Πολλές, ιδίως νέες ή πρωτοεμφανιζόμενες, θεατρικές ομάδες αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία στην προσπάθεια να «συναντηθούν» με το κοινό, λόγω του υψηλού κόστους ενοικίασης θεατρικής στέγης. Τίθεται το ερώτημα κατά πόσον θα ήταν σκόπιμο μέρος των επιχορηγήσεων του ελεύθερου θεάτρου να λαμβάνει τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης προς τις εν λόγω ομάδες (λ.χ. επιδότησης ενοικίου), ώστε να διευκολυνθεί η από μέρους τους εξεύρεση θεατρικής στέγης. Ακόμη εξετάζεται το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός πολυχώρου σε ακίνητο που θα διαχειρίζεται το ίδιο το Υπουργείο, στον οποίο θα μπορούσαν να παρουσιάζονται οι εκάστοτε κατατιθέμενες καλλιτεχνικές προτάσεις κατόπιν αξιολόγησης.
5. Το πρόβλημα της θεατρικής στέγης
Αναρτήθηκε
26 Φεβρουαρίου 2011, 12:00
Ανοικτή σε Σχόλια έως
15 Μαρτίου 2011, 23:59
Εργαλεία
Εκτύπωση Εξαγωγή Σχολίων σε
Εάν, με την διαφοροποίηση της νομικής μορφής των επιχορηγούμενων φορέων, καταφέρουν οι ομάδες να απεμπλακούν από περιττά έξοδα, τότε το ποσό της εκάστοτε επιχορήγησης – με τα μέχρι σήμερα δεδομένα – επαρκούν και για την κάλυψη της μίσθωσης κάποιου χώρου. Το σημαντικό είναι η αλλαγή του νομικού πλαίσίου.
Η εκμετάλευση πάντως κάποιων χώρων που ανήκουν στο υπουργείο, για την συστέγαση ομάδων θα είναι τεράστια διέξοδος γι’ αυτές, και οικονομικά, αλλά και δημιουργικά.
Μπορεί μέσα από την συνεργασία των ομάδων να δημιουργηθεί μία πολύ πιο ισχυρή δυναμική, που θα προσελκύσει πολύ ευκολότερα ένα σημαντικό μέρος του θεατρικού κονού.
Μπορεί όμως να αποτελέσει μεγάλη οικονομική ανακούφιση και για το υπουργείο, καθώς μέσα στον προϋπολογισμό των ομάδων δεν θα υπάρχει πλέον το σημαντικότατο ποσό της μίσθωσης θεατρικού χώρου.
1. Ένας εντελώς αναχρονιστικός νόμος της δεκαετίας του 50 διέπει τη λειτουργία των θεάτρων που ουδεμία σχέση έχει με τα σημερινά δεδομένα. Αναφέρεται σε μεγάλα και εν πολλοίς ξεπερασμένα θέατρα ιταλικής σκηνής. Η σημερινή πραγματικότητα στη χώρα μας και κυρίως στην Αθήνα, όπως άλλωστε και σε όλες τις μεγαλουπόλεις του ανεπτυγμένων χωρών, έχει να επιδείξει μια εκπληκτική ποικιλία σε τύπους χώρων που φιλοξενούν παραστατικές τέχνες. Απαιτείται να καταρτιστεί το συντομότερο νέο νομοσχέδιο ώστε να εξυγιανθεί η κατάσταση και να μπορούν συμπεριληφθούν όλες οι περιπτώσεις. Για να επιτευχθεί αυτό, ο νέος νόμος πλαίσιο θα πρέπει να αφορά όλες τις πιθανές εκδοχές χώρων, όλων ταυτόχρονα των παραστατικών τεχνών, χωρίς να υπεισέρχεται σε ορισμούς των μορφών τέχνης ή του τρόπου λειτουργίας τους, αλλά να επικεντρώνεται σε θέματα ασφάλειας (πυροπροστασία, στατική επάρκεια κτλ), τυχόν όχλησης του περιβάλλοντος (ηχομόνωση), προσβασιμότητας από ανθρώπους με αναπηρίες και εν γένει σε αυτά που απορρέουν από το ότι πρόκειται για χώρους συνάθροισης κοινού. Η αυστηρότητα των διατάξεων να είναι ανάλογη της δυναμικότητας του κοινού. Είναι δηλαδή λάθος να ορίζει ο νόμος τι είναι θέατρο και πως λειτουργεί αφού οι ανάγκες των παραστατικών τεχνών εξελίσσονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς και οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι ούτε ευδιάκριτες ούτε στατικές. Η κωμωδία όπου μηχανικοί, πυροσβέστες και διοικητικοί του δήμου μας εξηγούν τι είναι και πως λειτουργεί ένα θέατρο κραδαίνοντας ένα ΦΕΚ της δεκαετίας του ‘50 πρέπει να σταματήσει το συντομότερο. Πχ τι είναι Bar-theater, τι είναι δρώμενα σε εικαστική έκθεση, τι είναι μουσική παράσταση, τι είναι πολυχώρος, τι είναι black-box, τι είναι το κοινό να μετακινείται ή και να συμμετέχει εν ώρα παράστασης, τι μπορεί να μας λέει ένας νόμος για το ότι οι θεατές βλέπουν τους ηθοποιούς έξω από το θέατρο να παίζουν, ή η παράσταση να ξεκινάει από την αυλή ή το φουαγιέ ή να καταλήγει στην ταράτσα. Γι’ αυτό και στην ομάδα εμπειρογνωμόνων που θα σχεδιάσουν έναν τέτοιο νόμο πρέπει να κλιθούν και εκπρόσωποι όλων των τεχνών που μπορεί να σχετίζονται με οποιαδήποτε παραστατική τέχνη.
2. Καλή ίσως η ιδέα του πολυχώρου για τις νέες και άστεγες ομάδες αλλά όχι στην Αθήνα. Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι κατά κανόνα οι εναλλακτικές και πρωτοποριακές ιδέες ανθίζουν καλύτερα σε εναλλακτικούς και πρωτοποριακούς χώρους. Η ιδέα του πολυχώρου είναι μια κλειστή και στατική ιδέα και πολύ πιο δαπανηρή, απ’ ότι η υποστήριξη χώρων που στεγάζουν ή ευκαιριακά θα στεγάσουν τέτοιες δραστηριότητες. Σε λίγα χρόνια ακόμη και ο πιο ελκυστικός με τα σημερινά κριτήρια χώρος για νέες ομάδες θα απαξιωθεί από τις ερχόμενες γενιές και θα παρακμάσει. Άλλωστε το φαινόμενο να δημιουργούνται τέτοιοι μικροί χώροι δεν μπορεί να ανασταλεί επειδή θα υπάρξει ένας τέτοιος πολυχώρος. Ειδικά λοιπόν στην Αθήνα είναι προτιμότερο να δοθεί το βάρος στη δημιουργία ενός σύγχρονου και ευέλικτου νομικού πλαισίου λειτουργίας τέτοιων μικρών σκηνών – όπως προανέφερα – και να εγκρίνεται ενδεχόμενα και υποστήριξή τους εφόσον η αρμόδια επιτροπή δώσει τη συγκατάθεσή της με βάσει καλλιτεχνικά κριτήρια, παρά να δαπανηθεί άσκοπα δημόσιο χρήμα. Αντιθέτως στις περιφερειακές πόλεις η δημιουργία τέτοιων πολυχώρων θα δώσει ώθηση στη διασπορά των σύγχρονων καλλιτεχνικών προσεγγίσεων σε όλη τη χώρα, θα προσελκύσει νέα θεατρικά σχήματα σε περιοδεία συμβάλλοντας εντέλει στην ποιότητα ζωής και την ανάπτυξη της περιφέρειας. Αν πρυτανεύσει η ιδέα τέτοιων πολυχώρων δεν μπορεί παρά να είναι μεγάλα «άδεια κουτιά» με έξυπνο περίβλημα! Όλος ο υπόλοιπος εξοπλισμός να είναι μεταβλητός και ανά πάσα στιγμή αναιρέσιμος. Μόνο έτσι θα λειτουργήσουν ως πόλοι έλξης και θα αντέξουν στο χρόνο περισσότερο. Με την έννοια λοιπόν αυτή θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν κάποια από τα τόσα εγκαταλειμμένα δημόσια κτίρια ή εργοστάσια και αποθήκες σε υποβαθμισμένες περιοχές των περιφερειακών πόλεων.
1) Πολλά θέατρα έχουν ελάχιστες προδιαγραφές τόσο από τεχνική άποψη όσο και από πλευράς ασφαλείας. Είναι ανάγκη να δημιουργηθούν θέατρα με σωστές υποδομές.
2) Πολλές καινούργιες αλλά και παλιότερες θεατρικές ομάδες αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία στην προσπάθεια να «συναντηθούν» με το κοινό, λόγω του υψηλού κόστους ενοικίασης θεατρικής στέγης. Υπάρχουν ιδιοκτήτες αιθουσών που, παρόλο που επιχορηγούνται, νοικιάζουν τα θέατρά τους σε άλλους καλλιτέχνες σε υπερβολικά ακριβές τιμές. Αυτοί θα πρέπει να υποχρεώνονται να δίνουν την αίθουσά τους με μικρό ενοίκιο ή μόνον με το κόστος λειτουργίας. Αλλοιώς να πάψουν να επιχορηγούνται.
3) Η επιδότηση του ενοικίου μπορεί να είναι ένα σημαντικό κίνητρο.
4) Θα ήταν ενδιαφέρον επίσης το ενδεχόμενο δημιουργίας κατάλληλων χώρων σε συνεργασία και με τους δήμους και άλλους φορείς που θα μπορούσαν να παραχωρούνται σε θιάσους σαν μια μορφή επιχορήγησης.
5. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ
Πραγματικά είναι οξύτατο το πρόβλημα αυτό, που δεν αφορά μόνον τις πρωτοεμφανιζόμενες ομάδες.
Η δημιουργία ενός πολυχώρου για τις εμφανίσεις άστεγων ομάδων είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση.
Η αξιοποίηση κτιρίων του δημοσίου που μένουν κλειστά και ανεκμετάλλευτα, σε όλη την Ελλάδα, θα ήταν επίσης μια θετική κίνηση.
Με την ευκαιρία θέλουμε να επισημάνουμε το πρόβλημα που δημιουργεί στη λειτουργία χώρων η αναχρονιστική νομοθεσία που επικρατεί .Οι θεατρικές δράσεις έχουν διαφοροποιηθεί και οι χώροι αδειοδοτούνται ακόμη με νόμους του 1950. Αν δεν αναθεωρηθούν και εκσυγχρονιστούν αυτοί οι νόμοι δεν θα υπάρξουν ποτέ νόμιμοι και ασφαλείς χώροι για τη λειτουργία των θιάσων.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΘΙΑΣΩΝ
Altera Pars (Χειμώνα Μήνα)
Αμφιθέατρο(Ευαγγελάτος Σπύρος Ευαγγελάτου Κατερίνα)
θέατρο της Άνοιξης( Μαργαρίτης Γιάννης, Δούζη Χρυσάνθη)
angelus novus (Κωνσταντινίδης Δαμιανός)
Αργώ (Υψηλάντη Αιμιλία)
Θέατρο Άσκηση(Μουστάκης Περικλής )
Βικτώρια(Κομνηνός Δημήτρης)
Επί Κολωνώ (Χατζηνικολάου Γεώργιος)
Εξαρχείων(Βουτέρης Τάκης-Δεκαβάλα Ανίτα )
Ex animo (Ρούμπος Ζήσης Κρητος Γωργος)
Κορυβάντες (Θεοχάρης Αντρέας )
Μικρή σκηνή(Ζούμπα Γεωργία)
Μνήμη (Βιρβιδάκης Μιχαήλ)(Κρήτη)
Νέα Σκηνή(Βογιατζής Λευτέρης)
Νέου Κόσμου(Θεοδωρόπουλος Βαγγέλης )
Νέος Λόγος(Μακρης)
θέατρο Νέων(Σειτάνης Δημήτρης )
Νοητή γραμμή (Ποζέλη Όλγα)
Ομάδα μουσικού θεάτρου όπερα (Αμπαζής Θοδωρής )
Παίκτες(Σάββα Μαρία)
Πάνδημος Ιός (Χατούπη Δήμητρα )
Πειραματική σκηνή Θεσσαλονίκης (Παπανδρέου Νικηφόρος)
Πλεύσης (Κουτρουβής Αντώνης )
θέατρο Πόρτα(Καλογερόπουλου Ξένια )
θέατρο Πορεία(Τάρλοου Δημήτρης )
Πράξη, Θέατρο Κεφαλληνίας (Πουλαντζάς Βασίλης – Αρβανίτη Μπέτυ)
πρόβα(Ραζή Μαίρη)
Σημείο (Μακρής Νίκος )
Θεατρική Σκηνή(Αντώνης Αντωνίου)
splish-splash (Οικονομίδης Γιάννης)
Στιγμή( Αναστασάκης )
σοου σεβεν(Κουρούμπαλης Δημήτρης)
Θέατρο Στοά (Πρωτοψαλτη Λήδα – Παπαγεωργίου θανάσης)
θέατρο Τέχνης(Χρονόπουλος Διαγόρας )
Τόπος Αλλου (Καμτσής Νίκος)
freak lab (Εστερ Αντρε Γκονζάλες)
Χρυσοθήρες(Φραγκιόγλου Δημήτρης)
Οι νέες ομάδες αλλά όχι μόνο αυτές, ένα από τα μεγάλα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι ο θεατρικός χώρος στον οποίο θα κάνουν πρόβες αλλά και ο θεατρικός χώρος στο οποίο θα παρουσιάσουν την δουλεία τους .
Το κράτος διαθέτει πάρα πολλούς χώρους σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, αίθουσες κλειστές , ξεχασμένες , και σίγουρα ακατάλληλες μιας και στερούνται υποδομών , φώτα, ήχος , θέρμανση κλπ . Θα μπορούσε μ ένα πιλοτικό πρόγραμμα στην αρχή να γίνει μια προσπάθεια οι χώροι αυτοί να φτιάχνουν για να λειτουργήσουν για την κάλυψη της θεατρικής στέγης .
Λόγου χάρη ας αφήσει το Υπ.Πο-Τ επικοινωνιακά τρικ όπως αυτό με την ξενάγηση του πρωθυπουργού στο στάδιο του ταε κβο ντό. Δεν είμαστε χαζοί και αν τελικά κατάφερε να ξεγελάσει κάποιον, μήπως τελικά αυτός ήταν μόνο ο πρωθυπουργός? Γιατί δεν πήρε ο Υπουργός τον Πρωθυπουργό να κάνει το ίδιο σ ένα χώρο πχ στην Ορεστιάδα?
Η διαχείριση ενός ακινήτου από το Υπ.Πο-Τ προς αυτόν τον σκοπό μπορεί να είναι μια καλή ιδέα αλλά το ακίνητο αυτό που βρίσκεται? Στην Αθήνα? Μήπως τελικά αυτή είναι μια απάντηση που θα τους σπρώχνει όλους προς την Αθήνα .
Κάθε νέα θεατρική ομάδα αν δεν περάσουν δύο χρόνια δραστηριότητας δεν υπάρχει περίπτωση να επιχορηγηθεί. Όταν αυτή η νέα ομάδα καταθέτει την αίτηση της κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα οτιδήποτε για το καλλιτεχνικό της αποτέλεσμα . Γιατί λοιπόν να μην δίνεται ένα μικρό ποσό π.χ 3000 – 4000 ευρώ που στην ουσία θα την βοηθήσει να ανταπεξέλθει στα ενοίκια ενός χώρου για τις πρόβες και τις παραστάσεις της?
Σήμερα υπάρχουν θεατρικά σχήματα ,είτε μικρά είτε μεγαλύτερα, τα οποία προσφέρουν τους χώρους τους σε άστεγες ομάδες , την υλικοτεχνική τους υποδομή και την βοήθεια τους στους νέους. Επίσης υπάρχουν μεγαλύτερα σχήματα που αναλαμβάνουν να διοργανώσουν και να καταστήσουν τελικά θεσμούς , πρωτοβουλίες για την ανάδειξη νέων καλλιτεχνών και σχημάτων προσφέροντας τα πάντα από τον χώρο, την υλικοτεχνική τους υποδομή, την γνώση και εμπειρία τους μέχρι και την είσπραξη των εισιτηρίων προς την κάθε νέα ομάδα. Αν Θέλει το Υπ.Πο-Τ μπορεί να ψάξει και να βρει ποια είναι αυτά τα θεατρική σχήματα.
Μήπως αν τελικά το Υπ.Πο.-Τ τηρήσει πιστά – δεν το έχει καταφέρει ποτέ μέχρι σήμερα- το χρονοδιάγραμμα της εκταμίευσης των επιχορηγήσεων βοηθήσει τα θεατρικά σχήματα να διοργανώσουν ακόμη καλύτερα τέτοιες πρωτοβουλίες ?
Και τελικά ας εξετάσει το Υπ.Πο.-Τ τις μεγάλες κρατικές σκηνές για το τι μπορούν να κάνουν προς αυτήν την κατεύθυνση.
TΟ Θέατρο Τέχνης της οδού Φρυνίχου να δοθεί στις νέες ομάδες θεάτρου για τις παραστάσεις τους και να φιλοξενεί τις παραστάσεις από τα ΔΗΠΕΘΕ. Το Θέατρο Τέχνης να διατηρήσει μόνο τη στέγη του Υπογείου…
Επιδότηση ενοικίου πρακτικά θα σημαίνει άλλη μια πηγή εσόδων για τους επιχειρηματίες, οι οποίοι είναι πολύ συγκεκριμένοι και ελέγχουν όλα τα θέατρα. Θέατρα που φτιάχτηκαν με τις επιχορηγήσεις, τώρα θα τα πληρώνουμε διπλά και μέσω επιδότησης ενοικίου; Αυτό είναι εντελώς παράλογο διαχειριστικά.
Το υπουργείου πολιτισμού μπορεί να συνεργαστεί με το υπουργείο οικονομικών και το υπουργείο εσωτερικών, δίνοντας αξία στην κρατική περιουσία που σήμερα στέκεται ανεκμετάλλευτη, περιμένοντας αιωνίως κάποιους μελλοντικούς επενδυτές.
Υπάρχουν πολλά ακίνητα του δημοσίου τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν. Ας παραχωρηθούν στις θεατρικές ομάδες για χρήση. Από άδεια κτίρια θα μετατραπούν αυτομάτως σε αναβαθμισμένα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού λαού, μιας και θα υπάρχει ζωή μέσα τους.
Για το θέμα της Στέγης, πιστεύω ότι η επιδότηση του ενοικίου δεν είναι λύση. Τα χρήματα θα καταλήξουν πάλι σε γνωστούς και άγνωστους ιδιοκτήτες θεατρικών χώρων (που ποιες ακριβώς προδιαγραφές – τεχνικές ή ασφάλειας ή υποδομών γενικά – καλύπτουν;;). Η σωστή κίνηση είναι σίγουρα η λειτουργία από το Υπουργείο Πολυχώρου, όπου με καθαρά τεχνοκρατικά κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων (π.χ. στόχος του πρότζεκτ, επαγγελματική επάρκεια των συμμετεχόντων, αναλυτικό χρονοδιάγραμμα παραγωγής, προϋπολογισμός, πλάνο προβολής και επικοινωνίας κλπ. κλπ.), θα έχουν πρόσβαση ΟΛΕΣ οι ομάδες παραστατικών τεχνών (γιατί μόνο θεάτρου και όχι και σύγχρονου χορού;) για να παρουσιάζουν εναλλάξ τη δουλειά τους.
Τέτοιοι χώροι δεν είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν από το μηδέν, ούτε πιθανόν να είναι μόνο ένας. Θα μπορούσε να εξεταστεί η αξιοποίηση υπαρχόντων χώρων (Πειραιώς 260, Σχολείον της Αθήνας, κλπ. κλπ.) εκτός διάρκειας προετοιμασίας και παρουσίασης του Ελληνικού Φεστιβάλ. Η χρήση ενός Ολυμπιακού Ακινήτου να εξεταστεί μόνο εάν το κόστος μετατροπής και λειτουργίας του δεν είναι μεγαλύτερο από το συνολικό κόστος ενίσχυσης του ελεύθερου Θεάτρου και με συνυπολογισμό της γεωγραφικής του θέσης.
Επίσης θεωρώ αντιπαραγωγική την έννοια του «πρωτοεμφανιζόμενου» δημιουργού ή ομάδας, που υπονοεί έμμεσα, ότι μετά από τη παρουσίαση μιας πρώτης δουλειάς, τα προβλήματα της Στέγης λύνονται (;). Ο τρόπος λειτουργίας του ή των Πολυχώρων που θα ελέγχει το Υπουργείο για να στεγάσουν τις δουλειές των ομάδων, μπορεί εύκολα να καθοριστεί, αξιοποιώντας την πείρα και τα συμπεράσματα αντίστοιχων χώρων στην Ευρώπη, με ενσωμάτωση βέβαια της ελληνικής πραγματικότητας. Με χαρά θα βοηθούσαμε όλοι όσοι έχουμε ανάλογη πρακτική πείρα, εφόσον ερωτηθούμε. Και δεν υπονοώ καρέκλες και πόστα, για να προλάβω τυχόν υποψίες φίλων και συναδέλφων…
Είναι καλή η ιδέα της δημιουργίας ενός χώρου, που θα διατίθεται στις ομάδες που δεν έχουν στέγη, για να παρουσιάσουν τη δουλειά τους.
Ως άστεγη ομάδα, που έχουμε πολλές φορές αντιμετωπίσει το κόστος ενοικίασης μιας θεατρικής στέγης, θεωρούμε πολύ σωστό να δίδεται ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ ΕΝΟΙΚΙΟΥ στις άστεγες επιχορηγούμενες ομάδες.
Το ποσό να υπολογίζεται σε σχέση με τις παραστάσεις που προϋπολογίζει στην πρότασή της η ομάδα, ως προσαύξηση στο ποσόν που η Επιτροπή κρίνει επιχορηγητέο για τη συγκεκριμένη πρόταση.
Η δημιουργία Πολυχώρου, το οποίο θα διαχειρίζεται το ΥΠΠΟΤ θα έδινε μια επιπλέον λύση ειδικά για νέες ομάδες, που θέλουν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα.Θα πρότεινα μια Ειδική κατηγορία στο πλαίσιο των επιχορηγήσεων, όπου η ίδια Επιτροπή θα επέλεγε 10 νέες ομάδες, οι οποίες θα είχαν δικαίωμα να παρουσιάσουν διαδοχικά τη δουλειά τους για 3 εβδομάδες η καθεμία σ’ αυτόν τον Πολυχώρο κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Για να έχει το χαρακτήρα του Πρώτου Βήματος, θα μπορούσε να μπει ως όρος ότι οι ομάδες αυτές θα επιλέγονται είτε χωρίς να έχουν δώσει ως τότε κανένα δείγμα δουλειάς είτε να έχουν παρουσιάσει μόνο μία δουλειά.Να είναι, δηλαδή, κατ΄αντιστοιχία με τα κινηματογραφικά δεδομένα, «πρωτοεμφανιζόμενες».
Το θέμα της θεατρικής στέγης είναι πολύ πιο σύνθετο και συνδέεται με την όλη οικονομία του θεάτρου.
Την τελευταία εικοσαετία, ανοίγουν ολοένα και νέοι «θεατρικοί» χώροι, που δεν είναι θέατρα και ανεβαίνουν παραστάσεις σε μη θεατρικούς χώρους.
Όσο αυτό κι αν είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον καλλιτεχνικά, μαρτυρεί άγνοια για τη σχέση αριθμός θεατών/απόσβεση κόστους παραγωγής.
Τα επιχορηγούμενα θέατρα, ακόμη και τα πιο ιστορικά, διαθέτουν χώρους κάτω των 200 θέσεων. Τέτοια θέατρα, και υπερπλήρη, αδυνατούν να αποσβέσουν το κόστος παραγωγής.
Αυτό το γράφω προς απάντηση και όσων υποστηρίζουν ότι θα πρέπει οι ιστορικοί θίασοι να τα καταφέρουν μόνοι τους καθώς το κοινό τους γνωρίζει κι έχουν καταξιωθεί κ.λπ, κ.λπ. Sold out να κάνουν κάθε χρόνο από την πρώτη μέρα, πάλι μέσα θα είναι (χωρίς επιχορήγηση).
Επομένως, το ζήτημα είναι να φτιαχτούν θεατρικοί χώροι που θα στεγάσουν τα καταξιωμένα σχήματα, που έχουν μεγαλύτερο κοινό και οι βιώσιμοι θεατρικοί χώροι μικρότερης χωρητικότητας να στεγάσουν τις νέες ή τις πειραματικές ομάδες.
Μόνο τότε θα μπορέσει η επιχορήγηση να περιοριστεί στα καταξιωμένα καλλιτεχνικά σχήματα στο επίπεδο της παραγωγής και στα νέα/πειραματικά σχήματα να καλύπτει πέρα από την παραγωγή και την βιωσιμότητα της ομάδας.
Βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα την ιδέα της εξασφάλισης θεατρικής στέγης από το υπουργείο πολιτισμού καθώς και ενός ακίνητου πολυχώρου για αυτόν το σκοπό. Θα ήθελα να κάνω κάποια επιπλέον σχόλια σε σχέση με τον πληθωρισμό των νέων και πρωτοεμφανιζόμενων θεατρικών ομάδων και την επιχορήγησή τους. Κινούνται ομάδες στον καλλιτεχνικό χώρο κυρίως νέων συντελεστών αλλά ΟΧΙ ΜΟΝΟ οι οποίες κόβουν εισιτήριο επιχορηγούμενες ή μη από πολύ υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο έως ερασιτεχνικό. Γιατί; Γιατί εκτός των όσων άλλων γνωρίζουμε όλοι για τους Έλληνες, τις επιτροπές τους και τους φίλους των, η εκπαίδευση των ηθοποιών είναι στην πλειοψηφία πολύ κακή, με τα πάρα πολλά «μαγαζάκια» που έχουν ανοίξει με άδεια από το υπουργείο πολιτισμού και θεωρούνται σχολές δραματικής τέχνης και με τις ανύπαρκτες σχολές σκηνοθεσίας και θεατρικής γραφής. Θεωρώ πως πρέπει να γίνει κατά την αίτηση αυτών των νέων ομάδων για επιχορήγηση στέγης ένα ξεκαθάρισμα σε σχέση με ποιες από αυτές είναι επαγγελματικού επιπέδου και ποιες όχι. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με το να κάνουν αρχικά όλες όσες επιλέχθηκαν σε πρώτη φάση και έχουν κάποια ενδιαφέρουσα πρόταση και βιογραφικό, παρουσίαση της παράστασής τους στο κοινό με ελεύθερη είσοδο – γιατί για να γίνει θέατρο χρειάζονται θεατές – και στην επιτροπή του υπουργείου τους καλοκαιρινούς μήνες σε μία μόνο παράσταση. Την τελική απόφαση για επιχορηγούμενη στέγη να την παίρνει η επιτροπή λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη γνώμη του κοινού. Θα έλεγα μόνο η επιτροπή γιατί ο καλλιτέχνης χαλιναγωγεί το κοινό του και δεν κάνει ό, τι εκείνο θέλει – τότε μιλάμε για εμπόριο – αλλά πώς να εμπιστευτεί κανείς την επιτροπή ενός υπουργείου στην Ελλάδα. Διότι από κάποιες σκέψεις σε ένα χαρτί αίτησης και από ένα βιογραφικό με σπουδές σε κάποια ιδιωτική σχολή της Αθήνας δε μπορεί κανείς να οδηγηθεί σε συμπεράσματα για το επίπεδο της νέας ίσως και πρωτοεμφανιζόμενης ομάδας θεάτρου. Την έχουμε παρεξηγήσει και την έχουμε υποτιμήσει πολύ την τέχνη του θεάτρου βάζοντας τα όλα στο ίδιο σακί και θεωρώντας τα όλα επαγγελματικά. Το πρόβλημα του πληθωρισμού των νέων και πρωτοεμφανιζόμενων θεατρικών ομάδων οφείλεται στο πάθος για την τέχνη και το θέατρο, στην ανάγκη έκφρασης με αυτήν τη μορφή και αυτό είναι υπέροχο, αλλά και στο αδύναμο υλικό, στην οικονομική εκμετάλλευσή του από τους σχολάρχες και στην κακή παιδεία. Το Εθνικό θέατρο θα μπορούσε να βοηθήσει αυτήν τη κακή παιδεία με το να δημιουργήσει για πολλούς και πολύ ικανούς μεταπτυχιακά εργαστήρια στην υποκριτική τουλάχιστον ενός χρόνου και εργαστήρια σκηνοθεσίας και θεατρικής γραφής. Ναι στην ελεύθερη έκφραση, αλλά και με ελεύθερη είσοδο όταν είναι ερασιτεχνικού επιπέδου. Όταν αναβαθμιστεί το επίπεδο της εκπαίδευσης των καλλιτεχνών θα μπορούμε πιο εύκολα να μιλάμε για έρευνα, υποδοχή και διαμόρφωση νέων τάσεων και πιο εύκολα θα έρθουν σε επαφή τα έργα μας με το εξωτερικό.
Συγχωνεύσεις στα θεατρικά σχήματα δεν είναι δυνατόν να επιβληθούν άνωθεν. Όπως ήδη υποστηρίξαμε, αυτό πρέπει να παραμείνει στην ευθύνη των καλλιτεχνών. Το πρόβλημα όμως της θεατρικής στέγης μπορεί να λυθεί, αν η πολιτεία αποφασίσει να βοηθήσει.
Υπάρχουν δημόσια κτήρια πολύ αξιόλογα και αναξιοποίητα. Αν η πολιτεία πραγματικά επιθυμεί να βοηθήσει, μπορεί να δημιουργήσει στα κτήρια αυτά σκηνές και χώρους ποικίλης πολιτιστικής έκφρασης όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά σε όλη την Ελλάδα. Αφού ένα βαγόνι έγινε θεατρική σκηνή, όλα μπορούν να γίνουν.
Οι χώροι αυτοί θα διατεθούν δωρεάν σε δημιουργούς για το κοινό. Και πάλι με αξιολογικά κριτήρια θα συνεχίσουν να τους διατηρούν όσοι αποδεδειγμένα το αξίζουν. Το πρόβλημα βέβαια θα δημιουργηθεί, όταν θα πρέπει ένα αποτυχημένο σχήμα να αποχωρήσει από το χώρο. Εδώ τον τελικό λόγο θα τον έχει πάλι το κοινό και το ενδιαφέρον που θα δείξει.
Υπάρχει ακόμη μια πρόταση. Οι θεατρικοί αυτοί χώροι να παραχωρούνται εκ περιτροπής στα διάφορα σχήματα θεατρικής έκφρασης. Κάποιοι δε να διατίθενται μόνο σε νέους ηθοποιούς.
Βέβαια στα θέατρα αυτά οι πολίτες θα πληρώνουν ένα αντίτιμο μικρό, για να είναι και ελκυστικό. Αυτό θα αποτελεί και την αμοιβή των ηθοποιών και την εισφορά τους στη συντήρηση των κτηρίων.
Μια λογική λύση για την εύρεση θεατρικής στέγης θα ήταν το Υπουργείο Πολιτισμού είτε μόνο του είτε σε συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς να αναλάβει την δημιουργία μια θεατρικής σκηνής που θα φιλοξενεί νέες ομάδες.
Αντί δηλαδή να τις επιχορηγεί να αναλαμβάνει την παραγωγή με τα ίδια χρήματα.Να τους προσλαμβάνει στο δικό της χώρο.
Γεγονός που σημαίνει ότι αντί να έχουμε διασπασμένους επιχορηγούμενους θιάσους μπορούμε να τους έχουμε μαζί.
Από αυτή την καλλιτεχνική συνεύρεση πέρα του γεγονότος ότι έχοντας ένα μόνιμο προσωπικό στο θέατρο εξοικονομούνται πολλά χρήματα από τα λειτουργικά έξοδα σε κάθε θέατρο χωριστά σίγουρα θα βγει κάτι καινούργιο.
Όταν οι καλλιτέχνες δεν αισθάνονται περιθωριοποιημένοι αλλά βρίσκονται σε μια στέγη μαζί πέραν των όποιων καλλιτεχνικών αντιπαραθέσεων -οι οποίες όταν δεν είναι εγωιστικής φύσεως είναι άκρως παραγωγικές για το θέατρο μπορούν να παλέψουν να βρουν το κοινό τους και σίγουρα θα φέρουν ένα καινούργιο κοινό στο θέατρο που είναι και ζητούμενο μιας και το κοινό του θεάτρου όλο και «μεγαλώνει» ηλικιακά.
Δηλαδή κάθε χρόνο να αναλαμβάνει την παραγωγή σε ένα θέατρο 5-10 παραστάσεις.
Οι συντελεστές να αμείβονται λογικά και με απόλυτη διαφάνεια.
Θα μπορούσε το υπουργείο πολιτισμού να το δοκιμάσει αυτό πιλοτικά στην αρχή. Με την μορφή ενός φεστιβάλ. Με δυο -τέσσερις ομάδες. Οι επιχορηγήσεις δεν έχουν άλλο νόημα πέραν του να βοηθήσουν τις νέες ομάδες να βρουν το κοινό τους . Μια κοινή στέγη έ χει κάποιες λύσεις.Τουλάχιστον οι καλλιτέχνες μπορούν να συνεργαστούν καλύτερα έτσι παρά να βρίσκονται στο έλεος του κάθε θεάτρου.
θυμήθηκα τώρα το Τρένο στο Ρουφ. Μετά τις πρόσφατες καταργήσεις τόσων δρομολογίων του ΟΣΕ μπαίνουν στα αζήτητα και συρμοί αλλά φαντάζομαι και σταθμοί σε όλη την Ελλάδα. Γιατι να μη δοθούν σε τοπικές θεατρικές ομάδες, μετά από αίτηση είτε στο ΥΠΠΟΤ είτε στους Δήμους και τις Περιφέρειες, που έτσι κι αλλιώς με τον Καλλικρατη αποκτουν και πολιτιστικες αρμοδιότητες; Η παραχώρηση θα γίνεται δωρεάν ή ίσως με ένα ΜΙΚΡΟ, ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ποσοστό επί των εισπράξεων.
ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΠΟΥ ΕΊΝΑΙ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤΑ ΚΑΙΡΟΥΣ Π.Χ. ΤΟ ΛΕΓΟΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ
. ΟΛΕΣ ΑΥΤΕΣ ΚΑΙ ΟΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΝΑ ΔΙΝΟΝΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΘΕΑΤΡΟ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΠΟΛΛΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Η ΚΑΙ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΑΠΟ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΥΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΚΛΕΙΣΤΕΣ
. ΟΛΕΣ ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΚΑΙ ΟΧΙ ΝΑ ΜΑΡΑΖΩΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΦΘΟΡΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ .
Το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία και αδειοδότηση θεατρικών χώρων είναι παμπάλαιο και αποτελεί τη βασική αιτία απουσίας αδειοδοτημένων χώρων ανά την επικράτεια. Πρέπει, οπωσδήποτε, να εξεταστεί και να εξορθολογιστεί το πλαίσιο αυτό ώστε να συμπεριλάβει τις τεχνολογικές και αισθητικές εξελίξεις σχεδόν ενός αιώνα…!
Οι τιμές των χώρων (πρόβας ή παράστασης) έχουν ανέβει λόγω της πολύ υψηλής ζήτησης και δεν μπορεί να ληφθεί κανένα αστυνομικό μέτρο περιορισμού των τιμών. Η δε επιδότηση ενοικίου θα αυξήσει τις τιμές παραπάνω καθώς στο υπάρχον διαθέσιμο για ενοίκια χρήμα θα προστεθεί κι εκείνο της επιδότησης. Το υπουργείο μπορεί να ενισχύσει την προσφορά, άρα να πέσουν οι τιμές, με δύο τρόπους.
– Πρώτον, τα θέατρα των επιχορηγούμενων ομάδων δεν μπορούν να είναι ανάκτορα των δημιουργών τους και να κάθονται τις περιόδους που η ομάδα που τα διαχειρίζεται δεν παράγει έργο.
– Δεύτερον, το υπουργείο μπορεί να δώσει στις ομάδες τη δυνατότητα να αποκτούν και να συντηρούν χώρους, οι οποίοι θα δεσμεύονται για τα ύψη ενοικίων τους σε επιχορηγούμενους (και μη).
Έτσι, θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα δίκτυο θεάτρων στην Αθήνα (όπου και εντοπίζεται το πρόβλημα) με ανταγωνιστικές τιμές οι οποίες θα επηρεάσουν προς τα κάτω τις τρέχουσες τιμές της αγοράς.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο να βρίσκονται τα χρήματα για ενοίκια αλλά, η διαχείριση των θεατρικών χώρων να διαχυθεί στους ενδιαφερόμενους με τα οφέλη που ο ανταγωνισμός των τιμών θα φέρει για όλους.
Δεν μπορεί σαν δημιουργός να ξεκινάς με πρώτο άγχος το ακριβό ενοίκιο στέγασης και το πού θα παρουσιάσεις τη δουλειά σου. Με αυτό εννοώ ότι η στέγαση της παράστάσης σου δεν μπορεί να είναι θέμα δημόσιας διαβούλευσης. Είναι θέμα δημόσιας διαβούλευσης το αν μπορεί ένας ιατρός να βρει χρήματα να νοικιάσει ένα διαμέρισμα και να το κάνει ιατρείο; Μάλλον όχι…Το θέμα δεν είναι πως θα βρούμε τρόπο να μειώσουμε το κόστος ενοικίασης ….έτσι κι αλλιώς οι ιδιοκτήτες των θεατρικών χώρων δίνουν και αυτοί δυσβάστακτα ποσά για να διατηρήσουν τους χώρους τους.
Σύμφωνω απόλυτα με τον κ. Λαμπράκη και το πρωτο του σχόλιο. Μόλις ξεκαθαριστεί ποιοι χώροι λειτουργούν νόμιμα (πιστέψτε μας ότι πολύ από τους χώρους δεν έχουν άδεια να λειτουργούν ως θέατρα!) και πόσοι από τους νόμιμους χώρους επιχορηγούνται, τότε πρέπει να τους δίνεται κίνητρο φιλοξενίας επίσης επιχορηγούμενων άστεγων ομάδων. π.χ να τους μειώνονται οι δημοτικοί φόροι ή να τους «χορηγεί» το υπουργείο τα ενοίκια κάποιων μηνών.
Τέλος χώροι όπως το ίδρυμα κακογιάννη, ο πολυχώρος ρουφ,το altera pars, το τρένο στο ρουφ, η θύρα τέχνης που είτε μέσω χαμηλών ενοικίων ή φεστιβάλ ενισχύουν τη φιλοξενία νέων δημιουργών είναι καλό να επιβραβευονται από το υπουργείο μέσω π.χ χρηματόδότησης projects παρουσίασης θεματικών φεστιβάλ ή διευκόλυνσης και έκπτωσης σε λογαριασμούς ΔΕΚΟ .
Θα είχε ενδιαφέρον να υπήρχε ενας χώρος στον οποίο να μπορούσε οποιοσδήποτε ατομικά, σε ομάδα ή σχήμα να παρουσιάσει τη δουλειά του χωρίς να περάσει πρώτα από αξιολόγηση. Κάτι σαν ενα θεατρικό δημόσιο βήμα. Ένα κτήριο με πολλές μικρές σκηνές εξοπλισμένες με τα απαραίτητα που θα παραχωρούνται για ενα σύντομο χρονικό διάστημα – ενός, δύο ή τριών μηνών για παράδειγμα – χωρίς καμία αξιολόγηση, για την παραγωγή και παρουσίαση θεατρικής πρότασης. Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν πύλη εισόδου νέων (όχι απαραίτητα ηλικιακά) ομάδων στα θεατρικά δρώμενα αλλά και σαν πλατφόρμα θεατρικών πειραματισμών χωρίς τον φόβο της οικονομικής αποτυχίας.
Δεν είναι δυνατό να επιχειρείται αποκέντρωση προς την περιφέρεια και, ταυτόχρονα, να αντιμετωπίζεται σαν πρόβλημα προς επίλυση αυτό της έλλειψης θεατρικής στέγης στην Αθήνα.
Αντίθετα, θα πρέπει να ληφθεί πρόνοια για την επίλυση τέτοιων προβλημάτων στην περιφέρεια.
Όσον αφορά στην Αθήνα ας παραχωρηθεί στέγη σε επιχορηγούμενα θεατρικά σχήματα που θα ανεβάζουν παραστάσεις σε περιφερειακούς της Αθήνας δήμους με δωρεάν είσοδο σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών
1. Αρχικά, προϋπόθεση για το Υπουργείο, είναι να συγκεντρώσει απ’ όλους τους επιχορηγούμενους φορείς τις νόμιμες άδειες λειτουργίας των θεάτρων όπου στεγάζονται. Να δούμε για παράδειγμα πόσοι από αυτούς που που επιχορηγούνται τα τελευταία 10 χρόνια έχουν άδεια λειτουργίας, και πόσοι από αυτούς ενοικιάζουν χώρους που δεν διαθέτουν νόμιμη άδεια λειτουργίας.
2. Όσοι φορείς διαθέτουν νόμιμη θεατρική στέγη και τυγχάνουν επιχορήγησης οφείλουν να διαθέτουν τους χώρους τους σε άλλα σχήματα με τιμή ενοικιοστάσιου που θα ορίζει επιτροπή του Υπουργείου και η οποία δεν θα ξεπερνά την τρέχουσα τιμή ενοικιοστασίου του ακινήτου.
3. Όσοι φορείς έχουν στην ιδιοκτησία τους μέχρι και συγγένειας δευτέρου βαθμού, μόνιμη στέγη να μην δικαιούνται επιχορήγηση, Δικαίωμα επιχορήγησης να έχουν εφόσον συνάπτουν καλλιτεχνική σύμπραξη με τουλάχιστον άλλους 2 επιχορηγούμενους φορείς.