Αρχική ΜεταμοσχεύσειςΆρθρο 1 (άρθρο 1 Οδηγίας 2010/53/ΕΕ) – ΑντικείμενοΣχόλιο του χρήστη Ειρήνη Γεργιανάκη-Επιτροπή Δωρεάς Οργάνων Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών | 13 Μαΐου 2011, 17:19
  • Σχόλιο του χρήστη 'Ειρήνη Γεργιανάκη-Επιτροπή Δωρεάς Οργάνων Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών' | 13 Μαΐου 2011, 17:19

    Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών (ΠΟΣΕΑ) αποτελεί τη μεγαλύτερη μη κυβερνητική οργάνωση στη χώρα που ασχολείται με το θέμα της Δωρεάς Ιστών και Οργάνων Σώματος (με περισσότερους από 100 συλλόγους εθελοντών αιμοδοτών ή και δωρητών οργάνων σώματος σε όλη την Ελλάδα). Σχετικά με την πρόταση νόμου που αφορά τις μεταμοσχεύσεις, θα θέλαμε να σας επισημάνουμε ορισμένα σημαντικά σημεία: Ι. Αναμφισβήτητα, οι μεταμοσχεύσεις αποτελούν μια διεθνώς αναγνωρισμένη θεραπευτική μέθοδο, που έχει βοηθήσει να επιβιώσουν ή να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, χιλιάδες άνθρωποι έως σήμερα. Η έλλειψη μοσχευμάτων αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο και έχουν προταθεί κατά καιρούς διάφορες λύσεις και πρακτικές για την αντιμετώπισή του. Οπωσδήποτε, η εύρεση μοσχευμάτων συνδέεται άμεσα με την προσφορά από τους δότες, είτε εν ζωή (για τους νεφρούς) είτε μεταθάνατον (για όργανα όπως οι νεφροί, το ήπαρ, η καρδιά, οι πνεύμονες και ιστούς όπως οι κερατοειδείς). Ωστόσο, η αλυσίδα από τη δωρεά ως τη μεταμόσχευση, είναι ένα σύστημα που εξαρτάται από πολλούς αλληλοεπηρεαζόμενους παράγοντες: την αξιοποίηση δυνητικών δοτών, τις σχετικές υγειονομικές και οργανοδιοικητικές δομές, το νομοθετικό πλαίσιο, την αποδοχή από τους πολίτες κ.α. Είναι ευνόητο ότι κάθε προτεινόμενη παρέμβαση, πρέπει να βασίζεται τόσο στα διεθνή επιστημονικά δεδομένα όσο και στην κοινωνική πραγματικότητα κάθε χώρας, την κουλτούρα κάθε λαού και φυσικά το επίπεδο του συστήματος υγείας που έχει. Απαραίτητη δε κρίνεται η κατανόηση και η ερμηνεία των παραμέτρων που συμβάλλουν -εν προκειμένω στο ελληνικό μεταμοσχευτικό ζήτημα- ώστε ο σχεδιασμός ενός καινούριου νόμου να οδηγήσει στη βελτίωση της κατάστασης. Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να σας εξηγήσουμε γιατί οι βασικές αλλαγές που προτείνονται από το νομοσχέδιο θα επιδεινώσουν αντί να βοηθήσουν το πρόβλημα. ΙΙ. Η τρέχουσα κατάσταση α. Μονάδες Εντατικής Θεραπείας Η Ελλάδα ως γνωστόν παραμένει από τις τελευταίες χώρες στην Ευρώπη στη δωρεά οργάνων από θανόντες δότες (δηλ. εγκεφαλικά νεκρούς στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας). Που οφείλεται αυτό; Αν και υπάρχει η περιρρέουσα αντίληψη ότι αυτό οφείλεται στην έλλειψη ευαισθητοποίησης του κόσμου, τα στατιστικά δείχνουν ότι το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται στο ότι δεν αναγνωρίζονται και δεν αξιοποιούνται οι δυνητικοί δότες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Φταίει η έλλειψη υποδομής; η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού (συντονιστών μεταμόσχευσης); Πάντως η δωρεά οργάνων, ιδιαίτερα στις μεγάλες εντατικές, παραμένει πάρεργο. Μεγάλη ανομοιογένεια παρατηρείται στα ποσοστά δωρεάς ανάμεσα στις εντατικές (υπάρχουν μεγάλες εντατικές που δίνουν ένα δότη το χρόνο!) ενώ ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων συνεχίζει να λειτουργεί με 3 -αντί 23 που προβλέπεται- μόνιμους υπαλλήλους. Από την άλλη πλευρά, η άρνηση των συγγενών δεν αποτελεί την αιτία του μεταμοσχευτικού μας προβλήματος. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Τα 2/3 των οικογενειών δέχονται να προχωρήσουν σε δωρεά οργάνων, ποσοστό που δεν απέχει πολύ από το μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως δείχνει και μια σχετική έρευνα, όσοι πολίτες δε θα δώριζαν όργανα, αναφέρουν ως κύριο λόγο την έλλειψη εμπιστοσύνης στο μεταμοσχευτικό μας σύστημα. β. Η στάση του κόσμου Όσο δε αφορά το ευρύτερο κοινό, εθελοντικοί σύλλογοι σε όλη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, έχουν όλα αυτά τα χρόνια καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια και ο κόσμος αποδέχεται πλέον την ιδέα της δωρεάς οργάνων. Παρά, λοιπόν, τη χαμηλή μας θέση στις μεταμοσχεύσεις, η δωρεά οργάνων σώματος αντιμετωπίζεται ως αλτρουιστική προσφορά και ένδειξη γνήσιου εθελοντισμού και ελεύθερης βούλησης: όποιος επιθυμεί, εγγράφεται στο μητρώο του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, λαμβάνει κάρτα δωρητή οργάνων, ενημερώνει την οικογένειά του για την απόφασή του και από κεi και πέρα σε περίπτωση εγκεφαλικού θανάτου, οι εντατικολόγοι συζητούν με την οικογένεια, ζητούν συναίνεση από τους συγγενείς και προχωρούν στη δωρεά. Σημειώνουμε πως το γεγονός ότι το ποσοστό δωρητών οργάνων στην Ελλάδα (αυτών που έχουν κάρτα δωρητή οργάνων) είναι χαμηλό (0,9%) δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αφού η κάρτα δωρητή είναι συμβολική, και τον τελικό λόγο στο να γίνει μια δωρεά οργάνων τον έχει η οικογένεια του εκλιπόντος. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με έρευνα από το Ευρωβαρόμετρο του 2010, το 43% των Ελλήνων θα ήθελε να δωρίσει τα όργανά του μετά θάνατον προς μεταμόσχευση. Όταν ο πολίτης ερωτάται αντίστοιχα για το γιατί δεν θα δώριζε τα όργανά του μετά θάνατον, οι Έλληνες πρώτοι στη Ευρώπη με ποσοστό 45%, δίνουν ως απάντηση την έλλειψη εμπιστοσύνης στο Σύστημα, εμπεριέχοντας σε αυτό το Σύστημα Μεταμοσχεύσεων, το Σύστημα Υγείας και το Σύστημα Κοινωνικής και Διοικητικής οργάνωσης της χώρας γενικότερα. Στο ίδιο συμπέρασμα έχουμε καταλήξει και εμείς από τη μακροχρόνια μας εμπειρία με χιλιάδες πολίτες τους οποίους έχουμε ενημερώσει για τη δωρεά οργάνων. Σας διαβεβαιώνουμε ότι δεν υπάρχει έλλειψη ευαισθητοποίησης, γενικώς και αορίστως και είναι κάπως άδικο να «φορτώνουμε» στους πολίτες κάτι τέτοιο. Ο όποιος αρνητισμός συναντάται, οφείλεται στην έλλειψη εμπιστοσύνης στο υγειονομικό σύστημα και στο φόβο για αδιαφανή κατανομή ή εμπορία οργάνων. Μετά όμως από κατάλληλη ενημέρωση, το αίσθημα αυτό αντισταθμίζεται αφενός από το ότι οι συγγενείς θα έχουν τον τελικό λόγο και όχι άγνωστοι σε αυτούς ιατροί και αφετέρου από το γεγονός ότι μέχρι τώρα δεν υπάρχει στην Ελλάδα κρούσμα εμπορίας οργάνων. γ. Ζώσες Μεταμοσχεύσεις Σημειώνουμε ότι η Ελλάδα είναι από τις πρώτες στην Ευρώπη στις μεταμοσχεύσεις νεφρών από ζώντες δότες, γιατί κυρίως μητέρες δίνουν το πολύτιμο μόσχευμα στο παιδί τους. Το ότι δεν έχει παρατηρηθεί κανένα κρούσμα εμπορίας οργάνων μέχρι σήμερα στη χώρα μας, εν πολλοίς οφείλεται στην αυστηρή μας νομοθεσία που επιτρέπει τη δωρεά οργάνων (νεφρού) από ζώντα δότη, μόνο σε στενό συγγενή (έως δευτέρου βαθμού). δ. Μεταμοσχετικά Κέντρα Τα μεταμοσχευτικά κέντρα της χώρας εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων αντιμετωπίζουν σοβαρά οργανωτικά θέματα και ελλείμματα σε χρήματα και προσωπικό. Ακόμη και τα λίγα μοσχεύματα που προσφέρονται από θανόντες δότες, συχνά δεν αξιοποιούνται από τις μεταμοσχευτικές ομάδες, με αποτέλεσμα να «εξάγονται» στο εξωτερικό, ενώ γενικότερα παρατηρούνται αδιαφανείς διαδικασίες στην κατανομή των οργάνων, στην «επιλογή» των ασθενών προς μεταμόσχευση, στην «επιλογή» ασθενών για μεταμόσχευση σε συγκεκριμένα κέντρα του εξωτερικού κ.τ.λ. Συμπερασματικά, η κατεύθυνση που πρέπει να στραφούμε αν θέλουμε να επιλύσουμε το πρόβλημα των μεταμοσχεύσεων είναι το ίδιο το υγειονομικό σύστημα στο οποίο γίνεται η διαδικασία της δωρεάς και της μεταμόσχευσης, ξεκινώντας από την αύξηση της αξιοποίησης των δυνητικών δοτών μέσα στις εντατικές, με όποιους τρόπους μπορεί να γίνει αυτό (εξειδικευμένο προσωπικό για την έγκαιρη αναγνώριση δυνητικών δοτών, εφαρμογή σχετικών πρωτοκόλλων κ.τ.λ). Αυτό βέβαια προβλέπεται και στον ισχύοντα νόμο αλλά δεν έχει εφαρμοστεί. Για την ακρίβεια οι πραγματικοί συντονιστές μεταμόσχευσης είναι ελάχιστοι, στις περισσότερες περιπτώσεις το ρόλο του συντονιστή καλείται να έχει ένας θεράπων εντατικολόγος που επιφορτίζεται και με αυτό το καθήκον. Οι οδηγίες για την ασφάλεια και την ποιότητα των μεταμοσχεύσεων και την προστασία τους από το εμπόριο οργάνων που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμφισβήτητα πρέπει να ενσωματωθούν. Από εκεί και πέρα τόσο οι ευρωπαϊκές οδηγίες, όσο και η διεθνής επιστημονική βιβλιογραφία αλλά και η κοινωνική πραγματικότητα δείχνουν ότι το προσχέδιο νόμου κινείται σε κατεύθυνση που κάθε άλλο παρά θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει.