1. Η διαδικασία ενώπιον της Ανεξάρτητης Επιτροπής Προσφυγών είναι κατά κανόνα έγγραφη και η συζήτηση των προσφυγών διενεργείται με βάση τα στοιχεία του φακέλου.
2. Κατά τη διαδικασία ενώπιον των Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών παρίσταται υποχρεωτικά ο προσφεύγων αυτοπροσώπως ή μαζί με πληρεξούσιο δικηγόρο με την επιφύλαξη της παρ. 3 του άρθρου 78. Σε περίπτωση μη αυτοπρόσωπης εμφάνισης του αιτούντος ή μη αποστολής βεβαίωσης για την παραμονή του αιτούντος στο κέντρο τεκμαίρεται ότι ο αιτών υπέβαλε την προσφυγή μόνο για να καθυστερήσει ή να εμποδίσει την εκτέλεση προγενέστερης ή επικείμενης απόφασης απέλασης ή με άλλο τρόπο απομάκρυνσής του και η προσφυγή απορρίπτεται ως προφανώς αβάσιμη.
3. Η Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών καλεί υποχρεωτικά τον προσφεύγοντα σε προφορική ακρόαση όταν: α. με την προσφυγή προσβάλλεται απόφαση ανάκλησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας, β. ανακύπτουν ζητήματα ή αμφιβολίες ως προς την πληρότητα της συνέντευξης που πραγματοποιήθηκε κατά τον πρώτο βαθμό εξέτασης, γ. ο προσφεύγων υπέβαλε σοβαρά νέα στοιχεία που αφορούν σε οψιγενείς ισχυρισμούς, δ. η υπόθεση είναι ιδιαίτερα περίπλοκη.
4. Εφόσον ακολουθείται διαδικασία συζήτησης της προσφυγής με προφορική ακρόαση, η Αρχή Προσφυγών καλεί τον προσφεύγοντα ενώπιον της αρμόδιας Ανεξάρτητης Επιτροπής Προσφυγών. Ο προσφεύγων ενημερώνεται το αργότερο πέντε (5) εργάσιμες ημέρες πριν την ημερομηνία συζήτησης της προσφυγής του, σε γλώσσα που κατανοεί, για τον τόπο και την ημερομηνία συζήτησης, καθώς και για το δικαίωμά του να παρασταθεί αυτοπροσώπως ή με το δικηγόρο ή άλλο σύμβουλό του ενώπιόν της, για να εκθέσει προφορικά, με τη βοήθεια κατάλληλου διερμηνέα, τα επιχειρήματά του και να δώσει τυχόν διευκρινίσεις. Στην ίδια προθεσμία ενημερώνεται, με κάθε πρόσφορο μέσο σχετικώς και η Υπηρεσία Ασύλου, προκειμένου να εκθέσει τις απόψεις της για καθέναν από τους προβαλλόμενους λόγους, διευκρινίζοντας σαφώς το συναφές με κάθε λόγο πραγματικό μέρος. Σε περίπτωση απουσίας του προσφεύγοντος αν και έχει κληθεί νομίμως, τεκμαίρεται ότι υπέβαλε την προσφυγή μόνο για να καθυστερήσει ή να εμποδίσει την εκτέλεση προγενέστερης ή επικείμενης απόφασης απέλασης ή με άλλο τρόπο απομάκρυνσής του και η προσφυγή απορρίπτεται ως προφανώς αβάσιμη.
5. Η προφορική συζήτηση μπορεί να είναι δημόσια κατόπιν ρητής συναίνεσης του προσφεύγοντος.
6. Ο Πρόεδρος της Ανεξάρτητης Επιτροπής Προσφυγών ή ο δικαστής που προεδρεύει μπορεί να επιτρέψει την υποβολή υπομνημάτων κατ’ άρθρο 99 του παρόντος από τους διαδίκους μέσα σε προθεσμία που τάσσεται από αυτόν για την ανάπτυξη όσων έχουν εκτεθεί κατά τη διαδικασία της προφορικής ακρόασης.
7. Η Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών δύναται να αποφασίσει κεκλεισμένων των θυρών για την προστασία του προσφεύγοντος.
8. Αν ο Πρόεδρος ή μέλος Επιτροπής κωλύεται να συμμετέχει σε τρεις (3) τουλάχιστον συνεχόμενες συνεδριάσεις της τριμελούς σύνθεσης, είναι δυνατή η προσωρινή αντικατάστασή του για τρεις (3) μήνες, με δυνατότητα ανανέωσης, εφόσον το κώλυμα εξακολουθεί. Για την αντικατάσταση ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 5 του Ν. 4375/2016 για τον ορισμό Προέδρου ή μέλους της Επιτροπής. Με την εκ νέου ανάληψη καθηκόντων του κωλυομένου Προέδρου ή μέλους της Επιτροπής παύει η αντικατάσταση. Υποθέσεις, οι οποίες έχουν συζητηθεί από τον κωλυόμενο Πρόεδρο ή μέλος και επί των οποίων δεν έχει «λάβει χώρα διάσκεψη» , εισάγονται προς επανασυζήτηση στην ίδια Επιτροπή με αντικατάσταση ή αναπλήρωση του κωλυομένου Προέδρου ή μέλους, η δε απόφαση εκδίδεται από τη σύνθεση αυτή.»
9. Αν μετά τη διάσκεψη υπόθεσης ο Πρόεδρος ή μέλος Επιτροπής αντικαθίσταται, σύμφωνα με τα ως άνω ή σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 53, η απόφαση εκδίδεται από την ίδια Επιτροπή με αντικατάστασή του.
10. Κατά τη συζήτηση της προσφυγής, η Επιτροπή εξετάζει την υπόθεση εξ υπαρχής κατά το νόμο και την ουσία και αποφαίνεται αιτιολογημένως επί της αίτησης διεθνούς προστασίας του προσφεύγοντος.
Άρθρο 97- Υποχρέωση αυτοπρόσωπης παράστασης αιτούντων ενώπιον Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών
Πλέον της υποχρέωσης των αιτούντων να παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ενώπιων των αρχών για την ανανέωση του Δελτίου τους (επί ποινή μάλιστα επί της ουσίας απόρριψης της αίτησής τους), την παροχή στοιχείων κτλ., το άρθρο 97 (2) του ν/σ σε συνδυασμό και με το άρθρο 78 (3) του ν/σ, προβλέπει επιπλέον την υποχρέωση αυτοπρόσωπης εμφάνισης του προσφεύγοντος, ενώπιον της Επιτροπής Προσφυγών κατά την ημέρα της εξέτασης της προσφυγής του, ακόμη και σε περίπτωση που αυτός δεν έχει κληθεί σε προφορική ακρόαση, επί ποινή απόρριψης της προσφυγής του ως «προδήλως αβάσιμης» χωρίς να έχουν εξεταστεί οι ισχυρισμοί του στην ουσία. Ιδίως δε για την περίπτωση προσφευγόντων, οι οποίοι διαμένουν σε Δομές Υποδοχής ή Φιλοξενίας, απαιτείται βεβαίωση του Προϊσταμένου της Δομής, ενώ για την περίπτωση αιτούντων, που τους έχει επιβληθεί περιορισμός κυκλοφορίας ή υποχρέωση διαμονής σε συγκεκριμένο τόπο εκτός Αττικής, ο προσφεύγων υποχρεούται να αποστείλει βεβαίωση του οικείου Αστυνομικού τμήματος ή ΚΕΠ και πάλι επί ποινή απόρριψης της προσφυγής του ως «προδήλως αβάσιμης». Είναι αμφίβολο κατά πόσο οι αιτούντες αλλά και η ίδια η Διοίκηση (Προϊστάμενος Δομής Υποδοχής/Φιλοξενίας) θα μπορέσουν να συμμορφωθούν με τις διαδικασίες αυτές, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες διαβίωσης ενός σημαντικού αριθμού αιτούντων άσυλο στα νησιά αλλά και στην ενδοχώρα, αλλά και το γεγονός ότι η πλειοψηφία των δομών αυτών στερούνται οποιασδήποτε διοικητικής υπόστασης (η ΥΠΥΤ διατηρεί τη διοίκηση των ΚΥΤ, καθώς και των Ανοικτών Δομών Φιλοξενίας Ελαιώνα, Σχιστού και Διαβατών Θες/νίκης, ενώ οι λοιπές δομές φιλοξενίας λειτουργούν υπό αδιευκρίνιστο νομικό καθεστώς, όπως επίσης αμφίβολη είναι η τήρηση της σχετικής διάταξης για όσες δομές φιλοξενίας – διαμερίσματα – ξενοδοχεία λειτουργούν υπό τη μέριμνα της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης). Ακόμη η διάταξη αυτή επιβάλλει περιττή διοικητική υποχρέωση (αυτή της αυτοπρόσωπης εμφάνισης του προσφεύγοντος), χωρίς, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, να είναι αναγκαίο, ενόψει της πρόβλεψης του νόμου περί έγγραφης διαδικασίας και συζήτησης της σχετικής προσφυγής με βάση τα στοιχεία του φακέλου.
H συγκεκριμένη διάταξη θα οδηγήσει σε μαζικές απορρίψεις προσφυγών ως προφανώς αβάσιμες, με ότι αυτό συνεπάγεται. Η αυτόπροσωπη παρουσία δεν προσφέρει τίποτα στην διαδικασία, δεδομένου ότι η εξέταση είναι εκ του φακέλου και εάν η Επιτροπή επιθυμεί να καλέσει τον προσφεύγοντα σε ακρόαση έχει το δικαιώμα να το πράξει ούτως ή άλλως.
Προβληματική είναι η πρόβλεψη για αυτοπρόσωπη παράσταση των αιτούντων σε κάθε στάση της διαδικασίας, κα ειδικά στο στάδιο της προσφυγής με το επιχείρημα ότι έτσι θα παραμείνουν μόνο αυτοί που πραγματικά αντιμετωπίζουν δίωξη στη χώρα καταγωγής τους και είναι «επιμελείς». Το Άρθρο 97 εισάγει ένα ακόμα «δικονομικό κώλυμα» που μπορεί να οδηγήσει στην απόρριψη της προσφυγής, ήτοι αν ο αιτών δεν αποστείλει βεβαίωση παραμονής του στο κέντρο που διαμένει τεκμαίρεται καταχρηστική υποβολή της προσφυγής και άρα απόρριψή της ως αβάσιμης.
97 παρ. 2: άρα ο αιτών και ο δικηγόρος του παρίστανται χωρίς ουσιαστικό λόγο αφού η διαδικασία είναι έγγραφη; Επίσης, η αυθαίρετη υπόθεση ότι χωρίς αυτοπρόσωπη εμφάνισή του ο αιτών απλά εκμεταλλεύεται το σύστημα είναι τουλάχιστον απαράδεκτη, όταν ακόμα και στον ΑΠ προβλέπεται παράσταση δια αντιπροσώπου ένω εδώ μιλάμε για διοικητική διαδικασία -γιατί λοιπόν να μην παρέχεται τουλάχιστον η δυνατότητα στον προσφεύγοντα να παρίσταται δια αντιπροσώπου ενώπιον της Αρχής Προσφυγών; Ουσιαστικά τίθεται διαδικαστικό εμπόδιο με αυτό της αυτοπρόσωπης παρουσίας ως προς την κρίση της βασιμότητας κατά παράβαση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και Δικονομίας, αλλά και του Συντάγματος.
H διατύπωση της συγκεκριμένης διάταξης δεν είναι σαφής, δεδομένου ότι προβλέπεται-κατά κανόνα- η έγγραφη διαδικασία για τη συζήτηση των προσφυγών με βάση τα στοιχεία του φακέλου (παρ. 1), ενώ στη δεύτερη παράγραφο της ίδιας διάταξης αναφέρεται ως υποχρεωτική η αυτοπρόσωπη παράσταση του προσφεύγοντος ή με πληρεξούσιο δικηγόρο, διαφορετικά η προσφυγή απορρίπτεται ως προδήλως αβάσιμη. Θα πρέπει να διορθωθεί η διατύπωση των σχετικών παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 97 ώστε να είναι σαφής η διάταξη αναφορικά με τη συζήτηση της προσφυγής.
Εφόσον η διαδικασία ενώπιον της Ανεξάρτητης Αρχής Προσφυγών είναι κατά κανόνα έγγραφη και η συζήτηση των προσφυγών διενεργείται με βάση τα στοιχεία του φακέλου, ποιός ο λόγος να παρευρίσκεται ο προσφεύγων; Άλλωστε, αν τον χρειαστεί η Επιτροπή θα καλέσει τον προσφεύγοντα σε προφορική ακρόαση.
«Σε περίπτωση μη αυτοπρόσωπης εμφάνισης του αιτούντος ή μη αποστολής βεβαίωσης για την παραμονή του αιτούντος στο κέντρο τεκμαίρεται ότι ο αιτών υπέβαλε την προσφυγή μόνο για να καθυστερήσει ή να εμποδίσει την εκτέλεση προγενέστερης ή επικείμενης απόφασης απέλασης ή με άλλο τρόπο απομάκρυνσής του και η προσφυγή απορρίπτεται ως προφανώς αβάσιμη.»
Δηλαδή ο άνθρωπος θα μένει στην Καβάλα ξερω γω, και θα πρέπει να έρθει στην Δάφνη,στην Αθήνα ..Στην έννομη τάξη μας πλην ίσως των κακουργηματων (που κι αυτο άλλαξε ) που ακούστηκε να μην μπορεί να εκπροσωπηθεί το άτομο από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του και να χρειάζεται αυτοπρόσωπη εμφάνιση; ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΝΟΗΜΑ αυτοπρόσωπη εμφάνιση αφου δεν θα του δίνεται ο λόγος και η εξέταση γίνεται κατα κανόνα γραπτώς . Και που ακριβώς θα χωρέσουν κιόλας ; καθε πινάκιο εχει 30 υποθέσεις πχ , επι 2 επιτροπες τουλάχιστον που συνεδριάζουν την ιδια μερα , θα χετε 60 άτομα να ξεροσταλιάζουν σε ένα διάδρομο .
και ακόμα και το «παρίσταται «ας πούμε, πως θα γίνει χωρίς διερμηνέα ; Πως θα δηλώσει το παρόν ο άνθρωπος ,σε ποια γλώσσα ; η θα έχετε διαθεσιμότητα διερμηνέων σε καμιά δεκαπενταριά γλωσσες καθε μερα; ( που ουτε η υπηρεσία ασυλου δεν μπορει να λειτουργησει καλα καλα λογω έλλειψης τους )
και με την απουσία θα τεκμαίρεται ο σκοπός καθυστέρησης ;; !! εντελώς παράλογο , θα έχει καταθέσει προσφυγη , υπόμνημα , θα έχει δικηγόρο αλλα επειδή δεν μπορεί να έρθει από Καβάλα τεκμαίρεται ότι λειτουργει παρελκυστικά ;;!! τι είδους τεκμήριο ειναι αυτό;
Κάντε μια χάρη πρωτίστως στους δικαστές να καταργήσετε αυτή την διάταξη . Γιατί λίγη συνείδηση να έχουν με τις πρώτες αποφάσεις αν δεν την κρίνουν ενάντια στην οδηγία και τις συμβάσεις , θα αντιμετώπισουν το τεκμήριο ως μαχητό , θα δέχονται τις αιτιάσεις περι μη παρελκυστικου και θα αιτιολογούν έτσι το παραδεκτο . Άλλως θα πρόκειται για ξεκάθαρη παραβίαση του δικαιώματος σε αποτελεσματική προσφυγή και να ετοιμάζεστε για τις πρώτες καταδίκες από το ΕΔΔΑ