ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Άρθρο 11 Ορισμός Υποδιοικητή Υγειονομικής Περιφέρειας αρμοδίου για θέματα ψυχικής υγείας – Προσθήκη άρθρου 3 Α στον ν. 3329/2005

Υπέρ Αναπληρωτές ΔΥΠΕ με ευθύνη ενός θολού πεδίου και χιλιάδων ζωών πολιτών χωρίς καν να είναι βέβαιο οτι γνωρίζουν το ελάχιστο γύρω από τον Τομέα Ψυχικής Υγείας (βλέπε τρόπο επιλογής Διοικητών και Αναπληρωτών)

Δεν ορίζονται πουθενά τα προσόντα διορισμού που πρέπει να έχει ο Υποδιοικητής αρμόδιος για θέματα ΨΥ (ειδίκευση; εμπειρία;;)

Παρά τον αναφερόμενο σκοπό του να τοποθετήσει τα άτομα που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην ψυχική τους υγεία για πρώτη φορά, στο επίκεντρο του Ε.Σ.Υ., δημιουργεί ένα πολυδαίδαλο σύστημα εξ ολοκλήρου ιατροκεντρικών, διοικητικών και γραφειοκρατικών υπηρεσιών, το οποίο εντέλει όλο διοικείται από ένα πρόσωπο, έναν εκ των Υποδιοικητών κάθε Υ.Πε., στον οποίο εκχωρεί έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό και σημαντικού περιεχομένου αρμοδιοτήτων. Η τομεοποίηση φαίνεται να καταργείται. A priori εγείρονται ζητήματα αποτελεσματικότητας και εν τέλει ουσιαστικής εφαρμογής του φιλόδοξου εγχειρήματος, καθώς ο εκάστοτε Υποδιοικητής κάθε Υ.Πε, ανεξαρτήτως σχετικής με τον τομέα ψυχικής υγείας ειδικότητας ή και συναφούς εμπειρίας, αναλαμβάνει τον προγραμματισμό, το συντονισμό, την εποπτεία και τον έλεγχο της λειτουργίας όλων των δομών και φορέων παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Δικτύου του. Η ιατροκεντρική προσέγγιση του σχεδίου νόμου οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι έχει περιοριστεί με τη συμμετοχή των άλλων ειδικοτήτων (ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, νοσηλευτών) που εξασφαλίζουν εν τοις πράγμασι την εφαρμογή της φιλοσοφίας της κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής και προσδίδουν διεπιστημονικό χαρακτήρα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, όμως υποεκπροσωπούνται οι λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και οι οικογένειες γιατί έχουμε ερωτηματικά αν είναι εφικτό να εκπροσωπούνται από ένα μέλος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος που θεωρούμε ότι δεν έχει ικανοποιητική συμμετοχή ληπτών υπηρεσιών ψυχικής Υγείας.

Για 27 αρμοδιότητες που αφορούν στην Ψυχική Υγεία, είναι δυνατόν να μην ορίζονται πουθενά ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ προσόντα διορισμού, όπως η ειδικότητα, η εμπειρία και η εξειδίκευση που ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να έχει ο αρμόδιος Υποδιοικητής. Μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του ν. 5062/2023 (κριτήρια για την επιλογή των διοικήσεων στο Δημόσιο) θα ορίζεται Υποδιοικητής για θέματα ΨΥ, χωρίς πρόβλεψη κριτηρίων, από τον Διοικητή ένας από τους υπηρετούντες Υποδιοικητές (άρθρο 72 παρ. 1).

Η εγκατάλειψη του πνεύματος της τομεοποίησης και του δημοκρατικού/ συμμετοχικού τρόπου σχεδιασμού και λήψης των αποφάσεων που εγκαθίδρυε ο ν.4461/2017, καταλήγει σε αυτό το υπερ-συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης («ενός ανδρός αρχή») με όλες τις αρμοδιότητες να είναι συγκεντρωμένες στο πρόσωπο του υποδιοικητή της ΥΠε.
Ειδική αναφορά αξίζει στο στοιχείο # ιδ της παρ.2 όπου αναφέρεται πως … «(ο Υποδιοικητής) προΐσταται… όλων των αποκεντρωμένων μονάδων (συνεπώς και του προσωπικού τους). Προκύπτει δηλ. (ο Υποδιοικητής) ως απευθείας προϊστάμενος όλων των εργαζομένων στις δημόσιες δομές, ατομικά, χωρίς να μεσολαβεί η ιεραρχία, αφού δεν προβλέπεται, της κάθε δομής….
….και στο στοιχείο # ι της ίδιας παραγράφου, όπου αναφέρεται πως …(ο Υποδιοικητής) ελέγχει την ποιότητα των υπηρεσιών από τις ΜΨΥ του ιδιωτικού τομέα. Είναι μάλλον ασύμβατο με τη λογική λειτουργίας της διοίκησης, ένας πάροχος (ο Υποδιοικητής, που προΐσταται των δημόσιων μονάδων παροχής υπηρεσιών ) να ελέγχει ταυτόχρονα αυτός ο ίδιος, άλλους παρόχους . Στη λογική του ν. 4461/2017 η ασυμβατότητα αυτή δεν υπήρχε.
Μέτωπο για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις

Θεωρούμε ότι αυτός ο υπερ συγκεντρωτισμός, θα αυξήσει την γραφειοκρατία και θα είναι εις βάρος των απομακρυσμένων δομών, καθώς θα έχει επιπτώσεις στον προϋπολογισμό/κονδύλια που θα λάβουν οι διάφορες διευθύνσεις. Και δεν διευκρινίζεται η διαδικασία τέτοιων αποφάσεων, καθώς και η θεσπιση δικλείδων ασφαλείας.

όλες οι αρμοδιότητες των 2 υπερδιοικητών μέχρι τώρα ασκούνταν από ΔΣ της ΔΥΠΕ: σαφώς πιο πλουραλιστικός τρόπος ένα συλλογικό όργανο

Με το Άρθρο αυτό δίνεται υπερεξουσία στον Υποδιοικητή της ΥΠΕ αρμόδιο για θέματα Ψυχικής Υγείας, Ο Υπεράνθρωπος Υποδιοικητής εκτός των άλλων αρμοδιοτήτων του ανατίθενται 18 νέες αρμοδιότητες διαφόρων θεμάτων ψυχικής υγείας!!! Ο Υποδιοικητής, σχεδιάζει, διοικεί, οργανώνει, ελέγχει, εισηγείται δια του Διοικητή, ελέγχει τα ΝΠΙΔ και εγκρίνει τη σκοπιμότητα και τον τρόπο χρηματοδότησης. Χωρίς να καθορίζονται τα τυπικά του προσόντα.

Άρθρο 11 παρ. 1 Δεν ορίζονται πουθενά τα προσόντα διορισμού ούτε καν η ειδικότητα ή ειδίκευση ή εμπειρία που πρέπει να έχει ο Υποδιοικητής που θα είναι αρμόδιος για θέματα ΨΥ (27 αρμοδιότητες!). Μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του νέου ν. 5062/2023 (κριτήρια για την επιλογή των διοικήσεων στο Δημόσιο) ορίζεται ως Υποδιοικητής για θέματα ΨΥ χωρίς πρόβλεψη κριτηρίων από τον Διοικητή ένας από τους υπηρετούντες Υποδιοικητές (άρθρο 72 παρ. 1)

Άρθρο 11 παρ. 1 και 2 Ασαφής και πολύ μεγάλη η έκταση των αρμοδιοτήτων – υπερεξουσιών του Υποδιοικητή. Ιδίως όταν αναφέρεται σε δομές και φορείς παροχής Υ.Ψ.Υ. του Δικτύου του ή γενικά σε φορείς αρμοδιότητάς του, εννοεί και τους φορείς του άρθρου 10 (εποπτευόμενα ΝΠΙΔ); Βλ. ενδεικτικά παρ. 1, παρ. 2 α, ζ, θ, ιδ, ιη, κστ.
Να σημειωθεί ότι στους φορείς του ΠεΔΥΨΥ υπάγονται και οι Μονάδες των εποπτευόμενων ΝΠΙΔ σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 2716/1999 όπως τροποποιείται (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 και άρθρο 19 παρ. 3 του σχεδίου και κατωτέρω σχόλια επί του άρθρου).
Να σημειωθεί επίσης ότι κάποιες από τις αρμοδιότητες του Υποδιοικητή είναι εισηγητικές προς τον Διοικητή, ο οποίος αποφασίζει π.χ. για τη δημιουργία νέων μονάδων και την τροποποίηση υφισταμένων (ενδεικτικά βλ. άρθρο 12 παρ. 5 του σχεδίου).

Στην περίπτωση που οι περιγραφόμενες αρμοδιότητες αφορούν και τους φορείς του άρθρου 10 (σε κάποιες περιπτώσεις ξεκάθαρο και σε κάποιες λιγότερο), τότε κάποιες από αυτές συνιστούν ανεπίτρεπτη παρέμβαση στη διοίκηση και στις αποφάσεις των φορέων και στο θεραπευτικό τους έργο (πρβλ. και άρθρο 19 παρ. 5), για το οποίο οι ίδιοι αναλαμβάνουν την ευθύνη, και παραβίαση των συνταγματικών τους δικαιωμάτων.
Η παρέμβαση αυτή όσον αφορά τα μη κερδοσκοπικά νπιδ φαίνεται επιπλέον και αδικαιολόγητη, αφού μιλάει για διοικητικό-οικονομικό-διαχειριστικό έλεγχο από τη στιγμή που το κράτος φαίνεται να θέλει να σταματήσει την χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό μεταβαίνοντας σε καθεστώς αποζημίωσης από τον ΕΟΠΥΥ. Το κράτος όμως δεν ελέγχει με τον ίδιο τρόπο και τις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις όταν λαμβάνουν αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ

Σε τι αφορούν οι αρμοδιότητες της θέσης;
Η ανησυχία έγκειται στο εάν και κατά πόσο αντιλαμβάνεται ο συνομιλητής το θεραπευτικό έργο ως κάτι δυναμικό και αναγκαία ευέλικτο και όχι μόνο ως διοικητικό, γραφειοκρατικό έργο.

Με το παρόν σχέδιο νόμου, επέρχεται κατακερματισμος του ρόλου του Επιστημονικά Υπεύθυνου του εκάστοτε Φορέα, με το εύλογο ερώτημα, πως θα μπορεί να επιτευχθεί θεραπευτική συνέχεια πρωτίστως με τους ωφελουμενους και κατ’επεκταση με την πολυκλαδικη θεραπευτική ομάδα όταν ηθικά αλλά και πρακτικά υποβαθμιζεται ο ρολος του Ε.Υ και ολόκληρης της Π.Θ.Ο. Αναρωτιομαστε τελικά ποιος είναι ο πρωταρχικός σκοπός και το όραμα στην Ψυχική Υγεία? Η δημιουργία ενός διοικητικού-γραφειοκρατικου συστήματος ελέγχου ή η εως τωρα επικεντρωμενη προσπάθεια για την ψυχοκοινωνικη αποκατάσταση των ωφελουμενων μας?

Δεν ορίζονται πουθενά τα προσόντα διορισμού ούτε καν η ειδικότητα ή ειδίκευση ή εμπειρία που πρέπει να έχει ο Υποδιοικητής που θα είναι αρμόδιος για θέματα ΨΥ (27 αρμοδιότητες!). Μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του νέου ν. 5062/2023 (κριτήρια για την επιλογή των διοικήσεων στο Δημόσιο) ορίζεται ως Υποδιοικητής για θέματα ΨΥ χωρίς πρόβλεψη κριτηρίων από τον Διοικητή ένας από τους υπηρετούντες Υποδιοικητές (άρθρο 72 παρ. 1)

Δεν ορίζονται πουθενά τα προσόντα διορισμού ούτε καν η ειδικότητα ή ειδίκευση ή εμπειρία που πρέπει να έχει ο Υποδιοικητής που θα είναι αρμόδιος για θέματα ΨΥ (27 αρμοδιότητες!). Μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του νέου ν. 5062/2023 (κριτήρια για την επιλογή των διοικήσεων στο Δημόσιο) ορίζεται ως Υποδιοικητής για θέματα ΨΥ χωρίς πρόβλεψη κριτηρίων από τον Διοικητή ένας από τους υπηρετούντες Υποδιοικητές (άρθρο 72 παρ. 1)

Ασαφής και πολύ μεγάλη η έκταση των αρμοδιοτήτων – υπερεξουσιών του Υποδιοικητή. Ιδίως όταν αναφέρεται σε δομές και φορείς παροχής Υ.Ψ.Υ. του Δικτύου του ή γενικά σε φορείς αρμοδιότητάς του, εννοεί και τους φορείς του άρθρου 10 (εποπτευόμενα ΝΠΙΔ); Βλ. ενδεικτικά παρ. 1, παρ. 2 α, ζ, θ, ιδ, ιη, κστ.
Να σημειωθεί ότι στους φορείς του ΠεΔΥΨΥ υπάγονται και οι Μονάδες των εποπτευόμενων ΝΠΙΔ σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 2716/1999 όπως τροποποιείται (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 και άρθρο 19 παρ. 3 του σχεδίου και κατωτέρω σχόλια επί του άρθρου).
Να σημειωθεί επίσης ότι κάποιες από τις αρμοδιότητες του Υποδιοικητή είναι εισηγητικές προς τον Διοικητή, ο οποίος αποφασίζει π.χ. για τη δημιουργία νέων μονάδων και την τροποποίηση υφισταμένων (ενδεικτικά βλ. άρθρο 12 παρ. 5 του σχεδίου).

Στην περίπτωση που οι περιγραφόμενες αρμοδιότητες αφορούν και τους φορείς του άρθρου 10 (σε κάποιες περιπτώσεις ξεκάθαρο και σε κάποιες λιγότερο), τότε κάποιες από αυτές συνιστούν ανεπίτρεπτη παρέμβαση στη διοίκηση και στις αποφάσεις των φορέων και στο θεραπευτικό τους έργο (πρβλ. και άρθρο 19 παρ. 5), για το οποίο οι ίδιοι αναλαμβάνουν την ευθύνη, και παραβίαση των συνταγματικών τους δικαιωμάτων.
Η παρέμβαση αυτή όσον αφορά τα μη κερδοσκοπικά νπιδ φαίνεται επιπλέον και αδικαιολόγητη, αφού μιλάει για διοικητικό-οικονομικό-διαχειριστικό έλεγχο από τη στιγμή που το κράτος φαίνεται να θέλει να σταματήσει την χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό μεταβαίνοντας σε καθεστώς αποζημίωσης από τον ΕΟΠΥΥ. Το κράτος όμως δεν ελέγχει με τον ίδιο τρόπο και τις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις όταν λαμβάνουν αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ

Ασαφής και πολύ μεγάλη η έκταση των αρμοδιοτήτων – υπερεξουσιών του Υποδιοικητή. Ιδίως όταν αναφέρεται σε δομές και φορείς παροχής Υ.Ψ.Υ. του Δικτύου του ή γενικά σε φορείς αρμοδιότητάς του, εννοεί και τους φορείς του άρθρου 10 (εποπτευόμενα ΝΠΙΔ); Βλ. ενδεικτικά παρ. 1, παρ. 2 α, ζ, θ, ιδ, ιη, κστ.
Να σημειωθεί ότι στους φορείς του ΠεΔΥΨΥ υπάγονται και οι Μονάδες των εποπτευόμενων ΝΠΙΔ σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 2716/1999 όπως τροποποιείται (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 και άρθρο 19 παρ. 3 του σχεδίου και κατωτέρω σχόλια επί του άρθρου).
Να σημειωθεί επίσης ότι κάποιες από τις αρμοδιότητες του Υποδιοικητή είναι εισηγητικές προς τον Διοικητή, ο οποίος αποφασίζει π.χ. για τη δημιουργία νέων μονάδων και την τροποποίηση υφισταμένων (ενδεικτικά βλ. άρθρο 12 παρ. 5 του σχεδίου).

Στην περίπτωση που οι περιγραφόμενες αρμοδιότητες αφορούν και τους φορείς του άρθρου 10 (σε κάποιες περιπτώσεις ξεκάθαρο και σε κάποιες λιγότερο), τότε κάποιες από αυτές συνιστούν ανεπίτρεπτη παρέμβαση στη διοίκηση και στις αποφάσεις των φορέων και στο θεραπευτικό τους έργο (πρβλ. και άρθρο 19 παρ. 5), για το οποίο οι ίδιοι αναλαμβάνουν την ευθύνη, και παραβίαση των συνταγματικών τους δικαιωμάτων.
Η παρέμβαση αυτή όσον αφορά τα μη κερδοσκοπικά νπιδ φαίνεται επιπλέον και αδικαιολόγητη, αφού μιλάει για διοικητικό-οικονομικό-διαχειριστικό έλεγχο από τη στιγμή που το κράτος φαίνεται να θέλει να σταματήσει την χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό μεταβαίνοντας σε καθεστώς αποζημίωσης από τον ΕΟΠΥΥ. Το κράτος όμως δεν ελέγχει με τον ίδιο τρόπο και τις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις όταν λαμβάνουν αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ

Με το παρόν σχέδιο νόμου, επέρχεται κατακερματισμος του ρόλου του Επιστημονικά Υπεύθυνου στον εκάστοτε Φορέα. Διερωτώμαστε λοιπόν πως είναι δυνατόν να υπάρχει θεραπευτική συνέχεια πρωτίστως με τους ωφελουμενους και κατ’επεκταση με την πολυκλαδικη θεραπευτική ομάδα, όταν ηθικά υποβαθμιζεται ο ρόλος και ο,τι αντιπροσωπεύει ο Ε.Υ? Άραγε ποιος θα είναι ο πρωταρχικός σκοπός και στόχος της Ψυχικής Υγείας?η ύπαρξη ενός διοικητικού-γραφειοκρατικου συστήματος ελέγχου ή η εως τωρα επικεντρωμενη προσπάθεια για την ψυχοκοινωνικη αποκατάσταση των ωφελουμενων μας?

Με το παρόν σχέδιο νόμου, επέρχεται κατακερματισμος του ρόλου του Επιστημονικά Υπεύθυνου του εκάστοτε Φορέα. Διερωτώμαστε λοιπόν πως είναι δυνατόν να υπάρχει θεραπευτική συνέχεια πρωτίστως με τους ωφελουμενους και κατ’επεκταση με την πολυκλαδικη θεραπευτική ομάδα, όταν ηθικά υποβαθμιζεται ο ρόλος και ο,τι αντιπροσωπεύει ο Ε.Υ?Άραγε ποιος είναι ο πρωταρχικός σκοπός και στόχος της Ψυχικής υγείας?η ύπαρξη ενός διοικητικού-γραφειοκρατικου συστήματος ελέγχου ή η εως τωρα επικεντρωμενη προσπάθεια για την ψυχοκοινωνικη αποκατάσταση των ωφελουμενων μας μας?

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π.Σακελλαρόπουλος συνήλθε εκτάκτως την 15η Ιουλίου 2024 σε συνεδρίαση και αποφάσισε ομόφωνα να συμμετέχει στη δημόσια διαβούλευση για το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υγείας με τίτλο «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» και να υποβάλλει τους παρακάτω προβληματισμούς, επισημάνσεις και τροποποιήσεις:
– Στο σχέδιο νόμου, άρθρο 11 παρ. 1 και 2, δημιουργείται ένα πολυδαίδαλο σύστημα ιατροκεντρικών, διοικητικών και γραφειοκρατικών υπηρεσιών, το οποίο διοικείται από ένα πρόσωπο, τον Υποδιοικητή, που ορίζεται από τον Διοικητή, με ασαφή και πολύ μεγάλη έκταση των αρμοδιοτήτων – υπερεξουσιών του (27 αρμοδιότητες). Ο Υποδιοικητής αναλαμβάνει τον προγραμματισμό, τον συντονισμό, την εποπτεία και τον έλεγχο της λειτουργίας όλων των δομών και φορέων παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Δικτύου. Δεν ορίζονται πουθενά τα προσόντα διορισμού ούτε καν η ειδικότητα ή ειδίκευση ή εμπειρία που πρέπει να έχει ο Υποδιοικητής που θα είναι αρμόδιος για θέματα Ψυχικής Υγείας, από τον Διοικητή.

Ως ΑΛΘΑΙΑ ΑΜΚΕ, συντασσόμαστε με την τοποθέτηση της Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ»:
Παρά τον αναφερόμενο σκοπό του να τοποθετήσει τα άτομα που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην ψυχική τους υγεία για πρώτη φορά, στο επίκεντρο του Ε.Σ.Υ., δημιουργεί ένα πολυδαίδαλο σύστημα εξ ολοκλήρου ιατροκεντρικών, διοικητικών και γραφειοκρατικών υπηρεσιών, το οποίο εντέλει όλο διοικείται από ένα πρόσωπο, έναν εκ των Υποδιοικητών κάθε Υ.Πε., στον οποίο εκχωρεί έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό και σημαντικού περιεχομένου αρμοδιοτήτων. Η τομεοποίηση φαίνεται να καταργείται. A priori εγείρονται ζητήματα αποτελεσματικότητας και εν τέλει ουσιαστικής εφαρμογής του φιλόδοξου εγχειρήματος, καθώς ο εκάστοτε Υποδιοικητής κάθε Υ.Πε, ανεξαρτήτως σχετικής με τον τομέα ψυχικής υγείας ειδικότητας ή και συναφούς εμπειρίας, αναλαμβάνει τον προγραμματισμό, το συντονισμό, την εποπτεία και τον έλεγχο της λειτουργίας όλων των δομών και φορέων παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Δικτύου του. Η ιατροκεντρική προσέγγιση του σχεδίου νόμου οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι έχει περιοριστεί με τη συμμετοχή των άλλων ειδικοτήτων (ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, νοσηλευτών) που εξασφαλίζουν εν τοις πράγμασι την εφαρμογή της φιλοσοφίας της κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής και προσδίδουν διεπιστημονικό χαρακτήρα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, όμως υποεκπροσωπούνται οι λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και οι οικογένειες γιατί έχουμε ερωτηματικά αν είναι εφικτό να εκπροσωπούνται από ένα μέλος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος που θεωρούμε ότι δεν έχει ικανοποιητική συμμετοχή ληπτών υπηρεσιών ψυχικής Υγείας.

Δεν ορίζονται πουθενά τα προσόντα διορισμού ούτε καν η ειδικότητα ή ειδίκευση ή εμπειρία που πρέπει να έχει ο Υποδιοικητής που θα είναι αρμόδιος για θέματα ΨΥ (27 αρμοδιότητες!). Μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του νέου ν. 5062/2023 (κριτήρια για την επιλογή των διοικήσεων στο Δημόσιο) ορίζεται ως Υποδιοικητής για θέματα ΨΥ χωρίς πρόβλεψη κριτηρίων από τον Διοικητή ένας από τους υπηρετούντες Υποδιοικητές (άρθρο 72 παρ. 1)
Ασαφής και πολύ μεγάλη η έκταση των αρμοδιοτήτων – υπερεξουσιών του Υποδιοικητή. Ιδίως όταν αναφέρεται σε δομές και φορείς παροχής Υ.Ψ.Υ. του Δικτύου του ή γενικά σε φορείς αρμοδιότητάς του, εννοεί και τους φορείς του άρθρου 10 (εποπτευόμενα ΝΠΙΔ); Βλ. ενδεικτικά παρ. 1, παρ. 2 α, ζ, θ, ιδ, ιη, κστ.
Να σημειωθεί ότι στους φορείς του ΠεΔΥΨΥ υπάγονται και οι Μονάδες των εποπτευόμενων ΝΠΙΔ σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 2716/1999 όπως τροποποιείται (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 και άρθρο 19 παρ. 3 του σχεδίου και κατωτέρω σχόλια επί του άρθρου).
Να σημειωθεί επίσης ότι κάποιες από τις αρμοδιότητες του Υποδιοικητή είναι εισηγητικές προς τον Διοικητή, ο οποίος αποφασίζει π.χ. για τη δημιουργία νέων μονάδων και την τροποποίηση υφισταμένων (ενδεικτικά βλ. άρθρο 12 παρ. 5 του σχεδίου).

Στην περίπτωση που οι περιγραφόμενες αρμοδιότητες αφορούν και τους φορείς του άρθρου 10 (σε κάποιες περιπτώσεις ξεκάθαρο και σε κάποιες λιγότερο), τότε κάποιες από αυτές συνιστούν ανεπίτρεπτη παρέμβαση στη διοίκηση και στις αποφάσεις των φορέων και στο θεραπευτικό τους έργο (πρβλ. και άρθρο 19 παρ. 5), για το οποίο οι ίδιοι αναλαμβάνουν την ευθύνη, και παραβίαση των συνταγματικών τους δικαιωμάτων.
Η παρέμβαση αυτή όσον αφορά τα μη κερδοσκοπικά νπιδ φαίνεται επιπλέον και αδικαιολόγητη, αφού μιλάει για διοικητικό-οικονομικό-διαχειριστικό έλεγχο από τη στιγμή που το κράτος φαίνεται να θέλει να σταματήσει την χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό μεταβαίνοντας σε καθεστώς αποζημίωσης από τον ΕΟΠΥΥ. Το κράτος όμως δεν ελέγχει με τον ίδιο τρόπο και τις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις όταν λαμβάνουν αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ

Παρά τον αναφερόμενο σκοπό του να τοποθετήσει τα άτομα που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην ψυχική τους υγεία για πρώτη φορά, στο επίκεντρο του Ε.Σ.Υ., δημιουργεί ένα πολυδαίδαλο σύστημα εξ ολοκλήρου ιατροκεντρικών, διοικητικών και γραφειοκρατικών υπηρεσιών, το οποίο εντέλει όλο διοικείται από ένα πρόσωπο, έναν εκ των Υποδιοικητών κάθε Υ.Πε., στον οποίο εκχωρεί έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό και σημαντικού περιεχομένου αρμοδιοτήτων. Η τομεοποίηση φαίνεται να καταργείται. A priori εγείρονται ζητήματα αποτελεσματικότητας και εν τέλει ουσιαστικής εφαρμογής του φιλόδοξου εγχειρήματος, καθώς ο εκάστοτε Υποδιοικητής κάθε Υ.Πε, ανεξαρτήτως σχετικής με τον τομέα ψυχικής υγείας ειδικότητας ή και συναφούς εμπειρίας, αναλαμβάνει τον προγραμματισμό, το συντονισμό, την εποπτεία και τον έλεγχο της λειτουργίας όλων των δομών και φορέων παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Δικτύου του. Η ιατροκεντρική προσέγγιση του σχεδίου νόμου οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι έχει περιοριστεί με τη συμμετοχή των άλλων ειδικοτήτων (ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, νοσηλευτών) που εξασφαλίζουν εν τοις πράγμασι την εφαρμογή της φιλοσοφίας της κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής και προσδίδουν διεπιστημονικό χαρακτήρα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, όμως υποεκπροσωπούνται οι λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και οι οικογένειες γιατί έχουμε ερωτηματικά αν είναι εφικτό να εκπροσωπούνται από ένα μέλος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος που θεωρούμε ότι δεν έχει ικανοποιητική συμμετοχή ληπτών υπηρεσιών ψυχικής Υγείας.

1. Η διοικητική δικτύωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας είναι καλή ιδέα, που έχει λειτουργήσει σχετικά καλά στο εξωτερικό. Για να έχει πιθανότητες επιτυχίας, το δίκτυο πρέπει να έχει διοικητική και οικονομική αυτονομία, κατ’αναλογία των Mental Health Trusts του NHS.
2. Μαζί με την ευπρόσδεκτη αυτονομία θα πρέπει να διατηρηθεί η λειτουργική διασύνδεση της ψυχιατρικής με τις άλλες ιατρικές ειδικότητες, ιδιαιτέρως στην περίπτωση ψυχιατρικών τμημάτων γενικών νοσοκομείων.
3. Η διακριτική ευχέρεια του ΥΠεάρχη να διατηρεί την αποφασιστική αρμοδιότητα και να εκχωρεί άλλες αρμοδιότητες κατά το δοκούν δημιουργεί αβεβαιότητα για το καθηκοντολόγιο των οργάνων και ελλοχεύει τον κίνδυνο να καταστούν τα όργανα του δικτύου απλά γνωμοδοτικά ή/και διεκπεραιωτικά, όπως άλλωστε είναι τώρα τα ΠΕΔΙΤΟΨΥ
4. Το εκτεταμένο διοικητικό πλέγμα που προτείνεται πρέπει να στελεχωθεί από μεγάλο αριθμό καλά καταρτισμένων υπαλλήλων, και να στεγαστεί σε ικανές δομές με αντίστοιχη υλική υποστήριξη. Δεν νοείται επιτυχία του προτεινόμενου δικτύου με το υπάρχον προσωπικό των Υ.Πε., ειδικά στην περιφέρεια. Επίσης σε αναλογία με αντίστοιχα συστήματα του εξωτερικού, σε ήδη εργαζόμενους στο ΕΣΥ που συνεισφέρουν το χρόνο τους στη λειτουργία του δικτύου πρέπει να προβλέπεται είτε μισθολογική ενίσχυση, είτε αναπλήρωση των καθηκόντων του συμμετέχοντα στη βασική του εργασία.
5. Πρέπει να διευκρινιστεί η διαδικασία μέσω της οποίας θα καλύπτονται λειτουργικά κενά με μετακίνηση προσωπικού μεταξύ υπηρεσιών, ειδικά όταν πρόκειται για μεγάλες αποστάσεις. Είναι σημαντικό να προβλέπεται διαπραγμάτευση με αντισταθμιστικά κίνητρα και πρακτικές διευκολύνσεις, αλλιώς δεν θα επιτευχθεί η κινητικότητα.
6. Πρέπει να επισημανθεί πως ειδικά οι πανεπιστημιακές κλινικές βασίζονται στο προσωπικό τους ώστε να προσφέρουν υπηρεσίες τόσο στο ΕΣΥ όσο και στο Πανεπιστήμιο, και οι υπηρεσίες αυτές είναι άρρηκτα ενσωματωμένες η μία στην άλλη. Οι πανεπιστημιακές κλινικές δεν θα είναι σε θέση να προσφέρουν την προστιθέμενη αξία της αριστείας στις υπηρεσίες του ΕΣΥ, ούτε να υπηρετήσουν το Πανεπιστήμιο, αν ο μακροχρόνιος και προσεκτικός σχεδιασμός τους διαταράσσεται από αιφνίδιες μετακινήσεις προσωπικού. Για κάθε πρόταση λειτουργικής παρέμβασης σε πανεπιστημιακή κλινική, συμπεριλαμβανομένης της μετακίνησης προσωπικού, θα πρέπει να απαιτείται η έγκριση του διευθυντή της.
7. Πέραν του νομικού γραφείου που εξυπηρετεί την Υ.Πε., πρέπει απαραιτήτως να υπάρχει πρόβλεψη για νομικό σύμβουλο, ο οποίος θα εξυπηρετεί τις ανάγκες του επιστημονικού συμβουλίου.