Γενική παρατήρηση είναι η (επιλεκτική) μεταφορά ρυθμιστικών και ελεγκτικών αρμοδιοτήτων από τον ΕΟΤ στο Υπουργείο, το οποίο, παράλληλα με τον επιτελικό ρόλο του και το νομοπαρασκευαστικό έργο, θα πρέπει πλέον να ασκεί εκτελεστικές και ρυθμιστικές αρμοδιότητες αλλά και ελέγχους πρωτογενείς και δευτερογενείς στις τουριστικές επιχειρήσεις.
1. Στη σημερινή διάρθρωση του ΕΟΤ οι ασκούμενες αρμοδιότητες αποτελούν ενιαίο σύνολο και αλληλοσυμπληρώνονται συντείνοντας στο βασικό στόχο της ρύθμισης της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος και του ελέγχου της τουριστικής δραστηριότητας συνολικά, τα οποία στη συνέχεια προωθούνται στην αγορά και προβάλλονται κατάλληλα.
Με το νομοσχέδιο αντιμετωπίζονται αποσπασματικά και με ασάφεια μια σειρά θεμάτων, ενώ κάποιες δραστηριότητες του σημερινού ΕΟΤ, που είναι αναγκαίο να προβλεφθεί η άσκησή τους και στο μέλλον, δεν υπάγονται σε καμιά πρόβλεψη. Παράλληλα, η απογύμνωση του νέου ΕΟΤ από κάθε αρμοδιότητα που σχετίζεται με το σχεδιασμό, παρακολούθηση και πιστοποίηση του προσφερόμενου προϊόντος, περιορίζει και την αποτελεσματικότητα αυτού που λέγεται προβολή.
Επί μέρους παρατηρήσεις αφορούν τα εξής:
- Δεν υπάρχει διοικητική μονάδα του Οργανισμού που να λέγεται «τεχνική υπηρεσία του ΕΟΤ». Με κάποια έννοια έχει επικρατήσει (άτυπα) να θεωρείται τεχνική υπηρεσία το Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών της Διεύθυνσης Τουριστικών Εγκαταστάσεων.
- Η αδειοδότηση και ο έλεγχος των τουριστικών επιχειρήσεων δεν συμπίπτει με την έγκριση και αδειοδότηση των τουριστικών εγκαταστάσεων (υλικοτεχνική υποδομή), για τις οποίες καμιά μνεία δεν γίνεται στις προτεινόμενες ρυθμίσεις.
- Δεν γίνεται καμία αναφορά στις γνωμοδοτικές αρμοδιότητες του ΕΟΤ για έργα και δραστηριότητες μη τουριστικού χαρακτήρα που επηρεάζουν αρνητικά την τουριστική δραστηριότητα και οι οποίες προβλέπονται από ισχύοντες νόμους (περί αιγιαλού, περί δασών, περί ΑΠΕ κλπ) και ασκούνται από μηχανικούς του ΕΟΤ.
- Δεν προβλέπονται οι αρμοδιότητες του ΕΟΤ που αφορούν σε διαδικασίες έγκρισης σχεδίων και αδειοδότηση εγκαταστάσεων Ειδικής Τουριστικής Υποδομής (Χιονοδρομικά Κέντρα, Συνεδριακά, κέντρα θαλασσοθεραπείας, Κέντρα Προπονητικού Αθλητικού Τουρισμού, εγκαταστάσεις γκολφ κλπ).
- Δεν αναφέρεται η αρμοδιότητα του Τμήματος Τεχνικών Υπηρεσιών, της Δ/νσης Τουριστικών Εγκαταστάσεων, αναφορικά με την ανάθεση, παρακολούθηση, έλεγχο και διοίκηση κατασκευής δημοσίων έργων ενταγμένων στο ΕΣΠΑ. Τα έργα που υλοποιούνται σήμερα με ορίζοντα υλοποίησης το τέλος του 2015 στηρίζονται στην Ευρωπαϊκή και την Εθνική Νομοθεσία, βάσει διαδικασιών και δομών που λειτουργούν στον ΕΟΤ και που θα πρέπει να αντικατασταθούν άμεσα από αντίστοιχες δομές του Υπουργείου (Επιβεβαίωση Διαχειριστικής Επάρκειας για δημόσια έργα, αποφαινόμενα όργανα). Οποιαδήποτε καθυστέρηση στην ομαλή πορεία των έργων μπορεί να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με ρήτρες των αναδόχων και πιθανή απένταξη έργων που δεν θα προλάβουν να υλοποιηθούν κατά την επιλέξιμη περίοδο.
- Δεν αντιμετωπίζονται εκκρεμείς υποθέσεις για έκδοση διαπιστωτικών πράξεων για ακίνητα κυριότητας ΕΟΤ ή/και κατασκευής για λογαριασμό του. Με τους σχετικούς νόμους ανατίθεται ρητά η αρμοδιότητα στον ΕΟΤ, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την εμπειρία και το αρχείο που υπάρχει στο Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών και που κρίνονται απαραίτητα για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία των πιστοποιούμενων στοιχείων.
- Δεν είναι σαφές από ποιον θα ασκούνται στο μέλλον οι αρμοδιότητες της Δ/νσης Συντονισμού του ΕΟΤ σχετικά με τη διαχείριση, την αδειοδότηση και τον έλεγχο λειτουργίας των υδροθεραπευτηρίων και κέντρων ιαματικού τουρισμού. Επίσης, παραμένει ασαφές ποιος θα συνάπτει συμβάσεις με τους ΟΤΑ για παραχώρηση της εκμετάλλευσης φυσικών ιαματικών πόρων.
- το φαινόμενο της άγρας πελατών δεν μπορεί να απομονωθεί από τη λειτουργία μηχανισμών που ρυθμίζουν την αγορά και εξασφαλίζουν συνολικά τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Στο ίδιο πλαίσιο υπάγονται και μια σειρά άλλων προβλημάτων της λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων, όπως είναι η παραπλανητική διαφήμιση, η χωρίς άδεια λειτουργία επιχειρήσεων, ο έλεγχος οχλουσών δραστηριοτήτων σε τουριστικούς τόπους κλπ.
2. Αναφορικά με το Κεφάλαιο Δ’ για τον Αγροτουρισμό ξαναβρίσκουμε ορισμούς και περιγραφές παρωχημένους και συγχρόνως ασαφείς και γενικόλογους που συνδέουν τον τουρισμό αποκλειστικά με τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Η διεθνής εμπειρία αντιμετωπίζει προ πολλού το θέμα του αγροτουρισμού διευρυμένα, εντάσσοντας κάθε δραστηριότητα και πόρο που υπάρχει και αναπτύσσεται στον χώρο της υπαίθρου (υλικά και άϋλα στοιχεία της υπαίθρου).
Είναι περίεργο πώς ένα νομοσχέδιο που αφορά καθαρά τον τουρισμό δεν αξιοποιεί την ήδη κεκτημένη ελληνική εμπειρία για να συμπεριλάβει στο σχετικό κεφάλαιο όλες τις δραστηριότητες που έχουν ήδη αναπτυχθεί με επιτυχία στον Ελληνικό χώρο, προσφέροντας προϊόντα ποιοτικά και διαφοροποιημένα που προσελκύουν ειδικό κοινό.
3. Η ανάγκη αντιμετώπισης του θέματος της αναδιάρθρωσης των Υπηρεσιών ΕΟΤ και Υπουργείου με συνοπτικές διαδικασίες και, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου, χωρίς προηγούμενη μελέτη ενέχει τον κίνδυνο της διάλυσης και μάλιστα χωρίς εμφανή λόγο, μιας υπηρεσίας που διαμόρφωσε και στήριξε διαχρονικά τον ελληνικό τουρισμό. Η αντικατάσταση του ΕΟΤ, ενός ήδη δρομολογημένου μηχανισμού υποστήριξης της τουριστικής αγοράς, από μια νέα δομή, που δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει άμεσα να αναλάβει το ρόλο αυτό και να καλύψει τις μεταβαλλόμενες σχετικές ανάγκες, δεν μπορεί να υποστηριχθεί χωρίς αξιόπιστη τεκμηρίωση.
Γενική παρατήρηση είναι η (επιλεκτική) μεταφορά ρυθμιστικών και ελεγκτικών αρμοδιοτήτων από τον ΕΟΤ στο Υπουργείο, το οποίο, παράλληλα με τον επιτελικό ρόλο του και το νομοπαρασκευαστικό έργο, θα πρέπει πλέον να ασκεί εκτελεστικές και ρυθμιστικές αρμοδιότητες αλλά και ελέγχους πρωτογενείς και δευτερογενείς στις τουριστικές επιχειρήσεις. 1. Στη σημερινή διάρθρωση του ΕΟΤ οι ασκούμενες αρμοδιότητες αποτελούν ενιαίο σύνολο και αλληλοσυμπληρώνονται συντείνοντας στο βασικό στόχο της ρύθμισης της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος και του ελέγχου της τουριστικής δραστηριότητας συνολικά, τα οποία στη συνέχεια προωθούνται στην αγορά και προβάλλονται κατάλληλα. Με το νομοσχέδιο αντιμετωπίζονται αποσπασματικά και με ασάφεια μια σειρά θεμάτων, ενώ κάποιες δραστηριότητες του σημερινού ΕΟΤ, που είναι αναγκαίο να προβλεφθεί η άσκησή τους και στο μέλλον, δεν υπάγονται σε καμιά πρόβλεψη. Παράλληλα, η απογύμνωση του νέου ΕΟΤ από κάθε αρμοδιότητα που σχετίζεται με το σχεδιασμό, παρακολούθηση και πιστοποίηση του προσφερόμενου προϊόντος, περιορίζει και την αποτελεσματικότητα αυτού που λέγεται προβολή. Επί μέρους παρατηρήσεις αφορούν τα εξής: - Δεν υπάρχει διοικητική μονάδα του Οργανισμού που να λέγεται «τεχνική υπηρεσία του ΕΟΤ». Με κάποια έννοια έχει επικρατήσει (άτυπα) να θεωρείται τεχνική υπηρεσία το Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών της Διεύθυνσης Τουριστικών Εγκαταστάσεων. - Η αδειοδότηση και ο έλεγχος των τουριστικών επιχειρήσεων δεν συμπίπτει με την έγκριση και αδειοδότηση των τουριστικών εγκαταστάσεων (υλικοτεχνική υποδομή), για τις οποίες καμιά μνεία δεν γίνεται στις προτεινόμενες ρυθμίσεις. - Δεν γίνεται καμία αναφορά στις γνωμοδοτικές αρμοδιότητες του ΕΟΤ για έργα και δραστηριότητες μη τουριστικού χαρακτήρα που επηρεάζουν αρνητικά την τουριστική δραστηριότητα και οι οποίες προβλέπονται από ισχύοντες νόμους (περί αιγιαλού, περί δασών, περί ΑΠΕ κλπ) και ασκούνται από μηχανικούς του ΕΟΤ. - Δεν προβλέπονται οι αρμοδιότητες του ΕΟΤ που αφορούν σε διαδικασίες έγκρισης σχεδίων και αδειοδότηση εγκαταστάσεων Ειδικής Τουριστικής Υποδομής (Χιονοδρομικά Κέντρα, Συνεδριακά, κέντρα θαλασσοθεραπείας, Κέντρα Προπονητικού Αθλητικού Τουρισμού, εγκαταστάσεις γκολφ κλπ). - Δεν αναφέρεται η αρμοδιότητα του Τμήματος Τεχνικών Υπηρεσιών, της Δ/νσης Τουριστικών Εγκαταστάσεων, αναφορικά με την ανάθεση, παρακολούθηση, έλεγχο και διοίκηση κατασκευής δημοσίων έργων ενταγμένων στο ΕΣΠΑ. Τα έργα που υλοποιούνται σήμερα με ορίζοντα υλοποίησης το τέλος του 2015 στηρίζονται στην Ευρωπαϊκή και την Εθνική Νομοθεσία, βάσει διαδικασιών και δομών που λειτουργούν στον ΕΟΤ και που θα πρέπει να αντικατασταθούν άμεσα από αντίστοιχες δομές του Υπουργείου (Επιβεβαίωση Διαχειριστικής Επάρκειας για δημόσια έργα, αποφαινόμενα όργανα). Οποιαδήποτε καθυστέρηση στην ομαλή πορεία των έργων μπορεί να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με ρήτρες των αναδόχων και πιθανή απένταξη έργων που δεν θα προλάβουν να υλοποιηθούν κατά την επιλέξιμη περίοδο. - Δεν αντιμετωπίζονται εκκρεμείς υποθέσεις για έκδοση διαπιστωτικών πράξεων για ακίνητα κυριότητας ΕΟΤ ή/και κατασκευής για λογαριασμό του. Με τους σχετικούς νόμους ανατίθεται ρητά η αρμοδιότητα στον ΕΟΤ, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την εμπειρία και το αρχείο που υπάρχει στο Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών και που κρίνονται απαραίτητα για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία των πιστοποιούμενων στοιχείων. - Δεν είναι σαφές από ποιον θα ασκούνται στο μέλλον οι αρμοδιότητες της Δ/νσης Συντονισμού του ΕΟΤ σχετικά με τη διαχείριση, την αδειοδότηση και τον έλεγχο λειτουργίας των υδροθεραπευτηρίων και κέντρων ιαματικού τουρισμού. Επίσης, παραμένει ασαφές ποιος θα συνάπτει συμβάσεις με τους ΟΤΑ για παραχώρηση της εκμετάλλευσης φυσικών ιαματικών πόρων. - το φαινόμενο της άγρας πελατών δεν μπορεί να απομονωθεί από τη λειτουργία μηχανισμών που ρυθμίζουν την αγορά και εξασφαλίζουν συνολικά τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Στο ίδιο πλαίσιο υπάγονται και μια σειρά άλλων προβλημάτων της λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων, όπως είναι η παραπλανητική διαφήμιση, η χωρίς άδεια λειτουργία επιχειρήσεων, ο έλεγχος οχλουσών δραστηριοτήτων σε τουριστικούς τόπους κλπ. 2. Αναφορικά με το Κεφάλαιο Δ’ για τον Αγροτουρισμό ξαναβρίσκουμε ορισμούς και περιγραφές παρωχημένους και συγχρόνως ασαφείς και γενικόλογους που συνδέουν τον τουρισμό αποκλειστικά με τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Η διεθνής εμπειρία αντιμετωπίζει προ πολλού το θέμα του αγροτουρισμού διευρυμένα, εντάσσοντας κάθε δραστηριότητα και πόρο που υπάρχει και αναπτύσσεται στον χώρο της υπαίθρου (υλικά και άϋλα στοιχεία της υπαίθρου). Είναι περίεργο πώς ένα νομοσχέδιο που αφορά καθαρά τον τουρισμό δεν αξιοποιεί την ήδη κεκτημένη ελληνική εμπειρία για να συμπεριλάβει στο σχετικό κεφάλαιο όλες τις δραστηριότητες που έχουν ήδη αναπτυχθεί με επιτυχία στον Ελληνικό χώρο, προσφέροντας προϊόντα ποιοτικά και διαφοροποιημένα που προσελκύουν ειδικό κοινό. 3. Η ανάγκη αντιμετώπισης του θέματος της αναδιάρθρωσης των Υπηρεσιών ΕΟΤ και Υπουργείου με συνοπτικές διαδικασίες και, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου, χωρίς προηγούμενη μελέτη ενέχει τον κίνδυνο της διάλυσης και μάλιστα χωρίς εμφανή λόγο, μιας υπηρεσίας που διαμόρφωσε και στήριξε διαχρονικά τον ελληνικό τουρισμό. Η αντικατάσταση του ΕΟΤ, ενός ήδη δρομολογημένου μηχανισμού υποστήριξης της τουριστικής αγοράς, από μια νέα δομή, που δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει άμεσα να αναλάβει το ρόλο αυτό και να καλύψει τις μεταβαλλόμενες σχετικές ανάγκες, δεν μπορεί να υποστηριχθεί χωρίς αξιόπιστη τεκμηρίωση.