Αρχική Μεταρρυθμίσεις στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγήΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ – ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ ΟΓΔΟΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Άρθρο 8 Προϋποθέσεις ιατρικής υποβοήθησης στην ανθρώπινη αναπαραγωγή – Τροποποίηση άρθρου 1455 Α.Κ.Σχόλιο του χρήστη Χάρης Καζλαρής | 4 Ιουλίου 2022, 21:54
Η άρση της ανωνυμίας των τρίτων δοτών γεννητικού υλικού είναι παγκόσμια τάση. Αργά ή γρήγορα θα γενικευθεί. Το ηθικό της έρεισμα είναι ότι το τέκνο έχει δικαίωμα να γνωρίζει τη γενετική του ταυτότητα και προέλευση. Από την άποψη αυτή, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση είναι δικαιολογημένη και ορθή. Η εμπειρία αυτής της μεταρρύθμισης σε άλλες χώρες (π.χ. Σουηδία) δείχνει ότι ο πληθυσμός των δοτών αναμένεται να αλλάξει προοδευτικά. Με την πάροδο του χρόνου θα διαμορφωθεί η απαιτούμενη νέα αντίληψη στην κοινωνία, ότι δηλαδή η ταυτότητα του δότη θα μπορεί να αποκαλύπτεται. Εντούτοις, το μικτό σύστημα που προτείνεται κινείται στα όρια της συνταγματικότητας, διότι εισάγει διακρίσεις μεταξύ των “πριν” και των “μετά”, αφού είναι προφανώς αδύνατον η ρύθμιση αυτή να έχει αναδρομική ισχύ. Όσο όμως η Εθνική Αρχή ΙΥΑ δεν έχει ολοκληρώσει την εθνική καταγραφή των αποτελεσμάτων της ΙΥΑ και την καταγραφή της δωρεάς γαμετών και εμβρύων με πλήρη αμφίδρομη ιχνηλασιμότητα από τον δότη έως τον λήπτη (όπως άλλωστε επιτάσσει και η Ευρωπαϊκή Οδηγία Ιστών και Οργάνων), παραμένουν δύο οξύτατα προβλήματα: 1. η αδυναμία ελέγχου του αριθμού τέκνων ανά δότη και 2. η αδυναμία αποτροπής της σύναψης αιμομικτικών σχέσεων και η τεκνοποίηση μεταξύ αδελφών στη δεύτερη γενεά, που θα προέρχονται εν αγνοία τους από τον ίδιο τρίτο δότη. Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν αντιμετωπίζουν, ούτε καν αναγνωρίζουν, κατά την άποψή μου, τα δύο αυτά προβλήματα. Κάτι, το οποίο θα μπορούσε να περιορίσει, μερικώς τουλάχιστον, το δεύτερο πρόβλημα, θα ήταν η δημιουργία μιας ειδικής πλατφόρμας στην οποία τα ενδιαφερόμενα τέκνα θα είχαν τη δυνατότητα να καταθέτουν δείγμα DNA, προκειμένου να διενεργείται έλεγχος συγγένειας με τη μεσολάβηση της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ (ένα τέτοιο σύστημα έχει ήδη προταθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο). Ακόμη κι αν η ταυτότητα του τρίτου δότη δεν θα αποκαλύπτεται, θα είναι δυνατόν να αποφευχθούν, έστω, κάποιες αιμομικτικές σχέσεις (και η αντίστοιχη τεκνοποίηση) μεταξύ αδελφών. Η προτεινόμενη διάταξη περί δωρεάς “γεννητικού υλικού μεταξύ συγγενών […] σε πλάγια γραμμή” εισάγει μια θεμελιακή ηθική παραπλάνηση: δεν καθιστά επιτακτική στο υποβοηθούμενο πρόσωπο την ανάγκη να αποδεχθεί την αδυναμία χρήσης των γαμετών του και να διαχειριστεί το σχετικό πένθος ψυχολογικά, αντιθέτως τού παρέχει την ψευδαίσθηση ότι θα διατηρήσει κάποια γενετική σχέση με το τέκνο. Ανοίγει όμως παράλληλα τον δρόμο για διεκδικήσεις και ψυχολογικές πιέσεις εντός της οικογένειας, όπως π.χ. αξίωση ή επιμονή μιας εξαδέλφης που έχει δωρίσει ωάρια να έχει λέγειν στην ανατροφή του παιδιού, παρεμβάσεις κάθε είδους στα κληρονομικά ζητήματα, άκαιρη αποκάλυψη της γενετικής αλήθειας στο τέκνο, ενδεχομένως σε κρίσιμη ηλικία (λ.χ. εφηβεία), χωρίς την έγκριση των γονέων του κ.ο.κ.. Θεωρώ τη διάταξη αυτή επιζήμια για το συμφέρον του παιδιού και εν πολλοίς άχρηστη, αφού ήδη προβλέπεται η δυνατότητα δωρεάς γεννητικού υλικού από τρίτο δότη, εκτός της οικογένειας. Κατά την άποψή μου, η δυσκολία εξεύρεσης δοτών, η χρονική αναμονή και το ενδεχόμενο εκμετάλλευσης ευάλωτων ατόμων, προκειμένου να εμπορευθούν τους γαμέτες τους, δεν συνιστούν επαρκή επιχειρήματα για τη θεσμοθέτηση της δωρεάς μεταξύ συγγενών, αλλά μάλλον προφάσεις εν αμαρτίαις…