Για να εξυγιανθεί και να μπει σε νέα φάση λειτουργίας το σύστημα υποστήριξης του ελεύθερου θεάτρου στο σύνολό του, η Ομάδα Eργασίας εκτιμά ότι πρέπει να σταθεροποιηθεί ο χρονικός προγραμματισμός της διαδικασίας των επιχορηγήσεων (από την προκήρυξη ως την εκταμίευση της τελευταίας δόσης) σε συγκεκριμένες ημερομηνίες. Μ’ αυτό τον τρόπο, οι αιτούντες θα έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν εγκαίρως τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό τους και να τον τηρούν με συνέπεια.
1. Πλαίσιο οικονομικού προγραμματισμού
Αναρτήθηκε
26 Φεβρουαρίου 2011, 12:00
Ανοικτή σε Σχόλια έως
15 Μαρτίου 2011, 23:59
Εργαλεία
Εκτύπωση Εξαγωγή Σχολίων σε
Προσυπογράφω το κείμενο της Κινησης Μαβίλη
1. Δημιουργία πολυμελούς και αδιάβλητης επιτροπής έπειτα από προκήρυξη
2. Σύνταξη πολύ αναλυτικού πλαισίου για τις αιτήσεις με κύριο στόχο την ανάδειξη και εδραίωση νέων καλλιτεχνών
3. Αιτήσεις επιχορήγησης μόνο συγκεκριμένων παραγωγών/δράσεων και όχι μόνιμων «θιάσων»
4. Μεγαλύτερη βαρύτητα σε επιχορηγήσεις προτάσεων εκτός Αθήνας
5. Μικρή «ψαλίδα» διαφορετικών ποσών επιχορηγήσεων πχ. από 15.000 έως 40.000 και επιχορήγηση περισσότερων παραγωγών
6. Όχι στην ενίσχυση του ιδιότυπου και μόνο ελληνικού συστήματος όπου ιδιοκτήτης θεάτρου επιχορηγείται πολλάκις για να διατηρήσει το μαγαζί του / Ναι στην ενίσχυση της άστεγης θεατρικής παραγωγής
7. Δημιουργία συνεχόμενου φεστιβάλ φιλοξενίας θεατρικών παραγωγών σε ένα ή περισσότερα από τα άπειρα εγκαταλελειμμένα άδεια δημόσια κτίρια ως εναλλακτική μορφή επιχορήγησης
8. Περιορισμός σε 3 του μέγιστου αριθμού επιχορηγούμενων παραγωγών από το ίδιο σχήμα βασικών συντελεστών
9. Αφορολόγητα και χαμηλότερης τιμής εισιτήρια των επιχορηγούμενων παραγωγών
10. Ξεχωριστή προκήρυξη με επιχορήγηση για την παραγωγή 5 τουλάχιστον νέων ελληνικών έργων κάθε χρόνο έπειτα από επιλογή των έργων και επιχορηγούμενη μετάφρασή τους σε μία ή δύο ξένες γλώσσες
11. Θέσπιση χρηματικών βραβείων σε ετήσια βάση από το υπουργείο πολιτισμού για όλες τις κατηγορίες νέων θεατρικών δημιουργών
12. Ρητός αποκλεισμός θεατρικών χώρων χωρίς άδεια λειτουργίας και κανόνες ασφαλείας από τις επιχορηγήσεις
13. Επικαιροποίηση του πλαισίου άδειας λειτουργίας θεατρικών χώρων σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα
Πανέξυπνη στρατηγική, ομολογώ, εκ μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού (sic!) να διακηρύξει ανοιχτή διαβούλευση για τις θεατρικές επιχορηγήσεις.
Έτσι πρέπει.
Όπως γινόταν στις αρένες, τα παλιά πολιτισμένα χρόνια από τα οποία το μόνο που μας χωρίζει είναι ότι έχουμε ψηφιακή τηλεόραση και δεν χρειάζεται να πάμε στις αρένες. Τότε που δημοκρατικά αποφάσιζε ο κόσμος, ε;
-«Κύριε Υπουργέ μας ζητάνε λεφτά για τον πολιτισμό. Ξανά…»
Παύση, ο Υπουργός σκέφτεται.
-«Την απόφαση θα την πάρει ο κόσμος. Θα τους φτύσουν μόνοι τους και θα είμαστε και καλυμμένοι.»
Να ένα μικρό θεατρικό προς επιχορήγηση.
Όχι, όχι. Έχω μια καλύτερη ιδέα.
Να μαζέψουν όλους τους επιχορηγούμενους ή ΠΡΟΣ επιχορήγηση θιάσους και να τους βάλουν στο Σύνταγμα, πάνω σε μια εξέδρα. Έπειτα να μοιράσουν στον κόσμο ντομάτες. Όποιος από τους καλλιτέχνες θα έχει φάει τις λιγότερες ντομάτες, θα μπορεί να πάρει μερικά ψίχουλα από τον Βασιλιά- συγγνώμη, παρασύρθηκα, το Κράτος για να ανεβάσει έργο. Σερνάμενοι και στάζοντας ντομάτες οι ξεφτιλισμένοι, καλοφαγάδες καλλιτέχνες, θα οφείλουν να του φιλάνε το χέρι καθώς παίρνουν τα χρήματα.
Για να μην τρώνε τα λεφτά του φορολογούμενου οι ψευτοκουλτουριάρηδες, οι ελιτιστές οι καλλιτέχνες.
Ε; Ωραία.
Μετά, να ανεβάσουν στην εξέδρα τους πολιτικούς.
Και τους γιατρούς.
Και τους καταστηματάρχες και κάθε λογής επιχειρηματία.
Και όλους τους κρατικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Μεγάρου Μουσικής, τις εφημερίδες, τα κανάλια και τους οίκους ανοχής.
Δε βαριέσαι. Ας αποφασίσει ο κόσμος.
Ας ανεβάσουν την αστυνομία, τον Στρατό.
Τα πρωινάδικα και το Ε.Σ.Π. και το κέντρο κινηματογράφου (ποιός;).
Ας αποφασίσει ο κόσμος, Ο ΦΟΒΙΣΜΕΝΟΣ, ΤΡΟΜΑΓΜΕΝΟΣ, ΠΕΙΝΑΣΜΕΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, για το αν πρέπει να βοηθάει το Κράτος και ΠΟΙΟΥΣ πρέπει να στηρίζει.
ΠΑΝ-ΕΞ-ΥΠΝΗ στρατηγική.
Στέκεστε πάνω από τον ανάκατο όχλο κρατώντας μια φρατζόλα και λέτε: «Αποφασίστε μεταξύ σας. Είμαστε ανοιχτοί να ακούσουμε τις προτάσεις σας»
Δεν ξέρω πότε ο όχλος θα ανέβει πάνω στο ρωμαϊκό σας μπαλκόνι για να αρπάξει αυτό που του ανήκει….
Που μας φταίνε οι επιχορηγούμενοι θίασοι…
Κατεβάστε το site κύριοι και αναλάβετε σοβαρά τις ευθύνες σας.
Αυτό δεν είναι δημοκρατία.
Είναι σκάκι. Με στημένα από πριν πιόνια.
Η τριμελής ομάδα εργασίας για το θέατρο έχει ήδη καταθέσει πρόταση για το σύστημα επιχορηγήσεων, παρόλα αυτά έχουν ανακοινωθεί στο κοινό ελάχιστα στοιχεία από αυτήν την πρόταση. Αναρωτιόμαστε επομένως σε τι έγκειται αυτή η διαβούλευση όταν το αντικείμενο συζήτησης παραμένει αόριστο. Χρειάζεται να ξεκινήσει επιτέλους μια ουσιαστική προσπάθεια διαλόγου ανάμεσα σε δημιουργούς, παραγωγούς και φορείς της χώρας προκειμένου να καταλήξουμε σ΄ ένα σύστημα επιχορηγήσεων που να ανταποκρίνεται στα δεδομένα της σύγχρονης ελληνικής παραγωγής.
Αφού η πολιτεία επιλέγει σαν το μόνο μέσο διαλόγου τη δημόσια αυτή διαβούλευση σε τόσο περιορισμένο χρόνο, συμμετέχουμε καταγράφοντας ενδεικτικά κάποιες προτάσεις σε σχέση με το σύστημα επιχορηγήσεων ελεύθερου θεάτρου και χορού:
Γενικό πλαίσιο
1. Σύσταση και ψήφιση νομοσχεδίου.
2. Σχεδίαση δεκαετούς πλάνου πολιτιστικής πολιτικής και ετήσια αναπροσαρμογή με βάση συγκεκριμένους στόχους και αποτελέσματα.
3. Δημιουργία ανεξάρτητης αρχής για το θέατρο και το χορό.
4. Ειδικός Λογαριασμός (ταμείο) για το θέατρο και το χορό.
5. Καταμερισμός του οικονομικού προϋπολογισμού ανά κατηγορίες (π.χ. χώροι, ομάδες, έρευνα – εκπαίδευση, περιοδείες, κ.ά.)
6. Δημιουργία εναλλακτικών δικτύων επιχορήγησης που να λειτουργούν σε συνεννόηση (δήμοι, νομαρχίες, ΟΠΑΠ, ιδιωτικοί φορείς) – κίνητρα σε ιδιωτικούς φορείς ώστε να διευρυνθεί η στήριξη από μη κρατικούς πόρους.
7. Μέριμνα για τη συνεχή παρουσία της σύγχρονης ελληνικής καλλιτεχνικής παραγωγής σε διεθνή φεστιβάλ.
8. Ειδικό πλαίσιο για τη νομική και φοροτεχνική οργάνωση των καλλιτεχνικών σχημάτων και των υποχρεώσεών τους απέναντι στο κράτος με σκοπό την ενθάρρυνση της νέας παραγωγής (π.χ. μείωση της φορολογίας των ΑΜΚΕ από το 25 στο 20%).
Το πλαίσιο των επιχορηγήσεων
1. Διαχωρισμός επιχορηγήσεων σε α) χώρους/ θέατρα, β) ομάδες, γ) καλλιτέχνες ατομικά (φυσικά πρόσωπα).
2. Σύσταση ξεχωριστών κατηγοριών επιχορηγήσεων, όπως π.χ.: α) έξοδα λειτουργίας χώρου, β) καλλιτεχνική παραγωγή, γ) έρευνα-εκπαίδευση, δ) περιοδεία, ε) υλικοτεχνική υποδομή, κλπ.
3. Διαφορετικές επιτροπές ανά κατηγορία επιχορήγησης, οι οποίες να ανανεώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
4. Απόδοση χρημάτων πριν την παραγωγή και όχι μετά.
-ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΧΩΡΩΝ
• Ξεχωριστές αιτήσεις-επιχορηγήσεις για λειτουργικά έξοδα χώρου (να συμπεριλαμβάνεται και το μόνιμο προσωπικό του θεάτρου).
• Σαφές καλλιτεχνικό στίγμα χώρου (με βάση το συνολικό του ρεπερτόριο και τις παραγωγές που φιλοξενεί),
• «Άνοιγμα» του χώρου και των εγκαταστάσεών του σε θεατρικές ομάδες χωρίς ενοίκιο και οικονομικές απολαβές.
• Μείωση εισιτηρίου (Οι επιχορηγούμενοι χώροι οφείλουν να προσφέρουν τη δυνατότητα φτηνού εισιτηρίου).
• Δίκτυο επικοινωνίας με το εξωτερικό (δυνατότητα να προβάλει το έργο του καθώς και να έρθει σε επαφή με αντιστοίχου ύφους καλλιτεχνικούς οργανισμούς-θιάσους του εξωτερικού, π.χ. διοργάνωση φεστιβάλ).
• Δυνατότητα μονοετούς, διετούς και τριετούς επιχορήγησης για το συνολικό καλλιτεχνικό προγραμματισμό του χώρου.
• Σε ότι αφορά το θέμα της αποκέντρωσης εκτός από τη δυνατότητα επιχορήγησης περιοδείας προτείνουμε τη λειτουργία των ΔΗΠΕΘΕ με τη λογική ενός φεστιβάλ. Κάθε ΔΗΠΕΘΕ να δίνει περισσότερο βάρος στο να οργανώνει το ετήσιο ρεπερτόριό του με μετακλήσεις παραστάσεων από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.
-ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΘΙΑΣΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:
• Δυνατότητα επιχορήγησης καλλιτεχνών – φυσικών προσώπων (ευελιξία, μικρά σχήματα, συγκεκριμένα ποσά).
• Επιχορήγηση ανά «παραγωγή» και όχι μόνο συνολικού ρεπερτορίου. Ο κάθε θίασος (ή φυσικό πρόσωπο) να μπορεί να καταθέσει παραπάνω από μία πρόταση χωρίς αυτό να εγγυάται την έγκριση όλων.
• Δυνατότητα αίτησης και απόδοσης επιχορήγησης οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου.
• Δυνατότητα επιχορήγησης για τη διεξαγωγή έρευνας και επιπλέον σπουδών χωρίς υποχρέωση παρουσίασης ολοκληρωμένου αποτελέσματος.
• Επιχορήγηση για τη διεξαγωγή εγχώριας περιοδείας.
• Επιχορήγηση συμμετοχής σε ξένα φεστιβάλ και ξεχωριστή επιχορήγηση κινητικότητας καλλιτεχνών, για residencies και σεμινάρια.
• Δημοσιοποίηση των διαθέσιμων ανενεργών κτηρίων του δημοσίου και δυνατότητα παροχής αυτών των χώρων σε ομάδες θεάτρου και χορού.
Οι σύγχρονες ελληνικές παραγωγές δημιουργούν το δικό τους πρωτότυπο έργο, την νέα ελληνική δραματουργία, στεγάζονται σε θεατρικούς και μη χώρους και συνομιλούν με το σύγχρονο βίο των ανθρώπων της πόλης. Η ανάδειξη υβριδικών μορφών τέχνης και η αναθεώρηση δεδομένων δομών της σκηνικής πρακτικής και γραφής είναι πλέον μια πραγματικότητα. Το παλαιό σύστημα επιχορήγησης έδειχνε να μη λαμβάνει υπόψη του τα νέα δεδομένα ξεχνώντας συχνά την πρωτοπορία, την έρευνα και την εξέλιξη. Ελπίζουμε να καταλήξουμε συλλογικά σε ένα καθολικά νέο και λειτουργικό σύστημα επιχορηγήσεων, που να υπηρετεί μια μακρόχρονη πολιτιστική πολιτική.
Κίνηση Μαβίλη
Περισσότερες πληροφορίες : http://kinisimavili.blogspot.com/
Κίνηση Μαβίλη
Ανέστης Αζάς (ομάδα projector), Γκίγκη Αργυροπούλου (ομάδα Mkultra), Κώστας Κουτσολέλος (ομάδα Mag), Γεωργία Μαυραγάνη (σκηνοθέτης), Βασίλης Νούλας & Μανώλης Τσίπος (ομάδα Nova Melancholia) Αργυρώ Χιώτη (ομάδα vasistas)
Το κείμενο προσυπογράφουν μέχρι στιγμής:
Τζένη Αργυρίου (χορογράφος/ομάδα Amorphy), Έλενα Βόγλη (ηθοποιός – σκηνοθέτις- θεατρολόγος), Χριστιάνα Γαλανοπούλου (MIЯfestival), Γιώργος Βαλαής, Χρήστος Πασσαλής, Αγγελική Παπούλια (ομάδα Blitz), Mαρία Βερίγου, Γιάννης Λεοντάρης (ομάδα Κανικούντα), Νατάσα Σιουζουλή (θεατρολόγος, μεταφράστρια), Μαιρη Λουση (ηθοποιός), Γιάννης Χαρ. Παπαϊωάννου (ηθοποιός), Σπύρος Ανδρεόπουλος, (ηθοποιός-σκηνοθέτης – Motus Terrae), Μαριέλα Νέστορα(Yelp danceco), Κέλλυ Διαπούλη, (θεατρολόγος, busart), Κώστας Μπάρας, Δημήτρης Τσατσούλης (Αν. Καθηγητής, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Παν/μίου Πατρών, Κριτικός Θεάτρου), Γιολάντα Μαρκοπούλου (Συνεργείο), Αναστασία Μποζοπούλου, Άννα Ελεφάντη, Κίκα Γεωργίου, Χριστίνα Μαξούρη, Βασιλική Σαραντοπούλου, Γιάννης Καλαβριανός (Εταιρεία Θεάτρου Sforaris), Ariane Labed, Naima Carbajal (ομάδα vasistas), Ίρις Καραγιάν (χορογράφος / ομάδα ΖΗΤΑ), Χαρά Κουρταλή (αρχιτέκτονας-σκηνογράφος), Μαρία Σάββα(Εταιρεία Θεάτρου ΠΑΙΚΤΕΣ), Περικλής Μουστάκης (θέατρο Ασκηση), Ελίτα Κουνάδη (Ηθοποιός), Φρόσω Ζαγοραίου (ηθοποιός ), Σύρμω Κεκέ (ηθοποιός), Γιάννης Λεοντάρης (ομάδα Κανιγκούντα), Μανώλης Μαυροματάκης (ηθοποιός), Σοφία Καραγιάννη (ομάδα θεάτρου Gaff), Βίκυ Μαστρογιαννη (Ηθοποιος- Ομαδα 7), Γιάννης Σαρακατσάνης (θεατρική ομάδα Ab ovo), Βασιλική Δήμου (Ηθοποιός), Κώστας Γεραντώνης (ηθοποιός), Χρήστος Στρέπκος (σκηνοθέτης, θεατρική ομάδα «Μηχανή Τέχνης»), Σάββας Στρούμπος (ομάδα Σημείο μηδέν).
Ενώ γίνεται πόλεμος μέσα σε μια κοινωνία που προσπαθεί να ισορροπίσει,εμφανίζεται το ζήτημα των επιχορηγήσεων στο ελεύθερο θέατρο.Αν κοιτάξει κανείς στον ευρωπαϊκό χώρο, θα δει ότι τα θέατρα επιχορηγούνται και μάλιστα με μεγάλα ποσά.
Η χώρα επιχορηγεί ιδιωτικές επιχειρήσεις (προγράμματα στήριξης ΟΑΕΔ, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου, ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα,συμφωνίες συνεργασίας με ευνοϊκούς όρους κτλ)επί τρεις και πλέον δεκαετίες και αυτές θαλασσοδέρνουν, ενώ οι προσωπικές περουσίες αυξάνουν. Επιχορηγεί κέντρα επιτήρησης για τσουνάμι, όταν η τελευταία φορά που εμφανίστηκε τέτοιας μορφής κύμα ήταν πριν από 3600 χρόνια (ηφαίστειο Σαντορίνης). Μάλιστα στο μάθημα της Ιστορίας στο σχολείο, μας μίλησαν για καταστροφή του μινωϊκού πολιτισμού και όχι για την καταστροφή των μινωϊκών αγορών ούτε της μινωϊκής πολιτείας. Ο πολιτισμός είναι βασικός πυλώνας της κοινωνίας.
Πολιτισμός δεν είναι μόνο τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι. Υπάρχουν και άλλες μορφές πράξεων που συμβάλουν στην ψυχική ανάταση των μελών της κοινωνίας. Ο πολιτισμός δεν μπαίνει σε φόρμες εσόδων-εξόδων και κέρδους. Το κέρδος είναι η προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο.Όσο αφορά περί αγροτικών συντάξεων, πρέπει να ειπωθεί, ότι ως εργάτης από το 1981 πληρώνω εισφορές υπέρ του ΟΓΑ. Επομένως ως πολίτης επιχορηγώ τα βοηθήματα που δίνονται στους αγρότες. Επιπλέον ως καταναλωτής επιχορηγώ την ιδιωτική και δημόσια τηλεόραση. Άρα θεωρώ πως είναι αναγκαίο να υποστηρίζεται με κάθε τρόπο κάθε μορφή πολιτισμού.
Ευχαριστώ
Θα μπορούσε παρακαλώ πολύ η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ ο καθένας χωριστά να μας καταγράψει ποιούς ν έ ο υ ς έλληνες θεατρικούς συγγραφείς έχει αναδείξει; ( Κι ας βάλουμε ένα ηλικιακό ορίζοντα να έχουν γεννηθεί οι συγγραφείς αυτοί μετά το 1945…)
Επειδή αντιλαμβάνομαι ότι δυστυχώς ο χρόνος για να προκηρυχτούν επιχορηγήσεις για την τρέχουσα περίοδο είναι πολύ πιεσμένος και ότι θα ήταν λάθος να γίνει βεβιασμένα και επειδή πιστεύω ότι η παράλειψη μια χρονιάς δημιουργεί τα προβλήματα που εύστοχα αναφέρονται και στη θέση των θιάσων που συμμετείχαν στο θεσμό, προτείνω ως εναλλακτική λύση η επόμενη προκήρυξη αφού πάρει το χρόνο της να προετοιμαστεί σωστά και με όλες τις απαραίτητες διορθώσεις, που θα πρυτανεύσουν ως αναγκαίες, να συμπεριλάβει εκτός από την επόμενη σαιζόν και την τρέχουσα σε μια ενιαία διαδικασία. Δηλαδή οι αιτήσεις να αναφερθούν στις παραστάσεις και 2 περιόδων 2010-11 και 2011-12 ώστε να λυθεί και το πρόβλημα της ασυνέχειας του θεσμού. Και φυσικά αν έχει προβλεφτεί κονδύλι για φέτος να αθροιστεί στο επόμενο για αυτό το σκοπό.
Πιστεύουμε ότι απαραίτητο είναι
Να υπάρχει συγκεκριμένος προγραμματισμός όσο αφορά στην υποβολή των αιτήσεων για επιχορήγηση, έτσι ώστε κάθε καλλιτέχνης ή καλλιτεχνικός οργανισμός να μπορεί να προγραμματίζει τις δράσεις του
Να μπορεί κάθε καλλιτέχνης να καταθέτει πρόταση για επιχορήγηση είτε είναι νομικό πρόσωπο είτε φυσικό
Να ενισχυθεί η πρόσβαση των σχημάτων εκτός της Αθήνας σε θέατρα Αθηναϊκά επιχορηγούμενα και γενικά να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των επιχορηγούμενων θιάσων, συναντήσεις, ημερίδες επικοινωνίας, ανταλλαγή απόψεων και φιλοξενίες.
Να ενισχυθεί ο θεσμός της συμπαραγωγής
Να ενισχυθεί η συμμετοχή θεατρικών σχημάτων στα μεγάλα φεστιβάλ της χώρας και του εξωτερικού με κριτήρια ποιότητας, με συμβουλευτική υποστήριξη από επιτροπή του υπουργείου (υψηλό επίπεδο συνεργατών, σύμπραξη δυνάμεων έμπειρων και νέων καλλιτεχνών) έτσι ώστε να προωθείται η εγχώρια καλλιτεχνική δημιουργία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό
Να ενισχυθεί η έρευνα πάνω στην σύγχρονη δραματουργία
Να υποστηριχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού η επικοινωνία των καλλιτεχνικών σχημάτων με την πρωτοβάθμια δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, έτσι ώστε τα παιδιά και οι νέοι να έρχονται σε άμεση επαφή με την θεατρική διαδικασία, σαν ενεργοί θεατές και όχι σαν καταναλωτές θεάματος
Να ενισχυθεί ο θεσμός της χορηγίας μέσα από προγράμματα ευαισθητοποίησης των επιχειρήσεων και να γίνουν ουσιαστικές φορολογικές απαλλαγές στους χορηγούς χωρίς γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.
Τέλος θέλουμε να τονίσουμε την αναγκαιότητα μιας επιτροπής η οποία θα έχει συνείδηση του ρόλου της και θα παρακολουθεί ανελλιπώς και επισταμένως όλες τις θεατρικές δράσεις των υποψήφιων θιάσων. Τα μέλη της οποίας θα λειτουργούν κύρια σαν υποστηρικτές του θεάτρου και όχι σαν απρόσωποι κριτές του.
-Ποιός οφελείται από τις επιχορηγήσεις θεατρικών ομάδων;
-Ποιούς τελικά ενδιαφέρει η επιχορηγούμενη θεατρική σκηνή?
-Μια χούφτα θεατές.
E, λοιπόν, καιρός να σταματήσει η κρατική επιχορήγηση γιατί έχει αποδειχτεί ότι οι επιχορηγήσεις δεν έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη και βελτίωση της θεατρικής κουλτούρας των Ελλήνων.
Η ελληνική θεατρική σκηνή είναι κατακερματισμένη επειδή ο κάθε σκηνοθέτης/ηθοποιός θεωρεί ότι έχει τα προσόντα να βγει να πει την δική του άποψη, αντί να ενώσει τις δυνάμεις του με άλλους, έχοντας προς τούτο, σύμμαχο το κράτος [με τα χρήματα των φορολογουμένων]. Δυστυχώς όμως αυτή η [θεατρική] άποψη καταλήγει να μην ενδιαφέρει κανένα άλλο παρά τους ίδιους τους δημιουργούς, γιατί το κοινό απέχει ή είναι μηδαμινό. Δεν είναι δυνατόν η πολιτεία να καλείται προς οικονομική συνδρομή τομέων κοινωνικής δράσης με αμφισβητούμενο και μάλλον ασήμαντο όφελος για την πλειοψηφία των πολιτών της. Και τώρα είναι η ώρα της αναθεώρησης των τακτικών του παρελθόντος, τώρα σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης/ύφεσης που δεν υπάρχουν χρήματα για σπατάλες.
Η χορηγία των θεατρικών παραστάσεων θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από ιδιωτικούς φορείς. Όπως είναι ικανός, να βγει να το αποδείξει! Ένα Εθνκό θέατρο φτάνει νομίζω για το μέγεθος αυτής της χώρας και των θεατών.
Συνεπώς να καταργθεί κάθε μορφή κρατικής οικονομικής επιχορήγησης προς τις θεατρικές παραγωγές.
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ
ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΑ ΘΕΑΤΡΑ ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΝ ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΑΚΡΟΑΣΕΙΣ ?
ΓΙΑΤΙ ΕΝΑ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟ ΕΙΣΗΤΗΡΙΟ ?
ΓΙΑΤΙ ΤΟΣΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΗΘΟΠΟΙΟΥΣ ?
ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟΣ Σ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΕΡΝΑΝ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 10 ΧΡΟΝΙΑ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΝΑΝ ΜΕΡΟΣ …. και ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ.
ΝΑ ΔΩΘΟΥΝ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΕΦΟΣΟΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ, ΝΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΙ ΤΟ ΠΟΣΟΝ ΑΠΟ ΠΡΙΝ ΜΕ ΒΑΣΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΑΚΡΟΑΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟΥΣ ΘΙΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ.
ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΠΗΡΑΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 5 ΦΟΡΕΣ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 10 ΧΡΟΝΙΑ ΑΣ ΜΗΝ ΚΟΡΟΙΔΕΥΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΚΑΝΟΥΝ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΟΤΙ Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥΣ ΕΓΙΝΕ ΓΝΩΣΤΗ ΚΙ ΑΝ ΟΝΤΩΣ ΚΑΛΟΙ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ ΔΗΛΑΔΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΘΑ ΕΠΙΔΟΤΗΤΑΙ Σ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΧΩΡΑ?
Βασική θέση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) είναι ότι μέσω των νέων θεατρικών επιχορηγήσεων θα πρέπει να προωθηθεί ο σεβασμός της αξιοπρέπειας των ατόμων με αναπηρία και το ανθρώπινο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ανεμπόδιστης πρόσβασής τους στην τέχνη του θεάτρου και στις θεατρικές αίθουσες.
Δεδομένου ότι:
– τα άτομα με αναπηρία αποτελούν το 10% του ελληνικού πληθυσμού, ήτοι μια μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα και ως εκ τούτου οι ανάγκες τους δεν πρέπει να αγνοούνται. Αντίστοιχα ευρωπαϊκές στατιστικές εκτιμούν ότι οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών (πληθυσμιακή ομάδα με ανάγκες αντίστοιχες αυτών των ατόμων με αναπηρία) μέχρι το 2030 θα αποτελούν ποσοστό 30-40%. Συνολικά δηλαδή, και μη συνυπολογιζόμενων των λοιπών κατηγοριών ατόμων με μειωμένη κινητικότητα (γυναίκες σε εγκυμοσύνη, παιδιά κ.λπ.), ανάγκη για προσβάσιμες υποδομές θα έχουν περίπου 1 στους 2 πολίτες!
Και βάσει:
– των επιταγών του άρθρου 21, παρ. 6, σύμφωνα με την οποία: «6. Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας».
– των υπαγορεύσεων του Άρθρου 30 «Συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, την αναψυχή, τον ελεύθερο χρόνο και τον αθλητισμό» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, την οποία η Ε.Ε. ήδη επικύρωσε εντάσσοντάς την στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, η δε χώρα μας αναμένεται επίσης σύντομα να την επικυρώσει μαζί με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο που τη συνοδεύει, σύμφωνα με το οποίο:
«1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες να συμμετέχουν, σε ίση βάση με τους άλλους στην πολιτιστική ζωή και λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν ότι τα άτομα με αναπηρίες:
α. απολαμβάνουν την πρόσβαση στο πολιτιστικό υλικό, με προσβάσιμες μορφές,
β. απολαμβάνουν την πρόσβαση σε τηλεοπτικά προγράμματα, ταινίες, θέατρο και σε άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες, σε προσβάσιμες μορφές,
γ. απολαμβάνουν την πρόσβαση σε τόπους πολιτιστικών παραστάσεων ή υπηρεσιών, όπως θέατρα, μουσεία, κινηματογράφους, βιβλιοθήκες και τουριστικές υπηρεσίες και, κατά το δυνατόν περισσότερο, απολαμβάνουν την πρόσβαση σε μνημεία και περιοχές εθνικής πολιτιστικής σημασίας.
2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν και να χρησιμοποιήσουν το δημιουργικό, καλλιτεχνικό και διανοητικό δυναμικό τους, όχι μόνο προς όφελός τους, αλλά και για τον εμπλουτισμό της κοινωνίας.
…………….
4. Τα άτομα με αναπηρίες δικαιούνται, σε ίση βάση με τους άλλους, αναγνώρισης και υποστήριξης της ιδιαίτερης πολιτιστικής και γλωσσικής ταυτότητάς τους, συμπεριλαμβανομένων των νοηματικών γλωσσών και του πολιτισμού των κωφών.……….»
– της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 16 «Ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και μη διάκριση» του Κανονισμού ΕΚ 1083/2006 και Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία 2010-2020) που συνδέει τις χρηματοδοτήσεις με την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής και την αντίστοιχη πολιτική που εφαρμόζει η χώρα μας στο πλαίσιο εφαρμογής του ΕΣΠΑ 2007 – 2013, αλλά και βάσει του νέου Αναπτυξιακού Νόμου,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. υποστηρίζει ότι στην πρόταση του Υπουργείου πρέπει να συμπεριληφθεί και η διάσταση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στο θέατρο, είτε ως θεατών είτε ως καλλιτεχνών. Με εργαλείο τις επιταγές της προαναφερόμενης Σύμβασης, οι επιχορηγήσεις θα πρέπει να συνδεθούν με την προσβασιμότητα των θεατρικών υποδομών, αλλά και υπηρεσιών (υπότιτλοι, διερμηνεία στη νοηματική, προγράμματα σε προσβάσιμες μορφές κ.λπ.) στα άτομα με αναπηρία, λαμβάνοντας ιδιαίτερη μέριμνα για τις ανάγκες που γεννά το καθεστώς της αναπηρίας (π.χ. ανάγκη για εύλογες προσαρμογές των θεατρικών υποδομών, διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, παροχή συνοδών κ.λπ.). Παράλληλα, θα πρέπει να εξεταστεί το καθεστώς επιχορηγήσεως θεατρικών σχημάτων στα οποία συμμετέχουν άτομα με αναπηρία, με στόχο την υποστήριξη της ιδιαίτερης πολιτιστικής και γλωσσικής ταυτότητας ομάδων ατόμων με αναπηρία (π.χ. κωφοί).
Οι πόροι των επιχορηγήσεων προέρχονται και από τη φορολόγηση των ελλήνων πολιτών με αναπηρία και με κανένα τρόπο δε θα πρέπει να διατίθενται για έργα και δράσεις που τους αποκλείουν.
Σας αποστέλουμε την αλλαγή της παραγραφου 1.6.3 με την οποία και θα θελαμε να αντκαταστησετε την προηγούμενη εκδοχή της αν αυτό ειναι δυνατό
1.6.3. Επειδή πουθενά στο κείμενο δεν γίνεται λόγος για τη γνωμοδοτική επιτροπή, κρίνουμε χρήσιμο να επεκταθούμε στο θέμα αυτό. Γιατί όλα τα συστήματα, οι αρχές, τα κριτήρια σχετικά με τις επιχορηγήσεις θα κριθούν τελικά από την επάρκεια της επιτροπής που θα κληθεί να τα υλοποιήσει. Και γιατί στην επιτροπή και τις αποφάσεις της δοκιμάζεται η ίδια η αξιοπιστία του θεσμού.
Τα παράπονα επικεντρώνονται συνήθως στο γεγονός ότι ελάχιστα μέλη της επιτροπής έχουν προσωπική γνώση της δουλειάς κάθε ομάδας που ζητάει επιχορήγηση, με αποτέλεσμα συχνά να εγκρίνεται ή να απορρίπτεται μια αίτηση μόνο από τη γνώμη ενός μέλους της επιτροπής, ή από τη φήμη που έχει αποκτήσει μια ομάδα μέσα από τη δημοσιότητα και την προβολή, που δεν είναι πάντοτε ανάλογη της ποιότητας της δουλειάς της. Επίσης, έχει αμφισβητηθεί η αντικειμενικότητα της επιτροπής, επειδή καταλογίζονται συχνά σε μέλη της χαριστικές επιλογές λόγω συνεργασίας, συγγένειας, ή άλλης σχέσης που επηρεάζει την απόφασή τους.
Είναι φυσικό να υπάρχει αυξημένη ευαισθησία πάνω στο θέμα, αφού από τις αποφάσεις της επιτροπής εξαρτάται η τύχη ενός σχήματος, η ύπαρξη του ή η διάλυσή του. Γι’ αυτό σημειώνουμε ως βασικές προϋποθέσεις για τη συγκρότηση μιας σοβαρής επιτροπής:
α) να έχουν τα μέλη της την απαιτούμενη γνώση του θεάτρου,
β) να είναι πρόθυμα να βλέπουν τις παραστάσεις και να παρακολουθούν την πορεία των κρινόμενων σχημάτων,
γ) να παρακολουθούν τις δραστηριότητες των επαρχιακών θιάσων, και
ε) κανένα μέλος της επιτροπής να μην έχει, όσο διαρκεί η θητεία του, επαγγελματική ή άλλη σχέση με τους επιχορηγούμενους θιάσους.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ
1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ
Η Τέχνη θα έπρεπε να έχει νευραλγική θέση σε ένα κράτος που τοποθετεί την εξυγίανση της κοινωνίας στο κέντρο των επιδιώξεών του.
Τα σημαντικότατα οφέλη που μπορούν οι Τέχνες να προσφέρουν σε άλλους τομείς -κοινωνικούς, οικονομικούς- αλλά και στη γενικότερη ευημερία, εκκινούν από την ίδια την ποιότητα των Τεχνών. Για αυτό ακριβώς είναι αναγκαία η μακροπρόθεσμη, συστηματική επένδυση-και όχι απλώς ευκαιριακή στήριξη-στις Τέχνες.
Το ζήτημα των θεατρικών επιχορηγήσεων δεν είναι ένα ανεξάρτητο ζήτημα λοιπόν, εντάσσεται στην εθνική στρατηγική για τις Τέχνες και την ανάπτυξη του σύγχρονου πολιτισμού. Ο Υπουργός Πολιτισμού στην επιστολή του εδώ υπογραμμίζει την ανάγκη για υποστήριξη των Τεχνών και του θεσμού των επιχορηγήσεων. Δεν μπορούμε όμως να μην σχολιάσουμε και από εδώ την δεκαεπτάμηνη σιωπή του, μια σιωπή απαξιωτική και επιζήμια για το σύνολο του ελληνικού θεατρικού κόσμου. Η κήρυξη της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με τις επιχορηγήσεις λοιπόν, μας βρίσκει στο τέλος της σαιζόν, στο τέλος των αντοχών, στο τέλος της υπομονής μας. Η αποτύπωση κάποιων από τα προβλήματα της ελληνικής θεατρικής πραγματικότητας από την ομάδα εργασίας δεν μπορεί να θεωρηθεί καινοτόμος δράση, έχει γίνει πάμπολλες φορές στο παρελθόν και συχνά με αναλυτικότερα αποτελέσματα. Στην πράξη όμως ; Τι γίνεται με τη σαιζόν που κλείνει ; Πότε επιτέλους θα λάβουμε απαντήσεις για εφέτος; Ο δημόσιος διάλογος δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει βολική αφορμή για σιωπηρή παράλειψη των φετινών επιχορηγήσεων για παραστάσεις που πραγματοποιήθηκαν, μετά από ρητή διαβεβαίωση από πλευράς του Υπουργείου ( τον Νοέμβριο του 2009) περί αδιάλειπτης συνέχισης των επιχορηγήσεων.
Για να μην θεωρηθεί ότι απέχουμε, καταθέτουμε εδώ κάποιες σκέψεις γύρω από τα θέματα που τέθηκαν. Θα θέλαμε όμως να ξεκαθαρίσουμε ότι σε αυτό το σημείο καμπής για τον ελληνικό θεατρικό χώρο, κρίνουμε απαραίτητη μια ζωντανή συνάντηση με τον Υπουργό και το επιτελείο του, για περαιτέρω ανάπτυξη των προβληματισμών μας και για μια ολοκληρωμένη συζήτηση εφ’ όλης της ύλης.
1.1. Πρέπει να δίνονται επιχορηγήσεις σε θιάσους του ελεύθερου θεάτρου;
Μολονότι τέτοιο ερώτημα δεν έχει τεθεί, υπάρχουν άνθρωποι που το θέτουν, ενδεχομένως καλοπροαίρετα, κυρίως λόγω της πολύ δύσκολης οικονομικής συγκυρίας. Η απάντηση, βασισμένη στην ελληνική και διεθνή εμπειρία, δεν μπορεί παρά να είναι θετική. Τις επιχορηγήσεις τις επιβάλλουν λόγοι καλλιτεχνικοί, παιδευτικοί, οικονομικοί. Συγκεκριμένα:
1.1.1. Η προαγωγή των τεχνών ανήκει στους στόχους και τις υποχρεώσεις της Πολιτείας (βλ. και άρθρο 16 του Συντάγματος, όπου η ανάπτυξη των επιστημών και η ανάπτυξη των τεχνών αναφέρονται μαζί, επί ίσοις όροις). Όπως θεωρείται φυσικό να υπάρχει μέριμνα του Κράτους για την Υγεία και την Εκπαίδευση, άλλο τόσο φυσικό είναι να ενισχύονται, τηρουμένων των αυτονόητων αναλογιών, τα Γράμματα και οι Τέχνες, να ενισχύονται δηλαδή δραστηριότητες που δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα αλλά συμβάλλουν στην παιδεία του ελληνικού λαού.
1.1.2. Τα σχήματα που, κατά την υπουργική διατύπωση, «παράγουν θέατρο υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών», που ακολουθούν μια σοβαρή πολιτική ρεπερτορίου και επιδιώκουν την αισθητική αρτιότητα των παραστάσεων, που επανεξετάζουν την παράδοση με ερευνητικό πνεύμα και παράλληλα ανακαλύπτουν νέους συγγραφείς, που δοκιμάζουν νέους εκφραστικούς τρόπους και δίνουν βήμα σε ανήσυχους νέους καλλιτέχνες, δεν είναι δυνατόν να επιβιώσουν με μόνα τα έσοδα του ταμείου. Γι’ αυτό και έρχεται αρωγός η Πολιτεία. Με διάφορους τρόπους και συστήματα αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης (σε συνδυασμό και με ιδιωτικές χορηγίες, στις χώρες όπου υπάρχει χορηγική συνείδηση αλλά και δραστικές φοροαπαλλαγές).
1.1.3. Γενικότερα, ο λόγος ύπαρξης ενός Υπουργείου Πολιτισμού είναι η ταυτόχρονη μέριμνα για την πολιτιστική κληρονομιά και για την προαγωγή του σύγχρονου πολιτισμού. Είναι αυτονόητο ότι κανείς από τους δύο αυτούς τομείς δεν πρέπει να παραμεληθεί. Άμεσα ανταποδοτικός δεν είναι κανείς από τους δύο – κανένα μουσείο, π.χ., δεν καλύπτει τα έξοδά του από τα εισιτήρια εισόδου – αλλά είναι και οι δύο έμμεσα ανταποδοτικοί, ο καθένας στο βαθμό που του αναλογεί.
1.2. Ποιος είναι ο απολογισμός τριάντα ετών θεατρικών επιχορηγήσεων;
1.2.1. Η πρωτοφανής άνθιση του ελληνικού θεάτρου, και σε ποσότητα, και σε ποικιλία, και σε ποιότητα.
1.2.2. Η ανάδειξη πολλών νέων συγγραφέων, σκηνοθετών, σκηνογράφων, μουσικών, και φυσικά ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών ηθοποιών.
1.2.3. Η διεύρυνση του θεατρικού κοινού.
1.2.4. Η αύξηση της απασχόλησης σε ένα χώρο με ενδημική ανεργία.
1.3. Η σχετική δαπάνη του Κράτους είναι πολύ μεγάλη;
1.3.1. Αν υπολογίσει κανείς πόσες κατά μέσο όρο παραγωγές παρουσιάζονται από τα επιχορηγούμενα θέατρα μέσα σε μία σαιζόν, πόσοι ηθοποιοί, καλλιτεχνικοί συνεργάτες, τεχνικοί, διοικητικοί και λοιποί συντελεστές των παραγωγών απασχολούνται, πόσα νέα ελληνικά έργα ανεβάζονται, πόσοι θεατές παρακολουθούν αξιόλογες παραστάσεις, θα οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι η επένδυση της Πολιτείας (περίπου 2,5 εκ. ευρώ για το σύνολο των επιχορηγούμενων θιάσων ολόκληρης της χώρας κατά την περίοδο 2009-10, δηλαδή το 0,003% του Τακτικού Προϋπολογισμού) έχει πολύ καλή «απόσβεση», είναι δηλαδή μία από τις περιπτώσεις όπου τα χρήματα των φορολογουμένων πιάνουν τόπο, αξιοποιούνται στο έπακρο, έχουν πολλαπλάσιο αποτέλεσμα σε επίπεδο άυλων αξιών (καλλιτεχνικό, παιδευτικό, ψυχαγωγικό).
1.3.2. Υπάρχουν επίσης τα απτά οικονομικά αποτελέσματα: τα σημαντικά ποσά που επιστρέφουν κάθε χρόνο στο δημόσιο μέσω των ασφαλιστικών εισφορών, της παρακράτησης του φόρου μισθωτών υπηρεσιών, του ΦΠΑ , χωρίς να ξεχνούμε τη μεγάλη σημασία που έχει, ιδιαίτερα αυτή την εποχή, η διατήρηση θέσεων εργασίας.
1.3.4. Το γεγονός ότι, σε σχέση με τα αποτελέσματα, το ποσόν που επενδύει η Πολιτεία είναι εξαιρετικά μικρό, μπορεί να το διαπιστώσει κανείς αν το συγκρίνει με τα ποσά επιχορήγησης των δύο κρατικών σκηνών: όλα τα επιχορηγούμενα θέατρα μαζί στοιχίζουν στους φορολογούμενους το ένα τρίτο του ποσού που απαιτείται για μία κρατική σκηνή.
1.4. Η επένδυση αυτή δικαιολογείται σε εποχή οικονομικής κρίσης;
Ειδικά σε εποχή κρίσης θα ήταν ολέθριο λάθος να εγκαταλειφθούν οι τέχνες στην τύχη τους. Η συρρίκνωση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων δεν αυξάνει απλώς, στο μέτρο που της αναλογεί, την οικονομική ύφεση, αλλά επίσης μειώνει τις ηθικές μας αντιστάσεις, αδυνατίζει τον κοινωνικό ιστό, την αίσθηση της κοινότητας, λιγοστεύει την ανάσα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το θέατρο, που είναι ένας χώρος συνάντησης, ζύμωσης και συλλογικού προβληματισμού. Αν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται συχνά από επίσημα χείλη, ότι ο πολιτισμός είναι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα, στη δύσκολη αυτή περίοδο θα ήταν ολέθριο να επιλέξουμε τη συρρίκνωση και να υπονομεύσουμε την πολυφωνία. Αν δεχτούμε το λαϊκίστικο επιχείρημα ότι πρέπει να επιζήσει μόνον ό,τι πουλάει, θα οδηγηθούμε στην ισοπέδωση, την ομοιομορφία και την παρακμή.
1.5. Το θέατρο για παιδιά
Επειδή σε κανένα από τα έξι άρθρα δεν υπάρχει αναφορά στο θέατρο για παιδιά, ίσως είναι σκόπιμο να υπογραμμίσουμε εδώ το ρόλο που έπαιξαν τα επιχορηγούμενα θέατρα στην ανάπτυξη του θεάτρου για παιδιά στη χώρα μας, με παραστάσεις που καλλιεργούν την ευαισθησία των παιδιών και συμβάλλουν αποφασιστικά στην αισθητική τους αγωγή.
1.6. Χρονοδιάγραμμα!
1.6.1. Θεωρούμε τουλάχιστον αυτονόητη την πρόταση της ομάδας εργασίας, δηλαδή “να σταθεροποιηθεί ο χρονικός προγραμματισμός της διαδικασίας των επιχορηγήσεων (από την προκήρυξη ως την εκταμίευση της τελευταίας δόσης) σε συγκεκριμένες ημερομηνίες”, γιατί, πράγματι, μόνον έτσι “οι αιτούντες θα έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν εγκαίρως τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό τους και να τον τηρούν με συνέπεια”, και φυσικά την συνυπογράφουμε ανεπιφύλακτα.
1.6.2. Προϋπόθεση του έγκαιρου προγραμματισμού είναι οι έγκαιρες αποφάσεις της αρμόδιας γνωμοδοτικής επιτροπής. Επομένως είναι εξαιρετικά επείγουσα η συγκρότησή της, με πρόσωπα που να διαθέτουν κύρος και γνώση, ώστε να είναι σε θέση να αποτιμήσουν το ενδιαφέρον μιας πρότασης, το καλλιτεχνικό εκτόπισμα και την αξιοπιστία ενός θεατρικού σχήματος κλπ.
1.6.3 Θα θέλαμε εδώ να επισημάνουμε μια παράλειψη που διακρίναμε και που θεωρούμε ότι δημιουργεί ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα. Σε κανένα από τα άρθρα που τέθηκαν σε διαβούλευση δεν αναφέρεται τίποτα σχετικά με την Επιτροπή γνωμοδότησης. Είναι γνωστό ότι επάνω της ξεσπάει εκ των υστέρων κάθε επίκριση ή επικρότηση θέτοντας σε αμφισβήτηση την ίδια την αξιοπιστία του θεσμού. Το ερώτημα που τίθεται πάντοτε από τον επιχορηγούμενο είναι «ποιος με έκρινε»και « τι γνωρίζει αυτός για τη δουλειά μου».Τα παράπονα επικεντρώνονται στην αδυναμία να αποκτήσουν όλα τα μέλη της επιτροπής προσωπική γνώμη για τη δουλειά κάθε ομάδας που ζητάει επιχορήγηση, με αποτέλεσμα ,τις περισσότερες φορές να εγκρίνεται ή να απορρίπτεται μόνο από την άποψη ενός μέλους της επιτροπής που καταθέτει την εντελώς προσωπική του γνώμη ή από τη φήμη που έχει αποκτήσει η ομάδα μέσα από την δημοσιότητα και την προβολή, που δεν είναι πάντοτε ανάλογη της ποιότητας της δουλειάς της ομάδας. Μερικοί θίασοι έχουν κατά καιρούς παραπονεθεί ότι ούτε ένα μέλος της επιτροπής δεν έχει δει ποτέ δουλειά τους. Ακόμη πολλές φορές ,αν όχι τις περισσότερες , αμφισβητείται από τον θεατρικό κόσμο η εγκυρότητα της επιτροπής, καταλογίζοντάς της χαριστική αντιμετώπιση απέναντι σε κάποια σχήματα λόγω συνεργασίας, φιλίας, συγγένειας ή άλλης σχέσης που επηρεάζει την απόφασή της. Για τον απλούστατο λόγο ότι από τις αποφάσεις της επιτροπής εξαρτάται η τύχη ενός σχήματος , η ύπαρξη του ή η διάλυσή του, θα προτείναμε σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την συγκρότηση μιας σοβαρής επιτροπής
α)να γνωρίζουν τα μέλη της αποδεδειγμένα τα θέματα και τις ιδιαιτερότητες του θεάτρου,
β) να απολαμβάνει της εκτίμησης και της εμπιστοσύνης του χώρου
γ)να παρακολουθεί την πορεία των κρινόμενων σχημάτων,
δ)να παρακολουθεί από κοντά τις δραστηριότητες των επαρχιακών θιάσων και
ε)κανένα μέλος της να μην είχε, ούτε να έχει , ούτε να αποκτήσει όσο διαρκεί η θητεία του, καμία επαγγελματική ή άλλη σχέση με τους επιχορηγούμενους θιάσους. Τέλος πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να καθοριστεί αυστηρά η ειδικότητα των μελών, η διάρκεια της θητείας τους .
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ
Altera Pars (Χειμώνα Μήνα)
Αμφιθέατρο(Ευαγγελάτος Σπύρος Ευαγγελάτου Κατερίνα)
θέατρο της Άνοιξης( Μαργαρίτης Γιάννης, Δούζη Χρυσάνθη)
angelus novus (Κωνσταντινίδης Δαμιανός)
Αργώ (Υψηλάντη Αιμιλία)
Θέατρο Άσκηση(Μουστάκης Περικλής )
Βικτώρια(Κομνηνός Δημήτρης)
Επί Κολωνώ (Χατζηνικολάου Γεώργιος)
Εξαρχείων(Βουτέρης Τάκης-Δεκαβάλα Ανίτα )
Ex animo (Ρούμπος Ζήσης Κρητος Γωργος)
Κορυβάντες (Θεοχάρης Αντρέας )
Μικρή σκηνή(Ζούμπα Γεωργία)
Μνήμη (Βιρβιδάκης Μιχαήλ)(Κρήτη)
Νέα Σκηνή(Βογιατζής Λευτέρης)
Νέου Κόσμου(Θεοδωρόπουλος Βαγγέλης )
Νέος Λόγος(Μακρης)
θέατρο Νέων(Σειτάνης Δημήτρης )
Νοητή γραμμή (Ποζέλη Όλγα)
Ομάδα μουσικού θεάτρου όπερα (Αμπαζής Θοδωρής )
Παίκτες(Σάββα Μαρία)
Πάνδημος Ιός (Χατούπη Δήμητρα )
Πειραματική σκηνή Θεσσαλονίκης (Παπανδρέου Νικηφόρος)
Πλεύσης (Κουτρουβής Αντώνης )
θέατρο Πόρτα(Καλογερόπουλου Ξένια )
θέατρο Πορεία(Τάρλοου Δημήτρης )
Πράξη, Θέατρο Κεφαλληνίας (Πουλαντζάς Βασίλης – Αρβανίτη Μπέτυ)
πρόβα(Ραζή Μαίρη)
Σημείο (Μακρής Νίκος )
Θεατρική Σκηνή(Αντώνης Αντωνίου)
splish-splash (Οικονομίδης Γιάννης)
Στιγμή( Αναστασάκης )
σοου σεβεν(Κουρούμπαλης Δημήτρης)
Θέατρο Στοά (Πρωτοψαλτη Λήδα – Παπαγεωργίου θανάσης)
θέατρο Τέχνης(Χρονόπουλος Διαγόρας )
Τόπος Αλλου (Καμτσής Νίκος)
freak lab (Εστερ Αντρε Γκονζάλες)
Χρυσοθήρες(Φραγκιόγλου Δημήτρης)
Συμφωνώ με την πρόταση της Ομάδας Εργασίας. Πιστεύω ότι πρέπει:
1) Η προκήρυξη να γίνεται μέχρι τον Φεβρουάριο.
2) Η ανακοίνωση των επιχορηγήσεων να ανακοινώνεται μέχρι το Πάσχα.
3) Η πρώτη δόση να καταβάλλεται μέχρι τον Σεπτέμβριο και η δεύτερη στη μέση της χρονιάς.
4) Να γίνεται έλεγχος στο τέλος της περιόδου για την σωστή τήρηση των κανόνων της προκήρυξης.
Κατά την άποψή μου, η επιχορήγηση των φορέων πρέπει να στηρίζεται σε μία σειρά πολυσύνθετων κριτηρίων, για την αξιολόγηση και κατάταξη των αιτούμενων. όπως γίνεται διεθνώς, σε πολλούς χώρους (π.χ. οικονομία, περιβάλλον, φεστιβάλ, κλπ.). Παραθέτω, ορισμένα κριτήρια που θεωρώ ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη βαθμονόμηση: 1) Αριθμός μελών φορέα, 2) Ποσοστό κάλυψης όλων των απαιτούμενων ειδικοτήτων του αντίστοιχου χώρου από τα μέλη του φορέα, 3) Έξοδα φορέα εντός των τελευταίων 3 ετών, 4) Αριθμός παραστάσεων φορέα εντός των τελευταίων 3 ετών, 5) Βραβεύσεις έργου φορέα σε εθνικό/ διεθνές επίπεδο, εντός των τελευταίων 3 ετών, 6) Αριθμός εισιτηρίων (ή/και θεατών) των τελευταίων 5 παραστάσεων, 7) Ποσό επιχορηγήσεων τελευταίων 3 ετών, 8) Συνολικός αριθμός συμμετοχών σε ελληνικά και ξένα φεστιβάλ, 9) Συνεργασία με φορείς του εξωτερικού τα τελευταία 3 χρόνια, 10) Ανάπτυξη δραστηριοτήτων τα τελευταία 3 χρόνια (σεμινάρια, εκπαιδευτικά προγράμματα, κλπ.), 11) Συνεργασία με άλλους φορείς και μεμονωμένους καλλιτέχνες, 12) Πληθυσμός/ Συγκέντρωση πληθυσμού στο Δήμο όπου εδρεύει ο φορέας, 13) Υλικοτεχνική υποδομή στην ιδιοκτησία του φορέα, 14) Προσανατολισμός ρεπερτορίου και πρωτοτυπία, 15) Μέσο όρο ηλικίας μελών φορέα.
Αντώνης Αντωνίου Θεατρική Σκηνή
Όταν ένα κράτος – μια κυβέρνηση, αποφασίζει να δώσει επιχορήγηση στα θέατρα, πως θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς αυτή την ενέργεια;
Σαν μια καλή διάθεση; Σαν χάρη στους ανθρώπους του θεάτρου; Σαν σπατάλη δημοσίου χρήματος; Σαν καθήκον και υποχρέωση ή σαν κάτι λίγο απ’ όλα αυτά;
Κατά την γνώμη μου είναι κυρίως η καλή διάθεση, και η καλλιτεχνική ευαισθησία της εκάστοτε κυβέρνησης που χαρτζιλικώνει – καμιά φορά γενναία -κάποια θέατρα στην Ελλάδα. Λέω αυτό το με «καλή διάθεση» με την ίδια έννοια που μπορεί κανείς να πει, ότι στην «καλή διάθεση» μιας κυβέρνησης εναπόκεινται η φροντίδα για την υγεία, η φροντίδα για την παιδεία, για την κοινωνική πρόνοια, και πάει λέγοντας.
Ας αφήσουμε όμως τα αστεία.
Όπως μια κυβέρνηση έχει υποχρέωση απέναντι στους πολίτες να φροντίζει και να βελτιώνει συνεχώς την υγεία, την παιδεία, την κοινωνική πρόνοια, και πάει λέγοντας, έτσι έχει την υποχρέωση απέναντι στους πολίτες να φροντίζει και να βελτιώνει συνεχώς τον πολιτισμό της χώρας.
Και επειδή το θέατρο είναι ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτισμού ένα κράτος, μια κυβέρνηση, έχει υποχρέωση να το ενισχύει, να το στηρίζει, να το αναπτύσσει.
Πριν από αρκετά χρόνια το θέατρο στην Ελλάδα με εξαίρεση το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης είχε περισσότερο το χαρακτήρα της ανάλαφρης διασκέδασης και λιγότερο τα στοιχεία της κοινωνικής του αποστολής, στον παιδαγωγικό – με την ευρύτερη σημασία του όρου – και κοινωνικό ρόλο του. H εξέλιξη του θεάτρου γινόταν αργά.
Βασιζόταν κυρίως σε αναλαμπές δημιουργών, σε επώδυνες προσπάθειες διανοούμενων που τις περισσότερες φορές βρισκόταν υπό διωγμό.
Τα φαινόμενα αυτά συνεχίστηκαν μέχρι την εποχή της Χούντας, όπου μια καινούργια φουρνιά από συγγραφείς, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, μέσα από τη θέση τους για αντίσταση, έσπασαν τα φράγματα, ξεπέρασαν την καθωσπρέπει μικροαστική αντίληψη των περισσότερων για το θέατρο και δημιούργησαν τις βάσεις για το Νέο Ελληνικό Θέατρο. Η πορεία αυτή, δεν ήταν ποτέ, και δεν είναι και τώρα εύκολη. Χρειάζεται κόπος, χρειάζεται έμπνευση, χρειάζονται χρήματα, χρειάζεται τόλμη.
Το θέατρο για να μπορεί να πει ότι συμβάλει στην ανάπτυξη και στην εξέλιξη μια κοινωνίας, πρέπει να προχωράει απαλλαγμένο – όσο είναι αυτό δυνατό – από οικονομικές δυσχέρειες, διατηρώντας το δικαίωμα στην αποτυχία ώστε να μπορέσει μέσα από αυτή τη διαδικασία της ποσοτικής συσσώρευσης, να προσφέρει, τα ποιοτικά αποτελέσματα της ωρίμανσής του.
Αυτή η διαδικασία, και χρονοβόρα είναι και δαπανηρή.
Και εδώ ακριβώς, γι’ αυτή τη διαδικασία είναι που χρειάζεται το θέατρο την παρουσία του κράτους, όχι σαν ένα κράτος με «καλή διάθεση» και καλλιτεχνική ευαισθησία αλλά σαν ένα κράτος που είναι υποχρεωμένο να φτιάξει πολιτισμό.
Αν αυτή την υποχρέωση του κράτους την δεχτούμε σαν αξίωμα, το αμέσως επόμενο ερώτημα που μπαίνει είναι:
Πως θα γίνει αυτό;
Και εδώ νομίζω ότι αρχίζουν τα δύσκολα.
Στην μέχρι τώρα πρακτική που εφαρμόζεται το ζήτημα αντιμετωπίστηκε με τον εξής απλό τρόπο:
Από καλή διάθεση ή υποχρέωση τέλος πάντων, δίνονται κάποια χρήματα σε ορισμένους θιάσους, γίνονται και οι απαραίτητοι έλεγχοι διαχείρισης και αυτό είναι όλο.
Για να μην υπάρχουν δε παρεξηγήσεις διορίζεται και μια Επιτροπή από προσωπικότητες του θεάτρου ώστε ακόμα και σε περίπτωση που αναπτυχθούν κάποιες ανεπιθύμητες παρεξηγήσεις να μπορεί ο εκάστοτε υπουργός να πει το γνωστό: «Εγώ; η Επιτροπή!». Η Επιτροπή από την άλλη, όποτε παρουσιάζονται αυτές οι ανεπιθύμητες παρεξηγήσεις, έχει σαν ακλόνητο επιχείρημα – και πολύ σωστά -την υποκειμενική κρίση της πλειοψηφίας των μελών της Επιτροπής που καθορίζει τον αριθμό των θιάσων που θα επιχορηγηθούν, καθώς και τα ποσά που θα πάρουν.
Έτσι λοιπόν, έχουμε με αυτή την απλή διαδικασία, την μετατροπή της υποχρέωσης του κράτους για την ανάπτυξη του θεάτρου σε υπόθεση, υποκειμενικής κρίσης μιας μικρής ομάδας ανθρώπων. Ενώ η ευθύνη του Υπουργείου, αρχίζει να τελειώνει με τον διορισμό της Επιτροπής και την διάθεση των χρημάτων.
Βέβαια, στο τέλος αυτής της διαδικασίας χρειάζεται και η υπογραφή των «αποφάσεων» της Επιτροπής από τον εκάστοτε υπουργό.
Έβαλα το «αποφάσεων» σε εισαγωγικά γιατί ενώ η Επιτροπή έχει από το νόμο εισηγητικό χαρακτήρα με αυτή τη διαδικασία γίνεται στην ουσία αποφασιστική.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι σήμερα καμία εισήγηση της – απόφαση της – δεν έχει τροποποιηθεί ή απορριφθεί ουσιαστικά διότι όπως λέγεται, μια παρέμβαση του εκάστοτε υπουργού εκ διαμέτρου αντίθετη με την «εισήγηση» θα σήμαινε αυτόματα και κατάργηση της Επιτροπής.
Θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς γιατί αυτή η διαδικασία είναι λάθος;
Μπορεί ένας υπουργός να ασχοληθεί με τόσα πράγματα χωρίς να στηριχθεί σε γνώμες ανθρώπων που γνωρίζουν το αντικείμενο;
Πού βρίσκεται το λάθος;
Το λάθος είναι μεγάλο, όπως μεγάλη είναι και η ευθύνη.
Όταν το κράτος έχει υποχρέωση να φτιάξει πολιτισμό, πρέπει να βάλει στόχο και να χαράξει μια στρατηγική και μια τακτική για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Αν έχει στόχο, αν ξέρει τι θέλει να πετύχει σε μια πορεία, τότε μόνο μπορεί και πρέπει να στηριχτεί στους ανθρώπους που γνωρίζουν το αντικείμενο, με τη διαφορά ότι θα τους καλέσει να υπηρετήσουν αυτό στόχο, να δουλέψουν γι’ αυτόν.
Σε αντίθετη περίπτωση, γίνεται έρμαιο στην υποκειμενική αντίληψη του κάθε μέλους της Επιτροπής και κατά συνεπεία οι επιχορηγήσεις αντί να έχουν σαν στόχο την ανάπτυξη του θεάτρου την χώρα μας, παίρνουν τον χαρακτήρα της ανάπτυξης κάποιων θιάσων που ανταποκρίνονται στην αισθητική αντίληψη της πλειοψηφίας των μελών της Επιτροπής και μόνο.
Με αυτή την τακτική έχουμε δύο μεγάλους κινδύνους:
α) Η αισθητική, κοινωνική, πολιτική, αντίληψη της πλειοψηφίας των μελών της Επιτροπής να προωθεί και να ενισχύει ένα μονοδιάστατο μοντέλο θεάτρου, και κάθε άλλη αντίληψη, κάθε άλλη μορφή ή να αποκλείεται από την οικονομική ενίσχυση ή στην καλύτερη περίπτωση να παίρνει κάποια μικροποσά και να παραμένει στην αφάνεια και την μιζέρια και
β) Τα μέλη της Επιτροπής σαν άνθρωποι που ζουν και εργάζονται μέσα στην οικογένεια του θεάτρου, θέλουν δε θέλουν μεταφέρουν τις προσωπικές συμπάθειες και αντιπάθειες, που είναι φυσικό να υπάρχουν και που δεν είναι καθόλου εύκολο, κατά τη γνώμη μου, να μπορούν να «μπουν στην άκρη» κατά την ώρα της κρίσης.
Κι όσο κι αν πει κανείς ότι αυτά τα φαινόμενα είναι φυσικές αδυναμίες στο έργο μιας Επιτροπής, εγώ θα πω ότι υπάρχει τρόπος αυτά φαινόμενα να περιοριστούν στο έπακρο, μέχρι και να εξαφανιστούν.
Εδώ θα ήθελα απλά να θυμίσω το γνωστό σκηνικό των διαμαρτυριών, των καταγγελιών και της ανακατωσούρας που επικρατεί πάντα μετά την ανακοίνωση των επιχορηγήσεων.
Τι θα μπορούσε λοιπόν να γίνει ώστε το σύστημα των επιχορηγήσεων να λειτουργήσει σωστά, χωρίς αυτές τις ανεπιθύμητες παρενέργειες, και να μπορέσει να συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη του θεάτρου;
Το πρώτο και κύριο πράγμα που χρειάζεται είναι η ύπαρξη σωστού προγραμματισμού και στόχου από τη μεριά του κράτους.
Στο θέμα του προγραμματισμού:
Να γνωρίζουν οι θίασοι του ελληνικού θεάτρου μέχρι τέλος Ιουνίου ποιοι θα επιχορηγηθούν και να καθοριστούν ο Σεπτέμβρης και ο Δεκέμβρης σαν μήνες που θα εκταμιεύονται τα χρήματα δια να μπορούν να δουλέψουν απερίσπαστα και δημιουργικά.
Το Δεύτερο είναι η καθιέρωση αντικειμενικών κριτηρίων για τα κρινόμενα θέατρα που θα χαράσσουν μια ιθύνουσα γραμμή στο έργο της επιτροπής από την οποία γραμμή δεν θα πρέπει να ξεφύγουν.
Κριτήρια όπως, η διάρκεια ζωής ενός θιάσου, αν ο θίασος έχει μόνιμη θεατρική στέγη και αν η θεατρική στέγη έχει νόμιμη άδεια, ο αριθμός των έργων που ανεβάζει, ο αριθμός των ηθοποιών που απασχολεί, το ανέβασμα του ελληνικού έργου, και η συνέπειά του θεάτρου απέναντι στους συνεργάτες του θα πρέπει να έχουν καθοριστικό και αποφασιστικό ρόλο στο να επιχορηγηθεί το Θέατρο.
Το τρίτο και πάρα πολύ σημαντικό είναι το ύψος της επιχορήγησης.
Όλοι ξέρουμε ότι οι επιχορηγήσεις που δίνονται στα θέατρα δεν καλύπτουν ποτέ το σύνολο των εξόδων της κάθε παραγωγής.
Η επιχορήγηση είχε πάντα επικουρικό χαρακτήρα.
Με αυτή την έννοια και μέσα στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που περνάμε θα πρέπει να μπει ένα πλαφόν στις επιχορηγήσεις τόσο προς τα απάνω όσο και προς τα κάτω.
Καμιά επιχορήγηση κάτω από 25.000 € και καμιά επιχορήγηση πάνω από 80.000 €.
Έτσι οι αποφάσεις για την κατανομή των χρημάτων γίνονται για την επιτροπή, πιο εύκολες και πιο δίκαιες.
Θέατρο με μια παραγωγή το χρόνο θα πάρει όπως είναι αυτονόητο – λιγότερα χρήματα από θέατρα με περισσότερες παραγωγές.
Θέατρα με ποιοτικότερες δουλειές – και εδώ ας λειτουργήσει ο υποκειμενισμός της Επιτροπής – θα πάρει περισσότερα χρήματα από άλλα θέατρα.
Όμως για κανένα θέατρο δεν θα παραβιαστεί το οικονομικό πλαίσιο.
Έτσι πιστεύω ότι το δίλημμα «λίγα χρήματα σε πολλούς ή πολλά χρήματα σε λίγους».
Μπορεί να γίνει «πολλά χρήματα σε πολλούς».
Με αυτόν τον τρόπο η επιχορήγηση θα διατηρήσει τον επικουρικό χαρακτήρα που έτσι κι αλλιώς είχε, και εξασφαλίζει την ύπαρξη του θεάτρου.
Θα εξασφαλίζει δηλαδή κάποια βασικά άλλα σημαντικά έξοδα, όπως το ενοίκιο του χώρου και με την προσέγγιση του κοινού, θα αντλούνται τα υπόλοιπα χρήματα για να μπορεί το θέατρο να συνεχίζει να δημιουργεί.
Έτσι στην ουσία η ανταπόκριση που θα βρίσκει το θέατρο από το κοινό θα καθορίζει και την ύπαρξή του.
Νομίζω ότι αν αφήσουμε τους εγωισμούς, μπορούμε να βρούμε τρόπους ώστε να είμαστε μαζί σ’ αυτή την πορεία.
Να είμαστε μαζί σ’ αυτές τις διεκδικήσεις που πρέπει να έχουν σαν στόχο.
Να μην αφήσουμε κανένα θέατρο να κλείσει.
Να μην χαθεί καμιά θεατρική φωνή από το ελληνικό θέατρο.
Να μη χαθεί καμιά θέση εργασίας για ηθοποιούς, σκηνοθέτες, συγγραφείς και γενικά για ανθρώπους που ζουν και δουλεύουν μέσα στο θέατρο.
Όταν η χώρα έχει ανάγκη από ανάπτυξη πρέπει να στηρίζονται από το κράτος και να παραμένουν ανοιχτά τα θέατρά μας.
Το σύστημα των επιχορηγήσεων είναι μόνο ένα μέρος της πολιτιστικής πολιτικής για το θέατρο και το χορό. Αυτή η στοχευμένη πολιτιστική πολιτική θα έπρεπε να είναι το αντικείμενο της διαβούλευσης και όχι μόνο το σύστημα χρηματοδότησης. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι για να έχουμε αποτελέσματα μακροπρόθεσμα πρέπει να αρχίσουμε αμέσως να επενδύουμε στη σύγχρονη πολιτιστική μας παραγωγή σε όλους τους τομείς, όχι μόνο στο θέατρο. Άλλωστε πουθενά το πολιτιστικό περιβάλλον δεν αναπτύσσεται σε στεγανά, οι χώροι επικοινωνούν μεταξύ τους και οι διαχωρισμοί έχουν καταρριφθεί προ πολλού.
Ίσως προτού ανοιχθεί το θέμα σε δημόσια διαβούλευση θα μπορούσε να έχει γίνει ο διάλογος με τους ανθρώπους του χώρου, με όσους εμπλέκονται επαγγελματικά και πρέπει ο λόγος τους να βαρύνει περισσότερο από το λόγο αυτών που δρέπουν τους καρπούς του έργου τους. Στην ημερίδα που διοργάνωσε στις 8 Ιανουαρίου η Κίνηση Μαβίλη διαγράφηκε ολοκάθαρα η ανάγκη γι’ αυτόν το διάλογο και φάνηκε πόσο παραγωγικός θα μπορούσε να είναι. Αλλά ακόμα και έτσι ο διάλογος είναι πάντα χρήσιμος.
Κάποια σχόλια αναφέρονται στη δημόσια διαβούλευση ως ακύρωση του έργου ανθρώπων που τους είχε ανατεθεί κατά καιρούς να κάνουν τις προτάσεις τους για να αναμορφωθεί το σύστημα. Η αλήθεια είναι ότι αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα συνεχώς και σε όλους τους τομείς. Αλλά η ευθύνη γι’ αυτό δεν βαρύνει μόνο αυτούς που αγνοούν το έργο των προηγούμενων, αλλά και τους ίδιους τους εμπλεκόμενους που δέχονται να αγνοούνται. Θεωρώντας πως πρέπει επιτέλους να σταματήσει αυτό το λάθος, τα άτομα που αποτελούσαν τη γνωμοδοτική επιτροπή χορού του ΕΚΕΘΕΧ, η οποία είχε κάνει τις προτάσεις της για μια ολοκληρωμένη και συνολική αναθεώρηση του συτήματος των επιχορηγήσεων και είχε την τύχη να δει να εφαρμόζεται και να μπορέσει να το βελτιώσει μέσα σε διάτημα δύο περιόδων, θα θέσουν υπόψιν του Υπουργού, των συμβούλων του και της Διεύθυνσης Θεάτρου και Χορού όλο το απαραίτητο υλικό που χρειάζεται να μελετηθεί ώστε η διερεύνηση των λύσεων να μην αρχίζει πάντα από το μηδέν.
Μια βασική διαφοροποίηση που εφαρμόστηκε μετά από μελέτη ανάλογων χρηματοδοτικών συστημάτων σε άλλες χώρες, ήταν ότι το σύστημα των επιχορηγήσεων από σύστημα επιβράβευσης («κάνε εσύ την παράστασή σου και αν είναι καλή μπορεί κάτι να πάρεις») μετατράπηκε σε σύστημα υποβολής προτάσεων. Με αυτό τον τρόπο το κράτος αναλαμβάνει την ευθύνη της υποστήριξης συγκεκριμένων καλλιτεχνικών προτάσεων και αυτό του δίνει τη δυνατότητα, αν το αποφασίσει, σταδιακά να εμπλακεί ως συμπαραγωγός, όπως συμβαίενι για παράδειγμα με το Κέντρο Κινηματογράφου. Αυτή είναι μια αλλαγή που εμπεριέχει ρίσκο, αλλά είναι μια πολύ σημαντική και αναπόφευκτη αλλαγή, γι’ αυτό είναι καλύτερα να την αποδεχτούμε και να την προκαταλάβουμε καθορίζοντας τους όρους με τους οποίους θα συμβεί σταδιακά, δίνοντας έτσι τον απαραίτητο χρόνο στο σύνολο των εμπλεκομένων να προσαρμοστούν.
Το σύστημα συμπαραγωγής προϋποθέτει μια ολοκληρωμένη πολιτιστική πολιτική που θα αποφαζίζει πού θα επενδύσει, τι ρίσκα θα πάρει, τι θα υποστηρίξει και τι όχι. Ωστόσο, αργά ή γρήγορα έρχεται η στιγμή που γίνεται σαφές ότι δεν μπορούν όλες οι ανάγκες να καλυφθούν από ένα και μοναδικό κονδύλι. Το κονδύλι των επιχορηγήσεων έχει να κάνει με την υποστήριξη της καλλιτεχνικής παραγωγής, δεν μπορεί με τα ίδια χρήματα θα θέλουμε να καλύψουμε και τις ανάγκες της προώθησης της παραγωγής στο εξωτερικό, τις περιοδείες, την έρευνα, και γενικά ό,τι προκύψει. Αν κανείς αποσφασίσει να βάλει μια τάξη στο σύστημα χρηματοδότησης και να βρεθούν δίκαιες λύσεις για όλα, σύντομα ανακύπτει το ερώτημα τι γίενται με τους καλλιτέχνες που δεν βρίσκονται πια στην αιχμή του δόρατος, έχουν υπάρξει όμως αυτοί στη δουλειά των οποίων πατά η σημερινή αιχμή του δόρατος (γιατί τίποτα δεν γεννιέται χωρίς προγόνους). Επίσης πώς υποστηρίζεται η μεγάλη και ακριβή παραγωγή σημαντικών καλλιτεχνών που η χώρα τους χρειάζεται, οι οποίοι μπορούν να βρουν μεγάλα ποσά χρηματοδότησης από αλλού. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορούν να έχουν ως συμπαραγωγό και το κράτος; Όλα αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις που θα επιτρέπουν την εμπλοκή του κράτους ως συμπαραγωγού, άρα ως επενδυτή, ο οποίος θα μπορεί να ανακυκλώνει τα ποσά που επενδύει σε παραγωγές πιο εδραιωμένων θιάσων, που θα βγάλουν τα χρήματά τους, για να τα ξαναεπενδύσει με άλλους όρους σε μικρές ερευνητικές παραγωγές οι οποίες αλλιώς δεν θα μπορούσαν να γίνουν και που χωρίς αυτές ο καλλιτεχνικός χώρος δεν μπορεί να εξελιχθεί.
Το σύστημα υποβολής προτάσεων εξασφαλίζει επίσης ότι μπορεί να θεσμοθετηθεί και να τηρηθεί ένα σταθερό χρονοδιάγραμμα υποβολής-κρίσης-ανακοίνωσης αποτελεσμάτων-εκταμιεύσεων. Εξασφαλίζει επίσης τη δυνατότητα θεσμοθέτησης κατηγοριών προτάσεων (π.χ. καλλιτεχνική έρευνα, νέα παραγωγή, αναβίωση ρεπερτορίου, περιοδεία στην περιφέρεια, περιοδεία στο εξωτερικό), κάτι που επιτρέπει επίσης και τη χρονολογική αποσύνδεση των καταληκτικών ημερομηνιών υποβολής ανά κατηγορία (π.χ. οι προτάσεις για περιοδεία κατατίθενται μέχρι τον Απρίλιο ενώ οι προτάσεις για νέα παραγωγή μέχρι τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους για παραγωγή που θα γίνει μέσα στο επόμενο).
Η καθιέρωση της κατηγορίας της καλλιτεχνικής έρευνας, η δυνατότητα δηλαδή ο καλλιτέχνης ή η ομάδα να χρησιμοποιήσει ένα μικρότερο κονδύλι για την εξέλιξή του και για την εμβάθυνση στο θέμα του, στην τεχνική του, στη μεθοδολογία του, χωρίς να είναι απαραίτητη η κατάληξη σε παράσταση σ’ αυτό το στάδιο, ήταν μια εντελώς καινοτόμα πρόταση της γνωμοδοτικής επιτροπής χορού του ΕΚΕΘΕΧ και εφαρμόστηκε για δύο χρόνια με εξαιρετικά ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Η χρηματοδότηση τέτοιου είδους έρευνας κοστίζει ελάχιστα, δίνει ισχυρά κίνητρα και ωθεί το χώρο στην ανάπτυξη ευνοώντας την καλλιτεχνική ανταλλαγή και την ανανέωση των καλλιτεχνικών δυνάμεων.
Μια σημαντική καινοτομία που εφαρμόστηκε στην τελευταία προκήρυξη χορού του ΕΚΕΘΕΧ, ήταν ότι είχαν καθοριστεί συγκεκριμένα ποσά για τα οποία μπορούσε ο αιτών να κάνει την πρότασή του (διαφορετικά ποσά για έρευνα, για μικρής, μεσαίας ή μεγαλύτερης κλίμακας παραγωγή και για περιοδεία). Έτσι απαλείφεται κάθε συσχετισμός του ποσού της χρηματοδότησης με την επιβράβευση και εξασφαλίζεται η δικαιοσύνη και η διαφάνεια των αποφάσεων, αφού η επιτροπή μπορεί να εγκρίνει μόνο συγκεκριμένα ποσά. Ο αιτών αναλαμβάνει την ευθύνη να κάνει την πρότασή του για το συγκεκριμένο ποσό που μπορεί η παραγωγή του να διεκδικήσει, και δεν βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο να έχει ζητήσει ένα ποσό και να του εγκριθεί τελικά κάτι πολύ μικρότερο ή μηδαμινό (για να πάρουν όλοι κάποια ψίχουλα και τελικά να μη μπορεί κανείς να κάνει σωστά τη δουλειά του).
Κάθε σύστημα χρηματοδότησης αναπτύσσει και ένα σύστημα αξιολόγησης των προτάσεων βάσει κριτηρίων, τα οποία πρέπει να αναφέρονται στην προκήρυξη, ώστε ο αιτών να ξέρει πώς θα αξιολογηθεί. Σε ιστότοπους χρηματοδοτικών οργανισμών άλλων χωρών (π.χ. Arts Council of England http://www.artscouncil.org.uk/publication_archive/criteria-arts-council-england-regular-funding/ και http://www.artscouncil.org.uk/information-sheet/understanding-the-assessment-criteria-and-overview-grants-for-the-arts/) υπάρχουν προσβάσιμες στον καθένα ολόκληρες σελίδες με τα κριτήρια και επεξηγήσεις ώστε να τα καταλαβαίνουν όλοι. Σ’ αυτά συνυπολογίζονται διάφοροι παράγοντες όπως η καλλιτεχνική πορεία της ομάδας ή του καλλιτέχνη, το προτεινόμενο έργο, η πρόταση για την καλλιτεχνική του διαπραγμάτευση, η επιλογή των συνεργατών, οικονομικοί παράγοντες και πολλά άλλα. Ο αναλυτικός προϋπολογισμός είναι και αυτός μέρος της πρότασης και απαιτείται να είναι ορθολιγικός και να καλύπτει έξοδα όπως η ασφάλιση των συνεργατών, η καταβολή των νόμιμων κρατήσεων κλπ. Φυσικά στο καλλιτεχνικό έργο εμπλέκονται και αισθητικοί παράγοντες, που πολλές φορές είναι δύσκολο να αναλυθούν σαφώς, αλλά και αυτοί μπορούν να αποτελούν ένα ποσοστό της συνολικής εικόνας της πρότασης και όχι το αποκλειστικό κριτήριο.
Αναπόσπαστο κομμάτι του συστήματος αξιολόγησης είναι η ξεκάθαρη και διαφανής απάντηση που δικαιούται ο κάθε αιτών, είτε είναι θετικό, είτε είναι αρνητικό το αποτέλεσμα της αξιολόγησης – κάτι που επίσης είχε εφαρμοστεί από την γνωμοδοτική επιτροπή χορού του ΕΚΕΘΕΧ. Στην απάντηση αυτή, που θα πρέπει να απευθύνεται προσωπικά στον κάθε αιτούντα, θα πρέπει να επεξηγείται επαρκώς η απόφαση που ελήφθη για την πρότασή του, βάσει των κριτηρίων που έχουν τεθεί στην προκήρυξη.
Κάθε χρηματοδοτικό σύστημα αναπτύσσει επίσης ένα σύστημα παρακολούθησης της διαδικασίας παραγωγής και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της συγχρηματοδότησης. Αναπτύσσει επίσης ένα σύστημα αξιολόγησης του ίδιου του συστήματος, ώστε να μπορεί να αναπροσαρμόζεται και να βελτιώνεται ανάλογα με τις ανάγκες του χώρου.
Το σύστημα της ανταπόδοσης προς τον πολίτη, που χρηματοδοτεί εν μέρει με τη φορολόγησή του όλα αυτά, είναι κάτι που επίσης πρέπει να μελετηθεί και να εξασφαλιστεί. Ακόμα και αν το εισιτήριο στις παραστάσεις επιβάλλεται, μπορούν να βρεθούν τρόποι ένα μέρος από αυτό να επιστρέφει στην καλλιτεχνική παραγωγή (όπως εφαρμόζεται και στον κινηματογράφο), ένα συγκεκριμένο ποσοστό από τη φορολογία των εμπορικών θιάσων να επιστρέφει επίσης στην παραγωγή, και ένα σύστημα δράσεων να εξασφαλίζει κάποια δωρεάν πρόσβαση του κοινού στο καλλιτεχνικό έργο των επιχορηγούμενων. Για παράδειγμα ανοιχτες πρόβες work in progress, ανοιχτές συζητήσεις με τους δημιουργούς, ανοιχτές παρουσιάσεις έρευνας που έχει χρηματοδοτηθεί.
Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η σταθερότητα στη χρηματοδότηση και μια πολιτιστική πολιτική με μακροπρόθεσμους στόχους είναι τα εκ των ων ουκ άνευ για την καλλιτεχνική ανάπτυξη του τόπου. Είναι επίσης ολοφάνερο ότι κανένα χρηματοδοτικό σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά αν δεν αναπτυχθεί ολόκληρο το σύστημα υποδομών που είναι απαραίτητο για να λειτουργήσει σωστά όλο το τοπίο που εμπλέκεται με την καλλιτεχνική παραγωγή, από την καλλιτεχνική εκπαίδευση μέχρι τον εμπορικό χώρο. Ένα υγιές τοπίο περιλαμβάνει, εκτός από τους καλλιτέχνες, θεσμούς, υποδομές, οργανισμούς, κέντρα μελέτης, φεστιβάλ, γραφεία παραγωγής ή προώθησης και όλο αυτό το δίκτυο χωρίς το οποίο η καλλιτεχνική παραγωγή δεν μπορεί να υπάρξει.
υγ: είναι πραγματικά άξιο απορίας πώς κάποιοι άνθρωποι της Τέχνης (τουλάχιστον κατά δήλωσή τους…), δηλαδή άνθρωποι που προέρχονται από και υπηρετούν ένα χώρο διαλόγου, πνευματικής ζύμωσης και υγιούς αμφισβήτησης, αποκηρύσσουν τον δημόσιο διάλογο για το θέμα των θεατρικών επιχορηγήσεων, επικαλούμενοι την «ασχετοσύνη» των πολιτών που καταθέτουν απόψεις που δεν συμφωνούν με τις δικές τους (των ειδημόνων!).
στη γενική συνέλευση των θιάσεων, μάλιστα, όπως διαβάζουμε στον Τύπο, κάποιοι χαρακτήρισαν την διαβούλευση επικίνδυνη και περιττή. διεμήνυσαν δε στο Υπουργείο και σε όλους εμάς, «θέλουμε λεφτά, όχι διαβούλευση» (!!!)
προφανώς οι πολίτες καλούνται μόνο να στηρίζουν με τα λεφτά τους (είτε ως φορολογούμενοι είτε ως θεατές).
οι απόψεις τους γι’ αυτά τα ζητήματα, ακόμα κι αν είναι τεκμηριωμένες και νηφάλιες, εκκινούν από τις καλύτερες προθέσεις και εδράζονται στην κοινή λογική, είναι περιττές, αντιδραστικές και αναχρονιστικές.
πρέπει να ακούγονται μόνο όσοι επιχορηγούνται επί 30 συναπτά έτη, όσοι είναι δικτυωμένοι στον δημοσιογραφικό χώρο και βάζουν τους φίλους τους να προμοτάρουν τα αιτήματά τους (δίκαια και άδικα), πρέπει να μην αλλάξει τίποτα στο υπάρχον σύστημα γιατί είναι τέλειο, πρέπει ο κάθε Υπουργός να βουλώνει στόματα μοιράζοντας δημόσιο (και ανύπαρκτο πλέον…) χρήμα.
σκέτη θλίψη.
Αυτό που λείπει από το ΥΠΠΟΤ και από την Ελληνική Κυβέρνηση γενικότερα, είναι Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ.
Αν εφαρμόζονταν όλοι οι νόμοι περί λειτουργίας θεάτρων, ασφαλείας, εξόδων κινδύνου, πλαστών τιμολογίων κλπ, θα ξεκαθάριζε το τοπίο και μετά όσοι μένανε θα μπορούσαν να λάβουν τις επιχορηγήσεις τους.
Σήμερα, ενώ στην αγορά υπάρχει ΑΝΟΜΙΑ, το ΥΠΠΟΤ θέλει να δώσει τα λεφτά μας ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ.
ΟΧΙ κύριοι. Πρώτα να εφαρμόσετε τους ΝΟΜΟΥΣ. Μετά, όταν θα λειτουργούν κανονικά τα πράγματα, τότε θα μπορείτε να κάνετε διαβούλευση για το πως θα μπορούσαν να πάνε καλύτερα.
Αυτό που πρέπει να κάνει πρωτίστως το ΥΠΠΟΤ είναι να ΔΟΥΛΕΨΕΙ.
Είναι λογικό να δέχομαι αρνητικές «ψήφους» για το αυστηρό σχόλιό μου.
Τα συμφέροντα για τα (κ)λεφτουδάκια των επιχορηγούμενων αναβλύζουν, αναπηδούν προκλητικά μέχρι και εδώ.
Πιθανά, οι «καλλιτέχνες» να θεωρούν τον εαυτό τους ελίτ τής ελληνικής κοινωνίας.
Λαθεύετε κύριοι. Άστοχοι και ιδιοτελείς οι υπολογισμοί σας.
Χρόνια παλέψαμε για την ισονομία και ισοπολιτεία!
Και αυτό απαιτούμε -έστω ηχηρά.