Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου' | 8 Οκτωβρίου 2022, 09:01

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Άρθρο 8 Η θέσπιση του ενδίκου βοηθήματος για την προστασία των κρατουμένων από τις γενικές συνθήκες κράτησης κινείται προς την θετική κατεύθυνση. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος το ένδικο μέσο να θεσπιστεί "για τα μάτια του κόσμου" και κυρίως για να αποφορτιστεί το ΕΔΔΑ απ΄τις προσφυγές και να κλείσει τις εκκρεμείς - ανεκτέλεστες υποθέσεις. Ένδικο μέσο για προστασία απ΄τις γενικές συνθήκες κράτησης, σε συνθήκες υπερπληθυσμού σε όλες τις φυλακές, δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό ειδικά από το στιγμή που βασικός τρόπος αποκατάστασης της προσβολής από τις γενικές συνθήκες κράτησης φαίνεται ότι θα είναι η μεταγωγή του κρατουμένου και μάλιστα πρόκειται για μεταγωγή κατά της οποίας δεν προβλέπεται ένδικο μέσο. Η μεταγωγή είναι μια δυνατότητα όπου στην Ελλάδα τουλάχιστον φαίνεται να έχει χρησιμοποιηθεί τις τελευταίες δεκαετίες ως μία βασική παράμετρος της διαχείρισης των σωφρονιστικών ζητημάτων, ιδιαίτερα η περ. γ΄ του άρθρου 72 του Σωφρονιστικού κώδικα δηλ. η μεταγωγή για λόγους ομαλής λειτουργίας της φυλακής. Η μεταγωγή, η αλλαγή δηλαδή περιβάλλοντος κρατουμένου στην περίπτωση που ο ίδιος δεν το επιθυμεί ή δεν γίνεται για λόγους υγείας, εκπαίδευσης ή δικονομικούς, όπως ήδη προβλέπει ο Σωφρονιστικός Κώδικας, θα εγκυμονεί πάντα το κίνδυνο να αποτελέσει τιμωρητικό μέσο (κυρίως γιατί θα χάσει την επαφή με τους οικείους του), κατά του οποίου ο κρατούμενος δεν μπορεί να αμυνθεί. Είναι δε απορίας άξιον, υπό συνθήκες μόνιμου υπερπληθυσμού των ελληνικών φυλακών, σε ποια ακριβώς φυλακή θα γίνεται η μεταγωγή αφού οι κλειστές φυλακές είναι υπερπλήρεις. Ας σημειωθεί ότι ο ευεργετικός υπολογισμός της ποινής (μείωση ποινής βάσει των παραπόνων για συνθήκες κράτησης) αποτελεί πρακτική που έχει ακολουθήσει η Ιταλία για αυτές τις περιπτώσεις (βλ. απόφαση Stella v. Italy, παρ. 19). Άλλωστε ο ευεργετικός υπολογισμός ημερών ποινής έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί στην ελληνική νομοθεσία, ευλόγως, για να καλύψει μεγάλες αδυναμίες του σωφρονιστικού συστήματος και παρότι τέτοια πρόβλεψη υπήρχε σε σχετική πρόταση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και σε πρόταση νόμου της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής για την εκτέλεση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, δεν συμπεριελήφθη στην τελική διάταξη. Η ΕλΕΔΑ έχει τονίσει ότι σχετική ρύθμιση θα πρέπει να υιοθετήσει μία κλιμάκωση των μέτρων άμεσης άρσης των αποτελεσμάτων που συνιστούν παραβίαση δικαιωμάτων προκειμένου να διαμορφωθούν συνθήκες κράτησης, που να είναι συμβατές με τις προβλεπόμενες, επιτρεπτές ή ανεκτές, τόσο για τον κρατούμενο που παραπονείται όσο και για άλλους κρατουμένους που τυχόν διαβιούν υπό τις ίδιες συνθήκες. Η άμεση αποκατάσταση των γενικών ή ειδικών συνθηκών διαβίωσης που κρίθηκαν ότι παραβιάζουν τους κανόνες αξιοπρεπούς διαβίωσης του αιτούντος - προσφεύγοντος ή και άλλων κρατουμένων πρέπει να είναι προτεραιότητα ενώ η αύξηση των ωρών παραμονής εκτός των ατομικών κελιών ή θαλάμων, η αύξηση των ωρών παρακολούθησης προγραμμάτων και η ενίσχυση και ο εμπλουτισμός αυτών, η αλλαγή χώρου κράτησης στην ίδια φυλακή και άλλα είναι παράμετροι που μπορούν επίσης να ληφθούν υπόψιν. Τέλος, δεν προβλέπονται εγγυήσεις αμεροληψίας ή αποφυγής των δυσμενών ενεργειών κατά του κρατούμενου, λόγω της ιδιαίτερα ευάλωτης θέσης του απέναντι στη διοίκηση της φυλακής και δεν κατοχυρώνεται κάποιος μηχανισμός εγγυήσεων και άμεσης προστασίας του προσφεύγοντα. Γνωρίζουμε από καταγγελίες ότι σε ορισμένες φυλακές οι διευθυντές αποτρέπουν με απειλές και αντίμετρα την κατάθεση και τη δημοσιοποίηση παραπόνων για τις συνθήκες διαβίωσης.