Tο άρθρο 114 του ν. 2071/1992 (Α’ 123), περί των κωδίκων νοσηλευτικής δεοντολογίας και δεοντολογίας επισκεπτών υγείας, αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 114
Κώδικες Δεοντολογίας νοσηλευτών/νοσηλευτριών, επισκεπτών/επισκεπτριών υγείας, μαιών/μαιευτών και βοηθών νοσηλευτών/νοσηλευτριών
1. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, η οποία εκδίδεται μετά από πρόταση του οικείου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, εκδίδονται και τροποποιούνται οι κώδικες δεοντολογίας των νοσηλευτών/νοσηλευτριών, επισκεπτών/επισκεπτριών υγείας και μαιών/μαιευτών. Με όμοια απόφαση, η οποία εκδίδεται μετά από γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης Νοσηλευτικής, εκδίδεται και τροποποιείται ο κώδικας δεοντολογίας των βοηθών νοσηλευτών/νοσηλευτριών.».
2. Οι κανόνες που πρέπει να διέπουν το νοσηλευτικό λειτούργημα και αυτό των επισκεπτών/επισκεπτριών υγείας και μαιών/μαιευτών και των βοηθών νοσηλευτών/νοσηλευτριών, οι σχέσεις μεταξύ των νοσηλευτών/νοσηλευτριών, των επισκεπτών/επισκεπτριών υγείας, των μαιών/μαιευτών και των βοηθών νοσηλευτών/νοσηλευτριών, οι σχέσεις με τους ασθενείς, τους ιατρούς και το λοιπό προσωπικό με το οποίο συνεργάζονται, καθορίζονται με τον κώδικα δεοντολογίας νοσηλευτών/νοσηλευτριών και τους κώδικες δεοντολογίας των επισκεπτών/επισκεπτριών υγείας, των μαιών/μαιευτών και των βοηθών νοσηλευτών/νοσηλευτριών, αντίστοιχα.».
Τα επαγγελματικά δικαιώματα και το καθηκοντολογιο των μαιών είναι ένα ευρύ φάσμα οπου φροντίζει, καλύπτει και προάγει τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικα δικαιώματα. Δε δύναται να παραγκονιστουν και να ομογενοποιηθούν με άλλα επαγγελματικα δικαιώματα καθώς έτσι προσβάλλεται και ευτελίζεται η σημασία των δικαιωμάτων αυτών
Η μαιευτική είναι ένα αυτόνομο επάγγελμα και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Ζητάμε τη σύσταση μαιευτικής υπηρεσίας εντός των οργανισμών των νοσοκομείων με διασύνδεση με τα Δίκτυα Πρωτοβάθμιων Υπηρεσιών Υγείας και τις ανεξάρτητες/ελεύθερες επαγγελματίες μαίες και τη δημιουργία γνωμοδοταικού οργάνου στο ΥΠ Υγείας με μαίες από όλους τους τομείς εργασίας των μαιών που θα καθορίζει τα θέματα που προκύπτουν και θα γνωμοδοτεί απ ευθείας στον υπουργό.Η εκπαίδευση, η πραγματογνωμοσύνη και τα πρωτόκολλα/κατευθυντήριες οδηγίες για την κλινική άσκηση του επαγγέλματος πρέπει να οργανώνονται και να θεπίζονται από μαίες/μαιευτές.https://www.internationalmidwives.org/assets/files/statement-files/2019/06/midwifery-an-autonomous-profession.pdf3 Νοεμβρίου
Η μαιευτική είναι ένα αυτόνομο επάγγελμα και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Ζητάμε τη σύσταση μαιευτικής υπηρεσίας εντός των οργανισμών των νοσοκομείων με διασύνδεση με τα Δίκτυα Πρωτοβάθμιων Υπηρεσιών Υγείας και τις ανεξάρτητες/ελεύθερες επαγγελματίες μαίες και τη δημιουργία γνωμοδοταικού οργάνου στο ΥΠ Υγείας με μαίες από όλους τους τομείς εργασίας των μαιών που θα καθορίζει τα θέματα που προκύπτουν και θα γνωμοδοτεί απ ευθείας στον υπουργό.
Η εκπαίδευση, η πραγματογνωμοσύνη και τα πρωτόκολλα/κατευθυντήριες οδηγίες για την κλινική άσκηση του επαγγέλματος πρέπει να οργανώνονται και να θεπίζονται από μαίες/μαιευτές.
https://www.internationalmidwives.org/assets/files/statement-files/2019/06/midwifery-an-autonomous-profession.pdf
Η υπο τροποποίηση διάταξη επιχειρεί να εντάξει στο άρθρο 13 του ν.2071/1992 τις μαίες /μαιευτές ενώ το ανεφάρμοστο επι χρόνι αεπίμαχο αρθρο δεν αφορούσε μαίες /μαιευτές .Η μη ένταξη των μαιών /μαιευτών στο αρχικό άρθρο δεν ήταν τυχαία επιλογή του νομοθέτη αλλά συνειδητή επιλογή του καθώς θεωρούσε ότι οι σύλλογοι Μαιών /Μαιευτών ήδη λειτουργούντες απο τη δεκαετία του 1950 ,έχουν οικείους κανονισμούς λειτουργείας οι οποίοι προέβλεπαν τα περισσότερα απο τα ζητήματα που θα έπρεπε να ρυθμιστούν και θεωρούσε ότι οι Σύλλογοι Μαιών /Μαιευτών δύναται αυτοτελώς και χωρίς έτερη γνωμοδότηση να ρυθμίζουν όσα ζητήματα απαιτούν τέτοια ρύθμιση .
θα πρέπι να απαλειφθεί η αναφορά στις μαίες /μαιευτές στην επίμαχη διάταξη .
Η υπαγωγήμας στη νοσηλευτική υπηρεσία έχει οδηγήσει σε σύμπτιξη των μαιευτικών τμημάτων στην πράξη ,ακύρωση των δεξιοτήτων των μαιών /μαιευτών με δυσμενή αποτελέσματα στη φροντίδα των γυναικών και αύξηση του ποσοστού των καισαρικών τομών
Η θέση των ΣΕΜ Ελλάδας είναι η δημιουργία Μαιευτικής υπηρεσίας και εντος των οργανισμών των νοσοκομείων με διασύνδεση με τα Δίκτυα Πρωτοβάθμιων Υπηρεσιών Υγείας Μαιών /Μαιευτών , η δημιουργία γνωμοδοταικού οργάνου στο ΥΠ Υγείας με μαίες από όλους τους τομείς εργασίας των Μαιών /Μαιευτών που θα καθορίζει τα θέματα που προκύπτουν και θα γνωμοδοτεί απ ευθείας στον υπουργό .
Η σύνθεση του οργάνου ειδικότερα ;
α )Ενα μέλος με τον αναπληρωτή του που αναδεικνύονται με κλήρωση μεταξύ των εκπροσώπων που προτείνονται απο τους Συλλόγους Επιστημόνων Μαιών .
β) Εναν εκπρόσωπο ΔΕΠ Τμήματος Μαιευτικής Α.Ε.Ι. Μαία καθηγήτρια ή β΄βαθμίδας που ορίζεται απο το τμήμα με τον αναπληρωτή του
γ) Ενα Συντονιστή /στρια Δικτύου Μαιών Πρωτοβάθμιων Υπηρεσιών Φροντίδας Υγείας που θα ορίζεται απο τον Υπουργό υγείας
δ) Ενα μέλος Μαία /μαιευτή εκπρόσωπο των Ελεύθερων επαγγελματιών που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα με τον αναπληρωτή του
ε) Ενα εκπρόσωπο Μαία /μαιευτή απο τον ιδιωτικό τομέα (ιδιωτικά μαιευτήρια)
στ) Ενα μέλος Διευθυντή -τρια Μαιευτηρίου ή τομεάρχη ή προιστάμενο Γενικού νοσοκομείου που θα ορίζεται απο τον Υπουργό Υγείας .
Ζ) Ενα νομικό σύμβουλο των ΣΕΜ Ελλάδας.
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Πόσο λογικό θα ήταν οι οι καρδιολόγοι ή οι ενδοκρινολόγοι να είναι υπό την επίβλεψη των παθολόγων ή των οφθαλμιάτρων;
Σημαντικοί αλλά διαφορετικοί κλάδοι. Ναι, μπορεί να υπάρχει μια γενική γνώση (ιατρικού περιεχομένου) αλλά άλλοι κλάδοι οι μεν άλλοι οι δε.
Κατ’ αντιστοιχία γιατί συνδέεται την μαιευτική με την νοσηλευτική;
Η Μαιευτική πρέπει να μείνει αυτόνομος κλάδος υγείας.Εχει δικό της πεδίο επιστήμης καθαρά διαφορετικό από αυτό της νοσηλευτικής. Προστατευει την γυναίκα-μητέρα,το μωρό την ίδια την ζωή. Η Μαία είναι υπεύθυνη για την μετατροπή του αντρόγυνου σε γονείς. Βάζει τα θεμέλια για υγιείς άτομα στην κοινωνία,αφού τις πρώτες 28 μέρες γέννησης η μαία έχει την εξολοκλήρου φροντίδα μητερας-νεογνου και συμβάλει στο δέσιμο τους. Είναι υποτιμητικό όχι μόνο για τον κλάδο μας αλλά και για αυτόν της νοσηλευτικής να προτείνεται με αυτήν την διαβούλευση να υπαγόμαστε στους νοσηλευτές.Ειναι καθαρά δύο διαφορετικά επαγγέλματα που δεν πρέπει επουδενί να χαθεί το ένα μέσα στο άλλο.
Όταν οι μαίες είναι κάτω από τη νοσηλευτική διεύθυνση αυτό ως γεγονός μειώνει τους δείκτες ποιότητας των υπηρεσιών γιατί λαμβάνουν εντολές από υπευθύνους που δεν έχουν γνώση του επιστημονικού αντικειμένου. Με εκτίμηση Μαιευτική κλινική Αγ. Ανδρέα Πατρών.
Η υπό τροποποίηση διάταξη επιχειρεί να εντάξει στο άρθρο 14 του ν. 2071/1992 τις μαίες/μαιευτές. Δυστυχώς ο νομοθέτης δεν είχε εντάξει μαίες/μαιευτές επί χρόνια στο άρθρο . Η ένταξη των μαιών/μαιευτών κρίνεται απόλυτα αναγκαία, στο επίμαχο άρθρο. Κάθε κλάδος είναι αυτόνομος, ανεξάρτητος και δεν δύναται να υπάγεται στην αρμοδιότητα άλλου κλάδου. Έχει κώδικες δεοντολογίας και κανόνες και αρμοδιότητες ξεχωριστές και ως ξεχωριστή οντότητα οφείλει να αντιμετωπίζεται και αρμοδίως. Το ΕΣΑΝ ιδανικά να ασχολείται με θέματα αρμοδιότητας του κλάδου που αντιπροσωπεύει. Για τις μαίες/μαιευτές αρμόδια συλλογικά όργανα είναι οι Συλλόγοι Μαιων/Μαιευτών. Αυτό επ΄ ουδενί πρέπει να παραβλέπεται ή να αγνοείται.
Η υπό τροποποίηση διάταξη επιχειρεί να εντάξει στο άρθρο 14 του ν. 2071/1992 τις μαίες/μαιευτές. Δυστυχώς ο νομοθέτης δεν είχε εντάξει μαίες/μαιευτές επί χρόνια στο άρθρο . Η ένταξη των μαιών/μαιευτών κρίνεται απόλυτα αναγκαία, στο επίμαχο άρθρο. Κάθε κλάδος είναι αυτόνομος, ανεξάρτητος και δεν δύναται να υπάγεται στην αρμοδιότητα άλλου κλάδου. Έχει κώδικες δεοντολογίας και κανόνες και αρμοδιότητες ξεχωριστές και ως ξεχωριστή οντότητα οφείλει να αντιμετωπίζεται και αρμοδίως. Το ΕΣΑΝ ιδανικά να ασχολείται με θέματα αρμοδιότητας του κλάδου που αντιπροσωπεύει. Για τις μαίες/μαιευτές αρμόδια συλλογικά όργανα είναι οι Συλλόγοι Μαιων/Μαιευτών. Αυτό επ΄ ουδενί πρέπει να παραβλέπεται ή να αγνοείται.
Οι μαίες /μαιευτές είναι επαγγελματίες υγείας με κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα!! Είναι υπεύθυνοι για το κομμάτι της αναπαραγωγής, την παρακολούθηση της κύησης, τη φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς – εν αντιθέσει με τους νοσηλευτές. Επιπλέον, αναλαμβάνουν με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό σημαίνει ότι ως κλάδος η μαιευτική δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Ζητάμε να ληφθούν σοβαρά υπόψη τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/μαιευτών, να γίνει διακριτός ο ρόλο μας και να δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.
Στην χώρα με τα πιο απίστευτα νούμερα καισαρικών, έχουμε να δούμε μαία να ξεγεννά μόνο σε ασπρόμαυρες ταινίες με τη Βασιλειάδου.
Ο ίδιος ο κλάδος έχει απεμπολήσει την ουσία του επαγγέλματος. Το δε παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου είναι επιεικώς ατυχές, αν όχι για τα πανηγύρια. Δεν αποτελεί σημείο αναφοράς το ΗΒ επειδή οι περισσότεροι μιλάμε αγγλικά! έλεος
Η μαιευτική είναι διαφορετική επιστήμη από την νοσηλευτική. Άλλο αντικείμενο πραγματεύεται η μια επιστήμη και άλλο η άλλη. Το αντικείμενο της μαιευτικής είναι η φροντίδα της γυναίκας πριν τον τοκετό κατά τη διάρκεια του τοκετού καθώς και μετά τον τοκετό και στην ίδια αλλά και στο βρέφος. Επίσης η επιστήμη αυτή επειδή ασχολείται με την αναπαραγωγή θα μπορούσε να βοηθήσει και στην εκπαίδευση των εφήβων για τα σωστά μέτρα αντισύλληψης και την σωστή ενημέρωση τους. Βέβαια με το παρόν νομοσχέδιο αν γίνει νόμος του κράτους και υπαχθούν οι μαίες/μαιευτές στην νοσηλευτική απλώς η επιστήμη αυτή θα υποβαθμιστεί ακόμη πιο πολύ.
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Το παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Tο παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Το παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.Κώδικας ΔεοντολογίαςΘα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UKΣχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Η Νοσηλευτική είναι άλλος κλάδος από την Μαιευτική!!
Δεν μπορεί η Μαιευτική να διοικείται από την Νοσηλευτική!!
1.Απαιτείται η σύσταση Μαιευτικής Διεύθυνσης στο Υπουργείο Υγείας λόγω του σημαντικού έργου των μαιών !! Δεν μπορούν οι νοσηλευτριες να ορίσουν τις Μαιευτικές υπηρεσίες !!!
2. Να συσταθεί ισχυρό γνωμοδοτικο όργανο με συμμετέχοντες από τους συλλόγους μαιών, ακαδημαϊκούς και 1 Ανώτατο Δικαστή με όλες τις ιδιότητες του γνωμοδοτικού οργάνου και διευρυμένη εξουσία.
Η Μαιευτική επιστήμη ΔΕΝ αποτελεί κλάδο της Νοσηλευτικής. Οι Μαίες και Μαιευτές είναι οι επαγγελματίες υγείας ειδικά καταρτισμένοι για να παρέχουν φροντίδα (συμβουλευτική και θεραπευτική) σε όλη τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας, σε αυτήν και την οικογένειά της, από την εφηβεία έως και την εμμηνόπαυση , συμπεριλαμβανομένου την ευαίσθητη περίοδο της εγκυμοσύνης και της λοχείας. Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των Μαιών ορίζονται σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη Προστασίας Μητρότητας του 1956. Φυσικά και είναι απαραίτητη η συνεργασία διαφόρων ειδικοτήτων για την παροχή ολιστικής φροντίδας στο πλαίσιο μιας διεπιστημονικής προσέγγισης, ωστόσο είναι απαραίτητο να διατηρηθεί η επαγγελματική ταυτότητα και αυτονομία του καθενός. Οι μαίες δεν αποτελούν βοηθοί των ιατρών ούτε και άλλων επαγγελματιών, είναι ένα ξεχωριστό επάγγελμα με σαφείς αρμοδιότητες, δικαιώματα και υποχρεώσεις και πλέον έχει έρθει η ώρα να αναγνωριστούν όλα αυτά που πρεσβεύει χωρίς να υποβαθμίζεται περαιτέρω.
Η στήριξη και η καθοδήγηση της επιτόκου κατά την διάρκεια του τοκετού πρέπει να ανατίθεται αποκλειστικά και μόνο στις μαίες οι οποίες και διαθέτουν την κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία σε θέματα φυσιολογίας τοκετού και όχι σε άλλους επαγγελματίες υγείας όπως νοσηλευτές.
Οι μαιες υπήρχαν από αρχαιοτάτων χρόνων. Είναι λειτουργημα κ αν θέλουν να το αναβαθμίσουν θα πρέπει να γίνει με σεβασμό προς αυτο. Καλό θα ήταν να έχουν την αυτονομία που αρμόζει.
Η Νοσηλευτική είναι άλλος κλάδος από την Μαιευτική!! Δεν μπορεί η Μαιευτική να διοικείται από την Νοσηλευτική!!
Είναι αναγκαία η σύσταση Μαιευτικής Διεύθυνσης στο Υπουργείο Υγείας λόγω του σημαντικού έργου των μαιών !! Χρειάζεται οπωσδήποτε ισχυρό γνωμοδοτικο όργανο με συμμετέχοντες από τους συλλόγους μαιών, ακαδημαϊκούς και 1 Ανώτατο Δικαστη.
Επίσης αναγκαία κρίνεται η σύσταση Μαιευτικής υπηρεσίας! Τα ειδικά Νοσοκομεία οπως Έλενας, Αλεξάνδρας και Μαγγινειο/ να ονομαστούν Μαιευτήρια με ΟΛΕΣ τις ιδιότητές τους.
1.Απαιτείται η σύσταση Μαιευτικής Διεύθυνσης στο Υπουργείο Υγείας λόγω του σημαντικού έργου των μαιών. Δεν μπορούν οι νοσηλευτριες να ορίσουν τις Μαιευτικές υπηρεσίες.
2. Να συσταθεί ισχυρό γνωμοδοτικο όργανο με συμμετέχοντες από τους συλλόγους μαιών, ακαδημαϊκούς και 1 Ανώτατο Δικαστή με όλες τις ιδιότητες του γνωμοδοτικού οργάνου και διευρυμένη εξουσία.
3.Τα ειδικά Νοσοκομεία οπως Έλενας, Αλεξάνδρας και Μαγγινειο να ονομαστούν Μαιευτήρια με όλες τις ιδιότητες τους.
Είναι απαραίτητη η σύσταση Μαιευτικής υπηρεσίας, Τα ειδικά Νοσοκομεία οπως Έλενας, Αλεξάνδρας και Μαγγινειο/ να ονομαστούν Μαιευτήρια με όλες τις ιδιότητες τους. Οι μαίες να έχουν κυρίαρχο ρόλο και να μπορούν να συνταγογραφούν. Να αναγνωριστεί επιτέλους ο ρόλος τους. Πολλές γυναίκες, μια από αυτές και εγώ, χρωστάω τα υγιή παιδιά μου στις μαίες μου, ο γιατρός ειχε συμβουλευτικό ρόλο στους τοκετούς μου.
Ο μόνος τρόπος να προστατευτεί ο φυσιολογικός τοκετός είναι η στήριξη του κλάδου των μαιών -μαιευτων. Ας μην κάνουμε τα ανάποδα βήματα , αποδυναμώνοντας τους περισσότερο.
Παρακαλώ να επανεξετάσετε το ζήτημα και να συμβουλευτείτε τους διδάσκοντες στα τρία πανεπιστήμιά μας.
Σκοπός πρέπει να είναι η καλύτερη υγεία της επιτοκου και του νεογνού και σύμφωνα και με τις έρευνες αυτό προστατεύεται από τη δουλειά των καταρτισμένων μαιών.
Ευχαριστώ
Δ.Β.
Η μαιευτική είναι ένα αυτόνομο λειτούργημα πρώτα από όλα και έπειτα επάγγελμα!
Οι μαίες ασχολούνται με τη φυσιολογία και δεν είναι βοηθοί γιατρών.
Δεν έχει καμία σχέση με τη νοσηλευτική το επάγγελμα της Μαιευτικής, οπότε δεν μπορεί να υπάγεται σε αυτή. Η εκπαίδευση είναι διαφορετική για το κάθε επάγγελμα όπως και η λογική πίσω από την παροχή Μαιευτικής φροντίδας (και αντίστοιχα, νοσηλευτικής φροντίδας)! Δεν πρέπει να συγχέονται αυτά τα δύο!!!
Είναι άκρως σημαντικό να σεβόμαστε τον πολύ σημαντικό ρόλο των Μαιών /Μαιευτών για την ελληνική κοινωνία και να μην τον υποβαθμίζουμε.
«Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, η οποία εκδίδεται μετά από πρόταση του οικείου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, εκδίδονται και τροποποιούνται οι κώδικες δεοντολογίας»
Δηλαδή το εκάστοτε ΝΠΔΔ θα έχει το δικό του κώδικα Δεοντολογίας για τα ίδια επαγγέλματα. Δηλαδή εφαρμόζεται ο κανόνας «όλοι, θα κάνουν όλα ή ότι πει η Διοικηση», αλλιώς τί;;; . Πλήρης κιμαδοποίηση όλων των επαγγελμάτων . Για τις νοσηλεύτριες «Με όμοια απόφαση, η οποία εκδίδεται μετά από γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης Νοσηλευτικής» γιατί; Τα άλλα επαγγέλματα δεν έχουν Σύλλογο γιατί δεν ερωτώνται και αυτοί;; Άλλο κώδικα και άλλο καθηκοντολόγιο;;;
Αστεία πράγματα.
Το παρόν σχέδιο νόμου, συμπτήσει τα επαγγέλματα υγείας και τους βοηθούς νοσηλείας/νοσοκόμους. Είναι λυπηρό να παρατηρείται έλειψη στοιχειώδους σεβασμού του κάθε επαγγελματία υγείας (ΕΥ) από το ίδιο το σχέδιο άρα και απο το αντίστοχο Υπουργείο και τους σχετικούς φορείς.
Το παρόν σχέδιο νόμου, ομαδοποιεί τους νοσηλευτές, τους επισκέπτες υγείας και τους μαιευτές στην ίδια ομάδα με τους βοηθούς νοσηλείας που ελλοχεύει κινδύνους για την εξαφάνιση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων, κάποιων κλάδων, που θα έχει επίπτωση στον κλάδο αλλά και στη δημόσια υγεία και την υγεία των πολιτών.
Ως επιστήμονας μαία, θα περιοριστώ στο συγκεκριμένο επάγγελμα που αφορά τον κλάδο μου. Η μαιευτική είναι ξεχωριστή ειδικότητα από τη νοσηλευτική και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και όχι σαν υποδιέστερος κλάδος όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι σημαντικό να ιδρυθεί μία μαιευτική υπηρεσία που να είναι υπεύθυνη για το μαιευτικό επάγγελμα (μαίες/μαιευτές) όπως υπάρχει το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (Ε.Σ.Α.Ν.).
Αυτό είναι απαραίτητο εάν το Υπουργείο Υγείας (Υπ.Υ) θέλει πραγματικά την προαγωγή και προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού και της εδραίωση των μαιών στο σπίτι όπως προτάσουν τα άρθρα 36 και 37 στο Μέρος Θ.
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά – τί είναι δηλαδή η μαία:
Η Μαία είναι το πρόσωπο που, έχοντας γίνει τακτικά αποδεκτή σε ένα πρόγραμμα σπουδών, νόμιμα αναγνωρισμένων στη χώρα στην οποία βρίσκεται και το οποίο στηρίζεται πάνω στις Ουσιώδεις δεξιότητες της βασικής μαιευτικής πρακτικής της ICM (Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών) και στο πλαίσιο των Παγκόσμιων προτύπων μαιευτικής εκπαίδευσης της ICM, έχει αποκτήσει τα νόμιμα προσόντα για να εγγραφεί και/ή να αποκτήσει τη νόμιμη άδεια άσκησης της μαιευτικής ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο της «Μαίας» και που επιδεικνύει ικανότητες στην άσκηση της μαιευτικής.
Η Μαία αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος και υπόλογος επαγγελματίας που εργάζεται σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, περίθαλψη και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας, αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την περίθαλψη του νεογνού και του βρέφους. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει προληπτικά μέτρα, την προώθηση του φυσικού τοκετού, την ανίχνευση επιπλοκών στη μητέρα και στο παιδί και εκτίμηση για την κατάλληλη ιατρική ή άλλη βοήθεια καθώς επίσης και την εφαρμογή επειγόντων μέτρων.
Η Μαία έχει σημαντικό ρόλο στη συμβουλευτική και στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας, όχι μόνο για τη γυναίκα αλλά επίσης μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Αυτή η δραστηριότητα πρέπει να περιλαμβάνει προγεννητική εκπαίδευση και προετοιμασία γονεϊκότητας και μπορεί να επεκταθεί στην υγεία των γυναικών, στη σεξουαλική ή αναπαραγωγική υγεία και στη φροντίδα του παιδιού.
Η Μαία μπορεί να εξασκήσει το επάγγελμά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων του σπιτιού, της κοινότητας, των νοσοκομείων, των κλινικών και των μονάδων υγείας.
Κώδικας Δεοντολογίας
Θα έπρεπε να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας όλων των επαγγελματιών υγείας ξεχωριστά σε συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών και των σχετικών τους συλλόγων. Στο μαιευτικό κλάδο η Μαιευτική υπηρεσία και οι σύλλογοι μαιών/ευτών θα έπρεπε να συνεργάζονται με το Υπ.Υ για το σχετικό κώδικα δεοντολογίας. Η ICM ορίζει τον κώδικα δεοντολογίας των μαιών για να καθοδηγήσει την εκπαίδευση, την πρακτική και έρευνα της μαίας. Αυτός ο κώδικας αναγνωρίζει τις γυναίκες ως άτομα με ανθρώπινα δικαιώματα,
επιδιώκει δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους και ισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, και βασίζεται στην αμοιβαία σχέση σεβασμού, εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας όλων των μελών της κοινωνίας.
Επιπλέον, ο κώδικας αντιμετωπίζει τις ηθικές εντολές της/ου μαίας/ευτή σύμφωνα με το ρόλο του, το παγκόσμιο ορισμό της/ου Μαίας/ευτή και τα standards της ICM για την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών και των νεογνών στις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει πληροφιρίες σχετικές με το πώς οι μαίες/ευτές σχετίζονται και συνεργάζονται με άλλους ανθρώπους/ΕΥ, πώς ασκούν το επάγγελμά τους, πώς αναλαμβάνουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες και τα καθήκοντα τους και πώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την ακεραιότητα του επαγγέλματος τους.
Σύμφωνα με την ICM, ο κώδικας δεοντολογίας πρέπει να περιλαμβάνει τις σχέσεις και συνεργασίες των μαιών/ευτών τόσο με την γυναίκα και τον έγκυο άνθρωπο, την οικογένεια τους, όσο και με άλλους ΕΥ με σεβασμό. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται η μαιευτική πρακτική – όσον αφορά την ίδια τη μαία και τις δεξιότητες της, οι επαγγελματικές ευθύνες του κλάδου αλλά και η συνεχής προώθηση και εξέλιξη των μαιευτικών γνώσεων και πρακτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, την εξέλιξη της επιστήμης με περαιτέρω έρευνα και την εξέλιξη της εκπαίδευσης.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) υπάρχει το Συμβούλιο των Μαιών/ευτών και Νοσηλευτών/τριών (Nursing and Midwifery Council – NMC) που είναι μία ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για τους/ις νοσηλευτές/τριες, τις/ους μαίες/ευτες και τους συνεργάτες νοσηλευτών με σκοπό την ασφαλή, αποτελεσματική και ευγενική νοσηλευτική και μαιευτική που βελτιώνει την υγεία και την ευημερία όλων. Κύριος ρόλος τους είναι η ρύθμιση των κλάδων αυτών ξεκινώντας από την προώθηση υψηλών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτώπων για τους σχετικούς κλαδους ξεχωριστά. Όλες οι σχετικές σχολές στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του ΗΒ, οφείλουν να επικυρώνουν τα προγραμματα σπουδών τους με τον NMC για να έχουν ισχύ τα πτυχία τους και να μπορούν να έχουν δικαίωμα για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ο κώδικας δεοντολογίας είναι κοινός προς όλους τους σχετικούς κλάδουν που ελέγχουν, αλλά δεν υπάρχει υποτίμηση κανένα ρόλου όσον αφορά τα καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ. Δεύτερον, διατηρούν το μητρώο των ΕΥ που είναι κατάλληλοι για να ασκήσουν το επάγγελμά τους – έχουν δηλαδή ενεργή άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τέλος, διερευνούν ανησυχίες/καταγγελίες για την πρακτική άσκηση των συγκεκριμένων ΕΥ – κάτι σαν το πειθαρχικό που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά σχεδόν ποτέ δεν ενεργοποιείται.
Το συμβούλιο αυτό δημιουργεί ξεχωριστές οδηγίες για τον κάθε κλάδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστά πρότυπα (standards) για τους/ς νοσηλευτές/τριες, που είναι κοινά για τους συνεργάτες νοσηλευτές (όπως επισκέπτες υγείας) αλλά οι μαίες/ευτές έχουν ξεχωριστά πρότυπα από αυτά καθώς το αντικείμενό τους είναι ξεχωριστό.
Αν λοιπόν το παρόν σχεδιο νόμου έχει σκοπό τη σωστή δημιουργία ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας των 3 κλάδων των ΕΥ (νοσηλευτών, μαιευτών και επισκεπτών υγείας) τότε θα πρέπει να ιδρυθεί ένας φορέας/ ένα συμβούλιο που θα αποτελείται από μέλη των τριών αυτών ειδικοτήτων και θα υπάρχει απόλυτος σεβασμος του κάθε επαγγέλματος με σκοπό την προστασία της κοινωνίας (PROTECT OF PUBLIC).
Οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλατος καθώς δεν έχουν κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα (εκτός και αν υπάγονται στους νοσηλευτές) και θα έπρεπε να τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού συστήματος Υγείας – όπως και κάθε άτομο που εργάζεται μέσα σε αυτά (ακόμα και πολιτικό προσωπικό). Αυτό γιατί, οι βοηθοί νοσηλευτές δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δεν παίρνουν αποφάσεις για παροχή φροντίδας/περίθαλψης και δεν περνάνε πειθαρχικό σε ανησυχία/καταγγελία για την συμπεριφορά ή την πρακτική τους. Ο κώδικας δεοντολογίας όμως έχει συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης και με το παρόν σχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο εαν υπάρχει κατανόηση του σκοπού της ύπαρξης κώδικα δεοντολογίας και καθηκοντολογίου του κάθε ΕΥ ξεχωριστά.
Παραγραφος 3 του παρόντος σχεδίου νόμου – είναι απαραίτητο για το Υπ.Υ να κατανοήσει οτι ο κάθε κλάδος έχει δικό του καθηκοντολόγιο και δεν μπορεί να υπάρχει καθηκοντολόγιο νοσηλευτών και του παραϊατρικού προσωπικού ως ένα κοινό καθηκοντολόγιο. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη παράγραφος φέρει στην επιφάνεια του προβλήματος της αφάνεια συγκεκριμένων ΕΥ – αυτών των μαιών/ευτών και των επισκεπτών υγείας. Ως μαία θλίβομαι που ο κλάδος μας εδώ και χρόνια δεν λαμβάνει τον απαραίτητο σεβασμό αρχικά τόσο απο τα σχετικά Υπουργεία – Υπ.Υ και Υπουργείο Παιδείας και θρησκευτάτων, όσο και από τους ιατρικούς και νοσηλευτικούς κλάδους. Τα σχετικά υπουργεία, που αναφέρθηκα παραπάνω, δεν κάνουν κάτι για τη διασφάλιση των μαιών/ευτών σαν κλάδος παρά προτείνουν την ομογενοποίηση των μαιών με τους νοσηλευτές, που θέτει σε κίνδυνο τη κατάλληλη παροχή μαιευτικής φροντίδας από μαίες/ευτές στις γυναίκες και τα νεογνά. Με άλλα λόγια η παρούσα πρόταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών της (γυναικών και νεογνών – άρα της οικογένειας). Παρόλαυτά επιθυμεί το Υπ.Υ να προασπισει και να προωθήσει τη φυσιολογία του τοκετού – χωρίς όμως να λάβει υπόψην του πως θα γίνει αυτό αφού υποβιβάζεται το επάγγελμα των μαιών/ευτών που είναι οι πλέον κατάλληλοι για την προάσπιση της φυσιολογίας του τοκετού;
Το καθηκοντολόγιο των Mαιών – Mαιευτών είναι συνταγματικά κατοχηρωμένο και βασίζεται στα παρακάτω:
-Στο ΝΔ 2593/53 περί ασκήσεως του Μαιευτικού επαγγέλματος και εκπαιδεύσεως των Μαιών.
-Στις κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΟΚ (154/80, 155/80..)
– Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 όπως αυτή εναρμονίστηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 38-25/05/2010 (τομεακά ρυθμιζόμενα επαγγέλματα) και τροποποιήθηκε με το νόμο 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α΄)
-Στα επαγγελματικά δικαιώματα για την άσκηση του Μαιευτικού επαγγέλματος (ΦΕΚ 159/ 14-6-89).
-Στη Διακήρυξη του Μονάχου (MUNICH DECLARATION NURSES AND MIDWIVES: A FORCE FOR HEALTH 16-6-2000).
-Στις θέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
-Στις θέσεις της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM).
-Στο πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων Μαιευτικής των πρών ΤΕΙ και νυν Πανεπιστημιακών τμημάτων
-Στα ισχύοντα συστήματα Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και σε αυτά δεν υπάρχει συσχετισμός του συγκεκριμένου καθηκοντολογίου των μαιών/ευτών με αυτό των συναδέλφων νοσηλευτών ή λοιπών ΕΥ. Είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεχωριστά λοιπόν καθηκοντολόγια του κάθε ΕΥ χωρίς την υπονόμευση κάποιου κλάδου για την προάσπιση της υγείας των πολιτών που φροντίζει ο κάθε κλάδος.
Κλείνοντας, να σημειωθεί οτι οι νοσηλευτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να είναι κύριοι ΕΥ στη περίθαλψη ασθενών χωρίς τη συμβολή και τη καθοδήγηση του ιατρού. Εν αντιθέση, /ο μαία/ευτής είναι ένας αυτόνομος ΕΥ με κατοχηρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για την παρακολούθηση της κύησης, εργαζόμενη/ος σε στενή επαφή με τις γυναίκες για να δώσει την απαραίτητη υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας χωρίς την απαραίτητη παρουσία ή συνεργιασία με ιατρούς. Επιπλέον αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την εκτέλεση τοκετών και την φροντίδα του νεογνού και του βρέφους έως την 28η ημέρα μέτα τον τοκετό. Αυτό συνεπάγεται ότι σαν ρόλος η/ο μαία/ευτής και σαν κλάδος μαιευτικής δεν μπορεί και δεν θα έπρεπε το καθηκοντολόγιο των μαιών/ευτών να ανήκει και να υπάγεται σε αυτό των νοσηλευτών, καθώς εξ ορισμού είναι ένας αυτόνομο επάγγελμα. Σα μαία, ελπίζω πως το Υπ.Υ θα λάβει σοβαρά υπόψην του τα ήδη κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των μαιών/ευτών θα σεβαστεί το ρόλο μας και θα δημιουργηθεί μια ξεχωριστή μαιευτική υπηρεσία υπεύθυνη για τον μαιευτικό κλάδο, ανεξάρτητη από το νοσηλευτικό κλάδο όπως προτάσει το παρόν σχέδιο νόμου.
Με εκτίμηση,
Βαρδαβάκη Ζωή
RM, PhDc, MSc, PGCertLTHE, BSc, FHEA
Senior Midwifery Lecturer
Department Allied Health Professions, Midwifery and Social Work (AHM)
School of Health and Social Work
University of Hertfordshire, UK
Σχετικές βιβλιογραφικές πηγές
ICM (2017). International Definition of the Midwife. Retrieved online: https://www.internationalmidwives.org/assets/files/definitions-files/2018/06/eng-definition_of_the_midwife-2017.pdf
WHO (2000). Munich Declaration: Nurses and midwives: a Force for
Health, 2000. Retrieved from: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/53854/E93016.pdf
Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2005 σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διαθέσιμο: https://www.ccbe.eu/NTCdocument/02005L00362007010112_1190192058.pdf
ΣΕΜΜΑ. Νομοθεσία. Διαθέσιμο: https://semma.gr/aytomato-proschedio/
ΦΕΚ (2012). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος Πρώτο – Αρ. φύλλου 222. Διαθέσιμο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2014/fek222a.pdf
Η μαιευτική είναι ένα αυτόνομο λειτούργημα/επάγγελμα!
Οι μαίες ασχολούνται με τη φυσιολογία και δεν ειναι βοηθοί γιατρών.
Δεν έχει καμία σχέση με τη νοσηλευτική, οπότε δεν μπορεί να υπάγεται σε αυτή!
Μην προσπαθείτε να υποβαθμίσετε τον πολύ σημαντικό ρόλο των Μαιών για την ελληνική κοινωνία.
Οι μαίες υπάρχουν χιλιάδες χρόνια, αφήστε της. Η τέχνη αυτή πρέπει να υπάρχει παντού.
Οι μαίες παρέχουν μαιευτική περίθαλψη και φροντίδα. Τα καθήκοντα τους είναι σύμφωνα με την Διεθνή Συνθήκη Προστασίας της μητροτητας του 1956,νομος του Κράτους από το 198
Η μαιευτική είναι τέχνη. Οι μάιες υπήρχαν από την αρχαιότητα ως επάγγελμα και δεν μπορεί να ενταχθούν σε άλλους συλλόγους πέρα από τον δικό τους μια και το αντικείμενο τους αφορά κύριος την αναπαραγωγή, η οποία είναι μια φυσιολογική διαδικασία του ανθρώπου
Για το άρθρο 28
Η υπό τροποποίηση διάταξη επιχειρεί να εντάξει στο άρθρο 14 του ν. 2071/1992 τις μαίες/μαιευτές ενώ το ανεφάρμοστο επί χρόνια επίμαχο άρθρο επί χρόνια δεν αφορούσε μαίες/μαιευτές. Η μη ένταξη των μαιών/μαιευτών στο αρχικό άρθρο δεν ήταν τυχαία επιλογή του νομοθέτη αλλά συνειδητή επιλογή του καθώς θεωρούσε ότι οι Σύλλογοι Μαιών/Μαιευτών ήδη λειτουργούντες από την δεκαετία του 1950, έχουν οικείους κανονισμούς λειτουργίας οι οποίοι προέβλεπαν τα περισσότερα από τα ζητήματα που θα έπρεπε να ρυθμιστούν και θεωρούσε ότι οι Σύλλογοι Μαιών/Μαιευτών δύνανται αυτοτελώς και χωρίς έτερη γνωμοδότηση να ρυθμίζουν όσα ζητήματα απαιτούν τέτοια ρύθμιση.
Θα πρέπει να επαλειφθεί η αναφορά στις μαίες/μαιευτές στην επίμαχη διάταξη.
Kαλό θα είναι να σέβεται καθένας τα επαγγελματικά δικαιώματα και τις ιδιαιτερότητες του κάθε κλάδου,γιατί διαφορετική είναι και η εκπαίδευση.Ίσως θα έπρεπε να δημιουργηθούν διαφορετικές προιστάμενες αρχές για τον κάθε κλάδο,ώστε να εφαρμόζονται και να ελέγχονται οι κώδικες δεοντολογίας του καθενός ξεχωριστά και με σαφήνεια.