Στην ΕΑΣ υπάγονται ως υπηρεσιακές μονάδες επιπέδου Διεύθυνσης Υπουργείου, οι παρακάτω Ειδικές Υπηρεσίες :
1. Η Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής Σχεδιασμού και Αξιολόγησης, η οποία έχει κυρίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες :
α) Παρακολουθεί και συντονίζει θέματα που αφορούν σε ευρωπαϊκές πολιτικές και κυρίως οικονομικής, κοινωνικής και χωρικής συνοχής καθώς και θέματα που άπτονται του πολυετούς Δημοσιονομικού πλαισίου της Ένωσης.
β) Παρακολουθεί και συντονίζει την τήρηση των δεσμεύσεων για θεματική συγκέντρωση, προσθετικότητα και την εκπλήρωση των εκ των προτέρων αιρεσιμοτήτων.
γ) Συντονίζει το σχεδιασμό και την αξιολόγηση του ΕΣΠΑ και των προγραμμάτων του.
δ) Συντονίζει και παρακολουθεί το πλαίσιο δημοσιότητας και πληροφόρησης του ΕΣΠΑ και των προγραμμάτων του,
ε) Διαχειρίζεται το ΕΠ «Τεχνική Βοήθεια» και συντονίζει τις δράσεις τεχνικής βοήθειας των ΕΠ του ΕΣΠΑ 2014-2020.
2. Η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού της Εφαρμογής (ΕΥΣΕ), η οποία έχει κυρίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες :
α) Παρακολουθεί και συντονίζει την εφαρμογή των Τομεακών ΕΠ.
β) Παρακολουθεί και συντονίζει την εφαρμογή των Περιφερειακών ΕΠ.
γ) Αναπτύσσει εργαλεία και πρότυπα χρονικού προγραμματισμού ωρίμανσης και υλοποίησης των πράξεων και παρακολουθεί την εφαρμογή τους, εκτιμά προβλέψεις απορρόφησης των προγραμμάτων, παρακολουθεί την τήρηση του κανόνα αποδέσμευσης (Ν+3), τη θεματική συγκέντρωση και την κατανομή των πόρων ανά κατηγορία περιφέρειας.
δ) Συντονίζει και παρακολουθεί έργα που συγχρηματοδοτούνται από το Ταμείο Συνοχής 2000-2006, καθώς και αυτά που υλοποιούνται στο πλαίσιο της πολιτικής για τα διευρωπαϊκά δίκτυα (“Συνδέοντας την Ευρώπη”), και λοιπά συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
3. Η Ειδική Υπηρεσία Θεσμικής Υποστήριξης (ΕΥΘΥ), η οποία έχει κυρίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες :
α) Παρέχει υπηρεσίες νομικής υποστήριξης προς όλες τις Ειδικές Υπηρεσίες και Επιτελικές Δομές του ΕΣΠΑ 2014-2020 για τη διασφάλιση της συμβατότητας των παρεμβάσεων με το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο.
β) Σχεδιάζει και Παρακολουθεί την εφαρμογή των Συστημάτων Διαχείρισης και Ελέγχου και αξιολογεί την αποτελεσματικότητά τους.
γ) Διαμορφώνει και εισηγείται προτάσεις για τη συνεχή απλούστευση του συστήματος υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων, προωθεί τη θέσπιση των σχετικών μέτρων και παρακολουθεί την απόδοσή τους.
δ) Καταρτίζει και επικαιροποιεί τη στρατηγική για την πρόληψη και καταπολέμηση της απάτης και μεριμνά για τη δημιουργία και λειτουργία αποτελεσματικού μηχανισμού εξέτασης καταγγελιών.
4. Η Ειδική Υπηρεσία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΕΥΟΠΣ), η οποία έχει κυρίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες :
α) Σχεδιάζει, αναπτύσσει και προσαρμόζει το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) στις απαιτήσεις υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2014-2020.
β) Εκπαιδεύει και υποστηρίζει τους χρήστες στη λειτουργία του ΟΠΣ και των παράλληλων επικουρικών πληροφοριακών συστημάτων.
γ) Επεξεργάζεται και αξιοποιεί τα δεδομένα που καταχωρίζονται στο ΟΠΣ με σκοπό την ικανοποίηση απαιτήσεων των χρηστών των συστημάτων και την παροχή στατιστικών δεδομένων για την αξιολόγηση της απόδοσης και υιοθέτησης μέτρων ή την διαπίστωση της ανάγκης θέσπισης νέων.
δ) Συντηρεί τις εφαρμογές του ΟΠΣ και των παράλληλων επικουρικών πληροφοριακών συστημάτων.
5. Η Ειδική Υπηρεσία Κρατικών Ενισχύσεων (ΕΥΚΕ), η οποία έχει κυρίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
α) Παρακολουθεί την Ευρωπαϊκή Πολιτική Κρατικών Ενισχύσεων και την τήρηση της εφαρμογής της, για δράσεις που χρηματοδοτούνται είτε από το ΕΣΠΑ 2014-2020, είτε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, είτε από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας ανεξαρτήτως πηγής χρηματοδότησης. Λειτουργεί ως Αποκεντρωμένη Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων (ΑΜΚΕ) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Τηρεί πληροφορικό σύστημα σώρευσης κρατικών ενισχύσεων.
β) Συντονίζει το σχεδιασμό και αξιολογεί τις πολιτικές, τις δράσεις και τα μέσα ενίσχυσης επιχειρηματικότητας που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ 2014-2020 και διασφαλίζει την συμπληρωματικότητά τους με αντίστοιχες δράσεις που χρηματοδοτούνται από άλλους ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους. Διαχειρίζεται το Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ).
γ) Ελέγχει και γνωμοδοτεί για τη συμβατότητα δράσεων κρατικών ενισχύσεων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
6) Η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού και Παρακολούθησης Δράσεων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΥΣΕΚΤ), η οποία έχει κυρίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
α) Συντονίζει τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση των παρεμβάσεων του ΕΚΤ, που υλοποιούνται στο ΕΣΠΑ και στα ΕΠ,
β) Συντονίζει την εφαρμογή των παρεμβάσεων του ΕΚΤ, που υλοποιούνται, στο ΕΣΠΑ και στα ΕΠ.
Προτείνεται, όπως είχε προβλεφθεί και στο αρχικό σχέδιο νόμου, να δημιουργηθεί Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ΕΠ «Τεχνική Βοήθεια». Τα έργα της τεχνικής βοήθειας, όπως και όλων των υπολοίπων ΕΠ, απαιτούν να υπάρχει μια μονάδα η οποία να τα αξιολογεί και να τα εγκρίνει, μία μονάδα η οποία να τα παρακολουθεί και να τα ελέγχει, καθώς επίσης απαιτεί και μια μονάδα η οποία να υποστηρίζει την οργάνωση και την λειτουργία των Ειδικών Υπηρεσιών της ΕΑΣ. Όπως άλλωστε αναφέρεται και στο ΣΕΣ 2014-2020, πρέπει να υπάρχει διαχωρισμός του συντονισμού και της διαχείρισης, προκειμένου να μην δημιουργούνται συγχύσεις αρμοδιοτήτων με τις διαχειριστικές αρχές και ως εκ τούτου μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων, αλλά και ενδεχόμενη «νόθευση» της αυτοτέλειας της διαχείρισης.
Είναι πολύ χρήσιμη η πρόβλεψη του νόμου να ελέγχεται πρώτα από κάθε ΑΜΚΕ η συμβοτότητα των πράξεων με το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων.
Έτσι υπάρχει η δυνατότητα από τη μία φιλτράρεται η ροή αιτημάτων προς την ΚΕΜΚΕ, προκειμένου να αποφεύγεται η συσώρευση αιτημάτων σε μία και μόνη κεντρική υπηρεσία, και κυρίως με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο πρώτος έλεγχος να υλοποιείται από μονάδες οι οποίες έχουν συνδυαστική εικόνα τόσο του κανονιστικού πλαισίου, όσο και των πολιτκών που επιβάλλουν την προκήρυξη της κάθε δράσης.
Τα παραπάνω αποκτούν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα στο Υπουργείο Ανάπτυξης, που αποτελεί το φορέα συντονισμού του συνόλου των εμπλεκομένων στο ΕΣΠΑ.
Το εγκεκριμένο κείμενο του ΕΣΠΑ 2014 – 2020 στο Κεφάλαιο 2.1.1α αναφέρει «…Στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων – ΕΣΠΑ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας δημιουργείται η Εθνική Αρχή Συντονισμού (ΕΑΣ), η οποία είναι αρμόδια για τον συντονισμό του προγραμματισμού και της εφαρμογής των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ και την καθοδήγηση των διαχειριστικών αρχών για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας και νομιμότητας της διαχείρισης και εφαρμογής των Προγραμμάτων. Η ΕΑΣ περιορίζεται στο ρόλο του συντονιστή και δεν έχει λειτουργίες διαχείρισης, όπως κατά την περίοδο 2007-2013.…»
Αντίθετα στο Άρθρο ο15.1.ε αναφέρεται ότι «…Η Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής Σχεδιασμού και Αξιολόγησης…. Διαχειρίζεται το ΕΠ «Τεχνική Βοήθεια» και συντονίζει τις δράσεις τεχνικής βοήθειας των ΕΠ του ΕΣΠΑ 2014-2020…».
Την Τεχνική Υποστήριξη (τεχνικές μελέτες και εμπειρογνωμοσύνες, μισθοδοσία και λογιστική υποστήριξη σε οριζόντια θέματα, επικοινωνιακή στρατηγική, εκπαίδευση προσωπικού, υλικοτεχνική υποδομή των Δομών κλπ) και τις αρμοδιότητες Διαχείρισης του ΕΠ Τεχνική Βοήθεια, για όλες τις Ειδικές Υπηρεσίες και της ΕΑΣ, θα μπορούσε να την αναλάβει η ΜΟΔ α.ε..
Επανερχόμενος στο θέμα της νομικής υποστήριξης και την σοβαρότητα του, απλώς επισημαίνω ότι σε κάποιο άλλο άρθρο αυτού του σχεδίου Νόμου γίνεται αναφορά για την νομική κάλυψη των στελεχών όλων αυτών των Υπηρεσιών. Παραδέχεται δηλαδή ο συντάκτης ότι υφίσταται νομικό κενό κατά την λειτουργία όλων αυτών των Υπηρεσιών και δηλώνει ότι θα καλύπτει οικονομικά τα προβλήματα που παρουσιάζονται. Θεωρώ ότι επειδή πάντα είναι προτιμότερη η πρόληψη από την θεραπεία, καλό θα είναι να αποφεύγονται όλα τα νομικά κενά και όχι να επουλώνονται τα λάθη κρατώντας για χρόνια υποχείριους τους εργαζόμενους που μπορεί να έχουν την ατυχία να εμπλακούν σε κάποια διαμάχη.
Σκοπός είναι να αποτρέπεται κάτι τέτοιο και όχι να τρέχουμε για να διορθώνουμε λειτουργικά κενά που αναπόφευκτα θα παρουσιάζονται διαρκώς.
Επιπλέον, πρέπει σε αυτό το σημείο να γίνει αναφορά και διασύνδεση με τις εγκυκλίους του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης που προβλέπουν άλλη αντιμετώπιση για δημόσιους υπαλλήλους και λειτουργούς που εμπλέκονται σε δικαστικές διαμάχες που αφορούν εκτέλεση καθηκόντων .
Τέλος, αν ανατρέξουμε στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο και αν προσπαθήσουμε να βρούμε θέματα για τα οποία η παρέμβαση της ΕΥΘΥ έδωσε λύσεις, νομίζω θα απογοητευτούμε. Ως ένα πρόσφατο παράδειγμα αναφέρω την εγκύκλιο που αφορούσε μετακινήσεις προσωπικού μεταξύ των Υπηρεσιών και παρακαλώ για την μετάφραση της, καθώς και για την αποτίμηση του αποτελέσματος που προκάλεσε η έκδοση της .
Η Νομική υποστήριξη με help desk , είναι επικίνδυνη ευρεσιτεχνία.
Η εταιρική διακυβέρνηση επιβάλλει σύστημα εσωτερικού ελέγχου σε κάθε δομή. Βασική αρχή του συστήματος εσωτερικού ελέγχου είναι η τήρηση της αρχής των «τεσσάρων ματιών» (four eyes principle). Η ΕΥΚΕ για το ΕΣΠΑ παράλληλα με την λειτουργία της ως Αποκεντρωμένη Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων του Ν. 4152/2013 σε συνδυασμό με τις αρμοδιότητες και την λειτουργία της ΚΕΜΚΕ (Ν. 4152/2013)υλοποιούν την αρχή των «τεσσάρων ματιών» και εφαρμοζουν ένα «διυπουργικό» σύστημα εσωτερικού ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων, όπως ορθά το προέβλεψε ο Ν. 4152/2013
To θέμα της νομικής υποστήριξης των διαδικασιών και των Υπηρεσιών του ΕΣΠΑ είναι πολύ σοβαρό και η υπάρχουσα ΕΥΘΥ, όπως μεταλλάσσεται δεν απέδειξε ως σήμερα ότι μπορεί να αντεπεξέλθει στις αυξημένες υποχρεώσεις που έχουν λιμνάσει τόσα χρόνια.
Προτείνεται η κατάργηση της και η δημιουργία τμημάτων νομικής υποστήριξης σε κάθε μια από τις Υπηρεσίες που αναφέρονται σε κάθε νομοσχέδιο. Παράλληλα , η αλλαγή αυτή με κατάργηση της ΕΥΘΥ δεν επιφέρει καμία δημοσιονομική επιβάρυνση
Σε ό,τι αφορά ιδίως την παρ. 5 του συγκεκριμένου άρθρου παρατηρούνται τα εξής:
Από την προτεινόμενη διάταξη, εύκολα συνάγει και ένας μη νομικός το συμπέρασμα ότι είτε δεν υπάρχει καμία συνεννόηση μεταξύ των Υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης είτε ότι κάποιοι στο ΥπΑντ κινούνται εκ του πονηρού επιδιώκοντας το σφετερισμό αρμοδιοτήτων της ΚΕΜΚΕ. Διαφορετικά πώς να εξηγήσει κανείς ότι μία Αποκεντρωμένη Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων επιδιώκει την ανάληψη αρμοδιοτήτων που ξεκάθαρα με το Ν. 4152/2013 έχουν ανατεθεί στην Κεντρική Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων.
Η εν λόγω ρύθμιση μπορεί να καταστεί επικίνδυνη και για έναν ακόμη λόγο: ανοίγει ο ασκός του Αιόλου, ώστε κάθε άλλη Αποκεντρωμένη Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων, καθώς μία υπάρχει ανά Υπουργείο, να επιδιώξει στο μέλλον την ικανοποίηση ίδιων ….
Το θέμα των κρατικών ενισχύσεων πρέπει να αντιμετωπίζεται με τη δέουσα προσοχή, καθότι είναι ένα αντικείμενο που αγγίζει βασικές πτυχές της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
Από τη στιγμή που συστάθηκε η Κεντρική Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων του Υπουργείου Οικονομικών, τι νόημα έχει η παρακολούθηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κρατικών Ενισχύσεων και της τήρησης της εφαρμογής της από την Ειδική Υπηρεσία Κρατικών Ενισχύσεων (ΕΥΚΕ)του ΥΠΑΝΤ;;;;
Το να Ελέγχει και να γνωμοδοτεί η ΕΥΚΕ για τη συμβατότητα δράσεων κρατικών ενισχύσεων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, συνιστά απαράδεκτη ρύθμιση, καθώς ΑΝΤΙΒΑΙΝΕΙ ΚΑΤΑΦΑΝΩΣ ΣΤΙΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 4152/2013, ο οποίος παρέχει αυτή την αρμοδιότητα αποκλειστικά στην Κεντρική Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων του Υπουργείου Οικονομικών.
Με τις συγκεκριμένες διατάξεις ουσιαστικά συστήνεται ένας φορέας που λειτουργεί παράλληλα, αλλά και ανεξάρτητα από την ΚΕΜΚΕ. Είναι γνωστό όμως τι συμβαίνει στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχουν επικαλύψεις αρμοδιοτήτων: απλά δεν λειτουργεί τίποτα. Γι’ αυτό το λόγο, η ΕΥΚΕ μόνο ως Αποκεντρωμένη Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων, κατά τα οριζόμενα στο νόμο 4152/2013, μπορεί να λειτουργήσει και όχι ως κάτι διαφορετικό. Αλλιώς, δεν νομοθετούμε αλλά «ναρκοθετούμε» το κρίσιμο για τη Χώρα ζήτημα των κρατικών ενισχύσεων.