ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στα δεκαοκτώ χρόνια ισχύος και δοκιμασίας στην πράξη του Νόμου 2121/93 έχουν πράγματι διαφανεί κάποια προβλήματα, τα οποία όμως πρέπει να αξιολογηθούν και να ιεραρχηθούν αντίστοιχα.
Α) Το κυριότερο πρόβλημα που έχει διαφανεί είναι η άρνηση των χρηστών και υπόχρεων παντός είδους στην καταβολή των δικαιωμάτων των δημιουργών που προβλέπονται από το νόμο. Ειδικότερα επισημαίνουμε ότι οι νομοθετικές προβλέψεις σε συνδυασμό με τον ρυθμό εκδίκασης των ελληνικών δικαστηρίων οδηγούν σε μακρόχρονες δικαστικές διαμάχες με αποτέλεσμα:
i) Μεγάλα κόστη διαχείρισης από του Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης
ii) Συσσώρευση χρεών με συνεπακόλουθη επίκληση αδυναμίας πληρωμής εκ μέρους των χρηστών όταν οι υποθέσεις τελεσιδικήσουν
iii) Αλλαγή νομικού καθεστώτος ή και εξαφάνιση υπόχρεων με συνέπεια μεγάλες απώλειες για τους δημιουργούς.
Οποιαδήποτε ρύθμιση θα πρέπει να κάνει πιο απλή και σύντομη τη διαδικασία είσπραξης των από το νόμο προβλεπόμενων δικαιωμάτων.
Β) Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ενώ οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης κατά την υπογραφή μιας συμφωνίας δεσμεύουν νομικά όλα τα μέλη τους, οι αντίστοιχοι εκπρόσωποι των χρηστών δεν δεσμεύουν κανέναν. Με τον τρόπο αυτό αποδυναμώνεται η έννοια των διαπραγματεύσεων και της συμφωνίας μεταξύ δικαιούχων και χρηστών διότι στην εφαρμογή τους συνήθως ζητούνται υποχωρήσεις εκ μέρους των δικαιούχων και όταν αυτές γίνουν εξακολουθεί η όποια συμφωνία να μην εφαρμόζεται από το σύνολο των χρηστών, με όλες τις επιπτώσεις που αναφέρονται στο ανωτέρω σημείο Α
Γ) Πολλά δικαιώματα απορρέοντα από τον Ν. 2121/93 παραμένουν κενό γράμμα διότι δεν εφαρμόζονται παρά την παρέλευση δεκαοκτώ ετών από την ισχύ του νόμου. Εξέχουσα θέση κατέχει το ελληνικό κράτος, το οποίο δεν έχει κάνει τίποτα, ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος από δημόσια ιδρύματα όπως οι βιβλιοθήκες και τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα οποία χρηματοδοτούνται από αυτό, αλλά αποτελούν τυπικά ανεξάρτητα νομικά πρόσωπα. Σε όλες τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου τα ζητήματα αυτά λύνονται κεντρικά μεταξύ κράτους και Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης . Στην Ελλάδα το δικαίωμα Δημόσιου Δανεισμού ουδέποτε έχει εφαρμοστεί. Αντίστοιχα το δικαίωμα αναπαραγωγής καταπατάται βάναυσα και προκλητικά στα πλαίσια των Δημόσιων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα οι δημιουργοί να μην έχουν ακόμη ασκήσει το δικαίωμα φωτοτυπικής αναπαραγωγής τη στιγμή που αυτό οδεύει προς εξαφάνιση λόγω εξέλιξης της ψηφιακής τεχνολογίας.
Ως προς το νομοθετικό πλαίσιο για ΟΣΔ, καταρχήν θεωρούμε δεδομένο ότι οι ΟΣΔ πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί διαχείρισης δικαιωμάτων των δημιουργών. Βεβαίως θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η έννοια του «αστικού μη κερδοσκοπικού συνεταιρισμού είναι παντελώς άγνωστη στα οικονομικά υπουργεία και στην αντίστοιχη νομοθεσία με αποτέλεσμα να προκύπτουν διάφορα προβλήματα φορολογικής φύσεως κυρίως. Η ενιαία μορφή των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης θα διευκολύνει και τις συνεργασίες/συμπράξεις μεταξύ ΟΣΔ πράγμα το οποίο θα πρέπει να ρυθμιστεί και νομοθετικά τουλάχιστον ανά κατηγορία δικαιωμάτων
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα δεκαοκτώ χρόνια ισχύος και δοκιμασίας στην πράξη του Νόμου 2121/93 έχουν πράγματι διαφανεί κάποια προβλήματα, τα οποία όμως πρέπει να αξιολογηθούν και να ιεραρχηθούν αντίστοιχα. Α) Το κυριότερο πρόβλημα που έχει διαφανεί είναι η άρνηση των χρηστών και υπόχρεων παντός είδους στην καταβολή των δικαιωμάτων των δημιουργών που προβλέπονται από το νόμο. Ειδικότερα επισημαίνουμε ότι οι νομοθετικές προβλέψεις σε συνδυασμό με τον ρυθμό εκδίκασης των ελληνικών δικαστηρίων οδηγούν σε μακρόχρονες δικαστικές διαμάχες με αποτέλεσμα: i) Μεγάλα κόστη διαχείρισης από του Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης ii) Συσσώρευση χρεών με συνεπακόλουθη επίκληση αδυναμίας πληρωμής εκ μέρους των χρηστών όταν οι υποθέσεις τελεσιδικήσουν iii) Αλλαγή νομικού καθεστώτος ή και εξαφάνιση υπόχρεων με συνέπεια μεγάλες απώλειες για τους δημιουργούς. Οποιαδήποτε ρύθμιση θα πρέπει να κάνει πιο απλή και σύντομη τη διαδικασία είσπραξης των από το νόμο προβλεπόμενων δικαιωμάτων. Β) Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ενώ οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης κατά την υπογραφή μιας συμφωνίας δεσμεύουν νομικά όλα τα μέλη τους, οι αντίστοιχοι εκπρόσωποι των χρηστών δεν δεσμεύουν κανέναν. Με τον τρόπο αυτό αποδυναμώνεται η έννοια των διαπραγματεύσεων και της συμφωνίας μεταξύ δικαιούχων και χρηστών διότι στην εφαρμογή τους συνήθως ζητούνται υποχωρήσεις εκ μέρους των δικαιούχων και όταν αυτές γίνουν εξακολουθεί η όποια συμφωνία να μην εφαρμόζεται από το σύνολο των χρηστών, με όλες τις επιπτώσεις που αναφέρονται στο ανωτέρω σημείο Α Γ) Πολλά δικαιώματα απορρέοντα από τον Ν. 2121/93 παραμένουν κενό γράμμα διότι δεν εφαρμόζονται παρά την παρέλευση δεκαοκτώ ετών από την ισχύ του νόμου. Εξέχουσα θέση κατέχει το ελληνικό κράτος, το οποίο δεν έχει κάνει τίποτα, ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος από δημόσια ιδρύματα όπως οι βιβλιοθήκες και τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα οποία χρηματοδοτούνται από αυτό, αλλά αποτελούν τυπικά ανεξάρτητα νομικά πρόσωπα. Σε όλες τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου τα ζητήματα αυτά λύνονται κεντρικά μεταξύ κράτους και Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης . Στην Ελλάδα το δικαίωμα Δημόσιου Δανεισμού ουδέποτε έχει εφαρμοστεί. Αντίστοιχα το δικαίωμα αναπαραγωγής καταπατάται βάναυσα και προκλητικά στα πλαίσια των Δημόσιων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα οι δημιουργοί να μην έχουν ακόμη ασκήσει το δικαίωμα φωτοτυπικής αναπαραγωγής τη στιγμή που αυτό οδεύει προς εξαφάνιση λόγω εξέλιξης της ψηφιακής τεχνολογίας. Ως προς το νομοθετικό πλαίσιο για ΟΣΔ, καταρχήν θεωρούμε δεδομένο ότι οι ΟΣΔ πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί διαχείρισης δικαιωμάτων των δημιουργών. Βεβαίως θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η έννοια του «αστικού μη κερδοσκοπικού συνεταιρισμού είναι παντελώς άγνωστη στα οικονομικά υπουργεία και στην αντίστοιχη νομοθεσία με αποτέλεσμα να προκύπτουν διάφορα προβλήματα φορολογικής φύσεως κυρίως. Η ενιαία μορφή των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης θα διευκολύνει και τις συνεργασίες/συμπράξεις μεταξύ ΟΣΔ πράγμα το οποίο θα πρέπει να ρυθμιστεί και νομοθετικά τουλάχιστον ανά κατηγορία δικαιωμάτων