1. Η εποπτεία ασκείται από τις αρμόδιες αρχές στα ακόλουθα πεδία:
α) Ασφάλεια και συμμόρφωση προϊόντων
β) Ασφάλεια τροφίμου
γ) Προστασία καταναλωτή και σύννομη (ή προσήκουσα) παροχή υπηρεσιών
γ) Ασφάλεια υποδομών και κατασκευών
δ) Δημόσια υγεία
ε) Ασφάλεια και υγεία εργαζομένων
στ) Προστασία του περιβάλλοντος
ζ) Προστασία δημοσίων εσόδων
Τα ως άνω πεδία εποπτεύονται είτε στο πλαίσιο της ευρύτερης λειτουργίας της εκάστοτε οικονομικής δραστηριότητας είτε κατά τον έλεγχο που διεξάγεται από τις τελωνειακές υπηρεσίες στα σημεία ελέγχου των τελωνείων. Εάν ο έλεγχος διεξάγεται από μια αρχή ταυτόχρονα για πεδία εποπτείας που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου και για πεδία που δεν εμπίπτουν κατά το προηγούμενο εδάφιο, ο έλεγχος των πρώτων θα πρέπει να τηρεί τις επιταγές του παρόντος νόμου και ο έλεγχος των τελευταίων ακολουθεί τις επιταγές της εκάστοτε κείμενης νομοθεσίας.
2. Η εποπτεία και ο έλεγχος των ως άνω πεδίων διενεργείται από την εκάστοτε εποπτεύουσα αρχή του άρθρου 14,όπως αυτή ορίζεται στην κείμενη νομοθεσία. Ειδικότερα για την εφαρμογή του παρόντος νόμου, η εκάστοτε εποπτεύουσα αρχή διακρίνεται σε δύο επίπεδα,στην Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού και στην Αρχή Εφαρμογής Εποπτείας και Διαχείρισης .
3. Ως Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού ορίζεται η αρμόδια αρχή για το σύνολο ενός πεδίου εποπτείας σύμφωνα και με την κείμενη νομοθεσία. Για το σκοπό αυτό, η Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού είναι αρμόδια για τον συντονισμό και την οργάνωση των θεμάτων που αφορούν πρωτίστως σε οριζόντια ζητήματα υλοποίησης του παρόντος νόμου, όπως: ενέργειες εποπτείας και υποστήριξη συμμόρφωσης, κατανομή προϋπολογισμού και προσωπικού, μεθοδολογία σχεδιασμού ενεργειών εποπτείας (σχεδιασμός κ στόχευση ελέγχων), αξιολόγηση και κατάταξη κινδύνου, σχεδιασμός συστήματος διαχείρισης καταγγελιών, κατάρτιση φύλλων ελέγχου. Εάν δικαιολογείται από τη φύση του πεδίου εποπτείας, δύναται να ορίζονται περισσότερες από μία αρχές με τις αρμοδιότητες της Αρχής Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού εφόσον εξειδικεύονται ρητά τα υποπεδία αρμοδιότητάς τους. Ως Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού μπορεί να ορίζεται και το εκάστοτε Υπουργείο ή φορέας που συνιστά εποπτεύουσα αρχή κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση α της παραγράφου 3 του άρθρου 14.
4. Ως Αρχή Εφαρμογής Εποπτείας και Διαχείρισης ορίζεται η αρχή στην οποία η Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού αναθέτει τον έλεγχο συγκεκριμένου τομέα οικονομικών δραστηριοτήτων ή υποκατηγορίας αυτού για συγκεκριμένο πεδίο εποπτείας σύμφωνα και με τα οριζόμενα στην κείμενη νομοθεσία. Η Αρχή Εφαρμογής Εποπτείας και Διαχείρισης συνεργάζεται με την Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού για την απρόσκοπτη υποστήριξη και εφαρμογή του συνόλου των ενεργειών εποπτείας ανά πεδίο εποπτείας καθώς και για την εξασφάλιση της ενιαίας εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος.
5. Με Προεδρικά Διατάγματα που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του εκάστοτε αρμόδιου Υπουργού και του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζεται για κάθε ένα από τα πεδία της παραγράφου 1 του παρόντος η Αρχή ή οι Αρχές Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού καθώς και η Αρχή ή οι Αρχές Εφαρμογής Εποπτείας και Διαχείρισης που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. Με το ίδιο διάταγμα καθορίζεται το πεδίο εποπτείας κάθε εποπτεύουσας αρχής, το αντικείμενο εποπτείας και το σύνολο των ενεργειών εποπτείας επί των οποίων οι αρχές αυτές έχουν αρμοδιότητα για την εφαρμογή του παρόντος νόμου. Τα ως άνω μπορούν να ορίζονται σε ένα ή σε επιμέρους Προεδρικά Διατάγματα για κάθε ένα πεδίο εποπτείας.
Η παράγραφος 1 να συμπληρωθεί ως εξής:
1. Η εποπτεία ασκείται από τις αρμόδιες αρχές στα ακόλουθα πεδία:
α) Ασφάλεια και συμμόρφωση προϊόντων
β) Ασφάλεια τροφίμου
γ) Προστασία καταναλωτή και σύννομη (ή προσήκουσα) παροχή υπηρεσιών
γ) Ασφάλεια υποδομών και κατασκευών
δ) Δημόσια υγεία
ε) Ασφάλεια και υγεία εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένης της πρόβλεψης εύλογων προσαρμογών για διευκόλυνση των εργαζομένων με αναπηρία
στ) Προσβασιμότητα υποδομών, υπηρεσιών και αγαθών στα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και γενικά στα άτομα με μειωμένη κινητικότητα όπως π.χ. άτομα γ’ ηλικίας κ.λπ.
Επίσης όταν απαιτείται εναρμόνιση της Εθνικής μας Νομοθεσίας με μια νέα Κοινοτική Οδηγία, δημιουργούνται προβλήματα τόσο στο στάδιο της επεξεργασίας και έκδοσης της σχετικής νομοθετικής διάταξης με την οποία γίνεται η εναρμόνιση, όσο και στο στάδιο της εφαρμογής της (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η καθυστερημένη εναρμόνιση της οριζόντιας οδηγίας 93/43/Ε.Ο.Κ. για την υγιεινή των τροφίμων).
Το αποτέλεσμα εfναι να υπάρχει καθυστέρηση στην ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών στο εθνικό δίκαιο, να υπάρχει αντίθεση των παλαιότερων κειμένων της εθνικής νομοθεσίας με τα αντίστοιχα της κοινοτικής νομοθεσίας και επιπλέον να υπάρχει αντίθεση των νομοθετικών κειμένων που δημοσιεύονται από τα διάφορα Υπουργεία που χειρίζονται την εποπτεία των προϊόντων, ιδιαίτερα όσον αφορά το λιανικό εμπόριο και ορισμένους χώρους παραγωγής.
Η 5η παράγραφος εξουσιοδοτεί τον αρμόδιο υπουργό και τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης να ορίσει την αρχή (ή τις αρχές) «οργάνωσης εποπτείας και συντονισμού», και «εφαρμογής και διαχείρισης» της εποπτείας. Με τα ίδια διατάγματα, ορίζεται το «πεδίο της εποπτείας».
Προτείνεται η διαγραφή της αναφοράς σε προεδρικά διατάγματα που ορίζουν το πεδίο της εποπτείας. Πεδίο της εποπτείας είναι το πεδίο ισχύος των κείμενων διατάξεων. Κανένας υπουργός δεν έχει το δικαίωμα να «εξουδετερώνει» ή να καταργεί de facto νομοθετήματα που ισχύουν, και μάλιστα σε τόσο σημαντικά θέματα, τοποθετώντας τα εντός του πεδίου εποπτείας κάποιων αρχών.
Όσον αφορά τον καθορισμό των αρμόδιων αρχών, κατά κανόνα, κάθε νομοθέτημα στα τεράστια αυτά πεδία εποπτείας ορίζει (ή πρέπει να ορίζει) τις αρμόδιες αρχές και τις αρμοδιότητές τους. Η προσθήκη μίας ακόμα διάταξης για το θέμα αυτό εντείνει την πολυνομία και τις συγκρούσεις. Τυχόν αλλαγές θα ήταν καλύτερο να γίνουν με τροποποίηση της βασικής νομοθεσίας, και όχι της νομοθεσίας που αφορά την εποπτεία. Ήδη, η ανεύρεση της «αρμόδιας αρχής» είναι σημαντικό πρόβλημα για πολίτες, επιχειρήσεις και κάθε εφαρμοστή του δικαίου.
Προτείνεται η εξής αναδιατύπωση της 5ης παραγράφου:
«5. Με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του εκάστοτε αρμόδιου υπουργού και του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζεται για κάθε ένα από τα πεδία της παραγράφου 1 του παρόντος η αρχή ή οι αρχές οργάνωσης εποπτείας και συντονισμού καθώς και η αρχή ή οι αρχές εφαρμογής εποπτείας και διαχείρισης που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. Τα ως άνω μπορούν να ορίζονται σε ένα ή σε επιμέρους προεδρικά διατάγματα για κάθε ένα πεδίο εποπτείας. Τα διατάγματα αυτά δεν τροποποιούν τις διατάξεις που διέπουν κάθε πεδίο εποπτείας, και διασφαλίζουν τη τήρηση των αρχών του άρθρου 4 για όλο το πεδίο εποπτείας που αφορούν».
Είναι πολύ σημαντικό να είναι σαφώς καθορισμένα τα πεδία στα οποία ασκούν εποπτεία οι αρμόδιες αρχές, ώστε να αποφευχθούν επικαλύψεις και ερμηνείες οι οποίες περιπλέκουν τις διαδικασίες ελέγχων, παρουσιάζοντας δυσαρμονία στην εφαρμογή τους και μια ανεπίτρεπτη πολυδιάσπαση. Επειδή αυτό συμβαίνει κατά κόρον στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων και στην προστασία των καταναλωτών από την παραπλάνηση, προτείνουμε η παρ. 1 να μετασχηματιστεί ως ακολούθως:
α) Ασφάλεια και συμμόρφωση προϊόντων
β) Τρόφιμα (ασφάλεια, συμμόρφωση, επισήμανση, δημόσια υγεία, προστασία καταναλωτή, εγκαταστάσεις τροφίμων)
γ) Προστασία καταναλωτή και σύννομη (ή προσήκουσα) παροχή υπηρεσιών
δ) Ασφάλεια υποδομών και κατασκευών
ε) Δημόσια υγεία
στ) Ασφάλεια και υγεία εργαζομένων
ζ) Προστασία του περιβάλλοντος
η) Προστασία δημοσίων εσόδων
Για επιπλέον ασφάλεια αποφυγής παρερμηνειών θα μπορούσε επιπρόσθετα στα σημεία α), γ) και δ) να μπει σε παρένθεση (εκτός των τροφίμων).
Βάσει των προαναφερομένων πεδίων εποπτείας οι αρμόδιες αρχές, υπηρεσίες και φορείς που θα μπορούσαν- τόσο στην θεωρία όσο και στην πράξη- να θεωρηθούν εποπτεύουσες είναι πολλές και διάφορες. Το γεγονός αυτό καθιστά δύσκολη την καλή εφαρμογή και την υλοποίηση της ουσίας των διατάξεων ιδίως με τα δύο προβλεπόμενα επίπεδα (ΑΟΕΣ ΚΑΙ ΑΕΕΔ).
Επί πλέον στο επόμενο άρθρο 14 απουσιάζουν αρχές που σήμερα ασκούν πλήρη εποπτεία επί πολλών κατηγοριών και ειδών προιόντων. Τι σημαίνει αυτό ; μήπως ότι καταργούνται ή θα καταργηθούν ή ότι δεν θα προκριθούν στις εποπτεύουσες και συνεπώς δεν θα ασχοληθούν με εποπτεία. Κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο