Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΚΕΝΤΡΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ' | 27 Φεβρουαρίου 2025, 16:14

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  (1) Ως πρώτη γενική παρατήρηση, την οποία είχα αναφέρει και την 04η Δεκεμβρίου 2024 στο Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), είναι ότι επισπεύδον Υπουργείο είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), το οποίο ενώ έχει μόνο την αρμοδιότητα σχεδιασμού και παρακολούθησης της εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής ύδρευσης και αποχέτευσης, επιμένει να παρεμβαίνει στην αλλαγή του διοικητικού συστήματος των Δήμων για την άσκηση της αρμοδιότητας ύδρευσης και αποχέτευσης, που αποτελεί διαχρονικά αντικείμενο του Υπουργείου Εσωτερικών (ΥΠΕΣ), το οποίο όχι μόνον έχει τη γνώση και μακρόχρονη σχετική εμπειρία, αλλά είναι και ο αρμόδιος φορέας της Κεντρικής Διοίκησης για τη νομοθέτηση των όρων συγκρότησης και λειτουργίας του εν λόγω διοικητικού συστήματος (συγκρότηση, στελέχωση, οργάνωση, εποπτεία). Στο σημείο αυτό αξίζει να σας αναφέρω ότι, τεκμήριο της ανάληψης της εν λόγω νομοθετικής πρωτοβουλίας από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), ερήμην του Υπουργείου Εσωτερικών (ΥΠΕΣ), αποτελεί το γεγονός ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών (ΥΠΕΣ) περιέλαβαν στο προσχέδιο του νέου Κώδικα Δήμων και Περιφερειών, που απέστειλαν προ εβδομάδος στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), ένα χωριστό Κεφάλαιο με 23 άρθρα το οποίο κωδικοποιεί τις ισχύουσες για τις ΔΕΥΑ διατάξεις. (2) Επιχειρείται από τις διατάξεις του Σχεδίου Νόμου μια οριζόντια νομοθετική επιβολή για την «οικειοθελή» συγχώνευση των ΔΕΥΑ με το απλουστευμένο επιχείρημα της ανάγκης επίτευξης «οικονομιών κλίμακας», όταν στην επιστημονική κοινότητα είναι γνωστό ότι για την άσκηση της αρμοδιότητας ύδρευσης και αποχέτευσης υπάρχει κάθε φορά ένα “optimum” διοικητικό μέγεθος, το οποίο είναι συνάρτηση των ανθρωπογεωγραφικών δεδομένων της εξυπηρετούμενης περιοχής και των οικονομικοτεχνικών χαρακτηριστικών των πηγών ύδρευσης, του δικτύου διανομής και της διάθεσης των λυμάτων. Από τα προαναφερθέντα εύκολα τεκμαίρεται ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (Υ-ΠΕΝ) επιμένει στις εμμονές του, αδυνατώντας να κατανοήσει επί της ουσίας το θεσμό των ΔΕΥΑ και γενικότερα τη διοικητική συγκρότηση, την οργάνωση και τη λειτουργία των Δήμων. Εάν εξάλλου το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ) επιθυμούσε να πράξει κάτι ουσιαστικό επί της αναδιοργάνωσης των υφιστάμενων ΔΕΥΑ, και όχι αυτών που έχει κατά νου, θα μπορούσε π.χ. να συντάξει ένα Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο (με τη συνεργασία πάντα του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών), προκειμένου να προτείνει σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα ένα “optimum” διοικητικό σχήμα των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, προγραμματίζοντας τις αναγκαίες επενδύσεις βελτίωσης/συμπλήρωσης των τεχνικών υποδομών και την μείωση του ενεργειακού κόστους, αλλά διασφαλίζοντας ταυτόχρονα και τους όρους της αποτελεσματικής λειτουργίας τους (ανθρώπινο δυναμικό, τεχνογνωσία, ψηφιοποίηση). (3) Εισάγονται διατάξεις για την επιδότηση του υφιστάμενου χρέους των ΔΕΥΑ προς τους ενεργειακούς παρόχους, παρουσιαζόμενες ως «κίνητρο», όταν επί της ουσίας διατυπώνονται με τρόπο που αποσκοπεί στο να επιτευχθεί ένας «εξαναγκασμός» και μόνο των ΔΕΥΑ. Πιο συγκεκριμένα, το Σχέδιο Νόμου επιδοτεί το υφιστάμενο χρέος των ΔΕΥΑ προς τους ενεργειακούς παρόχους με τρόπο άδικο, αφού επιδοτεί κατά 70% της συνολικής οφειλής μόνο όσων Δ.Ε.Υ.Α. συγχωνεύονται ή επεκτείνουν την περιοχή αρμοδιότητάς τους σε Δήμο, παραπέμποντας στο άρθρο 47 του Ν. 5167/2024 (σύμφωνα με το οποίο επιδο-τείται κατά 30% η συνολική οφειλή των ΔΕΥΑ που δεν συγχωνεύονται και μάλιστα με αυστηρές προϋποθέσεις, δηλαδή αν στις 15/1/2026 έχουν διαχειριστική επάρκεια, προϋποθέσεις που δεν ισχύουν για τις ΔΕΥΑ που θα συγχωνευθούν). (4) Διέπεται από ένα τιμωρητικό χαρακτήρα, είτε στερώντας από όσες ΔΕΥΑ δεν εξοφλούν τους λογαριασμούς ρεύματος την ένταξή τους σε Προγράμματα και Χρηματοδοτήσεις, είτε επισύροντας ποινές (πχ απολύσεις) των Γενικών Διευθυντών των ΔΕΥΑ στις περιπτώσεις μη εξόφλησης τριών συνεχόμενων λογαριασμών ρεύματος. Επί της ουσίας, η ίδια επιτηδευμένη πολιτική που ξεκίνησε το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας με το «τέλος ταφής» και τους Δήμους, αφήνοντας στην άκρη τις αποκλειστικές ευθύνες που έφε-ρε για την αποτυχία της ανακύκλωσης, συνεχίζεται και με τις ΔΕΥΑ, αφήνοντας πάλι στην άκρη την ολιγωρία της στο να δημιουργήσουν εκείνες τις προϋποθέσεις που θα συνέβαλαν ουσιαστικά στο δυσβάσταχτο ενεργειακό κόστος των ΔΕΥΑ και στην ενεργειακή τους αυτοτέλεια. (5) Δεν επιλύονται τα ουσιαστικά προβλήματα των ΔΕΥΑ, που είναι η σοβαρή υποστελέχωσή τους, η διαχείριση του ενεργειακού κόστους τους και η ενεργειακή αυτάρκειά τους με τον πολυπόθητο «χώρο», που ζητάμε εδώ και χρόνια, στο Δίκτυο Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Εάν ήθελε το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, εν τοις πράγμασι, να επιλύσει τα 3 μείζονα για τις ΔΕΥΑ προαναφερθέντα ζητήματα, δεν θα προέβαινε στην κατάργηση του ιδρυτικού Νόμου των ΔΕΥΑ, ο οποίος λειτούργησε επιτυχώς για 45 έτη και αναδείχθηκε σε ένα αποτελεσματικό θεσμικό εργαλείο για τη δημοτική διαχείριση της ύδρευσης και αποχέτευσης, αλλά θα συνέτασσε ένα Σχέδιο Νόμου με διατάξεις αποκλειστικά για τις ΔΕΥΑ, που θα αποτελούσε το νέο, σύγχρονο και στιβαρό θεσμικό πλαίσιο των ΔΕΥΑ, με βάση το οποίο οι εν λόγω Επιχειρήσεις θα μπορούσαν να μεταβούν επιτυχώς στην νέα εποχή της «πράσινης» οικονομίας, της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και των σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων. Με τον τρόπο, δηλαδή, αυτό το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας θα σηματοδοτούσε το πραγματικό ενδιαφέρον του για τη δημοτική διαχείριση του αστικού νερού και δεν θα αρκούνταν σε ρυθμίσεις περισσότερο διαχειριστικού χαρακτήρα που δεν δημιουργούν προοπτικές για τις ΔΕΥΑ. Στο σημείο αυτό, και δεδομένου ότι αναφερθήκαμε στον Ν.1069/1980, θα θέλαμε να γίνει γνωστό ότι εκτός των υφιστάμενων φορέων διαχείρισης Ύδρευσης - Αποχέτευσης, από τις διατάξεις του Ν.1069/1980 διέπονται και οι αμιγείς δημοτικές επιχείρησης τηλεθέρμανσης Αμυνταίου και Πτολεμαΐδας, Δ.Ε.Τ.Ε.Π.Α. και Δ.Ε.ΤΗ.Π., με φυσικό αντικείμενο αποκλειστικά την τηλεθέρμανση (ΔΕΝ είναι οι φορείς διαχείρισης ύδατος - αποχέτευσης των αντιστοίχων Δήμων). Όπως διαφαίνεται στο Σχέδιο Νόμου, στη βούληση του Νομοθέτη είναι να μην συμπεριληφθεί η υπηρεσία της τηλεθέρμανσης στις διατάξεις του νέου νόμου. Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρξει ρητή εξαίρεση των εν λόγω φορέων που παρέχουν τηλεθέρμανση, προς αποφυγή παρερμηνειών και νομοθετικού κενού. Συμφωνούμε, λοιπόν, και εντάσσουμε στη σημερινή Εισήγηση την πρόταση των Δήμων Εορδαίας και Αμυνταίου να προταθεί η προσθήκη στο Σχέδιο Νόμου ρητής διάταξης των αναφερόμενων 2 δημοτικών επιχειρήσεων (Δ.Ε.Τ.Ε.Π.Α. και Δ.Ε.ΤΗ.Π.) ως εξής: «Οι υφιστάμενες αμιγείς δημοτικές επιχειρήσεις τηλεθέρμανσης ήτοι η Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας – Δήμου Εορδαίας (Δ.Ε.ΤΗ.Π) και η Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Ευρύτερης Περιοχής Αμυνταίου (Δ.Ε.Τ.Ε.Π.Α.), διατηρούν τη νομική τους προσωπικότητα, συνεχίζουν να λειτουργούν παρέχοντας αποκλειστικά υπηρεσίες τηλεθέρμανσης, διέπονται από τον ν. 1069/1980 «Περί κινήτρων δια την ίδρυσίν Επιχειρήσεων Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως» (Α’ 191) και ρητά εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος Νόμου. Ο ν. 1069/1980 διατηρείται σε ισχύ, με πεδίο εφαρμογής Σελίδα 1 / 2 αποκλειστικά τις δύο (2) Δημοτικές Επιχειρήσεις Τηλεθέρμανσης του προηγούμενου εδαφίου, αναφορικά με την παροχή υπηρεσιών τηλεθέρμανσης.» (6) Στο ίδιο πνεύμα με το προηγούμενο σχόλιο, το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας δίνει αποκλειστική προτεραιότητα στο αστικό νερό που αποτελεί το 12% της συνολικής κατανάλωσης του νερού στη Χώρα μας και αγνοεί παντελώς το αρδευτικό νερό, η χρήση του οποίου (περίπου 85%) δημιουργεί κατά κύριο λόγο την εξάντληση του συγκεκριμένου πολύτιμου φυσικού πόρου. Στην ίδια λογική δεν προκύπτει καμία ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας που, ως γνωστόν, οξύνεται λόγω της κλιματικής κρίσης. Το δε συγκεκριμένο πρόβλημα αντιμετωπίζεται στο Σχέδιο Νόμου με την ανάθεση έργων δημόσιου χαρακτήρα αποκλειστικά στην ΕΥΔΑΠ ΑΕ και την ΕΥΑΘ ΑΕ, αποκλείοντας τις ΔΕΥΑ. Περαιτέρω, το Σχέδιο Νόμου περιέχει ευνοϊκές ρυθμίσεις για την ΕΥΔΑΠ ΑΕ και την ΕΥΑΘ ΑΕ (συγκριτικά με τις ΔΕΥΑ, τις οποίες και σκοπείται ο εκσυγχρονισμός τους) στις περιπτώσεις που συνάπτουν τις προαναφερθείσες συμβάσεις, όπως π.χ. ότι τα έργα αυτά θα χαρακτηρίζονται ως Στρατηγικές Επενδύσεις, θα υπάρχει δυνατότητα πρόσληψης ειδικού εμπειρογνώμονα, κ.λπ. (7) Απουσιάζει, επίσης, η ουσιαστική σύνδεση του Σχεδίου Νόμου με την ΚΥΑ για την νέα κοστολόγηση του νερού. Εδώ οφείλουμε να πούμε ότι γενικότερα μας δημιουργούν μια ανησυχία τα θέματα της τιμολόγησης του ύδατος, καθ’ όσον πίσω από αυτά κρύβεται μια δυνητική μελλοντική διατάραξη της σχέσης των Δήμων με τους Πολίτες. (8) Για την εφαρμογή των διατάξεων του Νομοσχεδίου προβλέπεται η έκδοση ενός μεγάλου αριθμού ρυθμιστικών Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων, για θέματα που θα μπορούσαν να ρυθμισθούν με ευελιξία (π.χ. ο καθορισμός της αποζημίωσης του Προέδρου, του Αντιπροέδρου, των Μελών και του Γραμματέα του ΔΣ για την συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του ΔΣ, κ.λπ.) ή έχουν ήδη ρυθμισθεί (π.χ. η δομή και το ελάχιστο περιεχόμενο του ΟΕΥ και του Κανονισμού εργασίας των ΔΕΥΑ που έχει υπαχθεί στην αρμοδιότητα της ΡΑΑΕΥ σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, κ.λπ.). Σημειώνεται δε ότι ο απαιτούμενος αριθμός των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων που θα πρέπει να δημοσιευτούν δημιουργεί σοβαρές σκέψεις και υπόνοιες ότι δεν προηγήθηκε της νομοθέτησης επαρκής μελέτη και έρευνα. Κλείνοντας στο σημείο αυτό με τις βασικές παρατηρήσεις μας επί του Σχεδίου Νόμου θα επαναλάβω την ίδια ακριβώς δέσμευση που διατυπώσαμε μεγαλόφωνα στις 04 Δεκεμβρίου 2024, στο Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ): Είμαστε εδώ να προσφέρουμε την πολυετή και σημαντική εμπειρία μας. Κυρίως είμαστε εδώ να διατυπώσουμε όλες τις επιφυλάξεις μας, για να επιτύχουμε τους ρεαλιστικούς και αναγκαίους στόχους μας, αλλά και να αποφύγουμε να χρεωθούμε τα «κακώς κείμενα» της Κεντρικής Διοίκησης, δίνοντας ασφαλείς και βιώσιμες λύσεις στα μείζονα ζητήματα που τίθενται στο σχετικό Σχέδιο Νόμου. Αξιοποιήστε τα δεδομένα που σας προσφέρουμε προκειμένου να σχεδιάζουμε από κοινού διατάξεις δίκαιες, επαρκώς μελετημένες, που δεν θα θίγουν τον Α’ Βαθμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ούτε οποιοδήποτε εμπλεκόμενο μέρος. ΨΗΦΙΣΜΑ ΕΤΗΣΙΟΥ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΚΕΔΕ ΡΟΔΟΣ 2024 ΓΙΑ ΥΔΑΤΑ Για τη διαχείριση των υδάτων Το ΥΠΕΝ προβαίνει σε αποσπασματικές και μη συνεκτικές μεταξύ τους δηλώσεις για αναγκαστικές συνενώσεις των ΔΕΥΑ, που προφανώς αντίκεινται στο Σύνταγμα και στους Νόμους που διέπουν την λειτουργία τους, καθώς και την προστασία των λειτουργικών και περιουσιακών δικαιωμάτων τους. Η ΚΕΔΕ έχει καταθέσει σε συνεργασία με την ΕΔΕΥΑ και την ΕΕΤΑΑ συγκεκριμένη και επιχειρησιακά τεκμηριωμένη λύση για τις ΔΕΥΑ, η οποία, σε αντίθεση με την πρόταση του ΥΠΕΝ για τη δημιουργία φαραωνικών ΔΕΥΑ ανά περιφέρεια, προβλέπει τη λειτουργία μίας ΔΕΥΑ σε κάθε νομό ( ή και δύο όπου κριθεί απαραίτητο), μόνο σε εθελούσια βάση και το Δ.Σ. του νέου σχήματος να ανήκει 100% στην Αυτοδιοίκηση. Σε ότι αφορά στα νησιά, η θέση της ΚΕΔΕ είναι να παραμείνει το υπάρχον σύστημα και εκφράζουμε την αντίθεσή μας για το σχέδιο που διαρρέεται ότι εξυφαίνεται για τις Κυκλάδες, σύμφωνα με το οποίο θα εφαρμοστεί ένα 11μελές σύστημα διοίκησης, στο οποίο την πλειοψηφία θα έχει η ΕΥΔΑΠ Νήσων ή η ΕΥΔΑΠ.