να συνταγογραφηθούν εκ των υστέρων.
Μια μεγάλη συζήτηση υπάρχει σχετικά με το εάν πρέπει να συνταγογραφείται το σκεύασμα ή η φαρμακευτική ουσία. Σε πολλές χώρες είναι δοκιμασμένα στην ίδια χώρα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και τα δύο συστήματα χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερη ωφέλεια για ασθενή και το ασφαλιστικό του ταμείο και από τις δύο. Στην περίπτωση των σκευασμάτων κυρίαρχο ρόλο έχει ο ιατρός με αποτέλεσμα περιπτώσεις διαφθοράς σε ιατρός, χρησιμοποιούνται όμως στην πλειοψηφία τους γενόσημα φάρμακα που είναι φτηνότερα και υπάρχει η δυνατότητα δοσορύθμισης και επιλογής από το ίδιο άτομο καθώς και η ευθύνη της συμμόρφωσης του ασθενή, τον ιατρό. Στην περίπτωση των φαρμακευτικών ουσιών κυρίαρχο ρόλο έχει ο φαρμακοποιός όπου και εκεί υπήρξαν περιπτώσεις διαφθοράς και η συνταγογραφική ταχτική των ιατρών είναι τότε η συνταγογράφηση ουσιών από καινούργια φάρμακα που δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής από γενόσημα με μεγαλύτερο κόστος για το ασφαλιστικό ταμείο και πιθανούς κινδύνους για τον ασθενή καθώς δεν υπάρχει η εμπειρία από την χρήση που υπάρχει σε παλαιότερα φάρμακα. Επίσης, σε συνταγογράφηση φαρμακευτικής ουσίας η ευθύνη για την συμμόρφωση του ασθενή και τις τυχόν συνέπειες μοιράζεται πλέον και στον φαρμακοποιό. Συνεπώς, μάλλον το υπάρχον σύστημα είναι καλύτερο εφόσον υπάρχει ο κατάλληλος έλεγχος από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Ο σχεδιασμός ενός συστήματος συνταγογράφησης θα πρέπει να λάβει υπόψιν του όλη την παραπάνω υπάρχουσα κατάσταση με δεδομένο ότι μεγάλης έκτασης αλλαγές είτε κινδυνεύουν να μην πραγματοποιηθούν είτε απαιτούν σημαντικούς πόρους για την υλοποίηση. Σε εξέλιξη βρίσκεται η προσπάθεια τυποποίησης των συνταγολογίων, εκτιμάται όμως ότι η χρήση διακριτών σημείων που «μουτζουρώνονται» για να επιλεχθεί πχ η συμμετοχή του ασφαλισμένου ή η υποχρέωση για να αναγραφή των ψηφίων σε συγκεκριμένα «κουτάκια» δεν πρόκειται να αποδώσει στην πράξη καθώς αναμένεται ότι δεν θα υπάρξει συμμόρφωση και είτε δεν θα μπορεί να γίνει αυτόματη αναγνώριση είτε θα ταλαιπωρείται ο ασφαλισμένος με μια συνταγή που θα έχει «λάθη». Επίσης, ο εξοπλισμός που απαιτείται από τους φαρμακοποιούς για την εκτύπωση στα νέα συνταγολόγια έχει δυσανάλογα μεγάλο κόστος με κίνδυνο την διακοπή της μηχανοργάνωσης των φαρμακείων. Ταυτόχρονα, η πλήρης εφαρμογή ενός ηλεκτρονικού συστήματος με πλήρως ηλεκτρονική συνταγογράφηση με κάρτα ή μη, αναμένεται ότι θα έχει σημαντικό κόστος τόσο στην αγορά εξοπλισμού όσο και στην εκπαίδευση του προσωπικού. Μια τέτοια αλλαγή χαρακτηρίζεται πολύ μεγάλη και έχει σοβαρούς κινδύνους να αποτύχει αλλά παραμένει ο στόχος που πρέπει να έχουμε.

Το μοντέλο που πρέπει να έχουμε στόχο και που έχει υλοποιηθεί και σε άλλα κράτη με αντικατάσταση του συνταγολογίου και του βιβλιαρίου από κάρτα υγείας ασθενή τύπου smartcard στην οποία καταγράφονται στοιχεία για επείγουσες καταστάσεις του ασθενή και πρόσφατα δεδομένα υγείας (πχ συνταγές, νοσήματα, χρόνια αγωγή) και χρησιμοποιείται για την  ηλεκτρονική συνταγογράφηση και παραγγελία εξετάσεων. Οι ιατροί και οι φαρμακοποιοί διαθέτουν επίσης ηλεκτρονικές κάρτες ταυτοποίησης τύπου smartcard με τις οποίες μπορούν να έχουν πρόσβαση στην κάρτα υγείας ασθενή και να επιτελέσουν έκδοση και εκτέλεση συνταγής αντίστοιχα. Οι κάρτες διαθέτουν ψηφιακά πιστοποιητικά με τα οποία γίνεται η πιστοποίηση ασθενών, ιατρών, φαρμακοποιών. Παράλληλα, δημιουργείται ένα κεντρικό σύστημα ανάλογο με αυτό του taxisnet, προσβάσιμου μέσω κρυπτογραφημένων συνδέσεων μέσω του Διαδικτύου Internet ή μέσω υποδομών του Δημοσίου Δικτύου Σύζευξις που το ονομάζουμε Κέντρο Ηλεκτρονικού Συστήματος Συνταγογράφησης (ΚΗΣΣ). Το ΚΗΣΣ καταγράφει on-line κάθε έκδοση συνταγής φαρμάκων, κάθε παραγγελία εξέτασης και κάθε εκτέλεση συνταγής ή εξέτασης. Η κάρτα υγείας του ασθενή και η κάρτα ταυτοποίησης του ιατρού/φαρμακοποιού εισάγονται μαζί σε ειδικό αναγνώστη που συνδέεται με Η/Υ ή εμπεριέχεται σε ειδική συσκευή και πραγματοποιείται on-line επικοινωνία με το σύστημα ΚΗΣΣ βάση συγκεκριμένου πρωτοκόλλου είτε για την έκδοση συνταγής, είτε για την εκτέλεση της. Η πρόσβαση γίνεται με υπηρεσίες περιεχομένου τύπου XML σε πρωτόκολλο secure http με βάση προδιαγραφές που θέτει το υπουργείο και με τις οποίες μπορούν να συνδεθούν τα λογισμικά όποιου κατασκευαστή το επιθυμεί. Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν για την έκδοση συνταγής, την παραγγελία εξετάσεων, την εκτέλεση των συνταγών και την εκτέλεση των εξετάσεων είναι ελεύθερο για τον ιατρό και το φαρμακοποιό να επιλεγούν από λογισμικά πολλών κατασκευαστών που όλα ακολουθούν συγκεκριμένη δημοσιευμένη από το υπουργείο διαδικασία τόσο για την επικοινωνία με τις κάρτες όσο και για την επικοινωνία με το ΚΗΣΣ. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να ακολουθηθούν οι ιδιαίτερες ανάγκες που έχει κάθε ιατρείο/φαρμακείο. Το μοντέλο αυτό αποτελεί την αμιγή ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Ο ιατρός μπορεί εάν θέλει να τυπώσει την συνταγή παράλληλα με την ηλεκτρονική έκδοση της. Ο φαρμακοποιός κατά την εκτέλεση της συνταγής λαμβάνει ένα μοναδικό αλφαριθμητικό κωδικό με τον οποίο καταθέτει έντυπο με τις αυτοκόλλητες ταινίες των φαρμάκων που χορηγήθηκαν. Και στις δύο περιπτώσεις δίδεται άμεσα έγκριση τόσο για την παραγγελία όσο και για την εκτέλεση και δεν απαιτούνται πρόσθετες θεωρήσεις και άλλες γραφειοκρατικές διαδικασίες που ταλαιπωρούν τον ασθενή.

Το παραπάνω σύστημα απαιτεί την προμήθεια και εγκατάσταση ειδικού εξοπλισμού και ταυτόχρονα εκπαίδευση του προσωπικού στις μονάδες υγείας. Τεχνικές δυσκολίες αλλά και η έλλειψη ευελιξίας που υπάρχει κυρίως στο δημόσιο τομέα μπορεί να οδηγήσει στην ακύρωση αυτής της αλλαγής. Έτσι, προτείνεται η λειτουργία του ταυτόχρονα με το υπάρχον χάρτινο σύστημα για ένα χρονικό διάστημα και την πλήρη εφαρμογή του σε σταδιακά βήματα. Δίδεται σε κάθε ασθενή κάρτα υγείας που χρησιμοποιείται για την αμιγή ηλεκτρονική συνταγογράφηση και παράλληλα εξακολουθεί να υπάρχει το υπάρχον σύστημα με τα χάρτινα συνταγολόγια, το οποίο ψηφιοποιείται σε επίπεδο φαρμακείου. Για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, το χάρτινο συνταγολόγιο παραμένει και χρησιμοποιείται ταυτόχρονα με την ηλεκτρονική κάρτα, όπου:
– Είτε εκδίδονται όπως σήμερα χάρτινες συνταγές με ταυτοποίηση του ασθενή με βάση τον ΑΜΚΑ και ψηφιοποιούνται στο φαρμακείο,
– Είτε εκδίδεται ηλεκτρονική συνταγή μέσω της κάρτας και ένα αντίγραφο της συνταγής επικολλάται με αυτοκόλλητο σε φύλλο του χάρτινου συνταγολογίου. Το αντίγραφο της συνταγής επικολλάται ώστε να γνωστοποιείται σε μελλοντική επίσκεψη σε ιατρείο που δεν διαθέτει ηλεκτρονική υποδομή για την κάρτα, τι έχει λάβει ο ασφαλισμένος.

Σε επίπεδο μονάδων προτείνεται:
α) Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ επιλέγουν να χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ή προσωρινά το χάρτινο σύστημα συνταγογράφησης ή και τα δύο στα εξωτερικά ιατρεία. Σε επίπεδο κλινικής, είναι υποχρεωτικό άμεσα το ηλεκτρονικό σύστημα.
β) Στα Κέντρα Υγείας επιλέγεται να χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ή προσωρινά το χάρτινο σύστημα συνταγογράφησης ή και τα δύο. Στα περιφερειακά ιατρεία, το χάρτινο σύστημα παραμένει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
γ) Όλα ιδιωτικά ιατρεία και νοσοκομεία ή πολυκλινικές χρησιμοποιούν άμεσα και υποχρεωτικά το ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης. Στο ίδιο σύστημα μπορούν να ενταχθούν τόσο η παραγγελία εξετάσεων που πληρώνονται από το ασφαλιστικό ταμείο όσο και οι ιατρικές αμοιβές σε συμβεβλημένους ιατρούς.
δ) Οι ιατροί μονάδων υγείας του ΙΚΑ ή των ΟΤΑ ή άλλοι δημόσιοι φορείς μπορούν να επιλέξουν το ηλεκτρονικό ή το χάρτινο σύστημα συνταγογράφησης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα μετάβασης σε ηλεκτρονικό σύστημα.
ε) Τα φαρμακεία υποστηρίζουν υποχρεωτικά και άμεσα το ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης και αποτελούν το σημείο ψηφιοποίησης των συνταγών που είναι σε χάρτινη μορφή. Κατά την εκτέλεση της συνταγής εισάγουν στο σύστημα είτε την κάρτα του ασθενή (σε ηλεκτρονική συνταγή), είτε εισάγουν τα στοιχεία της χάρτινης συνταγής με μια εικόνα-φωτογραφίας από σαρωτή της συνταγής και λαμβάνουν άμεσα έγκριση ή μη για την εκτέλεση της συνταγής. Με τον τρόπο αυτό η συνταγή υποβάλλεται άμεσα στο ταμείο προς πληρωμή. Ειδική μνεία θα πρέπει να υπάρξει ώστε κάθε φάρμακο το οποίο ανήκει στα χρόνια φάρμακα του ασθενή θα μπορεί δίδεται από τον φαρμακοποιό (εφόσον αυτός το κρίνει ασφαλές και το επιθυμεί) μέχρι ένα εμβαλάγιο χωρίς ιατρική συνταγή και να καταγράφεται στο σύστημα ώστε να εξυπηρετείται ο ασφαλισμένος και μην απαιτούνται over-the-counter ταχτικές.

Η μηχανοργάνωση σε μια σειρά από επίπεδα είναι πιο εφικτή στην παρούσα κατάσταση και αναμένεται να υπάρχουν άμεσα οικονομικά οφέλη χωρίς να απαιτούνται μεγάλες δαπάνες άμεσα σε εξοπλισμό στους δημόσιους φορείς. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να βρεθούν «συμμαχίες» προς την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος. Με αυτή τη λογική, η ηλεκτρονική on-line επιβεβαίωση με έλεγχο μιας συνταγής και η αυτόματη κατάθεση της μειώνει την γραφειοκρατία και το ρίσκο να απορριφθεί μια εκτελεσμένη συνταγή με το οικονομικό κόστος που έχει για ένα φαρμακοποιό. Η υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογραφία στον ιδιωτικό τομέα αποτελεί μια έμμεση φορολογική επιβεβαίωση των χρήσεων υπηρεσιών υγείας από τους ασθενείς σε ιατρούς και συναφή παρα-ιατρικά επαγγέλματα και θα βοηθήσει στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Η απελευθέρωση της συνταγογράφησης από οποιοδήποτε ιατρό μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος συνταγογραφησης (με ταυτόχρονη διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης -ιατροί ταμίων- στο χάρτινο, χωρίς όμως να υπάρχει ιατρική αμοιβή σε ιατρούς που δεν είναι συμβεβλημένοι με τα ταμεία) θα αποτελέσει βαθμό ελευθερίας για τον ασφαλισμένο να επιλέξει τον ιατρό του χωρίς ταλαιπωρίες στην συνταγογράφηση με βάση με την υπάρχουσα πράξη.