Παράγραφος 1. Το άρθρο αυτό παρουσιάζει σοβαρές αντιφάσεις. Από τη μια πλευρά δίνεται ο ορισμός του «οργανωμένου υποδοχέα τουριστικής δραστηριότητας» και από την άλλη οι διατάξεις που εξειδικεύουν την έννοια του οργανωμένου υποδοχέα, δημιουργούν σύγχυση ως προς την αμιγώς τουριστική δραστηριότητα και την κατοικία. Θα ήταν αναμενόμενο ένα ν/σ με συγκεκριμένο αντικείμενο να περιλαμβάνει κωδικοποίηση των διατάξεων που εξειδικεύουν τις μορφές των οργανωμένων υποδοχέων τουριστικής δραστηριότητας ώστε να ξεκαθαριστεί η σύγχυση που δημιουργείται από το παρόν άρθρο, διαχωρίζοντας ρητά τον τουρισμό από την τουριστική κατοικία. Είναι απαραίτητη η αναλυτική καταγραφή των προϋποθέσεων και των κριτηρίων σύμφωνα με τα οποία μπορεί μια έκταση να χαρακτηριστεί ως οργανωμένος υποδοχέας.
Η δημιουργία μεγάλου αριθμού τουριστικών κατοικιών με όρους δόμησης ξενοδοχείου αποβαίνει καταστροφική όχι μόνο για το τοπίο και το περιβάλλον, αλλά ως αποτέλεσμα για τον τουρισμό και την οικονομία.
Γίνεται φανερό πως με το άρθρο αυτό πριμοδοτείται η τουριστική κατοικία και άρα η κτηματομεσιτική δραστηριότητα, ανταγωνιστική προς τον τουρισμό εκτός εάν πρόκειται για επένδυση πολύ μεγάλης κλίμακας (π.χ. ΠΟΤΑ) η υψηλότατου επιπέδου πολυτελείας και με περιορισμένα οικονομικά οφέλη προς την τοπική οικονομία. Η οικονομική απόδοση μιας νεόδμητης τουριστικής κατοικίας ως προς τον επιχειρηματία είναι εφάπαξ, αντίθετα με την «μακροχρόνια» ευεργετική λειτουργία μιας επιτυχημένης τουριστικής επιχείρησης. Ιδιαίτερα τονίζεται ότι σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να λαμβάνεται υπ΄ όψιν ως κύριος παράγοντας η έκταση αλλά επίσης το τοπίο, η φέρουσα ικανότητα, οι διαθέσιμοι φυσικοί και ανθρωπογενείς πόροι, οι υποδομές, το ανάγλυφο του εδάφους, η πυκνότητα του δομημένου χώρου αλλά απαραίτητα και η οικονομική βιωσιμότητα της επένδυσης.
Όσον αφορά τα νησιά, η μελέτη διαχείρισης του υδατικού διαμερίσματος του Αιγαίου που εντάσσεται το τρέχον σχετικό προγράμμα του ΥΠΕΚΑ θα παρέχει σημαντικά στοιχεία για εκτίμηση φέρουσας ικανότητας κάθε νησιού. Η χωροθέτηση οργανωμένων υποδοχέων τουριστικής δραστηριότητας θα πρέπει να σέβεται απόλυτα τα υπάρχοντα ελάχιστα όρια όσον αφορά την έκταση ενός νησιού (90 τ.χλμ.), αλλά επίσης την ανάγκη της διατήρησης της μέγιστης δυνατής αυτονομίας των νησιών σε φυσικούς πόρους (ενέργεια, νερό, κτλ). Έτσι θα πραγματοποιείται με συστηματικά καθορισμένα κριτήρια, μέσα στο πλαίσιο των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης.
Το επιχείρημα ότι οι προτεινόμενες οικιστικές «αναπτύξεις» θα έχουν ανασταλτική επίδραση στη διαιώνιση των κακών πρακτικών στον «εκτός σχεδίου» χώρο δεν τεκμηριώνεται από καμία πρόβλεψη του ν/σ, εφόσον το κράτος παρακάμπτει το όλο πρόβλημα της «εκτός σχεδίου» δόμησης. Αντίθετα, η συνεχής υποβάθμιση των ελέγχων δόμησης μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση και των δυο πιο επικίνδυνων τάσεων κατά της προοπτικής μιας επιτυχημένης τουριστικής ανάπτυξης στη χώρα.
Πρόταση: Θα πρέπει να διασφαλιστεί πως οι επενδύσεις που προτείνονται (άρθρα 11,12,13,14,15) πέραν της ισχυροποίησης των παραπάνω αναφερόμενων προϋποθέσεων (φέρουσα ικανότητα, οικονομική βιωσιμότητα, κτλπ) δεν θα μπορούν να ενταχθούν σε προγράμματα επιδότησης, αλλά να πληρούν το στόχο της μεγιστοποίησης εισροής χρημάτων ανά επισκέπτη στη χώρα, δηλαδή ό,τι προβλέπεται για τα ξενοδοχεία συνιδιοκτησίας (άρθρο 13, παρ. 2γ) να επεκταθεί για όλες τις επενδύσεις. Οι συγχρηματοδοτούμενοι πόροι θα πρέπει να κατευθύνουν στην αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών της ευρύτερης περιοχής που εντάσσεται το εγχείρημα. Ο επενδυτής δεν θα πρέπει να καταστεί διαχειριστής δημοσίων πόρων. Η χρηματοδότηση από σχετικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα θα πρέπει να αφορά μόνο δράσεις κοινής ωφελείας, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων, η αποκατάσταση τοπίων και η ανάπτυξη γενικών υποδομών που στηρίζουν τον τουρισμό και εμπλουτίζουν το τουριστικό προϊόν.
Παράγραφος 1βγ. Η ενσωμάτωση των ΠΕΡΠΟ στην έννοια των οργανωμένων υποδοχέων τουριστικής δραστηριότητας, δημιουργεί ερωτήματα για την πιθανή εκτεταμένη και στρεβλή εφαρμογή του μηχανισμού αυτού. Δεν αποσαφηνίζεται η έννοια των ΠΕΡΠΟ «στις οποίες επιτρέπονται χρήσεις Τουρισμού-Αναψυχής» που θα μπορούσε να αφορά μικρό τμήμα, π.χ. ένα οικοδομικό τετράγωνο με τη χρήση αυτή επεκτείνοντας στις ΠΕΡΠΟ όλες τις «ευεργετικές» προβλέψεις όσον αφορά τους «οργανωμένους υποδοχείς», όπως π.χ. παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας που δεν προβλέπει ο Ν2508/97 που θεσμοθέτησε τις ΠΕΡΠΟ. Σημειωτέον, ότι με πρόσφατες ρυθμίσεις στα περισσότερα θεσμοθετημένα ΓΠΣ-ΣΧΟΑΠ προσφέρεται η δυνατότητα άμεσης χωροθέτησης πληθώρας εκτάσεων που αφορούν ΠΕΡΠΟ και Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς.
Παράγραφος 3, 4 α, β. Τα νησιά της ομάδας ΙΙ της κατηγορίας Ε της υπ’ αριθμ. 2408/4.6.2009, θα πρέπει κατά την γνώμη μας να υπόκεινται σε δεσμεύσεις και να καθορίζονται ανώτατα όρια για κάθε ομάδα και υποομάδα νησιού αντίστοιχα με τις ρυθμίσεις που επιχειρεί το ισχύον Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό (άρθρο 9, παράγραφος Ε.).
Αξίζει να σημειωθεί πως στην πραγματικότητα η μεγάλη πλειονότητα των νησιών είναι πολύ μικρά για να αντέξουν τις προτεινόμενες επενδύσεις ενώ έχουν ήδη υποστεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ένα τσουνάμι επεκτατικής ανοικοδόμησης, με εξαιρετικά αρνητικά αποτελέσματα και για την ποιότητα του τουρισμού και για την φέρουσα ικανότητα τους γενικότερα.
Για την Ρόδο, Κέρκυρα, Εύβοια και Κρήτη θα πρέπει να διατηρηθεί ως ΣΔ 0.10, όπως ορίζεται από τον Ν 4002/11.
Πρόταση: Θεωρούμε πως για οποιαδήποτε δραστηριότητα αυτού του είδους πρέπει να διατηρηθεί απαρέγκλιτα ως κατώτατο όριο τα 90 τετρ. χλμ., εφόσον οι φέρουσες ικανότητες κάτω από αυτό το όριο είτε έχουν ήδη ξεπεραστεί είτε δεν αντέχουν σε περαιτέρω καταπόνηση για κανένα λόγο χωρίς αρνητικές συνέπειες.
Παράγραφος 4 α,γ /Άρθρο 12, παράγραφος 1. Η χωρίς ιδιαίτερες ρυθμίσεις ενσωμάτωση δασικών εκτάσεων και αρχαιολογικών χώρων σε τουριστικούς υποδοχείς που προβλέπει το ν/σ έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την ισχύουσα νομοθεσία (Νόμος 3328/2002, δασική Νομοθεσία 998/79, 4042/2011) εγείροντας και θέματα αμφιβολιών για την συνταγματικότητα των σχετικών ρυθμίσεων του ν/σ.
Πρόταση: Είναι απαραίτητο να προβλεφτούν διασφαλίσεις για τους χώρους που γειτνιάζουν ή βρίσκονται εντός περιοχής NATURA και αρχαιολογικούς χώρους. Πριν δοθεί οποιαδήποτε αδειοδότηση επέμβασης του ιδιώτη στο χώρο, θα πρέπει με ευθύνη του ίδιου του κράτους να κατοχυρωθεί κανονιστικά η διαχείριση του και η προστασία τμήματος του χώρου με συγκεκριμένους όρους προστασίας (Ειδικά ΠΔ) καθώς και η προσβασιμότητα στο χώρο που αποτελεί δημόσιο αγαθό. Δε νοείται κατά κανένα λόγο η εκχώρηση της διαχείρισης περιοχών Natura και αρχαιολογικών χώρων στην ελεύθερη ερμηνεία περί προστασίας κάθε ιδιώτη επενδυτή, διότι ακυρώνει την συνταγματικά επιβεβλημένη ευθύνη του κράτους να προστατεύει κάποιες άλλες αξίες που είναι σημαντικότερες της «αξιοποίησης» αλλά που συμβαίνει να είναι θεμελιακές και για την οικονομική ανόρθωση της χώρας.
Παράγραφος 1. Το άρθρο αυτό παρουσιάζει σοβαρές αντιφάσεις. Από τη μια πλευρά δίνεται ο ορισμός του «οργανωμένου υποδοχέα τουριστικής δραστηριότητας» και από την άλλη οι διατάξεις που εξειδικεύουν την έννοια του οργανωμένου υποδοχέα, δημιουργούν σύγχυση ως προς την αμιγώς τουριστική δραστηριότητα και την κατοικία. Θα ήταν αναμενόμενο ένα ν/σ με συγκεκριμένο αντικείμενο να περιλαμβάνει κωδικοποίηση των διατάξεων που εξειδικεύουν τις μορφές των οργανωμένων υποδοχέων τουριστικής δραστηριότητας ώστε να ξεκαθαριστεί η σύγχυση που δημιουργείται από το παρόν άρθρο, διαχωρίζοντας ρητά τον τουρισμό από την τουριστική κατοικία. Είναι απαραίτητη η αναλυτική καταγραφή των προϋποθέσεων και των κριτηρίων σύμφωνα με τα οποία μπορεί μια έκταση να χαρακτηριστεί ως οργανωμένος υποδοχέας. Η δημιουργία μεγάλου αριθμού τουριστικών κατοικιών με όρους δόμησης ξενοδοχείου αποβαίνει καταστροφική όχι μόνο για το τοπίο και το περιβάλλον, αλλά ως αποτέλεσμα για τον τουρισμό και την οικονομία. Γίνεται φανερό πως με το άρθρο αυτό πριμοδοτείται η τουριστική κατοικία και άρα η κτηματομεσιτική δραστηριότητα, ανταγωνιστική προς τον τουρισμό εκτός εάν πρόκειται για επένδυση πολύ μεγάλης κλίμακας (π.χ. ΠΟΤΑ) η υψηλότατου επιπέδου πολυτελείας και με περιορισμένα οικονομικά οφέλη προς την τοπική οικονομία. Η οικονομική απόδοση μιας νεόδμητης τουριστικής κατοικίας ως προς τον επιχειρηματία είναι εφάπαξ, αντίθετα με την «μακροχρόνια» ευεργετική λειτουργία μιας επιτυχημένης τουριστικής επιχείρησης. Ιδιαίτερα τονίζεται ότι σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να λαμβάνεται υπ΄ όψιν ως κύριος παράγοντας η έκταση αλλά επίσης το τοπίο, η φέρουσα ικανότητα, οι διαθέσιμοι φυσικοί και ανθρωπογενείς πόροι, οι υποδομές, το ανάγλυφο του εδάφους, η πυκνότητα του δομημένου χώρου αλλά απαραίτητα και η οικονομική βιωσιμότητα της επένδυσης. Όσον αφορά τα νησιά, η μελέτη διαχείρισης του υδατικού διαμερίσματος του Αιγαίου που εντάσσεται το τρέχον σχετικό προγράμμα του ΥΠΕΚΑ θα παρέχει σημαντικά στοιχεία για εκτίμηση φέρουσας ικανότητας κάθε νησιού. Η χωροθέτηση οργανωμένων υποδοχέων τουριστικής δραστηριότητας θα πρέπει να σέβεται απόλυτα τα υπάρχοντα ελάχιστα όρια όσον αφορά την έκταση ενός νησιού (90 τ.χλμ.), αλλά επίσης την ανάγκη της διατήρησης της μέγιστης δυνατής αυτονομίας των νησιών σε φυσικούς πόρους (ενέργεια, νερό, κτλ). Έτσι θα πραγματοποιείται με συστηματικά καθορισμένα κριτήρια, μέσα στο πλαίσιο των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης. Το επιχείρημα ότι οι προτεινόμενες οικιστικές «αναπτύξεις» θα έχουν ανασταλτική επίδραση στη διαιώνιση των κακών πρακτικών στον «εκτός σχεδίου» χώρο δεν τεκμηριώνεται από καμία πρόβλεψη του ν/σ, εφόσον το κράτος παρακάμπτει το όλο πρόβλημα της «εκτός σχεδίου» δόμησης. Αντίθετα, η συνεχής υποβάθμιση των ελέγχων δόμησης μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση και των δυο πιο επικίνδυνων τάσεων κατά της προοπτικής μιας επιτυχημένης τουριστικής ανάπτυξης στη χώρα. Πρόταση: Θα πρέπει να διασφαλιστεί πως οι επενδύσεις που προτείνονται (άρθρα 11,12,13,14,15) πέραν της ισχυροποίησης των παραπάνω αναφερόμενων προϋποθέσεων (φέρουσα ικανότητα, οικονομική βιωσιμότητα, κτλπ) δεν θα μπορούν να ενταχθούν σε προγράμματα επιδότησης, αλλά να πληρούν το στόχο της μεγιστοποίησης εισροής χρημάτων ανά επισκέπτη στη χώρα, δηλαδή ό,τι προβλέπεται για τα ξενοδοχεία συνιδιοκτησίας (άρθρο 13, παρ. 2γ) να επεκταθεί για όλες τις επενδύσεις. Οι συγχρηματοδοτούμενοι πόροι θα πρέπει να κατευθύνουν στην αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών της ευρύτερης περιοχής που εντάσσεται το εγχείρημα. Ο επενδυτής δεν θα πρέπει να καταστεί διαχειριστής δημοσίων πόρων. Η χρηματοδότηση από σχετικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα θα πρέπει να αφορά μόνο δράσεις κοινής ωφελείας, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων, η αποκατάσταση τοπίων και η ανάπτυξη γενικών υποδομών που στηρίζουν τον τουρισμό και εμπλουτίζουν το τουριστικό προϊόν. Παράγραφος 1βγ. Η ενσωμάτωση των ΠΕΡΠΟ στην έννοια των οργανωμένων υποδοχέων τουριστικής δραστηριότητας, δημιουργεί ερωτήματα για την πιθανή εκτεταμένη και στρεβλή εφαρμογή του μηχανισμού αυτού. Δεν αποσαφηνίζεται η έννοια των ΠΕΡΠΟ «στις οποίες επιτρέπονται χρήσεις Τουρισμού-Αναψυχής» που θα μπορούσε να αφορά μικρό τμήμα, π.χ. ένα οικοδομικό τετράγωνο με τη χρήση αυτή επεκτείνοντας στις ΠΕΡΠΟ όλες τις «ευεργετικές» προβλέψεις όσον αφορά τους «οργανωμένους υποδοχείς», όπως π.χ. παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας που δεν προβλέπει ο Ν2508/97 που θεσμοθέτησε τις ΠΕΡΠΟ. Σημειωτέον, ότι με πρόσφατες ρυθμίσεις στα περισσότερα θεσμοθετημένα ΓΠΣ-ΣΧΟΑΠ προσφέρεται η δυνατότητα άμεσης χωροθέτησης πληθώρας εκτάσεων που αφορούν ΠΕΡΠΟ και Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς. Παράγραφος 3, 4 α, β. Τα νησιά της ομάδας ΙΙ της κατηγορίας Ε της υπ’ αριθμ. 2408/4.6.2009, θα πρέπει κατά την γνώμη μας να υπόκεινται σε δεσμεύσεις και να καθορίζονται ανώτατα όρια για κάθε ομάδα και υποομάδα νησιού αντίστοιχα με τις ρυθμίσεις που επιχειρεί το ισχύον Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό (άρθρο 9, παράγραφος Ε.). Αξίζει να σημειωθεί πως στην πραγματικότητα η μεγάλη πλειονότητα των νησιών είναι πολύ μικρά για να αντέξουν τις προτεινόμενες επενδύσεις ενώ έχουν ήδη υποστεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ένα τσουνάμι επεκτατικής ανοικοδόμησης, με εξαιρετικά αρνητικά αποτελέσματα και για την ποιότητα του τουρισμού και για την φέρουσα ικανότητα τους γενικότερα. Για την Ρόδο, Κέρκυρα, Εύβοια και Κρήτη θα πρέπει να διατηρηθεί ως ΣΔ 0.10, όπως ορίζεται από τον Ν 4002/11. Πρόταση: Θεωρούμε πως για οποιαδήποτε δραστηριότητα αυτού του είδους πρέπει να διατηρηθεί απαρέγκλιτα ως κατώτατο όριο τα 90 τετρ. χλμ., εφόσον οι φέρουσες ικανότητες κάτω από αυτό το όριο είτε έχουν ήδη ξεπεραστεί είτε δεν αντέχουν σε περαιτέρω καταπόνηση για κανένα λόγο χωρίς αρνητικές συνέπειες. Παράγραφος 4 α,γ /Άρθρο 12, παράγραφος 1. Η χωρίς ιδιαίτερες ρυθμίσεις ενσωμάτωση δασικών εκτάσεων και αρχαιολογικών χώρων σε τουριστικούς υποδοχείς που προβλέπει το ν/σ έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την ισχύουσα νομοθεσία (Νόμος 3328/2002, δασική Νομοθεσία 998/79, 4042/2011) εγείροντας και θέματα αμφιβολιών για την συνταγματικότητα των σχετικών ρυθμίσεων του ν/σ. Πρόταση: Είναι απαραίτητο να προβλεφτούν διασφαλίσεις για τους χώρους που γειτνιάζουν ή βρίσκονται εντός περιοχής NATURA και αρχαιολογικούς χώρους. Πριν δοθεί οποιαδήποτε αδειοδότηση επέμβασης του ιδιώτη στο χώρο, θα πρέπει με ευθύνη του ίδιου του κράτους να κατοχυρωθεί κανονιστικά η διαχείριση του και η προστασία τμήματος του χώρου με συγκεκριμένους όρους προστασίας (Ειδικά ΠΔ) καθώς και η προσβασιμότητα στο χώρο που αποτελεί δημόσιο αγαθό. Δε νοείται κατά κανένα λόγο η εκχώρηση της διαχείρισης περιοχών Natura και αρχαιολογικών χώρων στην ελεύθερη ερμηνεία περί προστασίας κάθε ιδιώτη επενδυτή, διότι ακυρώνει την συνταγματικά επιβεβλημένη ευθύνη του κράτους να προστατεύει κάποιες άλλες αξίες που είναι σημαντικότερες της «αξιοποίησης» αλλά που συμβαίνει να είναι θεμελιακές και για την οικονομική ανόρθωση της χώρας.