Αρχική Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισηςΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Άρθρο 3 Υπηρεσίες ψυχικής υγείαςΣχόλιο του χρήστη Γεωργία Ψαρράκη | 16 Ιουλίου 2024, 12:45
  • Σχόλιο του χρήστη 'Γεωργία Ψαρράκη' | 16 Ιουλίου 2024, 12:45

    Ο όρος "σωφρονισμός των εφήβων" αποτελεί εσφαλμένη έκφραση και η ένταξη του στην ψυχιατροδικαστική είναι διαμετρικά αντίθετη με το δίκαιο ανηλίκων όπως ισχύει. Δεν μπορούμε να μιλάμε για "σωφρονισμό εφήβων" ενώ ο Π.Κ. αναφέρει "αναμορφωτικά μέτρα" τα οποία επιβάλλουν τα δικαστήρια Ανηλίκων. Τα αναμορφωτικά μέτρα του άρθρου 122 του Π.Κ. στα οποία υποβάλλονται οι ανήλικοι εδράζονται στην αρχή της διαπαιδαγώγησης και ο αναφερόμενος στο άρθρο "Σωφρονισμός εφήβων" οδηγεί στον στιγματισμό τους και σε μία ιδεολογική και θεσμική σύγχυση ταυτίζοντας τον ανήλικο ή νεαρό ενήλικο παραβάτη με κρατούμενο. Ας έχουμε υπόψη ότι το δίκαιο ανηλίκων δεν είναι μόνο δίκαιο της πράξης, αλλά και δίκαιο της προσωπικότητας με έμφαση και προσανατολισμό στην διαπαιδαγώγηση του ανήλικου κι όχι στο σωφρονισμό. "Σωφρονισμός" σε έφηβους δεν υφίσταται σε κανένα κείμενο της διεθνούς, ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας. Ουσιαστικά όλο άρθρο είναι άκυρο καθώς δεν έχει σύγκλιση με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, όπως ισχύει, για τους ανήλικους αλλά είναι και σε παρέκκλιση με το ν. 4619/2019 (Νέος Ποινικός Κώδικας, όπως τροποποιήθηκε ο Ν. 2776/1999), όπου ενθαρρύνεται ο αποστιγματισμός. Η ιατροκεντρική και δικαστική αντιμετώπιση των ανηλίκων που εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά είναι ελλιπής και αποδεδειγμένα αναποτελεσματική. Πως συνδέονται οι Υπηρεσίες Επιμελητών Ανηλίκων & Κοινωνικής Αρωγής (Υ.Ε.Α.Κ.Α) και οι Εταιρείες Προστασίας Ανηλίκων (Ε.Π.Α.), που έχουν αντικείμενο την πρόληψη της παραβατικότητας και της θυματοποίησης ανηλίκων, την εξωιδρυματική μεταχείρισή τους και την εφαρμογή των αναμορφωτικών μέτρων που επιβάλλουν τα Δικαστήρια Ανηλίκων ; Επίσης στο π.δ. 6/2021 (Οργανισμός Υπουργείου Δικαιοσύνης) (Α΄7),έχει συσταθεί ενδεκαμελές Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Θυματοποίησης και της Εγκληματικότητας των Ανηλίκων (Κ.Ε.Σ.Α.Θ.Ε.Α.) (άρθρο 12 του ν. 3860/2010 (A΄111) το οποίο συντονίζει και οργανώνει δράσεις, εισηγείται προτάσεις και γνωμοδοτεί στον Υπουργό Δικαιοσύνης για θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων. Στη σύνθεση του Συμβουλίου μετέχουν α) πέντε μέλη ΔΕΠ Πανεπιστημίων της χώρας, με ειδίκευση σε θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων, β) ένας εισαγγελέας ή δικαστής ανηλίκων, γ) ένας επιμελητής ανηλίκων, δ) ένας καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, και ε) τρεις προσωπικότητες από το χώρο των γραμμάτων και των τεχνών ή της επικοινωνίας. Στις συνεδριάσεις του μπορεί να συμμετέχει και ο Βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη, επικεφαλής του Κύκλου Δικαιωμάτων του Παιδιού.Το ΚΕΣΑΘΕΑ συντονίζει και οργανώνει δράσεις, εισηγείται προτάσεις και γνωμοδοτεί στον Υπουργό Δικαιοσύνης για θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων. Το Συμβούλιο για την εκπλήρωση της αποστολής του: α) παρακολουθεί το έργο των Εταιρειών Προστασίας Ανηλίκων πανελλαδικά, β) συνεργάζεται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο με οργανισμούς και υπηρεσίες, Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ερευνητικά και εκπαιδευτικά κέντρα, κοινωνικούς, επιστημονικούς και παραγωγικούς φορείς, δημόσιους ή ιδιωτικούς, καθώς επίσης με μη κυβερνητικές οργανώσεις που ασχολούνται με την πρόληψη και την αντιμετώπιση της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων, οργανώνοντας ενιαίο δίκτυο, γ) συγκεντρώνει και επεξεργάζεται, σε συνεργασία με άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο, καταγγελίες για κακοποίηση ή εγκατάλειψη ανηλίκων, δ) μελετά θέματα θυματοποίησης και εγκληματικότητας των ανηλίκων και εισηγείται για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τους, ε) οργανώνει την εφαρμογή νέων θεραπευτικών ή αναμορφωτικών μέτρων, μέσω των Εταιρειών Προστασίας Ανηλίκων, στ) οργανώνει τον εθελοντισμό με πεδίο αναφοράς τη στήριξη των ανηλίκων και υλοποιεί δράσεις ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, ζ) διαμορφώνει και συντονίζει μηχανισμούς ανίχνευσης της κακοποίησης των παιδιών σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, η) τηρεί στατιστικά στοιχεία σε πανελλαδικό επίπεδο, θ) εισηγείται στον Υπουργό Δικαιοσύνης την πολιτική για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων και διατυπώνει προτάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας των ιδρυμάτων αγωγής ανηλίκων και των Ειδικών Καταστημάτων Κράτησης Νέων. Πως συνδέονται οι διατάξεις αυτές και πως αξιοποιούνται στο Σχέδιο Νόμου; Επίσης με το άρ. 8 ν. 3961/2011 συστήθηκε Δίκτυο διασύνδεσης Υπηρεσιών που οργανώνεται από το Κ.Ε.Σ.Α.Θ.Ε.Α. στο οποίο εντάσσονται και διασυνδέονται ηλεκτρονικά όλες οι υπηρεσίες αρμοδιότητας των Υπουργείων Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που παρέχουν κοινωνική μέριμνα, φροντίδα, αλληλεγγύη και προστασία στους ανήλικους σε κίνδυνο και στους ανήλικους παραβάτες. Πως συνδέεται και πως αξιοποιείται στο Σχέδιο Νόμου; Εν κατακλείδι, για την προστασία των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων, ακόμη περισσότερο αν αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας απαιτείται ο σχεδιασμός ειδικής υπηρεσίας για τα θέματα παραβατικότητας ανηλίκων που θα λαμβάνει υπόψη τις διατάξεις που αφορούν το δίκαιο ανηλίκων, θα αξιοποιεί τις υπηρεσίες και τους ειδικούς με εμπειρία στην αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών και θα αξιοποιεί τις καλές πρακτικές των ευρωπαϊκών χωρών στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Παρακάτω παρατίθενται τα διεθνή και ευρωπαϊκά νομοθετικά εργαλεία, κατευθυντήριες οδηγίες και κανόνες απονομής δικαιοσύνης σε ανήλικους. -Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού (1989) Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού, ψήφισμα44/25 (20 Νοεμβρίου 1989). Γενικό σχόλιο αριθ. 10 Επιτροπή για τα δικαιώματα του παιδιού, Γενικό σχόλιο αριθ. 10, Τα δικαιώματα του παιδιού στο σύστημα δικαιοσύνης των ανηλίκων, CRC/C/GC/10, 25 Απριλίου 2007. Γενικό σχόλιο αριθ. 12 Επιτροπή για τα δικαιώματα του παιδιού, Γενικό σχόλιο αριθ. 12 σχετικά με το δικαίωμα ακρόασης του παιδιού (CRC/C/GC/12, 1η Ιουλίου 2009) -Οι κανόνες του Πεκίνου. Γενική Συνέλευση, Ελάχιστοι κανόνες των Ηνωμένων Εθνών για τη διοίκηση της δικαιοσύνης για ανηλίκους («Οι κανόνες του Πεκίνου»), ψήφισμα 40/33 της 29ης Νοεμβρίου 1985. -Οι κανόνες της Αβάνας Γενική Συνέλευση, Οι κανόνες των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία των ανηλίκων που έχουν καταδικαστεί σε στέρηση της ελευθερίας τους («Οι κανόνες της Αβάνας»), ψήφισμα 45/113 της 14ης Δεκεμβρίου 1990). -Κατευθυντήριες γραμμές του Ριάντ. Γενική Συνέλευση, Οι κατευθυντήριες γραμμές των Ηνωμένων Εθνών για την πρόληψη της εγκληματικότητας των νέων («Κατευθυντήριες γραμμές του Ριάντ»), ψήφισμα 45/122 της 14ηςΔεκεμβρίου 1990). -Νέοι τρόποι αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας και ο ρόλος της δικαιοσύνης των ανηλίκων (2003). Συμβούλιο της Ευρώπης, σύσταση REC (2003)20 της Επιτροπής των Υπουργών προς τα Κράτη Μέλη σχετικά με νέους τρόπους αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας και το ρόλο της δικαιοσύνης ανηλίκων (24 Σεπτεμβρίου 2003). -Ευρωπαϊκοί κανόνες που αφορούν ανήλικους παραβάτες οι οποίοι υπόκεινται σε κυρώσεις ή μέτρα (2008).Συμβούλιο της Ευρώπης, σύσταση CM/Rec(2008)11 της Επιτροπής των Υπουργών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τους ευρωπαϊκούς κανόνες που αφορούν ανήλικους παραβάτες οι οποίοι υπόκεινται σε κυρώσεις ή μέτρα (5 Νοεμβρίου 2008) -Κατευθυντήριες γραμμές για μια φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη (2010).Κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης για μια φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη (17 Νοεμβρίου 2010). -Πρότυπα της Ευρωπαϊκής Επιτρoπής για τηv Πρόληψη τωv Βασαvιστηρίωv και της Απάvθρωπης ή Ταπειvωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (ΕΠΒ) (2015). Συμβούλιο της Ευρώπης, Πρότυπα ΕΠΒ, 2015 (Αναθ. 2015) -Οδηγία 2010/64/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Οκτωβρίου 2010, σχετικά με το δικαίωμα σε διερμηνεία και μετάφραση κατά την ποινική διαδικασία. -Οδηγία 2012/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων της εγκληματικότητας και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου2001/220/ΔΕΥ του Συμβουλίου. -Οδηγία 2013/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου2013, σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας και διαδικασίας εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, καθώς και σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης τρίτου προσώπου σε περίπτωση στέρησης της ελευθερίας του και με το δικαίωμα επικοινωνίας με τρίτα πρόσωπα και με προξενικές αρχές κατά τη διάρκεια της στέρησης της ελευθερίας. -Οδηγία 2012/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2012, σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών. -Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2015 σχετικά με τις δικονομικές εγγυήσεις για τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών, 2013/0408 (COD)