1. Τα Κέντρα Συντονισμού, ενεργοποιούνται με ευθύνη των Συντονιστών Έκτακτης Ανάγκης των αντίστοιχων διοικητικών επιπέδων, οι οποίοι αποφασίζουν για την εκπροσώπηση, από το «επίπεδο 1» έως το «επίπεδο 3»,ανάλογα με την εκτίμηση της κατάστασης μετά την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων ή όταν υφίσταται έγκαιρη προειδοποίηση για επικείμενη εκδήλωσή τους καθώς και στην περίπτωση συμβάντων που προκαλούν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
2. Τα Κέντρα Συντονισμού λειτουργούν σε προκαθορισμένους χώρους, κύριους ή εφεδρικούς, ως κεντρικά σημεία συντονισμού και λήψης εκτελεστικών αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένων όλων των δραστηριοτήτων που αφορούν τις ΛΕ.Ε.Α του αντίστοιχου επιπέδου. Για την εκπλήρωση της αποστολής τους, υποστηρίζονται από κατάλληλη τηλεπικοινωνιακή και υλικοτεχνική υποδομή για την εξασφάλιση της επικοινωνίας με την πληγείσα περιοχή, τους επιχειρησιακούς φορείς, τα Κέντρα Συντονισμού των άλλων διοικητικών επιπέδων και το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Πολιτικής Προστασίας του άρθρου 58.
3. Σε «επίπεδο 1», ενεργοποιείται ο Συντονιστής Έκτακτης Ανάγκης ο οποίος, συνεργαζόμενος απευθείας με τις αρμόδιες υπηρεσίες του διοικητικού του επιπέδου, διαχειρίζεται αιτήματα υποστήριξης σε συμβάντα χαμηλού κινδύνου. Ενεργοποιεί κατά την κρίση του το Κέντρο Συντονισμού και διατηρεί ετοιμότητα κλιμάκωσης του επιπέδου στελέχωσής του ανάλογα με την εξέλιξη των προγνώσεων ή του συμβάντος.
4. Σε «επίπεδο 2», το οποίο επιτυγχάνεται ως αύξηση από το «επίπεδο 1» ή ως μείωση από το «επίπεδο 3», ο Συντονιστής Έκτακτης Ανάγκης ενεργοποιεί το Κέντρο Συντονισμού και συγκεκριμένες ΛΕ.Ε.Α., οι οποίες εκπροσωπούνται από τους αντίστοιχους Συντονιστές ΛΕ.Ε.Α., όταν από την εκτίμηση της κατάστασης δεν προκύπτει απαίτηση πλήρους ενεργοποίησής τους.
5. Σε «επίπεδο 3», ενεργοποιείται πλήρως η οργανωτική δομή, το σύνολο των ΛΕ.Ε.Α. του οικείου επιπέδου και στελεχώνεται το σύνολο των θέσεων εργασίας του Κέντρου Συντονισμού. Το «επίπεδο 3» είναι το αρχικό επίπεδο ενεργοποίησης σε περιπτώσεις σημαντικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ή όταν υπάρχει βέβαιος κίνδυνος για την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων, για την αντιμετώπιση των οποίων εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί η μέγιστη δυνατή κινητοποίηση δυναμικού και μέσων του οικείου διοικητικού επιπέδου. Το Κέντρο Συντονισμού, σε πλήρη ανάπτυξη περιλαμβάνει:
α. Τον Συντονιστή Έκτακτης Ανάγκης, τους Συντονιστές των ΛΕ.Ε.Α. του αντίστοιχου διοικητικού επιπέδου, ή τους αναπληρωτές τους.
β. Συνδέσμους των επιχειρησιακών φορέων (Π.Σ, ΕΛ.ΑΣ., Ε.Κ.ΕΠ.Υ./Ε.Κ.Α.Β., Λ.Σ – ΕΛ.ΑΚΤ) που έχουν παρουσία στο αντίστοιχο διοικητικό επίπεδο για την εκπροσώπηση των ΛΕ.Ε.Α. Πυρόσβεσης και Διάσωσης, Δημόσιας Ασφάλειας και Προστασίας, Δημόσιας Υγείας και Υγειονομικών Υπηρεσιών και Έρευνας και Διάσωσης.
γ. Συνδέσμους των εθελοντικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων του Συστήματος Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας, που δραστηριοποιούνται και υποστηρίζουν ΛΕ.Ε.Α. του οικείου διοικητικού επιπέδου.
δ. Προσωπικό των οικονομικών υπηρεσιών του οικείου διοικητικού επιπέδου για τις διαδικασίες ενεργοποίησης του μνημονίου συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς.
ε. Προσωπικό των διοικητικών υπηρεσιών του οικείου διοικητικού επιπέδου για την τήρηση του ημερολογίου ενεργειών και υποστήριξη του προσωπικού και των λειτουργιών του Κέντρου Συντονισμού.
στ. Τις ακόλουθες ομάδες ΛΕ.Ε.Α., με επικεφαλής Συντονιστή Ομάδας ΛΕ.Ε.Α., οι οποίες ενεργοποιούνται κατά περίπτωση ανάλογα με το πλήθος των διατιθέμενων ΛΕ.Ε.Α. στο οικείο επίπεδο, με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό τους. Ειδικότερα: :
στ.1. Ομάδα Άμεσης Απόκρισης στην οποία συμμετέχουν οι ΛΕ.Ε.Α.: Πυρόσβεσης και διάσωσης, Δημόσιας Υγείας και Υγειονομικών Υπηρεσιών, Δημόσιας Ασφάλειας και Προστασίας, Έρευνας και Διάσωσης, Περιβαλλοντικής Ρύπανσης και Αποκατάστασης Φυσικού Περιβάλλοντος, Προστασίας Αγροτικών Πόρων και Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
στ.2. Ομάδα Ανθρωπίνων Αναγκών στην οποία συμμετέχουν οι ΛΕ.Ε.Α.: Δημόσιας Υγείας και Υγειονομικών Υπηρεσιών και Διοικητικής Μέριμνας Πληγέντων.
στ.3. Ομάδα Υποστηρικτικών Υπηρεσιών στην οποία συμμετέχουν οι ΛΕ.Ε.Α.: Μεταφοράς Πληγέντων, Ανθρώπινου Δυναμικού και Μέσων, Τεχνικών Έργων και Υπηρεσιών, Ενέργειας, και Συγκοινωνιακών Υποδομών.
στ.4. Ομάδα Επικοινωνιών στην οποία συμμετέχουν οι ΛΕ.Ε.Α.: Ενημέρωσης και Προειδοποίησης Πολιτών και Τηλεπικοινωνιών.
στ.5. Ομάδα Βραχείας Αποκατάστασης στην οποία συμμετέχουν οι ΛΕ.Ε.Α.: Καταγραφής Συνεπειών, Διαχείρισης Ανθρωπίνων Απωλειών, Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης και Υποδομών Μεταφορών.
7. Όπου δεν έχουν συσταθεί ΛΕ.Ε.Α., καλύπτονται επιχειρησιακά από το επόμενο στην τάξη διοικητικό επίπεδο, στο οποίο είναι ενεργοποιημένες και λειτουργούν.
Δε φαίνεται από τη διατύπωση πότε θα ενεργοποιηθεί το Κέντρο Συντονισμού της Περιφερειακής Ενότητας.. Ενημερώνονται όλα τα επίπεδα και κατά την κρίση του Συντονιστή ενεργοποιείται το κάθε Κέντρο Συντονισμού ή εφόσον φθάσει στο επίπεδο 3 η κλιμάκωση ενεργοποιείται το υπερκείμενο Κέντρο Συντονισμού; Παράλληλα ποιος έχει την ευθύνη ενημέρωσης της εκδήλωσης ενός συμβάντος στην υπερκείμενη μονάδα….Θεωρώ ότι ο Συντονιστής του Δήμου θα πρέπει να ενημερώσει τον Συντονιστή της Περιφερειακής Ενότητας, ώστε να τεθεί σε «ετοιμότητα» και μετά από παρακολούθηση της εξέλιξης να αποφασίσει την ενεργοποίηση και του δικού του Κέντρου Συντονισμού…
Ειναι σημαντικό όλες οι Ομάδες ΛΕΕΑ, της παραγράφου 5στ, και οι συμμετέχουσες οργανικές μονάδες σε αυτές, να επικοινωνούν μέσω ενός κοινού και τεσταρισμένου επιχειρησιακού συστήματος, το οποίο θα έχει επιπλέον γεωγραφικές πληροφορίες.
Εάν είναι δυνατόν, να διευκρινιστεί η σχέση μεταξύ των επιπέδων του άρθρου 13 και του άρθρου 60 με τις καταστάσεις του άρθρου 28
«β. Συνδέσμους των επιχειρησιακών φορέων (Π.Σ, ΕΛ.ΑΣ, ΕΚΕΠΥ/ΕΚΑΒ, ΛΣ- ΕΛ.ΑΚΤ, Ένοπλες Δυνάμεις, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός) που έχουν παρουσία στο αντίστοιχο διοικητικό επίπεδο για την εκπροσώπηση των ΛΕ.Ε.Α Πυρόσβεσης και Διάσωσης, Δημόσιας Ασφάλειας και Προστασίας, Δημόσιας Υγείας και Υγειονομικών Υπηρεσιών και Έρευνας – Διάσωσης».
O Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (Ε.Ε.Σ) ανήκει αδιαμφισβήτητα στις Ομάδες 1ης Απόκρισης για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Λειτουργεί στην Ελλάδα από το 1877 και είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού (Δ.Ο.Ε.Σ.) από το 1919, βασίζοντας την λειτουργία και τις δράσεις του στις ιδέες και τις αρχές που έχουν περιληφθεί στις Συμβάσεις της Γενεύης του έτους 1945 και στα Πρόσθετα Πρωτόκολλα των ετών 1977 και 2005. Επιτελεί δε βοηθητικό ρόλο προς τις δημόσιες αρχές στο ανθρωπιστικό πεδίο, έχοντας καθήκον να συνδράμει αυτές για την πραγματοποίηση ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του. Είναι η μεγαλύτερη οργάνωση παροχής εθελοντικού και πολυποίκιλου κοινωνικού έργου στην Ελλάδα, δυναμικότητας 11.000 μελών, με πιστοποιημένη εκπαίδευση και λειτουργίες.
Δρα τόσο σε περίοδο ένοπλης σύρραξης και σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις, για την περίθαλψη των τραυματιών, των ασθενών και των αδύναμων, όσο και σε περίοδο ειρήνης για δράσεις που καλύπτουν οι Συμβάσεις της Γενεύης για λογαριασμό όλων των θυμάτων έκτακτης ανάγκης, πολιτών και στρατιωτικών, παρέχοντας υπηρεσίες αποκατάστασης προς όσους έχουν την ανάγκη για αρωγή. Στη διεθνή σκηνή και ειδικότερα σε ότι αφορά την αντιμετώπιση κινδύνων και καταστροφών, αποτελεί ξεχωριστή οντότητα αναγνωρίσιμη από όλους τους Διεθνείς οργανισμούς παγκόσμιας εμβέλειας (ΟΗΕ, ΕΕ) καθώς και από όλες τις Κυβερνήσεις και τα Συστήματα πολιτικής προστασίας, εξαιτίας του μεγάλου πλήθους εθελοντών που εκπαιδεύονται και εργάζονται σε παγκόσμιο επίπεδο, εφαρμόζοντας πρότυπα διαχείρισης ποιότητας με σχετικές πιστοποιήσεις ανά αντικείμενο. Η ιδιαιτερότητα αυτή για τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (έναντι οποιασδήποτε άλλης Εθελοντικής ομάδας/οργάνωσης) αναγνωρίζεται εξάλλου και στο άρθρο 71 του παρόντος Σχεδίου Νόμου, όπως αυτό τροποποιεί το άρθρο 14Γ, παρ.1 του Ν.3013/2002.
Σε ότι δε αφορά την συμμετοχή του Ε.Ε.Σ σε καταστροφές ή έκτακτες ανάγκες στην Ελληνική επικράτεια, οι Ομάδες Εθελοντών των Σωμάτων που τον αποτελούν (Σαμαρείτες Διασώστες-Ναυαγοσώστες, Νοσηλευτική, Κοινωνική Πρόνοια), ήταν πάντοτε άμεσα παρούσες και αποτελεσματικές, είτε αυτοβούλως είτε κατόπιν πρόσκλησης των αρμόδιων κρατικών φορέων. Ενδεικτικά μόνο παραδείγματα αποτελούν η προσφυγική κρίση (2015-2018), σεισμοί, πλημμύρες (με την πλέον πρόσφατη στη Μάνδρα Αττικής, Νοε 2017-Φεβ 2019), δασικές πυρκαγιές (με την πλέον πρόσφατη στο Μάτι, Ιούλ 2018) κλπ.
Ειδικότερα επισημαίνεται ότι, εφόσον ο Ε.Ε.Σ αποτελεί Εθνικό Δυναμικό Πολιτικής Προστασίας και ανήκει στις Ομάδες 1ης Απόκρισης, θα πρέπει να εκπροσωπείται στο Κέντρο Συντονισμού του αντίστοιχου διοικητικού επιπέδου που αφορά την περιοχή της ενδεχόμενης ή επικείμενης ή συντελεσθείσας καταστροφής, για την βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των επιχειρησιακών φορέων του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας.
Να συμπληρωθεί το υπάρχον κείμενο της παραγράφου 5β, που αφορά την ενεργοποίηση και οργάνωση των Κέντρων Συντονισμού στο επίπεδο «3», ως εξής:
«β. Συνδέσμους των επιχειρησιακών φορέων (Π.Σ, ΕΛ.ΑΣ, ΕΚΕΠΥ/ΕΚΑΒ, ΛΣ- ΕΛ.ΑΚΤ, Ένοπλες Δυνάμεις) που έχουν παρουσία στο αντίστοιχο διοικητικό επίπεδο για την εκπροσώπηση των ΛΕ.Ε.Α Πυρόσβεσης και Διάσωσης, Δημόσιας Ασφάλειας και Προστασίας, Δημόσιας Υγείας και Υγειονομικών Υπηρεσιών και Έρευνας – Διάσωσης».
Αιτιολόγηση Σχολίου:
Οι Ένοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ) ανήκουν αδιαμφισβήτητα στις Ομάδες 1ης Απόκρισης για την αντιμετώπιση και διαχείριση των εκτάκτων αναγκών, καθώς τηρούν σε ετοιμότητα άμεσης επέμβασης καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ειδικά εκπαιδευμένα Τμήματα προσωπικού και μέσων όλων των Κλάδων (Στρατός Ξηράς, Πολεμική Αεροπορία και Πολεμικό Ναυτικό), τα πλέον γνωστά εκ των οποίων φέρουν την ονομασία «ΤΜΗΜΑΤΑ ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ» και «ΤΜΗΜΑΤΑ ΧΕΛΜΟΣ».
Τα μεν «ΤΜΗΜΑΤΑ ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ» συνίστανται τόσο από εξειδικευμένο προσωπικό στην Αντιμετώπιση Δασικών πυρκαγιών (πεζοπόρα και μηχανοκίνητα τμήματα δασοπυρόσβεσης με πιστοποίηση του Π.Σ) και στην αστική διάσωση – αρωγή πληγέντων συνεπεία καταστροφών (πιστοποιημένοι από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό διασώστες, νοσοκόμοι, στοιχεία συνοδών – σκύλων διάσωσης, χειριστές συστήματος καθαρισμού-παροχής νερού κ.λπ) καθώς και από μηχανήματα έργου για την διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών, την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων και την αποκατάσταση των δρομολογίων.
Τα δε «ΤΜΗΜΑΤΑ ΧΕΛΜΟΣ» συνίστανται από εξειδικευμένο προσωπικό του Στρατού Ξηράς στην Έρευνα – Διάσωση αγνοουμένων, κυρίως σε ξηρά αλλά και στο υγρό στοιχείο (λίμνες-ποτάμια).
Επιπλέον και ειδικότερα σε ότι αφορά την Αντιμετώπιση των Δασικών πυρκαγιών και την Έρευνα – Διάσωση σε όλη την επικράτεια, τα κύρια εναέρια μέσα που χρησιμοποιεί στον μηχανισμό του το Ελληνικό κράτος, είναι τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα και των 3 Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Πολεμική Αεροπορία, Στρατός Ξηράς, Πολεμικό Ναυτικό).
Επιπρόσθετα, οι Ένοπλες Δυνάμεις αναφέρονται ρητά στις Δυνάμεις Πολιτικής προστασίας του Άρθρου 5 του παρόντος Σχεδίου Νόμου.
Επομένως, επειδή οι Ένοπλες Δυνάμεις ανήκουν στο Εθνικό Δυναμικό Πολιτικής Προστασίας και στις Ομάδες 1ης Απόκρισης, προφανώς θα πρέπει να εκπροσωπούνται στο Κέντρο Συντονισμού του αντίστοιχου διοικητικού επίπεδου που αφορά την περιοχή της καταστροφής, για την βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των επιχειρησιακών φορέων του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας.
Να συμπληρωθεί το υπάρχον κείμενο στην παράγραφο 5β, που αφορά την ενεργοποίηση και οργάνωση των Κέντρων Συντονισμού στο επίπεδο «3», ως εξής:
«β. Συνδέσμους των επιχειρησιακών φορέων (Π.Σ, ΕΛ.ΑΣ, ΕΚΕΠΥ/ΕΚΑΒ, ΛΣ- ΕΛ.ΑΚΤ, Ένοπλες Δυνάμεις, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός) που έχουν παρουσία στο αντίστοιχο διοικητικό επίπεδο για την εκπροσώπηση των ΛΕ.Ε.Α Πυρόσβεσης και Διάσωσης, Δημόσιας Ασφάλειας και Προστασίας, Δημόσιας Υγείας και Υγειονομικών Υπηρεσιών και Έρευνας – Διάσωσης».
Δικαιολογητικές σκέψεις:
O Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (Ε.Ε.Σ) ανήκει αδιαμφισβήτητα στις Ομάδες 1ης Απόκρισης και στο Εθνικό Δυναμικό Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Λειτουργεί στην Ελλάδα από το 1877 και είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού (Δ.Ο.Ε.Σ.) από το 1919, βασίζοντας την λειτουργία και τις δράσεις του στις ιδέες και τις αρχές που έχουν περιληφθεί στις Συμβάσεις της Γενεύης του έτους 1945 και στα Πρόσθετα Πρωτόκολλα των ετών 1977 και 2005. Επιτελεί δε βοηθητικό ρόλο προς τις δημόσιες αρχές στο ανθρωπιστικό πεδίο, έχοντας καθήκον να συνδράμει αυτές για την πραγματοποίηση ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του. Είναι η μεγαλύτερη οργάνωση παροχής εθελοντικού και πολυποίκιλου κοινωνικού έργου στην Ελλάδα, δυναμικότητας 11.000 μελών, με πιστοποιημένη εκπαίδευση και λειτουργίες.
Δρα τόσο σε περίοδο ένοπλης σύρραξης και σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις, για την περίθαλψη των τραυματιών, των ασθενών και των αδύναμων, όσο και σε περίοδο ειρήνης για δράσεις που καλύπτουν οι Συμβάσεις της Γενεύης για λογαριασμό όλων των θυμάτων έκτακτης ανάγκης, πολιτών και στρατιωτικών, παρέχοντας υπηρεσίες αποκατάστασης προς όσους έχουν την ανάγκη για αρωγή. Στη διεθνή σκηνή και ειδικότερα σε ότι αφορά την αντιμετώπιση κινδύνων και καταστροφών, αποτελεί ξεχωριστή οντότητα αναγνωρίσιμη από όλους τους Διεθνείς οργανισμούς παγκόσμιας εμβέλειας (ΟΗΕ, ΕΕ) καθώς και από όλες τις Κυβερνήσεις και τα Συστήματα πολιτικής προστασίας, εξαιτίας του μεγάλου πλήθους εθελοντών που εκπαιδεύονται και εργάζονται σε παγκόσμιο επίπεδο, εφαρμόζοντας πρότυπα διαχείρισης ποιότητας με σχετικές πιστοποιήσεις ανά αντικείμενο. Η ιδιαιτερότητα αυτή για τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (έναντι οποιασδήποτε άλλης Εθελοντικής ομάδας/οργάνωσης) αναγνωρίζεται εξάλλου και στο άρθρο 71 του παρόντος Σχεδίου Νόμου, όπως αυτό τροποποιεί το άρθρο 14Γ, παρ.1 του Ν.3013/2002.
Σε ότι δε αφορά την συμμετοχή του Ε.Ε.Σ σε καταστροφές ή έκτακτες ανάγκες στην Ελληνική επικράτεια, οι Ομάδες Εθελοντών των Σωμάτων που τον αποτελούν (Σαμαρείτες Διασώστες-Ναυαγοσώστες, Νοσηλευτική, Κοινωνική Πρόνοια), ήταν πάντοτε άμεσα παρούσες και αποτελεσματικές, είτε αυτοβούλως είτε κατόπιν πρόσκλησης των αρμόδιων κρατικών φορέων. Ενδεικτικά μόνο παραδείγματα αποτελούν η προσφυγική κρίση (2015-2018), σεισμοί, πλημμύρες (με την πλέον πρόσφατη στη Μάνδρα Αττικής, Νοε 2017-Φεβ 2019), δασικές πυρκαγιές (με την πλέον πρόσφατη στο Μάτι, Ιούλ 2018) κλπ.
Επιπρόσθετα επισημαίνεται ότι, εφόσον ο Ε.Ε.Σ αποτελεί Εθνικό Δυναμικό Πολιτικής Προστασίας και ανήκει στις Ομάδες 1ης Απόκρισης, θα πρέπει να εκπροσωπείται στο Κέντρο Συντονισμού του αντίστοιχου διοικητικού επιπέδου που αφορά την περιοχή της ενδεχόμενης ή επικείμενης ή συντελεσθείσας καταστροφής, για την βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των επιχειρησιακών φορέων του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας.