Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΛΕΤΑΕΝ' | 27 Φεβρουαρίου 2025, 21:17

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Με την παρούσα υποβάλλουμε σχόλια και προτάσεις μας στο πλαίσιο της δημόσιας ηλεκτρονικής διαβούλευσης για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο: «ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ». Ειδικότερα, τα σχόλια μας αφορούν τα άρθρα 71 έως 74 τα οποία σχετίζονται με έργα Α.Π.Ε. και ειδικότερα με θέματα περιορισμών έγχυσης ισχύος (περικοπές) και το συναφές θέμα εγκατάστασης συστημάτων τηλεποπτείας και τηλεδιαχείρισης: 1. Είναι θετική η συμπερίληψη - στην τροποποίηση της παρ.4 του άρ.10 του Ν.4951/2022 - της γνώμης της ΡΑΑΕΥ στην επιβολή μεγίστου ορίου περιορισμών έγχυσης για λόγους τοπικής συμφόρησης (congestion) στο πλαίσιο εφαρμογής των περ. γ) και δ) της παρ. 2 του ίδιου άρθρου. Τονίζεται όμως ότι οι αναφερόμενες στην ίδια παράγραφο «ειδικές κατηγορίες έργων Α.Π.Ε.» πρέπει να προσδιοριστούν πιο ρητά και να είναι σε συμφωνία με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή νομοθεσία και ειδικότερα με τον Κανονισμό 2019/943. Η διαιώνιση της συγκεκριμένης εκκρεμότητας δεν επιλύει κανένα πρόβλημα, αλλά αντιθέτως μεταθέτει το πρόβλημα σε επίπεδο Υπουργού άνευ λόγου εφόσον η προαναφερόμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα για κάθε κράτος μέλος. 2. Συναφώς με την προηγούμενη παρατήρηση, επισημαίνεται ότι οι περιορισμοί έγχυσης «για λόγους τοπικής συμφόρησης» (congestion) είναι μία από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις που ο προαναφερόμενος Κανονισμός 2019/943 προβλέπει αποζημιώσεις για τους παραγωγούς που υπόκεινται στις σχετικές περικοπές. Το σχέδιο νόμου, όχι απλά δεν έχει σχετικές προβλέψεις αποζημίωσης (ως όφειλε) αλλά αντιθέτως εισάγει (με το άρθρο 72) νέο άρθρο 10Γ στον Ν.4951/2022 με το οποίο απαλλάσσει από κάθε ευθύνη τους Διαχειριστές - οριζόντια και αδιάκριτα - για κάθε ενέργειά τους που σχετίζεται με περικοπές έγχυσης και απορρόφησης ηλεκτρικής ενέργειας. Στην ίδια λογική είναι η εισαγωγή νέας παρ.16 στο άρ.10 του Ν.4951/2022 (με το άρ. 71 του σχεδίου νόμου). Οι συγκεκριμένες προβλέψεις αντίκεινται ευθέως στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και οφείλουν άμεσα να αποσυρθούν. Πέραν του καθαρά νομικού σκέλους της υπόθεσης, το μήνυμα που περνάει η δια νόμου οριζόντια απαλλαγή των Διαχειριστών από κάθε σχετική ευθύνη είναι σε εντελώς λάθος κατεύθυνση εφόσον δημιουργεί το κίνδυνο να τους οδηγήσει στο μέλλον σε αντικανονικές ή ανισότιμες συμπεριφορές κλπ. Σε μία τόσο ρυθμισμένη αγορά όπως είναι αυτή της ηλεκτρικής ενέργειας, οι πάντες οφείλουν να κρίνονται και να φέρουν την ευθύνη των πράξεών τους. Εάν η Πολιτεία θέλει να προστατέψει τους Διαχειριστές από νομικές διεκδικήσεις αποζημιώσεων που νομίμως δικαιούνται παραγωγοί, ο μόνος ορθός τρόπος είναι να ολοκληρώσει το πολυαναμενόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο και να θεσμοθετήσει έναν συγκεκριμένο μηχανισμό αποζημιώσεων των παραγωγών στις περιπτώσεις που βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας το δικαιούνται. 3. Η νέα παρ. 5Α που εισάγεται στο άρ.10 του Ν.4951/2022 (με το άρ.71 του σχεδίου νόμου) είναι προς την ορθή κατεύθυνση της πρόβλεψης δυνατότητας ευέλικτων συμβάσεων σύνδεσης (flexible grid connections) η οποία προβλέπεται και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία (άρ. 6α της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944). Επίσης θετική είναι η πρόνοια να μπορούν να αναθεωρούνται οι σχετικοί όροι μόνο προς το καλύτερο εφόσον έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες του δικτύου. Οφείλει όμως να προστεθεί πρόβλεψη ώστε οι Διαχειριστές, παράλληλα με τη χορήγηση των ευέλικτων όρων, να ενημερώνουν τον παραγωγό για τον μελλοντικό προγραμματισμό τους για άρση των σχετικών περιορισμών (ή όχι) ώστε να του παρέχουν ικανή πληροφορία για να κάνει τον προγραμματισμό της δικής τους επένδυσης. Συναφώς, εφόσον οι Διαχειριστές δεν τηρούν τον σχετικό προγραμματισμό (πιθανόν με μια εύλογη χρονική ανοχή λόγω των γνωστών παθογενειών της δημόσιας διοίκησης) θα πρέπει να ευθύνονται έναντι του παραγωγού για όσο διάστημα αυτός θα υπόκειται σε πρόσθετους του προγραμματισμένου, περικοπές έγχυσης. Μόνο έτσι έχει νόημα η υλοποίηση του (ορθού) εργαλείου των ευέλικτων συμβάσεων σύνδεσης και θα μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά στην πράξη. 4. Από την άλλη πλευρά, θεωρούμε ακατανόητη την αναφορά της νέας παρ. 17 του άρ. 10 Ν.4951/2022 (άρ.71 του σχεδίου νόμου) σύμφωνα με την οποία, «μέχρι την θέσπιση πλαισίου για την σύναψη ευέλικτων συμβάσεων σύνδεσης … οι αρμόδιοι Διαχειριστές συνεχίζουν την χορήγηση προσφορών σύνδεσης … ανεξαρτήτως την ύπαρξης διαθέσιμου περιθωρίου απορρόφησης ισχύος». Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα δημιουργήσει τετελεσμένα (τα οποία μετά δύσκολα ανατρέπονται) και άδικες καταστάσεις αλλά θα δημιουργήσει ένα εσφαλμένο αίσθημα χαλάρωσης στην Πολιτεία για την έγκαιρη θέσπιση ενός ορθού πλαισίου ευέλικτων συμβάσεων σύνδεσης. Πρόκειται για τυπική περίπτωση που «μπαίνει το κάρο μπροστά από το άλογο» και για αυτό το λόγο η συγκεκριμένη νέα παράγραφος 17 του άρ. 10 του Ν.4951/2022 πρέπει να διαγραφεί στο σύνολό της. 5. Σχετικά με τα άρ.72 και 73 του σχεδίου νόμου, η βασική μας παρατήρηση είναι ότι, την στιγμή που οι εισαγόμενες διατάξεις προβλέπουν εξαντλητικές ποινές για τις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης των παραγωγών με τις απαιτήσεις εγκατάστασης συστημάτων τηλεποπτείας και τηλεδιαχείρισης των σταθμών Α.Π.Ε., δεν υφίσταται καμία ανάλογη ποινή για την περίπτωση που οι Διαχειριστές δεν είναι από την μεριά τους έτοιμοι να υποδεχτούν τα εν λόγω συστήματα και να τα διαχειριστούν. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος, να επιταχυνθεί η κινητοποίηση ενός ολόκληρου κλάδου σε καθεστώς πανικού (άρα και αδίκως υψηλών τιμών λόγω περιορισμένης προσφοράς), να επιβληθούν αυστηρότατες ποινές σε αρκετούς και τελικά να μην υλοποιείται το πραγματικό ζητούμενο, ήτοι ο τηλεχειρισμός και παρακολούθηση όλου του εγκαταστημένου στόλου Α.Π.Ε., εάν κάποιος Διαχειριστής είναι ανέτοιμος. Η εν λόγω φοβία αφορά ειδικά τον ΔΕΔΔΗΕ που τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα ήταν ανέτοιμος και καλείται να συνδέσει ένα τεράστιο όγκο έργων μικρής και μεσαίας κλίμακας. Πρόκειται για μια εργασία υποδομής που θα έπρεπε να έχει γίνει εγκαίρως (πριν την εμφάνιση του προβλήματος) με δική του πρωτοβουλία, κατ’ ελάχιστον στο βαθμό που έδρασε αντιστοίχως ο ΑΔΜΗΕ. Οι κυρώσεις λοιπόν, θα πρέπει να αφορούν όλους τους εμπλεκομένους. 6. Το σύνολο των προαναφερόμενων ποινών προβλέπεται να αποτελούν έσοδο του Υπολογαριασμού Ενισχύσεων του Ειδικού Λογαριασμού Α.Π.Ε. Είναι αλήθεια ότι ο εν λόγω Ειδικός Λογαριασμός έχει στερηθεί αδίκως διαφόρων πηγών εσόδων όλα τα τελευταία χρόνια και χρήζει ενίσχυσης. Από την άλλη όμως, θα πρέπει να εξεταστεί πλέον η ανάγκη δημιουργίας ενός ειδικού λογαριασμού αποζημιώσεων των παραγωγών Α.Π.Ε. λόγω περικοπών που δικαιούνται αποζημίωσης, σύμφωνα με τα εδώ αναφερόμενα. Σε μία τέτοια περίπτωση (την οποία και έχουμε προτείνει) το σύνολο των ποινών που προβλέπονται στο άρθρο 73 του σχεδίου νόμου (αλλά και κάθε ποινής που άμεσα ή έμμεσα σχετίζεται με περιορισμούς έγχυσης, συμπεριλαμβανομένων ποινών των Διαχειριστών) θα πρέπει να κατευθύνεται σε αυτόν το νέο ειδικό λογαριασμό. 7. Στην παρ.8 που προστίθεται στο άρ. 9Α του Ν.4951/2022 (με το άρ.73 του σχεδίου νόμου), υπάρχει η αναφορά ότι οι ΦΟΣΕ «λαμβάνουν και εκτελούν εντολές από τον αρμόδιο διαχειριστή για λόγους ανακατανομής και περιορισμού έγχυσης». Εκφράζουμε τις επιφυλάξεις μας αναφορικά με την πρόβλεψη για εκχώρηση στους ΦΟΣΕ της αρμοδιότητας να εκτελούν περιορισμούς έγχυσης. Το θέμα αυτό θα πρέπει να αναλυθεί σε πολύ μεγαλύτερο βάθος και λεπτομέρεια. Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι δεν είναι δυνατόν οι ΦΟΣΕ να εκτελούν περιορισμούς έγχυσης που σχετίζονται με ανακατανομή και γι’ αυτό (αν δεν σβηστεί όλη η αναφορά) θα πρέπει κατ’ ελάχιστον να σβηστεί η αναφορά σε ανακατανομή. 8. Τέλος, όσον αφορά τις κυρώσεις μη συμμόρφωσης που προβλέπονται στα άρ. 73 και 74 του σχεδίου νόμου, παρακαλούμε οι σχετικές προθεσμίες να ανασταλούν χωρίς ποινή για εύλογο χρονικό διάστημα σε έργα που έχουν την σχετική υποχρέωση αλλά βρίσκονται σε νησιά που πλήττονται αυτή την περίοδο από τις σεισμικές δονήσεις και κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (περίπτωση Σαντορίνης και λοιπών νησιών των Κυκλάδων) δεδομένου ότι έχουμε ενημερωθεί ότι υφίσταται δικαιολογημένη αδυναμία/άρνηση παρουσίας συνεργείων και εκτέλεσης εργασιών εκεί. Είμαστε στη διάθεση σας για παροχή περεταίρω διευκρινίσεων.