Με αφορμή όχι μόνο αυτό το άρθρο της διαβούλευσης, αλλά και του σημερινού δημοσιεύματος στον τύπο, όπου μαθαίνουμε ότι ο Υπουργός ζήτησε από τους Καλλιτεχνικούς Διευθυντές και Προέδρους των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ «Την υποβολή διοικητικού και οικονομικού απολογισμού, την αποτύπωση της σχέσης του θεάτρου με την πόλη, αλλά και τις προτάσεις για την εξέλιξη του θεσμού», και ότι προτίθεται να οργανώσει το επόμενο διάστημα ημερίδα για το θέμα, θέλω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις:
Σωστή πρωτοβουλία, αλλά πάλι ανάποδα! Σίγουρα ο θεσμός των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ έτσι όπως κατάντησε δεν λειτουργεί. Δεν μπορώ να καταλάβω όμως την ολιγωρία του Υπουργείου στην άρθρωση σοβαρού προγραμματικού λόγου.
Τι Θέατρο θέλουμε στην Περιφέρεια και πώς; Γιατί να έχει κάποια πόλη ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ και μια άλλη αντίστοιχου μεγέθους όχι; Η αποκέντρωση είναι εφικτή μόνο με την απαρχαιωμένη μέθοδο των τουρνέ από το κέντρο προς την περιφέρεια; Δεν υπάρχουν δημιουργικές δυνάμεις πουθενά εκτός Αθήνας;
Ένα σενάριο, σίγουρα όχι το μόνο, θα ήταν π.χ. επ’ ευκαιρία της εφαρμογής (;) του «Καλλικράτη», να δημιουργηθεί ένας από την αρχή σχεδιασμένος θεσμός του Κρατικού Περιφερειακού Θεάτρου, ένα σε κάθε Περιφέρεια, χωρίς τις Δημοτικές εξαρτήσεις με τα γνωστά παραλειπόμενα (οικονομικά και άλλα…), που θα λειτουργούσε όμως ως αληθινό κέντρο θεατρικής δημιουργίας, με παραστάσεις σε όλη την Περιφέρεια. Η Έδρα, θα ήταν ο τόπος παραγωγής και δημιουργίας των παραστάσεων και άλλων προγραμμάτων (και όχι το τσιφλίκι κάποιων παραγοντίσκων της τοπικής πολιτικής σκηνής), και με την σωστή χαρτογράφηση όλων των διατιθέμενων χώρων σε κάθε γωνιά της Περιφέρειας (ω, ναι, χώροι υπάρχουν!), θα μπορούσε η κάθε παραγωγή να καλύπτει όσο γίνεται μεγαλύτερο αριθμό πόλεων με τις παραστάσεις της. Τέτοια κέντρα δημιουργίας θα μπορούσαν εκτός από το τοπικό δυναμικό να συνεργάζονται και να φιλοξενούν και δημιουργούς ή ομάδες από την Αθήνα και από άλλες Περιφέρειες, με την υποχρέωση όμως να δουλέψουν και να στήσουν τις παραστάσεις τους ΕΚΕΙ (η γνωστή και αγνοημένη από την ελληνική θεατρική πραγματικότητα έννοια της residency) και όχι απλώς να μεταφέρουν έτοιμες αθηναϊκές δουλειές στην Επαρχία (όπου ακόμα και οι αξιόλογες προσπάθειες καίγονται δίπλα στη πληθώρα των «αρπαχτών»). Ένας τέτοιος οργανισμός, με χρηματοδότηση απευθείας από την Περιφέρεια, θα μπορούσε να συνεργαστεί με αντίστοιχους ευρωπαϊκούς (γνωρίζετε τα διαπεριφερειακά προγράμματα;) και να προωθήσει έτσι και την εξαγωγή παραστάσεων στο εξωτερικό.
Στο πλαίσιο όμως της αποκέντρωσης, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το καυτό ζήτημα της αποκέντρωσης και αναδιοργάνωσης της θεατρικής παιδείας (όταν σχεδόν όλες οι Σχολές λειτουργούν στην Αθήνα, σας κάνει εντύπωση ότι τα νέα θεατρικά σχήματα συγκεντρώνονται όλα εδώ;).
Με αφορμή όχι μόνο αυτό το άρθρο της διαβούλευσης, αλλά και του σημερινού δημοσιεύματος στον τύπο, όπου μαθαίνουμε ότι ο Υπουργός ζήτησε από τους Καλλιτεχνικούς Διευθυντές και Προέδρους των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ «Την υποβολή διοικητικού και οικονομικού απολογισμού, την αποτύπωση της σχέσης του θεάτρου με την πόλη, αλλά και τις προτάσεις για την εξέλιξη του θεσμού», και ότι προτίθεται να οργανώσει το επόμενο διάστημα ημερίδα για το θέμα, θέλω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις: Σωστή πρωτοβουλία, αλλά πάλι ανάποδα! Σίγουρα ο θεσμός των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ έτσι όπως κατάντησε δεν λειτουργεί. Δεν μπορώ να καταλάβω όμως την ολιγωρία του Υπουργείου στην άρθρωση σοβαρού προγραμματικού λόγου. Τι Θέατρο θέλουμε στην Περιφέρεια και πώς; Γιατί να έχει κάποια πόλη ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ και μια άλλη αντίστοιχου μεγέθους όχι; Η αποκέντρωση είναι εφικτή μόνο με την απαρχαιωμένη μέθοδο των τουρνέ από το κέντρο προς την περιφέρεια; Δεν υπάρχουν δημιουργικές δυνάμεις πουθενά εκτός Αθήνας; Ένα σενάριο, σίγουρα όχι το μόνο, θα ήταν π.χ. επ’ ευκαιρία της εφαρμογής (;) του «Καλλικράτη», να δημιουργηθεί ένας από την αρχή σχεδιασμένος θεσμός του Κρατικού Περιφερειακού Θεάτρου, ένα σε κάθε Περιφέρεια, χωρίς τις Δημοτικές εξαρτήσεις με τα γνωστά παραλειπόμενα (οικονομικά και άλλα…), που θα λειτουργούσε όμως ως αληθινό κέντρο θεατρικής δημιουργίας, με παραστάσεις σε όλη την Περιφέρεια. Η Έδρα, θα ήταν ο τόπος παραγωγής και δημιουργίας των παραστάσεων και άλλων προγραμμάτων (και όχι το τσιφλίκι κάποιων παραγοντίσκων της τοπικής πολιτικής σκηνής), και με την σωστή χαρτογράφηση όλων των διατιθέμενων χώρων σε κάθε γωνιά της Περιφέρειας (ω, ναι, χώροι υπάρχουν!), θα μπορούσε η κάθε παραγωγή να καλύπτει όσο γίνεται μεγαλύτερο αριθμό πόλεων με τις παραστάσεις της. Τέτοια κέντρα δημιουργίας θα μπορούσαν εκτός από το τοπικό δυναμικό να συνεργάζονται και να φιλοξενούν και δημιουργούς ή ομάδες από την Αθήνα και από άλλες Περιφέρειες, με την υποχρέωση όμως να δουλέψουν και να στήσουν τις παραστάσεις τους ΕΚΕΙ (η γνωστή και αγνοημένη από την ελληνική θεατρική πραγματικότητα έννοια της residency) και όχι απλώς να μεταφέρουν έτοιμες αθηναϊκές δουλειές στην Επαρχία (όπου ακόμα και οι αξιόλογες προσπάθειες καίγονται δίπλα στη πληθώρα των «αρπαχτών»). Ένας τέτοιος οργανισμός, με χρηματοδότηση απευθείας από την Περιφέρεια, θα μπορούσε να συνεργαστεί με αντίστοιχους ευρωπαϊκούς (γνωρίζετε τα διαπεριφερειακά προγράμματα;) και να προωθήσει έτσι και την εξαγωγή παραστάσεων στο εξωτερικό. Στο πλαίσιο όμως της αποκέντρωσης, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το καυτό ζήτημα της αποκέντρωσης και αναδιοργάνωσης της θεατρικής παιδείας (όταν σχεδόν όλες οι Σχολές λειτουργούν στην Αθήνα, σας κάνει εντύπωση ότι τα νέα θεατρικά σχήματα συγκεντρώνονται όλα εδώ;).