1. Οι Κοινοτικές Μονάδες Ψυχικής Υγείας (Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Κινητές Μονάδες, Κέντρα Ημέρας) και, απουσία αυτών, τα Ψυχιατρικά Τμήματα των Νοσοκομείων, αναπτύσσουν Υπηρεσίες Ολοκληρωμένης Κοινοτικής Θεραπείας και παρέμβασης στην κρίση, από τις οποίες εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα ασθενείς με σοβαρή ψυχοπαθολογία και συχνές υποτροπές. Έργο των Υπηρεσιών Ολοκληρωμένης Κοινοτικής Θεραπείας αποτελεί η πρόληψη, η έγκαιρη παρέμβαση για την αποφυγή της κρίσης ή της υποτροπής της νόσου και η διασφάλιση της συνέχειας της ψυχιατρικής φροντίδας, η κατ’ οίκον εξέταση του ασθενή δυνάμει εισαγγελικής παραγγελίας, καθώς και η παρακολούθηση του ασθενή μετά την παροχή ψυχιατρικής φροντίδας.
2. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας καθορίζεται κάθε θέμα σχετικό με την λειτουργία των Υπηρεσιών Ολοκληρωμένης Κοινοτικής Θεραπείας και παρέμβασης στην κρίση.
3. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας ορίζονται οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας που αναπτύσσουν Υπηρεσίες Ολοκληρωμένης Κοινοτικής Θεραπείας και παρέμβασης στην κρίση, και η περιοχή ευθύνης αυτών.
Άρθρο 18:
Σχετικά με τις υπηρεσίες Ολοκληρωμένης Κοινοτικής Φροντίδας, η κρίση είναι πως πρόκειται για μια θετική παρέμβαση, ωστόσο μόνο όταν περιγραφεί ο τρόπος στελέχωσης και οργάνωσης του θα μπορέσουν να αξιολογηθούν.
Αναφορικά με το άρθρο 18, θεωρούμε την αναφορά της πρότασης: «και, απουσία αυτών, τα Ψυχιατρικά Τμήματα των Νοσοκομείων» κατ΄ουσίαν παροχή νομιμοποίησης για την εξακολούθηση και διαιώνιση της απαράδεκτης κατάστασης παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην πράξη από τα Νοσοκομεία και αιτούμαστε την απαλοιφή της.
Δυστυχώς το νομοσχέδιο προϋποθέτει την λειτουργία δομών κοινοτικής ψυχιατρικής, που σήμερα δεν υπάρχουν και είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να δημιουργηθούν και να οργανωθούν, υπό τις παρούσες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Η προϊστορία των αλλεπάλληλων αποτυχημένων προσπαθειών αναδιοργάνωσης της κοινοτικής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας μας κάνει απαισιόδοξους. Η εφαρμογή μέτρων του νομοσχεδίου όπως η νοσηλεία στην κοινότητα, η κατ’ οίκον εξέταση του ασθενούς, η απεμπλοκή της αστυνομίας, η μεταφορά από το ΕΚΑΒ, χωρίς να έχουν εκ των προτέρων εξασφαλιστεί οι απαραίτητοι πόροι και προϋποθέσεις αναμένεται να οδηγήσουν σύγχυση και εν τέλει στο αντίθετο αποτέλεσμα. Δηλαδή στην περαιτέρω στέρηση της ελευθερίας και επιβάρυνση της υγείας των πλέον ευάλωτων συνανθρώπων μας, των ψυχικά ασθενών.
Είναι απαραίτητη η ανάπτυξη δομών ολοκληρωμένης φροντίδας που σέβονται την ελευθερία αυτοκαθορισμού, και επιλογής των ανθρώπων που βιώνουν βαθύ ψυχικό πόνο και ως εκ τούτου διανύουν ψυχική και σχεσιακή κρίση, δίνοντας ένα εύρος θεραπευτικών επιλογών χωρίς εξαναγκασμούς κανενός τύπου και με πλήρη ενημέρωση των δεσμεύσεων και αναμενόμενων συνεπειών της εκάστοστε θεραπευτικής επιλογής. Υπάρχουν μοντέλα διεθνώς με εξαιρετικά αποτελέσματα σε επίπεδο μείωσης νοσηλειών και ανάρρωσης, όπως επί παραδείγματι ο Ανοιχτός διάλογος και το Soteria, είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη αν πραγματικά επιθυμούμε ένα θεραπευτικό σύστημα με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όλες οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας πρέπει να είναι εξ’ ολοκλήρου δημόσιες. Χρειάζονται πάρα πολλές διασαφηνίσεις ως προς τις υπηρεσίες που θα είναι ικανές να προσφέρουν.
Η διεθνής εμπειρία έχει καταδείξει εδώ και τουλάχιστον 40 χρόνια, ότι ο φερόμενος ως ασθενής σε μια στιγμή οξείας προσωπική κρίσης του, αν αντιμετωπιστεί με ηρεμία, σεβασμό και σταθερότητα, δεν είναι ανάγκη να υπάρχει ακουσιότητα στη βοήθεια. ένα μεγάλο μέρος της άρνησής του, ίσως και το μεγαλύτερο, οφείλεται σε παλιότερες τραυματικές εμπειρίες του από το σύστημα ψυχιατρικού εγκλεισμού χωρίς θεραπευτικές αποχρώσεις, σε αδυναμία της οικογένειας να αντέξει την κρίση και να υποστηρίξει το ξεπέρασμά της και την εσφαλμένη στάση ‘ειδικών», οι οποίοι δεν ακούν και δεν προσπαθούν να επικοινωνήσουν επί της ουσίας με τον φερόμενο ως ψυχικά πάσχοντα. Γι’ αυτό και μια σοβαρή προσπάθεια μείωσης της ακουσιότητας στην βοήθεια προϋποθέτει υποχρεωτικά: 1. εκπαιδευμένο ειδικά προσωπικό στην στήριξη, ενημέρωση και ενδυνάμωση των οικογενειών 2. προστασίας του φερόμενου ως ασθενούς ως προς την ασκούμενη στον ίδιο/ίδια βίας από το νομικό και ψυχιατρικό σύστημα. Μια ουσιαστική εφαρμογή των άλλων άρθρων του ΣχΝ (επεξεργασμένων από την διαβούλευση) μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα σ’ αυτήν την εκ των προτέρων αποτυχία προσέγγισης του εν κρίσει ευρισκόμενου προσώπου και στην άσκηση ωμής βίας πάνω του από το ψυχιατρικό σύστημα.
Χωρίς στελέχωση και εξοπλισμό είναι γράμμα κενό. Άλλωστε η παραπομπή σε υπ. αποφάσεις προσδιορίζει όχι μόνο αυτό το κενό ,αλλά και τον τρόπο κάλυψής του.
Άρθρο 18 Το Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στο Χώρο της Ψυχικής υγείας δύναται να διευκολύνει την (μετ)εκπαίδευση προσωπικού, αλλά και ανάπτυξης των δομών ολοκληρωμένης φροντίδας, σ’ αυτές τις κατευθύνσεις παρέμβασης στην κρίση προ της νοσηλείας (στην οικία ή την οικογένεια) βάσει της μακρόχρονης εμπειρίας του σ’ αυτόν τον χώρο και του ειδικού 2ετούς εκπαιδευτικού προγράμματος επιμόρφωσης, που διεξάγει πλέον και επίσημα από το 2018.