Αρχική Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισηςΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Άρθρο 3 Υπηρεσίες ψυχικής υγείαςΣχόλιο του χρήστη Μαρία Σαμακουρή | 17 Ιουλίου 2024, 21:14
  • Σχόλιο του χρήστη 'Μαρία Σαμακουρή' | 17 Ιουλίου 2024, 21:14

    Ακόμα και αν κανείς συμφωνούσε με την ουσία του περιεχομένου τους, οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου με τίτλο «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» εισάγουν την εκ βάθρων διοικητική ανασυγκρότηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας που είναι αμφίβολο εάν οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες του κράτους μπορούν να την υποστηρίξουν ώστε να επιτελεστεί χωρίς συνέπειες για τους ασθενείς και τις θεραπευτικές διαδικασίες, στο χρόνο που δηλώνεται ότι επιδιώκεται να γίνει και με τους πόρους που διατίθενται. Επί της ουσίας Αν και το σχέδιο νόμου ευαγγελίζεται την ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, φοβάμαι ότι με τις διατάξεις του οδηγεί στην αντιστροφή της. Ενδεικτικά, το πλαίσιο της διαβούλευσης, θίγονται τα πιο κάτω. Τομεοποίηση: Συνοπτικά, με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση επιδιώκεται η ενίσχυση της κοινοτικής έναντι της ασυλικής φροντίδας. Όμως, με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο καταργούνται προγενέστερες ρυθμίσεις που αφορούν στην τομεοποίηση, παρά το γεγονός ότι η κοινοτική ψυχιατρική μπορεί να ασκηθεί μόνο στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου, περιορισμένου ως προς το μέγεθος, πληθυσμού ευθύνης, του πληθυσμού του Τομέα. Η διοίκηση των ψυχιατρικών υπηρεσιών μεταφέρεται ΑΜΕΣΑ στο επίπεδο της Υγειονομικής Περιφέρειας που αφενός αριθμεί πολλαπλάσιο από τον αναμενόμενο πληθυσμό για ένα Τομέα Ψυχικής Υγείας και αφετέρου σε ορισμένες περιπτώσεις έχει πολύ μεγάλη έκταση (ενδεικτικά, η 4η ΥΠΕ περιλαμβάνει την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονία & Θράκης και τη μισή Κεντρική Μακεδονία, περιλαμβανομένης και της μισής Θεσσαλονίκης). Έτσι, αντί να ενισχυθούν για να βελτιωθούν, διασπώνται άμεσα τα όποια υφιστάμενα τοπικά δίκτυα συνεργαζόμενων ψυχιατρικών υπηρεσιών ενώ η τελική διαμόρφωση των νέων κοινοτικών δικτύων παραπέμπεται στην έκδοση υπουργικών αποφάσεων. Στο μεσοδιάστημα πώς θα λειτουργήσουν οι υπηρεσίες, πώς θα παρέχεται η ψυχιατρική φροντίδα, ποιος θα καλύψει το δημιουργούμενο κενό; Ψυχιατρικοί Τομείς στα Γενικά Νοσοκομεία (ΨΤ). Αποτελούν εμβληματικές κοινοτικές υπηρεσίες, όταν συναποτελούν και λειτουργούν ως συστατικό μέρος του δικτύου υπηρεσιών του Τομέα Ψυχικής Υγείας, όπως ενδεικτικά συμβαίνει με τον Ψυχιατρικό Τομέα του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης. Οι ΨΤ αναπτύχθηκαν ως ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης του στίγματος και των διακρίσεων κατά των ψυχικά πασχόντων, με στόχο την αντικατάσταση των ψυχιατρικών νοσοκομείων. Mε το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο αντί να ενισχυθούν, οι ΨΤ αποσπώνται διοικητικά από το φυσικό τους χώρο, το Γενικό Νοσοκομείο, και προβλέπεται μόνο να φιλοξενούνται από αυτό. Έτσι, αντιστρέφονται οι πολυετείς προσπάθειες, προκειμένου να ενσωματωθούν οι ΨΤ στα Γενικά Νοσοκομεία και επομένως να συμβάλλουν στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων ως μέρος των γενικότερων προβλημάτων υγείας. Η απόσπαση και η διοικητική μετακίνησή τους εκτός του συστήματος γενικής υγείας αντιστρέφει τη μέχρι σήμερα πρόοδο καθώς αφενός συμβολικά επανατοποθετεί τους ΨΤ ΕΚΤΟΣ του συστήματος γενικής υγείας και αφετέρου μειώνει στην πράξη την όποια ισχύ έχουν οι ψυχιατρικές υπηρεσίες μέσα σε αυτό. Με ποιο τρόπο θα επηρεάζουμε αποτελεσματικότερα τις αποφάσεις των τοπικά διοικούντων την υγεία, όταν βρισκόμαστε εκτός του συστήματος γενικής υγείας όταν το τελευταίο απλώς μας φιλοξενεί και δεν έχει τυπικές υποχρεώσεις απέναντι μας; Όταν, πχ η νοσηλευτική υπηρεσία δεν θα έχει πόρους (που δεν έχει) για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των ασθενών τους οποίους έχει υποχρέωση να εξυπηρετεί, θα είναι πρόθυμη να δίνει προσωπικό για τις φιλοξενούμενες υπηρεσίες; Το προσωπικό στο δημόσιο σύστημα υγείας σταδιακά έχει συρρικνωθεί υπερβολικά είτε πρόκειται για εργαζομένους σε μονάδες νοσηλείας είτε πρόκειται για εργαζομένους σε κοινοτικές υπηρεσίες. Το συζητούμενο νομοσχέδιο δεν προβλέπει διαδικασίες αύξησης του θεραπευτικού προσωπικού ούτε καν συγκράτησης του, το αντίθετο μάλιστα. Πόσο εύκολα ένας νοσηλευτής, ένας εργαζόμενος, όσο κίνητρο και εάν έχει να εργάζεται στην ψυχική υγεία, θα προτιμήσει τη μεταφορά της οργανικής του θέσης, από τον τόπο της μόνιμης εγκατάστασής του, στη ΔΥΠΕ που μερικές φορές βρίσκεται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο κατοικίας και εργασίας του και θα διακινδυνεύσει με αυτό τον τρόπο την εργασιακή και οικογενειακή του σταθερότητα; Δεν θα αποψιλωθούν με τον τρόπο αυτό οι ήδη υποστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας; Ποιος θα αναλάβει το έργο στο οποίο αυτές δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν; Η σημασία των δημόσιων υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Οι ψυχικά πάσχοντες, ιδιαίτερα αυτοί που παρουσιάζουν σοβαρές ψυχικές διαταραχές, είναι άτομα που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από τη δωρεάν πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, για λόγους που δεν είναι το παρόντος να αναλυθούν. Με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν ενισχύονται οι δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας, αντίθετα αποσταθεροποιούνται, στη μεταβατική τουλάχιστον περίοδο, εντάσσονται στο ίδιο δίκτυο διοίκησης και προστασίας με τον ιδιωτικό τομέα της υγείας (που εν προκειμένω είναι ισχυρός). Στην Ελλάδα, που οι δημόσιοι πόροι για την υγεία είναι περιορισμένοι και οι ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία (τυπικές και άτυπες) είναι πολύ υψηλές, πόσες πιθανότητες υπάρχουν το οικοδομούμενο σύστημα ψυχικής υγείας να μπορέσει να ανταποκριθεί με την απαιτούμενη επάρκεια και δωρεάν, στις ανάγκες του ευάλωτου πληθυσμού που καλείται να υπηρετήσει; Εν κατακλείδι, με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο με τίτλο «ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» βραχυπρόθεσμα, τουλάχιστον, αποσταθεροποιείται μάλλον, παρά ενισχύεται το δημόσιο σύστημα ψυχικής υγείας και ουσιαστικά αντιστρέφονται τα όποια αποτελέσματα προς την κατεύθυνση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης έχουν επιτευχθεί καθώς πλήττονται καίριες συνιστώσες της, όπως ενδεικτικά είναι η τομεοποίηση, η λειτουργία των ψυχιατρικών τομέων στα γενικά νοσοκομεία, η λειτουργία της θεραπευτικής πολυκλαδικής ομάδας. Μαρία Σαμακουρή, Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης