1. Το δελτίο έχει διάρκεια ισχύος έξι μηνών και ανανεώνεται έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης της αίτησης διεθνούς προστασίας.
2. Με απόφαση του Διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου μπορεί να μειώνεται η διάρκεια ισχύος των δελτίων αιτούντων από συγκεκριμένη χώρα καταγωγής, λαμβανομένης υπόψη της αναμενόμενης διάρκειας έκδοσης απόφασης σε Α βαθμό και εφόσον από τα επίσημα στατιστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει ότι το ποσοστό χορήγησης διεθνούς προστασίας σε αιτούντες από τη συγκεκριμένη χώρα, κατά τα δύο προηγούμενα τρίμηνα, είναι χαμηλότερο του τριάντα πέντε (35%). Στην περίπτωση αυτή η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τριών μηνών.
3. Με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας αρχής παραλαβής περιορίζεται η διάρκεια ισχύος του δελτίου συγκεκριμένου αιτούντος, όταν επίκειται άμεσα η επίδοση απόφασης ή όταν εκκρεμεί μεταφορά στο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) αριθμ. 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Στην περίπτωση αυτή η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών.
4. Με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας αρχής παραλαβής περιορίζεται η διάρκεια ισχύος του δελτίου συγκεκριμένου αιτούντος ανάλογα με την διαδικασία εξέτασης της αίτησής του. Ειδικότερα σε περίπτωση:
(α) αιτήσεων που εξετάζονται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 83, η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των είκοσι πέντε (25) ημερών,
(β) αιτήσεων που εξετάζονται κατά προτεραιότητα σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 83, αιτήσεων που εξετάζονται σύμφωνα με την παράγραφο 9 του άρθρου 83 (ταχύρρυθμη διαδικασία), και αιτήσεων που εξετάζονται σύμφωνα με το άρθρο 84 (απαράδεκτες), η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών,
(γ) μεταγενέστερων αιτήσεων κατά το άρθρο 89 και αιτήσεων που εξετάζονται με τη διαδικασία στα σύνορα, η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των δέκα πέντε (15) ημερών.
(δ) σε περίπτωση αναβολής της προσωπικής συνέντευξης σύμφωνα με το άρθρο 77 η διάρκεια του δελτίου ισχύει έως την ημερομηνία της νέας συνέντευξης.
5. (α) Το δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία παραδίδεται υποχρεωτικά από τον αιτούντα στην αρμόδια Αρχή Παραλαβής κατά την επίδοση σε αυτόν απορριπτικής απόφασης επί της αίτησής του και παύει αυτοδικαίως να ισχύει,
(β) Στην περίπτωση που ο αιτών κρατείται ή βρίσκεται σε Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης ή εφόσον η αίτηση διεθνούς προστασίας έχει υποβληθεί σύμφωνα με το άρθρο 90 του παρόντος, το δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία χορηγείται μετά την άρση της κράτησης, ή το πέρας των διαδικασιών Υποδοχής και Ταυτοποίησης ή αφού επιτραπεί η είσοδος στο έδαφος της χώρας σύμφωνα με το άρθρο 90 παράγραφος 2 του παρόντος,
(γ) Αν κατά την της άρση της κράτησης ο αιτών δεν εφοδιαστεί με δελτίο διότι δεν έχει λάβει χώρα η πλήρης καταγραφή εφαρμόζεται αναλογικά η παράγραφος 7 του άρθρου 65.
6. Αν ο αιτών δεν εμφανιστεί για να ανανεώσει το δελτίο το αργότερο κατά την επόμενη εργάσιμη ημέρα μετά τη λήξη του τούτο παύει αυτοδικαίως να ισχύει. Κατ’ εξαίρεση αναστέλλεται η λήξη της προθεσμίας αυτής σε περίπτωση συνδρομής ανωτέρας βίας, εξαιτίας της οποίας καθίσταται αδύνατη η ανανέωσή του, η δε αναστολή αυτή διαρκεί καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που διαρκεί η ανωτέρα βία. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται να γίνεται επίκληση, από τον αιτούντα κατά τρόπο ορισμένο, των περιστατικών που συνιστούν ανωτέρα βία ή ανυπέρβλητο κώλυμα που κατέστησε αδύνατη την εμπρόθεσμη ανανέωση του δελτίου, πρέπει δε ο ισχυρισμός να αποδεικνύεται αμέσως με έγγραφα στοιχεία.
7. Οι αρμόδιες αρχές παραλαβής υποχρεούνται να ενημερώνουν αυθημερόν το ηλεκτρονικό σύστημα ασύλου για οποιαδήποτε γεγονός επηρέασε την απρόσκοπτη λειτουργία τους. Τυχόν δυσλειτουργίες του ανωτέρω συστήματος δεν μπορούν να αποβούν σε βάρος των αιτούντων. Η ισχύς των δελτίων, που λήγουν κατά τη διάρκεια αυτής της δυσλειτουργίας, παρατείνεται αυτοδικαίως για όσο χρόνο αυτή διήρκησε. Ισχυρισμοί του αιτούντος που αφορούν την δυσλειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος ασύλου αποδεικνύονται με την χορήγηση σχετικής βεβαίωσης της Υπηρεσίας Ασύλου.
8. Σε περίπτωση μη ανανέωσης του δελτίου κατά την επόμενη εργάσιμη μετά τη λήξη του ημέρα η αίτηση διεθνούς προστασίας ή η προσφυγή εξετάζεται σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 81.
Ως γενικό σχόλιο και με βάση την μέχρι σήμερα εμπειρία στο πεδίο, πρέπει να τονίσουμε ότι η εξαμηνιαία ανανέωση του δελτίου αιτούντος καθώς και οι αυστηρές προθεσμίες που δίνονται μπορεί να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμα καθυστερήσεις και προβλήματα χωρίς την γενναία ενίσχυση των ελληνικών αρχών καθώς και ότι είναι ιδιαίτερα προβληματικό το γεγονός ότι η μη ανανέωση δελτίου κατά την επόμενη εργάσιμη μετά τη λήξη (παρ.8) ισοδυναμεί με σιωπηρή ανάκληση.
70(6) Αν ο αιτών δεν εμφανιστεί για να ανανεώσει το δελτίο το αργότερο κατά την επόμενη εργάσιμη ημέρα μετά τη λήξη του τούτο παύει αυτοδικαίως να ισχύει. Κατ’ εξαίρεση αναστέλλεται η λήξη της προθεσμίας αυτής σε περίπτωση συνδρομής ανωτέρας βίας, εξαιτίας της οποίας καθίσταται αδύνατη η ανανέωσή του, η δε αναστολή αυτή διαρκεί καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που διαρκεί η ανωτέρα βία.
Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται να γίνεται επίκληση, από τον αιτούντα κατά τρόπο ορισμένο, των περιστατικών που συνιστούν ανωτέρα βία ή ανυπέρβλητο κώλυμα που κατέστησε αδύνατη την εμπρόθεσμη ανανέωση του δελτίου, πρέπει δε ο ισχυρισμός να αποδεικνύεται αμέσως με έγγραφα στοιχεία.
(7) Οι Ισχυρισμοί του αιτούντος που αφορούν την δυσλειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος ασύλου αποδεικνύονται με την χορήγηση σχετικής βεβαίωσης της Υπηρεσίας Ασύλου. Από που προκύπτει η υποχρέωση της υπηρεσίας για τη χορήγηση της βεβαίωσης; Πως θα τη ζητήσει ο αιτών και σε ποια γλώσσα; Θα έχει ενημερωθεί πιο πριν για τη δυνατότητα και για τις συνέπειες της μη προσκόμισης της βεβαίωσης;
70 (5) Το δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία παραδίδεται υποχρεωτικά από τον αιτούντα στην αρμόδια Αρχή Παραλαβής κατά την επίδοση σε αυτόν απορριπτικής απόφασης επί της αίτησής του και παύει αυτοδικαίως να ισχύει.
Στο στάδιο της προσφυγής;
Ενώ δηλαδή αιτών σύμφωνα με τους ορισμούς του 63 είναι ο αλλοδαπός ο οποίος ζητά άσυλο και επί του αιτήματος δεν έχει ληφθεί τελεσίδικη απόφαση, μάλλον μετά τον α’ βαθμό δε θα έχει δικαιώματα αιτούντος;
Η δυνατότητα αναβολής της συνέντευξης μόνο σε περίπτωση σοβαρής ασθένειας του δικηγόρου (παρ. 6) παραγνωρίζει την πραγματικότητα της παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας στη διαδικασία ασύλου. Αφενός ο εξαιρετικά περιορισμένος αριθμός δικηγόρων που παρέχουν δωρεάν νομική βοήθεια σε αιτούντες άσυλο και αφετέρου ο προγραμματισμός μεγάλου αριθμού συνεντεύξεων την ίδια ημέρα και ώρα, καθιστούν απαραίτητη τη δυνατότητα αναβολής της συνέντευξης σε περίπτωση αδυναμίας του δικηγόρου να παρασταθεί, λόγω προγραμματισμού, την ίδια ημέρα, συνεντεύξεων πλείονων εντολέων του. Επίσης, δεν είναι σαφές σε ποιες περιπτώσεις θεωρείται ότι η απουσία του δικηγόρου συνιστά «σπουδαίο λόγο αναβολής»
Δεν είναι σαφές ποια εκ των προβλεπόμενων στις υπό (α), (β), και (γ), της παρ. 4 θα είναι η ισχύς του δελτίου στην περίπτωση αιτήσεων που εξετάζονται με τη διαδικασία συνόρων και ταυτόχρονα σύμφωνα με το άρθρο 84 (απαράδεκτες) ή κατά απόλυτη προτεραιότητα.
Εκτιμάται ότι η ανανέωση των δελτίων κατά τα προβλεπόμενα εξαιρετικά βραχεία χρονικά διαστήματα θα αυξήσει υπέρμετρα το φόρτο εργασίας του προσωπικού της Υπηρεσίας Ασύλου.
Η -για τελείως τυπικούς λόγους -εξάμηνη ανανέωση των δελτίων στα ΠΓΑ αποτελεί, κατά την γνώμη μου, σπατάλη έμψυχου υλικού για την ΥΑ και είναι πηγή άχρηστης ταλαιπωρίας για τους αιτούντες. Καθημερινά συναθροίζονται εκατοντάδες αιτούμενοι στ ΠΓ Ασύλου μόνο και μόνο για να παραδώσουν τα δελτία τους σε έναν υπάλληλο που θα ξανατυπώσει νέα κάρτα και θα τους τα παραδώσει πίσω. Σε κάθε υπηρεσια ασύλου ενας ή και δύο υπάλληλοι ασχολούνται με αυτήν την άχρηστη και χρονοβόρα διαδικασία. Πως μπορεί αυτό να ξεπεραστεί? Αν αλλάξει το δελτίο και από απλό χάρτινο γίνει είτε πλαστικό είτε από άλλο ανθεκτικό υλικό για ΜΟΝΙΜΗ χρήση. Ο κάθε αιτούμενος παραλαμβάνει μια κάρτα -ενδεχομένως φέρουσα και ένα ΒΑR CODE-που θα την έχει σε όλη την διάρκεια της διαδικασίας του αιτήματος ασύλου. Την κάρτα αυτήν θα μπορεί να την ενημερώνει όπου και αν βρίσκεται στα αντίστοιχα Αστυνομικά Τμήματα ή σε ΚΕΠ ή και σε ξεχωριστά γραφεία Ασύλου ανα την χώρα που θα κάνουν μόνο αυτήν την δουλειά: ανανεώσεις καρτων. Ο αιτούμενος λ.χ εμφανίζεται στο ΑΤ της περιοχής Αλφα. Ο Αστυνομικός σκανάρει το bar code ή καταχωρεί τον αριθμό του Αιτούμενου Ασυλο. Ετσι, ούτε ο αιτούμενος χρειάζεται να μετακινηθεί από λχ ένα νησι στο οποίο προσωρινά διαμένει ΑΛΛΑ ΚΑΙ Η ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΣΥΛΟΥ ΕΧΕΙ ΑΜΕΣΗ ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΑΙΤΩΝ. Εαν υπάρχει απόφαση για τον αιτούντα ο αστυνομικός ή ο υπάλληλος μεταβιβάζει την πληρτοφορία στον αιτούντα και του ζητά να μεταβεί πάραυτα στο πλησιέστερο ΠΓΑ για την παραλαβή της.Τα νεα αυτά δελτία θα πρέπει να είναι ανθεκτικά, η φωτογραφία τους να είναι ευκρινής και όχι αυτή η θολή που εκτυπώνεται με τα σημερινά μέσα, από κοινούς εκτυπωτές και στην οποία σχεδόν ποτέ δεν φαίνεται ικανοποιητικά το πρόσωπο του αιτούντος. Θα κοστίσει σιγουρα πιο ακριβά το υλικό κατασκευής μιας τέτοιας κάρτας αλλά το κόστος της θα αντισταθμιστεί από την εξοικονόμιση εργατοωρών, όταν απαλειφθεί η υποχρεωτική ανανέωση της κάρτας στα ΠΓΑ και σταματήσει η απασχόληση υπαλλήλων για την δουλειά αυτή μέσα στα ΠΓΑ.Το όνομα του ΑΙΤΟΥΝΤΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΕΥΚΡΙΝΩΣ, ΜΕ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΑ fonds (μεγαλύτερα από τα υπολοίπων στοιχείων) ετσι ώστε ο καθένας να μπορεί να το διαβάσει προσεκτικά. Τα στοιχεία του αιτούντα θα προστατεύονται πανω στη κάρτα με πλαστικοποίηση έτσι ώστε να μην μπορούν να αλλοιωθούν ή και να φθαρούν ακούσια. Σε εμφανές σημείο, στην πίσω όψη της κάρτας, θα αναγράφεται ότι η κάρτα αποτελεί επίσημο κρατικό έγγραφο και ότι οι Τραπεζες και οι Δημόσιοι Οργανισμοί οφείλουν να τις δέχονται ως νόμιμα έγγραφα.
Δεν γίνεται να θεωρηθεί σιωπηλή ανάκληση η μη ανανέωση δελτίου, όταν η καθημερινότητα (ειδικά στα νησιά) αποδεικνύει ότι οι αιτούσες/αιτούντες άσυλο μπορεί να διανυκτερεύουν έξω από τα ΠΓΑ, περιμένοντας ώρες σε μια ουρά και εν τέλει δεν ανανεώνουν το δελτίο τους για λόγους που δεν άπτονται της δικής τους δικαιοδοσίας ή ευθύνης (π.χ. το χαρτί για την έκδοση δελτίων τελείωσε).
Για να μπορέσει να έχει πράγματι πρόσβαση στη Διαδικασία ο κάθε αιτούμενος άσυλο θα πρέπει να προβλεφθεί και να ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο ένα σύστημα που θα αντικαταστήσει το άδικο σημερινό σύστημα πρόσβασης μέσω skype. Κατά την γνώμη μου θα πρέπει να υπάρξει ένα ξεχωριστό κλιμάκιο, σε ξεχωριστό χώρο που θα καταγράφει προχειρως (ονομα, επωνυμο, χώρα και θα λαμβάνει δακτυλικα για την αποφυγή διπλής εγγραφής)τον κάθε ενωπιον αυτού εμφανιζόμενο και θα του δινει μια σειρά προτεραιότητας. Με το σημερινό σύστημα ευνοούνται ορισμένες ομάδες χωρών, άλλες αδικούνται και άλλες (όπως λ.χ οι Ισπανόφωνοι) δεν έχουν καθόλου πρόσβαση στο σύστημα μέσω skype και υποχρεούνται να περιμένουν στην ουρά μέχρι να μπορέσουν να περάσουν (κάποια μέρα) για καταγραφή.
Πολλοί αιτούντες κάνουν δήλωση απώλειας ή κλοπής δελτίου κατ΄ επανάληψη και τος δίδεται εκ νέου δελτίου. (είχα παρατηρήσει αιτούντα να του έχει χορηγηθεί 4 φορές δελτίο). Εξαρθρώθηκε ήδη ένα κύκλωμα που εμπορευόταν γνήσια δελτία με πλαστά στοιχεία. Σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής να δίνεται γραπτή βεβαίωση ώστε να μη μπορούν να πωλούν σε κυκλώματα τα γνήσια δελτία.