Αρχική ΠΡΟΛΗΨΗ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Άρθρο 1Σχόλιο του χρήστη ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΜΑΡΙΟΛΗΣ | 18 Φεβρουαρίου 2020, 14:16
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΜΑΡΙΟΛΗΣ' | 18 Φεβρουαρίου 2020, 14:16

    Καταρχάς θα θέλαμε να χαιρετίσουμε την αναγνώριση από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας του ελλείμματος στις πολιτικές δημόσιας υγείας και την προσπάθεια κατάρτισης Εθνικής Στρατηγικής Δημόσιας Υγείας με την προσπάθεια εισαγωγής για πρώτη φορά δομημένα εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου . Οφείλουμε βέβαια να παρατηρήσουμε πως, παρότι στο ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ, ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α,΄ Άρθρο 1 τίθενται το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής Δημόσιας Υγείας και τα περιεχόμενα του, καθώς και τονίζεται η σύνδεση της Δημόσιας Υγείας με την ΠΦΥ βάση των διακηρύξεων της Άλμα- Άτα και πρόσφατα της Αστάνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και στο Άρθρο 2 παρουσιάζονται αναλυτικά οι αρχές που διέπουν τις πολιτικές Δημόσιας Υγείας μετά λύπης μας διαπιστώνουμε την παντελή έλλειψη ακόμα και αναφορών, πόσο μάλλον καταγεγραμμένων πολιτικών και κατευθύνσεων, για την απαραίτητη διασύνδεση ή απαρτίωση μεταξύ Δημόσιας Υγείας και ΠΦΥ, που απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα τα τελευταία 20 έτη και η ανάγκη της αναδείχθηκε έντονα στις εργασίες Παγκόσμιου Συνεδρίου για την ΠΦΥ που διοργάνωσε ο ΠΟΥ στην Αστάνα, καθώς και στην ίδια την διακήρυξη της Αστάνα και στα υποστηρικτικά κείμενα της. Μεταφέρουμε αυτούσιο, μεταφρασμένο απόσπασμα από το οραματικό κείμενο του ΠΟΥ: A Vision for Primary Health Care in the 21st Century, World Health Organization and the United Nations Children’s Fund (UNICEF), 2018, p13-16 https://www.who.int/docs/default-source/primary-health/vision.pdf, που περιγράφεται ποια είναι η σχέση της ΠΦΥ και της Δημόσιας Υγείας στην αναθεωρημένη προσέγγιση της ΠΦΥ και πως με την απαρτίωση των δυο επιτυγχάνονται καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία του ατόμου και για την υγεία του πληθυσμού. H Πρωτοβάθμια Φροντίδα και οι βασικές λειτουργίες της Δημόσιας Υγείας αποτελούν τον πυρήνα των ολοκληρωμένων υπηρεσιών υγείας. Η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας που ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προτιμήσεις των ανθρώπων, τόσο στο επίπεδο του πληθυσμού και όσο και στο επίπεδο του ατόμου του, αποτελούν την πρώτη από τις τρεις συνιστώσες της ΠΦΥ. Οι υπηρεσίες καλύπτουν το πλήρες φάσμα από την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη των ασθενειών μέχρι τη θεραπεία, την αποκατάσταση και την παρηγορητική φροντίδα και παρέχονται αναλόγως σε επίπεδο πληθυσμού ή ατόμου. Οι υπηρεσίες σε επίπεδο πληθυσμού και οι υπηρεσίες σε ατομικό επίπεδο είναι εγγενώς συμπληρωματικές, με το αποτέλεσμά τους να ενισχύεται μέσω της μεταξύ τους διασύνδεσης και του συντονισμού. Σε πολλά συστήματα υγείας δε, βασικές λειτουργίες που βασίζονται στον πληθυσμό παρέχονται από τις ίδιες ομάδες ΠΦΥ που είναι υπεύθυνες για τις υπηρεσίες προς το άτομο (π.χ. προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου, εκπαίδευση υγείας, προαγωγή υγείας και επικοινωνία αλλαγής συμπεριφοράς). Υπηρεσίες σε επίπεδο ατόμου Η πρωτοβάθμια φροντίδα είναι το σημείο εισόδου στις υπηρεσίες υγείας για το άτομο για τη συντριπτική πλειοψηφία των προβλημάτων υγείας. Βασική συνιστώσα του συστήματος υγείας, παρέχει επίσης υπηρεσίες με προσανατολισμό προς την οικογένεια και την κοινότητα, συνδέοντας τη Δημόσια Υγεία και την προσωπική υγεία. Η καλής ποιότητας ΠΦΥ συνδέεται με την αυξημένη πρόσβαση σε υπηρεσίες, καλύτερη αναγνώριση προβλημάτων και διαγνωστική ακρίβεια, μείωση των αποφεύξιμων νοσηλειών, καλύτερα αποτελέσματα υγείας (ειδικά σε δείκτες θνησιμότητας και στην ανταποκρισιμότητα των υπηρεσιών), άμβλυνση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων στη θνησιμότητα, χαμηλότερα ποσοστά αυτοκτονίας και υψηλότερο προσδόκιμο ζωής. Η ποιοτική πρωτοβάθμια φροντίδα είναι τεκμηριωμένη, ανθρωποκεντρική, παρέχεται στην κοινότητα, αποτελεί το σημείο πρώτης επαφής και εξασφαλίζει τη συνέχεια, την πληρότητα και τον συντονισμό της φροντίδας. Υπηρεσίες σε επίπεδο πληθυσμού Οι υπηρεσίες σε επίπεδο πληθυσμό χρησιμοποιούν την προσέγγιση της Δημόσιας Υγείας για τη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας σε μεγάλη κλίμακα. Οι λειτουργίες της Δημόσιας Υγείας που σχετίζονται ιδιαίτερα με την προσέγγιση της ΠΦΥ και συνδέονται στενά με την πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι η προστασία της υγείας, η προαγωγή της υγείας και η πρόληψη ασθενειών (παροχή υπηρεσιών), η επιτήρηση και η ανταπόκριση και η ετοιμότητα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (νοημοσύνη). Σε συστήματα υγείας με ισχυρό προσανατολισμό προς την ΠΦΥ, οι λειτουργίες Δημόσιας Υγείας μπορούν να παρέχονται ως ξεχωριστά εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα (πχ η πρόληψη ασθενειών μπορεί να περιλαμβάνει ένα βασισμένο στο σχολείο πρόγραμμα ανοσοποίησης) ή μέσω υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης (πχ πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο), αναλόγως με το τι είναι περισσότερο κατάλληλο στο κάθε περιβάλλον. Και στις δύο περιπτώσεις, οι λειτουργίες Δημόσιας Υγείας θα πρέπει να συντονίζονται και να είναι διασυνδεδεμένες μεταξύ τους και με την ΠΦΥ, σε μια συνεκτική προσέγγιση ΠΦΥ με ολοκληρωμένες πολιτικές, επαρκείς πόρους, ευθυγραμμισμένη ηγεσία και αποτελεσματική επικοινωνία. Καλύτερη διασύνδεση της Δημόσιας Υγείας και της Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας σχετίζεται με βελτιώσεις στη συμπεριφορά υγείας, ενός φάσματος αποτελεσμάτων υγείας που περιλαμβάνει μειωμένα ποσοστά χρόνιων ασθενειών και καλύτερη υγεία μητέρων και παιδιών, βελτιωμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και εγγραμματοσύνη υγείας. Γίνεται ξεκάθαρο πως η παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας στο πλαίσιο της ΠΦΥ (που αποτελεί τη μια από τα 3 κύριες συνιστώσες στην νέα προσέγγιση της ΠΦΥ), απαρτιώνεται από τις υπηρεσίες ΠΦΥ σε ατομικό επίπεδο (πρωτοβάθμια φροντίδα = primary care) και από τις αναγκαίες υπηρεσίες δημόσιας υγείας σε επίπεδο κοινότητας/ πληθυσμού (essential public health functions/operations). Oι δεύτερες αναφέρονται κυρίως στα 3 Ps (Protection, Prevention, Promotion), που όμως για να επιτευχθούν επιχειρησιακά απαιτούν την οργανωμένη λειτουργία του θεσμού του οικογενειακού γιατρού και της διεπαγγελματικής ομάδας υγείας, που αποτελούν εξ' ορισμού τον επιχειρησιακό βραχίονα των ανωτέρω πρώτων υπηρεσιών και επομένως και του χώρου διεπαφής (interface) μεταξύ πρωτοβάθμιας φροντίδας και δημόσιας υγείας. Το παρόν νομοσχέδιο δίνει μια χρυσή ευκαιρία με την θεσμοθέτηση των τεκμηριωμένων μαζικών προσυμπτωματικών ελέγχων, που εισάγονται για πρώτη φορά δομημένα, να αναλάβει ο οικογενειακός γιατρός το ρόλο του (παρότι στο Σ/Ν δεν αναφέρεται ούτε μια φορά ο όρος οικογενειακός ιατρός) ως διαχειριστής της υγείας του εγγεγραμμένου στη λίστα του πολίτη μεμονωμένα, αλλά και του πληθυσμού ευθύνης του συνολικά. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτελέσει ο οικογενειακός γιατρός το έργο του είναι ο λειτουργικός Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας. Μεγάλη βαρύτητα από την άλλη δίνει το Σ/Ν στους ΟΤΑ υποδεικνύοντας τους στους βασικούς φορείς υλοποίησής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία. Σαφέστατα η ενδυνάμωση της κοινότητας σε σχέση με το σχεδιασμό πολιτικών και την εφαρμογή δράσεων για την υγεία στην κοινότητα είναι στα ζητούμενα παγκόσμια. Αποτελεί άλλωστε μια από τις 3 συνιστώσες της νέας προσέγγισης της ΠΦΥ, όπως διαφαίνεται πάλι σε απόσπασμα από το οραματικό κείμενο της διακήρυξης της Αστάνα. Ενδυνάμωση ανθρώπων και κοινοτήτων Ολοένα και περισσότερο, οι άνθρωποι θέλουν και αναμένουν να έχουν λόγο στο σχεδιασμό των προτεραιοτήτων στον τομέα της υγείας και στο πώς αυτές οι προτεραιότητες εφαρμόζονται στην κοινότητά τους. Καλύτερα ενημερωμένοι και καλύτερα διασυνδεδεμένοι χάρη στα κοινωνικά δίκτυα και τους νέους τρόπους επικοινωνίας, διεκδικούν πιο άμεσα το δικαίωμά τους στην υγεία, επιδεικνύοντας συνείδηση της διακυβέρνησης και απαιτώντας λογοδοσία. Στην προσέγγιση τη ΠΦΥ, το σύστημα υγείας (μαζί με άλλους τομείς) συμβάλλει στην ενδυνάμωση των ανθρώπων μέσω βελτιωμένης εκπαίδευσης και πληροφόρησης για την υγεία. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε πληθυσμούς σε καταστάσεις ευαλωτότητας, επιδιώκοντας την ανταπόκριση στις ανάγκες πληροφόρησης και στην παροχή καθοδήγησης για τη βελτίωση της υγείας. Η συνιστώσα αυτή της ΠΦΥ τονίζει τους βασικούς ρόλους των ανθρώπων και των κοινοτήτων ως ενεργούς συμμετέχοντες στη δημιουργία της υγείας και της ευημερίας, μέσω τριών ευρέων και αναγκαίων εκφράσεων ενδυνάμωσης και δέσμευσης: ως υποστηρικτές για πολυτομεακές πολιτικές και δράσεις για την υγεία ,• ως συνδημιουργούς των υπηρεσιών υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών • και ως αυτοεξυπηρετούμενους και φροντιστές. A Vision for Primary Health Care in the 21st Century, World Health Organization and the United Nations Children’s Fund (UNICEF), 2018, p18-21 https://www.who.int/docs/default-source/primary-health/vision.pdf Η συμμετοχή όμως της κοινότητας θα πρέπει να εντάσσεται στα πλαίσια ενός οργανωμένου και ολοκληρωμένου δικτύου φροντίδας υγείας. Δεν μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα, παράλληλα ή ακόμα και αντίθετα με το τοπικό δίκτυο ΠΦΥ, προάγοντας τον περεταίρω κατακερματισμό στις υπηρεσίες υγείας και κάνοντας ορατό τον κίνδυνο περιττών, δαπανηρών και κάποιες φορές επικίνδυνων επαναλήψεων.... Είναι ξεκάθαρο πως δεν είναι δυνατόν άλλος γιατρός να είναι ο οικογενειακός σου γιατρός και άλλος γιατρός- ο γιατρός του ΚΕΠ υγείας;- να είναι υπεύθυνος για την παραπομπή σου στον προσυμπτωματικό έλεγχο που περιλαμβάνει το εθνικό σχέδιο δράσης… Μόνο σύγχυση μπορεί να επιφέρει η αναφερόμενη στο άρθρο 3 υποχρέωση φορέων δημόσιας υγείας… «Οι δημόσιοι φορείς παροχής υπηρεσιών δημόσιας υγείας, καθώς και οι φορείς δημόσιας υγείας του α΄ και β΄ βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν την υποχρέωση εκπόνησης ετήσιων αναφορών-εκθέσεων για την κατάσταση υγείας του πληθυσμού αναφοράς τους». Ποιος είναι ο πληθυσμός ευθύνης στο Κέντρο Υγείας και στο ΚΕΠ Υγείας μιας πόλης; Σε πρόσφατο άρθρο των Lionis et al οι συγγραφείς μοιράζονται τις εμπειρίες της Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης στη διασύνδεση Δημόσιας Υγείας και ΠΦΥ κατά την τελευταία δεκαετία και τις γνώσεις που αποκτήθηκαν μέσω της έρευνας, τις προσπάθειες ανάπτυξης ικανοτήτων και τις πρακτικές που επικεντρώθηκαν στην αντιμετώπιση σημαντικών ζητημάτων δημόσιας υγείας σε περιβάλλοντα πρωτοβάθμιας φροντίδας. Τα δεδομένα αυτά δυνατόν να συμβάλλουν στο σχεδιασμό τεκμηριωμένων προσεγγίσεων και να υποδείξουν διαδρομές διασύνδεσης για την απαρτίωση Δημόσιας Υγείας και ΠΦΥ και την αντιμετώπιση προτεραιοτήτων για τη Δημόσια Υγεία. Towards evidence-informed integration of public health and primary health care: experiences from Crete. Christos Lionis et al. PUBLIC HEALTH PANORAMA. Dec 2018. https://www.researchgate.net/publication/329896212_Towards_evidence-informed_integration_of_public_health_and_primary_health_care_experiences_from_Crete Ανακεφαλαιώνοντας θεωρούμε πως θα πρέπει το σημαντικό αυτό Σ/Ν να επανεξεταστεί και να αναμορφωθεί δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στη σύζευξη της Δημόσιας Υγείας με την ΠΦΥ, όπως ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αλλά και όλοι οι εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβάνοντας συγκεκριμένες κατευθύνσεις και πολιτικές που θα αντιστοιχούν στα μείζονα θέματα υγείας του ελληνικού πληθυσμού. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς και ο τομέας της ΠΦΥ, που αποτελεί διαχρονικά την αχίλλειο πτέρνα του συστήματος υγείας, τελεί υπό επαναδιαμόρφωση. Ως ομάδα Πρωτοβουλίας για την ανασυγκρότηση της Γενικής/ Οικογενειακής Ιατρικής και της ΠΦΥ είμαστε στη διάθεση του Υπουργείου για υποβολή εξειδικευμένων προτάσεων και συζήτηση επ' αυτών. ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ Για την Ανασυγκρότηση της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής και της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Υπεύθυνος Επικοινωνίας Ανάργυρος Δ. Μαριόλης MD, PhD Διευθυντής Κέντρου Υγείας Αρεόπολης amariolis@gmail.com . anasigrotisigppfy@gmail.com . +30 6945713380