Αρχική Ακούσια ψυχιατρική περίθαλψηΆρθρο 01 – Ορισμοί – Πεδίο εφαρμογήςΣχόλιο του χρήστη Στέλιος Στυλιανίδης | 15 Μαΐου 2019, 15:18
  • Σχόλιο του χρήστη 'Στέλιος Στυλιανίδης' | 15 Μαΐου 2019, 15:18

    Το σχέδιο νόμου για την ακούσια ψυχιατρική περίθαλψη, κατά τη γνώμη μας, κινείται συνολικά προς τη σωστή κατεύθυνση για τους παρακάτω λόγους. Αρχικά, λαμβάνοντας υπόψη την κοινή διαπίστωση από όλους τους εμπλεκόμενους ότι ο Ν. 2071/1992, όσον αφορά την εφαρμογή του στην πράξη, έχει καταστεί ανενεργός, 25 χρόνια μετά από την ψήφισή του, δίνεται έμφαση: 1. Στον κοινοτικό προσανατολισμό που θα έπρεπε να έχει το «σύστημα» υπηρεσιών ψυχικής υγείας, 2. Την απάλειψη της έννοιας της επικινδυνότητας ως κριτήριο για την ακούσια ψυχιατρική περίθαλψη, κάτι που εναρμονίζει την εθνική νομοθεσία με τη νομοθεσία των προηγμένων χωρών σε επίπεδο ψυχιατρικής μεταρρύθμισης (Ισπανία, Ιταλία, κλπ), 3. Τη διασφάλιση και παρακολούθηση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των νοσηλευόμενων χρηστών, 4. Ότι διασφαλίζεται η μη ψυχιατρικοποίηση και μέσω της ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης των διαταραχών της προσωπικότητας, των διάχυτων διαταραχών της ανάπτυξης, νοητικής αναπηρίας, άνοιας ή διαταραχών συμπεριφοράς που αφορούν ανηλίκους, 5. Αντιμετωπίζεται το κενό της νομοθεσίας σχετικά με την ακούσια ψυχιατρική περίθαλψη ανηλίκων, και 6. Ρυθμίζεται η μεταφορά του ασθενούς στη μονάδα ψυχικής υγείας, μέσα από τη δημιουργία ειδικής υπηρεσίας στο ΕΚΑΒ (γραφείο υποστήριξης ψυχικής υγείας). Ωστόσο, οι γενικές κριτικές παρατηρήσεις ως προς το σύνολο του σχεδίου νόμου αφορούν: 1. Την σοβαρή έλλειψη πόρων, που θα πρέπει να εξευρεθούν, προκειμένου να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια σειρά από καινοτόμα μέτρα, που έχουν θεσπιστεί, πχ. η αποτελεσματική λειτουργία του ψυχιατρικού ΕΚΑΒ, ο κοινοτικός προσανατολισμός των υπηρεσιών και η υπέρβαση του κατακερματισμού και του ελλείμματος συντονισμού και της μη λειτουργίας της τομεοποίησης που ισχύει σε όλη τη χώρα, όπως και τη δραματική έλλειψη υπηρεσιών ανηλίκων και εφήβων, σε πάνω από 2/3 των νομών της χώρας, καθώς και το ατελές πέρασμα από τις λιγοστές υπάρχουσες υπηρεσίες ψυχικής υγείας εφήβων στις αντίστοιχες υπηρεσίες ενηλίκων. 2. Το πνεύμα του σχεδίου νόμου διέπεται από έναν «καλοπροαίρετο μαξιμαλισμό», υπό την έννοια ότι δεν έχει επαρκώς μελετηθεί η σχεδόν πλήρης αναποτελεσματικότητα της μέχρι τώρα εφαρμογής του Ν. 2071/1992 και της αλματώδους αύξησης των αναγκαστικών νοσηλειών στη χώρα μας, λόγω δομικών, συστημικών προβλημάτων που αφορούν την επικράτηση του βιοϊατρικού μοντέλου, του ελλείμματος κουλτούρας αποϊδρυματισμού των επαγγελματιών ψυχικής υγείας και της ολιστικής αντιμετώπισης, μέσα από εξατομικευμένα σχέδια φροντίδας (recovery, empowerment) των αναγκών των ασθενών, τα σοβαρά ελλείμματα εκπαίδευσης στη διαχείριση δύσκολων ψυχιατρικών περιστατικών, περιστατικών αποκλιμάκωσης βίαιης συμπεριφοράς και αποτελεσματικής κατ’ οίκον φροντίδας για την πρόληψη των υποτροπών και συνεπώς των αναγκαστικών νοσηλειών. … (Στυλιανίδης και συν., 2014; Stylianidis et al., 2016; Stylianidis et al., 2017a; Stylianidis et al., 2017b; Στυλιανίδης & Πανάγου,2018). 3. Η επικρατούσα ψυχιατρική κουλτούρα αφορά στην επικράτηση ενός ψυχιατρικού πατερναλισμού που ασκείται σε βάρος της αυτονομίας και ελευθερίας των ψυχιατρικά ασθενών, την ελλειμματική συμμετοχή των κινημάτων των οικογενειών και των ληπτών στη διατήρηση μιας καλύτερης ποιότητας υπηρεσιών ψυχικής υγείας, την αδύναμη συνηγορία, όπως και την εξαιρετικά «χαλαρή» τήρηση του ηθικού και δεοντολογικού κώδικα της άσκησης της ψυχιατρικής στη χώρα μας (καταχρηστικές αναγκαστικές νοσηλείες, ανεπαρκώς τεκμηριωμένες, υψηλό ποσοστό μηχανικών καθηλώσεων) (Πανάγου, 2016). 4. Την ανάγκη δημιουργίας ενός εθνικού παρατηρητηρίου για το monitoring, την αξιολόγηση, τον έλεγχο της εφαρμογής του νόμου και της συστηματικής καταγραφής των αναγκαστικών νοσηλειών, καθώς και των παραβιάσεων των δικαιωμάτων των ληπτών, για τη λογοδοσία και την ανάπτυξη καλών πρακτικών, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και την Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές. 5. Τη θέσπιση ειδικής κοινοτικής μονάδας για ψυχιατρική φροντίδα και ψυχοκοινωνική ένταξη αποφυλακισμένων ατόμων με παραβατική συμπεριφορά και ψυχοπαθολογία (ολοκληρωμένη κοινοτική ψυχιατροδικαστική παρακολούθηση). Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η χρήση της κοινοτικής αναγκαστικής ψυχιατρικής νοσηλείας όπως προβλέπεται από το σχέδιο νόμου καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής, στο βαθμό που δεν πληρούνται οι επιστημονικές, οργανωτικές, νομικές, ηθικές, δεοντολογικές και οικονομικές προϋποθέσεις για τη σύνδεσή της με ένα απαρτιωμένο και συνεκτικό σχέδιο ολοκλήρωσης της μετέωρης ψυχιατρικής μεταρρύθμισης (Στυλιανίδης & Χονδρός, 2010; Στυλιανίδης και συν., 2013). Για την Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (Ε.Π.Α.Ψ.Υ.), Στέλιος Στυλιανίδης Καθ. Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Βιβλιογραφία: 1. Πανάγου, Α. (2016). Αναθεώρηση του 2071/92 και τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων ατόμων. Παρουσίαση στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΕΨΔΕ, 9-11 Δεκεμβρίου 2016, Αθήνα: ΕΣΔΥ. 2. Στυλιανίδης, Σ., Χονδρός, Π. (2010). Η φροντίδα της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα σήμερα: σύγχρονα δεδομένα και κριτικές παράμετροι πολιτικής υγείας και κοινωνικής πολιτικής. Σύγχρονα Θέματα, 111: 106-107. 3. Στυλιανίδης, Σ., Ζουμπουρλή, Ν. & Μαζαράκη, Ν. (2013). Κοινοτική Αναγκαστική Νοσηλεία. Άτη, 6, σ. 17-21. 4. Στυλιανίδης, Σ., Πέππου, Λ.-Ε., Δρακωνάκης, Ν., Πανάγου, Α. (2014). Ακούσια Νοσηλεία: Νομοθετικό πλαίσιο, Επιδημιολογία και Έκβαση. Στο Σ. Στυλιανίδης& συν. (Επιμ.), Σύγχρονα θέματα κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής (σελ. 649-668). Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος 5. Stylianidis, S., Peppou, L. E., Drakonakis, N. & Panagou, E. (2016). Involuntary Hospitalisation : Legislative Framework, Epidemiology and Outcome. In: Social and Community Psychiatry. Switzerland: Springer. 6. Stylianidis, S., Peppou, E., Drakonakis, N., Douzenis, A., Panagou, A., Tsikou, K., Pantazi, A., Rizavas, Y., Saraceno, B. (2017). Mental health care in Athens: Are compulsory admissions in Greece a one-way road?. International Journal of Law and Psychiatry, 52, p.28-34 7. Stylianidis, S., Peppou, L.E., Drakonakis, N., Iatropoulou, G., Nikolaidi, S., Tsikou, K. & Souliotis, K. (2017). Patients’ views and experiences of involuntary hospitalization in Greece: a focus group study. International Journal of Culture and Mental Health, DOI: 10.1080/17542863.2017.1409778. 8. Στυλιανίδης, Σ. & Πανάγου, Α. (2018). Aκούσιες νοσηλείες στην Ελλάδα: από την ανάγκη θεραπείας στον θάνατο των δικαιωμάτων. The Art of Crime, Τεύχος Μαΐου 2018. https://theartofcrime.gr/a%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%B9%CE%B5%CF%82-%CE%BD%CE%BF%CF%83%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD/