Αρχική Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισηςΜΕΡΟΣ Α΄ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 1 ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΦΟΡΕΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΡΓΩ | 15 Ιουλίου 2024, 22:01
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΦΟΡΕΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΡΓΩ' | 15 Ιουλίου 2024, 22:01

    Σας ενημερώσουμε για τις επισημάνσεις και τα ερωτήματα της Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ» επί του σχεδίου νόμου «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», το οποίο επίσημα ήρθε σε γνώση μας στο πλαίσιο έναρξης της δημόσιας διαβούλευσης του. Επισημάνσεις και προβληματισμούς που συντάξαμε ως θεσμικός εκπρόσωπος των ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του άρθρου 11 του ν. 2716/1999 και συμπεριλαμβάνουν όλες τις τοποθετήσεις των φορέων μελών μας που καταγράψαμε μετά την σύγκληση Ολομέλειας των μελών μας στις 10/7/24 με συμμετοχή 92 εκπροσώπων ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Θα θέλαμε εξ αρχής να επισημάνουμε ότι σύμφωνα με τις Γενικές Αρχές Παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, όπως τίθενται από το ν. 2716/1999, το Κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας που έχουν σκοπό την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την περίθαλψη, καθώς και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη ενηλίκων, παιδιών και εφήβων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Οι δε υπηρεσίες ψυχικής υγείας διαρθρώνονται και λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2716/1999, με βάση τις αρχές της τομεοποίησης και της κοινοτικής ψυχιατρικής, της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης και της συνέχειας της ψυχιατρικής φροντίδας που θεωρούμε ότι πρέπει να επισημανθούν στο σχετικό άρθρο 3 του νομοσχεδίου. Στο πλαίσιο των παραπάνω Γενικών Αρχών θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί, ότι οι όποιες αλλαγές, πραγματοποιούνται τηρώντας τις αρχές της κοινοτικής και κοινωνικής ψυχιατρικής, που αφορούν στη διασφάλιση: -της τομεοποιημένης παροχής των υπηρεσιών βάσει των επιδημιολογικών χαρακτηριστικών και αναγκών του πληθυσμού του κάθε τομέα ψυχικής υγείας (γεωγραφικές περιοχές έως 250.000 κατοίκους) και την ολιστική αντιμετώπιση των αναγκών των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας στο πλαίσιο ενός Κοινοτικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, -της συνέχειας της παρεχόμενης φροντίδας που συνεπάγεται τη διασύνδεση και τη στενή συνεργασία των μονάδων ψυχικής υγείας κάθε τομέα ψυχικής υγείας, -της επάρκειας των υπηρεσιών, βάσει της προσωποκεντρικής και δικαιωματικής προσέγγισης, με εξασφάλιση προσβασιμότητας για όλους, κάτι που συνεπάγεται την διεύρυνση Κοινοτικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας όπου υπάρχουν ελλείψεις υπηρεσιών, ειδικά για παιδιά και για εφήβους, -της ενεργού συμμετοχής των ληπτών των υπηρεσιών ψυχικής υγείας μέσα από συλλογικά όργανα είτε των ίδιων είτε και των οικογενειών τους και όχι από την Ένωση Ασθενών Ελλάδος που δεν ξέρουμε πόσο αντιπροσωπευτικά εκπροσωπούνται οι άμεσα ενδιαφερόμενοι και αν οι προτεινόμενοι διαθέτουν περιφερειακή διάρθρωση και γνώση για τα τεκταινόμενα στην εκάστοτε Υγειονομική Περιφέρεια, -τον αποστιγματισμό της ψυχικής νόσου και την προαγωγή της ψυχικής υγείας με πρόληψη και αγωγή κοινότητας, -της συνηγορίας για τα δικαιώματα των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και της εξασφάλισης της αυτοεκπροσώπησης τους με την λειτουργία συμπεριληπτικών μηχανισμών και την προώθηση της εφαρμογής της μεθοδολογίας του RECOVERY-ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει υιοθετήσει και η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή στη βάση μιας προσωποκεντρικής προσέγγισης των παρεχόμενων υπηρεσιών με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ληπτών των υπηρεσιών, που θα πρέπει να έχουν ως απώτερο σκοπό την πλήρη αυτονόμηση τους, με ισότιμη κοινωνική και επαγγελματική ένταξη για μια ζωή με νόημα και ελπίδα. Με δεδομένη την μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, κρίνεται σημαντικό ότι αντικείμενο του σχεδίου νόμου, μεταξύ άλλων, ρητά είναι η κατάργηση του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής και του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και η διασύνδεση του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής «ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟ», με τις δομές παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας της οικείας Δ.Υ.Πε. Γεννιέται όμως προβληματισμός, γιατί προβαίνει ουσιαστικά μόνο σε διοικητική κατάργηση ψυχιατρείων, χωρίς αναφορά για επιπλέον Ψυχιατρικές Κλινικές σε Γενικά Νοσοκομεία και Κέντρα Ψυχικής Υγείας που θα καλύψουν όλους τους τομείς / Περιφερειακές Ενότητες που δεν έχουν καθόλου ψυχιατρική κάλυψη και χωρίς ενίσχυση του προσωπικού και των πόρων καθώς και χωρίς αναφορά για την κατάργηση τμημάτων χρονίων ασθενών, που είναι προαπαιτούμενα για τον μετασχηματισμό των ψυχιατρείων σε δίκτυα κοινοτικών υπηρεσιών κατά την γνώμη μας και χωρίς αυτά ψυχιατρική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Ως τώρα είχε τεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως στόχος ρητά ο μετασχηματισμός των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων σε Κοινοτικά Δίκτυα Υπηρεσιών, κάτι που λείπει ως στόχος στο σχέδιο νόμου. Σας παραθέτουμε στην συνέχεια του εγγράφου αναλυτικό υπόμνημα επισημάνσεων και ερωτημάτων για το υπό κατάθεση νομοσχέδι ανά άρθρο ο που θεωρούμε ότι πρέπει να μελετηθούν και να συζητηθούν εκτεταμένα και αφορούν: • στην οργάνωση και λειτουργία των Περιφερειακών Δικτύων Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας ως προς την μεταφορά αρμοδιοτήτων και τη δυνατότητα άμεσης ενεργοποίησής τους, καθώς και τον τρόπο υποκατάστασης των παλαιών Το.Ψ.Υ., με ερωτηματικά για τη νέα τομεοποίηση, ως προς το μέγεθος των Πε.Δ.Υ.Ψ.Υ. και τους περιορισμούς στον επιτελικό σχεδιασμό σε εθνικό επίπεδο, λόγω έλλειψης οργάνου διοίκησης του Εθνικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, δεδομένου ότι δεν αναφέρεται πουθενά Κεντρικό Όργανο Συντονισμού, αλλά ούτε και η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας που αποτελεί ένα υπηρεσιακό εργαλείο συντονισμού και παρακολούθησης της εξέλιξης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, • στη δυνατότητα σύστασης τόσο πολυάριθμων, από πλευράς προσωπικού, διευθύνσεων σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια, δεδομένων των περιορισμών στις προσλήψεις. • στην λειτουργία του Επιστημονικού Συμβουλίου Ψυχικής Υγείας με τη μη αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των οικογενειών τους. • στο διαφορετικό πλαίσιο εποπτείας και ελέγχου των ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σε σχέση με τα ΝΠΙΔ κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δεδομένου ότι με την αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης που συνεπάγεται την σύναψη συμβάσεων με τον ΕΟΠΥΥ, το παραπάνω πλαίσιο θα έπρεπε να είναι ενιαίο. • στις αλλαγές στον τρόπο ίδρυσης και λειτουργίας των Μονάδων από ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με μη αποτύπωση της διαγωνιστικής διαδικασίας και ερώτημα για την εφαρμογή απευθείας ανάθεσης. Επίσης την εφαρμογή δεσμευτικών αποφάσεων για τη θεραπευτική πορεία του ασθενούς ως προς τον πιθανό περιορισμό των αρμοδιοτήτων των επιστημονικά υπευθύνων και των διεπιστημονικών ομάδων. • στη συνολική αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης των Μονάδων των ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα μέσω ΕΟΠΥΥ, κυρίως για την εκπόνηση νέας κοστολόγησης, την ύπαρξη της αναγκαίας προετοιμασίας, την επάρκεια των πόρων και την εξασφάλιση της κάλυψης των ανασφαλίστων. Ιδιαίτερα μας προβληματίζει η προβλεπόμενη αποζημίωση των υπηρεσιών των κοινοτικών μονάδων ψυχικής υγείας (Κέντρα Ημέρας και Κινητές Μονάδες), διότι δεν υπάρχει προηγούμενο πλαίσιο στον ΕΟΠΥΥ. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στο πως θα καλυφθεί η παροχή υπηρεσιών στους ανασφάλιστους συμπολίτες, καθώς και στην αντικειμενική κοστολόγηση βάσει των πραγματικών δαπανών που προκύπτουν και της σχετικής μεθοδολογίας, με εξειδικεύσεις για τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού, τους διεγερτικούς ασθενείς και τα παιδιά και τους εφήβους. • Του Πληροφοριακού Συστήματος στο Πληροφοριακό Σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης και θεραπευτικής διαχείρισης, σε σχέση με τον τρόπο διαχείρισης του θεραπευτικού συνεχούς και την εξατομικευμένη κάλυψη των αναγκών των ληπτών των υπηρεσιών με την απαραίτητη συναίνεση τους. Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στηρίχθηκε ως τώρα, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στο όραμα και τον αγώνα των επαγγελματιών ψυχικής υγείας για μία αποτελεσματική φροντίδα, με ενεργό συμμετοχή στο καθημερινό γίγνεσθαι, αξιοπρέπεια, ευημερία, απασχόληση και ποιότητα ζωής, καθώς και στην προσπάθεια των ίδιων των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα και των οικογενειών τους να αποτινάξουν το στίγμα της ψυχικής νόσου και να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική καθημερινότητα της χώρας με ενεργή συμμετοχή στις αποφάσεις για τις ασκούμενες πολιτικές του Κράτους. Στο πλαίσιο αυτό τα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ήταν πρωτοπόρα σε πολλές δράσεις και στήριξαν με κάθε τρόπο, με επιστημονική επάρκεια και κοινωνική ευαισθησία το όραμα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Πιστεύουμε ως Ομοσπονδία «ΑΡΓΩ» ότι ήρθε η ώρα και το Κράτος να συμβάλει καθοριστικά στην ουσιαστική ολοκλήρωση του οράματος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και να θέσει οριστικό χρονοδιάγραμμα για τον μετασχηματισμό των Ψυχιατρείων σε Δίκτυα Κοινοτικών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, μαζί με το οριστικό τέλος στο ασυλικό παράδειγμα της ψυχιατρικής φροντίδας στην Ελλάδα, κάτι που το νομοσχέδιο αυτό έχει πρόθεση να πράξει, εν μέρει όμως μη περιλαμβάνοντας προβλέψεις για το κλείσιμο των τμημάτων χρονίων ασθενών και τη διεύρυνση του Δικτύου των Κοινοτικών Υπηρεσιών. Με τις επισημάνσεις μας θέλουμε να συμβάλουμε στην περαιτέρω μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας του σχεδίου νόμου και στην καλύτερη εφαρμογή των αρχών της κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής. Πάγια θέση μας είναι ότι για να πραγματοποιηθεί όμως η ουσιαστική ολοκλήρωση του οράματος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, απαιτείται συστηματική μελέτη, αξιολόγηση και αναλυτικός σχεδιασμός, για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων και της ισότιμης ένταξης των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, καθώς και εξασφάλιση πόρων και στελεχών.