Άρθρο 22
Σκοπός
Σκοπός του παρόντος μέρους είναι η αντιμετώπιση της παραβατικότητας των ανηλίκων μέσω της θέσπισης ειδικών διατάξεων που αποσκοπούν στην ουσιαστική εμπέδωση των προστατευτικών και εκπαιδευτικού χαρακτήρα κυρώσεων του ποινικού δικαίου ανηλίκων. Επιπρόσθετα, σκοπό του παρόντος μέρους αποτελεί ο εξορθολογισμός του νομικού πλαισίου για την έμπρακτη μετάνοια σε αδικήματα κατά της περιουσίας και της ιδιοκτησίας ώστε να υπάρξει ένα πραγματικό κίνητρο για την αποκαταστατική δικαιοσύνη. Επιπλέον, επιδιώκεται η αντιμετώπιση φαινομένων μεταγενέστερης της έκδοσης της απόφασης διαπιστωμένης εγκληματικότητας ή απείθειας σε σχέση με επιβεβλημένους όρους ή μέτρα.
Άρθρο 23
Αντικείμενο
Αντικείμενο του παρόντος Μέρους αποτελεί:
α) Η τροποποίηση διατάξεων του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95) και συγκεκριμένα η τροποποίηση:
αα) του άρθρου 110, περί συμμετοχής του προσώπου που είχε δηλώσει υποστήριξη της κατηγορίας στη διαδικασία ενώπιον του δικαστικού συμβουλίου για την εξέταση του αιτήματος χορήγησης υπό όρο απόλυσης, για ειδικώς οριζόμενα εγκλήματα.
αβ) του άρθρου 124, περί μεταβολής ή άρσης αναμορφωτικών ή θεραπευτικών μέτρων,
αγ) του άρθρου 130, περί εκδίκασης μετά τη συμπλήρωση του δέκατου όγδοου έτους,
αδ) του άρθρου 231, περί παρεμπόδισης δικαιοσύνης,
αε) του άρθρου 313, περί συμπλοκής,
αστ) του άρθρου 339, περί γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους ή ενώπιόν τους,
αζ) του άρθρου 360, περί παραμέλησης της εποπτείας ανηλίκου,
αη) του άρθρου 381, περί γενικής διάταξης για τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας, και
αθ) του άρθρου 405, περί γενικής διάταξης για τα εγκλήματα κατά της περιουσίας.
β) Η τροποποίηση διατάξεων του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96) και συγκεκριμένα η τροποποίηση:
βα) του άρθρου 227, περί ανήλικων μαρτύρων θυμάτων προσβολής προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας,
ββ) του άρθρου 273, περί εξέτασης του κατηγορουμένου,
βγ) του άρθρου 287, περί προσωρινής κράτησης ανηλίκων,
βδ) του άρθρου 292, περί διάρκειας της προσωρινής κράτησης κατηγορουμένου και
βε) του άρθρου 296, περί των λόγων για την αντικατάσταση των περιοριστικών όρων με προσωρινή κράτηση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΟΙΝΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ
Άρθρο 24
Συμμετοχή του προσώπου που είχε δηλώσει υποστήριξη της κατηγορίας στη διαδικασία ενώπιον του δικαστικού συμβουλίου για την εξέταση του αιτήματος χορήγησης υπό όρο απόλυσης, για ειδικώς οριζόμενα εγκλήματα. Υποχρέωση γνωστοποίησης της χορήγησης υπό όρο απόλυσης στο πρόσωπο που είχε υποστηρίξει την κατηγορία – Τροποποίηση άρθρου 110 Ποινικού Κώδικα
Στην παρ. 1 του άρθρου 110 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί της διαδικασίας για τη χορήγηση και την ανάκληση της απόλυσης, προστίθενται εδάφια, τρίτο και τέταρτο, και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Για τη χορήγηση της απόλυσης υπό όρο αποφασίζει το συμβούλιο των πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής. Ο καταδικασθείς κλητεύεται υποχρεωτικά δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη συνεδρίαση, κατά την οποία μπορεί να παραστεί αυτοπροσώπως ή με συνήγορο που διορίζει με απλό έγγραφο θεωρημένο από τον διευθυντή της φυλακής ή τις αρμόδιες αρχές. Αν η καταδίκη αφορά κακουργήματα των Κεφαλαίων Δέκατου Πέμπτου περί εγκλημάτων κατά της ζωής και προσβολών του εμβρύου, Δέκατου Έκτου περί εγκλημάτων κατά της σωματικής ακεραιότητας, Δέκατου Όγδοου περί εγκλημάτων κατά της προσωπικής ελευθερίας και Δέκατου Ένατου περί εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα ή εγκλήματα του ν. 3500/2006 (Α’ 232), το πρόσωπο που είχε δηλώσει παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας, δικαιούται να καταθέσει γραπτό υπόμνημα ενώπιον της γραμματείας του συμβουλίου, αφού ειδοποιηθεί με κάθε πρόσφορο τρόπο πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Ο ανωτέρω, ανεξαρτήτως αν κατέθεσε ή όχι υπόμνημα, ειδοποιείται, με κάθε πρόσφορο τρόπο από τον αρμόδιο εισαγγελέα, σε περίπτωση χορήγησης υπό όρο απόλυσης στον καταδικασθέντα.».
Άρθρο 25
Παραβίαση – υποτροπή κατά τη διάρκεια ισχύος αναμορφωτικών μέτρων που έχουν επιβληθεί για πράξη που αν την τελούσε ενήλικος θα ήταν κακούργημα – Προσθήκη παρ. 5 στο άρθρο 124 του Ποινικού Κώδικα
Στο άρθρο 124 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί μεταβολής ή άρσης αναμορφωτικών ή θεραπευτικών μέτρων, προστίθεται παρ. 5 ως εξής:
«5. Το δικαστήριο που δίκασε μπορεί, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 127, να αντικαταστήσει τα αναμορφωτικά μέτρα με κατ’ οίκον έκτιση ή με παροχή κοινωφελούς εργασίας και σε περίπτωση που τα παραπάνω δεν επαρκούν, με περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων με μέγιστη διάρκεια τα τρία (3) έτη: α) εφόσον κατά τη διάρκεια ισχύος τους ασκήθηκε ποινική δίωξη για πράξη που, αν την τελούσε ενήλικος, θα ήταν κακούργημα ή β) αν παραβιάζονται εξακολουθητικά.».
Άρθρο 26
Αυτοδίκαιη παύση αναμορφωτικών μέτρων – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 130 Ποινικού Κώδικα
Στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 130 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί εκδίκασης μετά τη συμπλήρωση του δέκατου όγδοου έτους, οι λέξεις «εικοστό πέμπτο» αντικαθίστανται από τις λέξεις «εικοστό πρώτο» και μετά από νομοτεχνικές βελτιώσεις η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Η παρ. 1 του άρθρου 126 εφαρμόζεται και για ανηλίκους που τέλεσαν αξιόποινη πράξη πριν τη συμπλήρωση του δέκατου πέμπτου έτους και εισάγονται σε δίκη μετά τη συμπλήρωση του δέκατου όγδοου έτους. Στην περίπτωση αυτή τα αναμορφωτικά μέτρα παύουν αυτοδικαίως όταν ο υπαίτιος συμπληρώσει το εικοστό πρώτο έτος της ηλικίας του.».
Άρθρο 27
Παρεμπόδιση δικαιοσύνης – Προσθήκη παρ. 3 στο άρθρο 231 Ποινικού Κώδικα και αντικατάσταση άρθρου 10 ν. 3500/2006
- Στο άρθρο 231 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί υπόθαλψης, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στον τίτλο του άρθρου προστίθενται οι λέξεις « – Παρεμπόδιση δικαιοσύνης», β) προστίθεται παρ. 3 και το άρθρο 231 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 231
Υπόθαλψη – Παρεμπόδιση δικαιοσύνης
- Όποιος εν γνώσει ματαιώνει τη δίωξη άλλου για κακούργημα ή πλημμέλημα που διέπραξε τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή.
- Η υπόθαλψη μένει ατιμώρητη αν ο υπαίτιος την τέλεσε υπέρ κάποιου οικείου του.
- Όποιος παρεμποδίζει την απονομή της δικαιοσύνης, ασκώντας αυθαίρετη παρέμβαση, πριν ή κατά τη διάρκεια έρευνας οποιασδήποτε αρχής ή σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής δίκης, με χρήση σωματικής βίας, απειλής, εκφοβισμού, παραπλάνησης, με κατάχρηση θέσης εξουσίας ή εξάρτησης οποιασδήποτε φύσης ή με υπόσχεση ωφελήματος, έναντι άλλου, προκειμένου αυτός να δώσει ψευδή κατάθεση ή να μεταβάλει την κατάθεσή του ή να αρνηθεί να καταθέσει ή να αποκρύψει, καταστρέψει, αλλοιώσει, αφαιρέσει, αντικαταστήσει αποδεικτικά στοιχεία ή να εμποδίσει την πρόσβαση σε αυτά, εφόσον η πράξη του δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη, τιμωρείται: α) με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και χρηματική ποινή αν η διερευνώμενη πράξη αφορά πλημμέλημα και β) με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή αν η διερευνώμενη πράξη αφορά κακούργημα.».
- Το άρθρο 10 του ν. 3500/2006 (Α’ 232), περί παρακώλυσης απονομής δικαιοσύνης, αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 10
Παρακώλυση απονομής της δικαιοσύνης
Η τέλεση των αξιόποινων πράξεων της παρ. 3 του άρθρου 231 του Ποινικού Κώδικα, σχετικά με εγκλήματα του παρόντος νόμου, συνιστά ιδιαίτερη επιβαρυντική περίσταση.».
Άρθρο 28
Διακεκριμένες μορφές συμπλοκής – Τροποποίηση άρθρου 313 Ποινικού Κώδικα
Στο άρθρο 313 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί συμπλοκής, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στο πρώτο εδάφιο, αα) διαγράφονται οι λέξεις «θάνατος ή βαριά» και «ή χρηματική ποινή, εκτός αν έχει εμπλακεί χωρίς υπαιτιότητά του» και αβ) προστίθενται οι λέξεις «και αν το θύμα είναι ανήλικο ή επήλθε θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους», β) προστίθεται δεύτερο εδάφιο και το άρθρο 313, μετά από νομοτεχνικές βελτιώσεις, διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 313
Συμπλοκή
Αν εξαιτίας συμπλοκής ή επίθεσης που έγινε από πολλούς επήλθε σωματική βλάβη ανθρώπου, καθένας από εκείνους που πήραν μέρος στη συμπλοκή ή στην επίθεση τιμωρείται για μόνη τη συμμετοχή του σε αυτή με φυλάκιση έως τρία (3) έτη και αν το θύμα είναι ανήλικο ή επήλθε θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους. Αν συμμετείχαν πρόσωπα τα οποία οπλοφορούσαν και επήλθε θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου, η πράξη του πρώτου εδαφίου τιμωρείται με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη.».
Άρθρο 29
Συμπερίληψη της παρακολούθησης γενετήσιας πράξης μεταξύ άλλων μέσω χρήσης της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών στις περιπτώσεις γενετήσιων πράξεων ενώπιον ανηλίκων – Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 339 Ποινικού Κώδικα
Στην παρ. 3 του άρθρου 339 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους ή ενώπιόν τους, προστίθενται οι λέξεις «να παρακολουθεί μέσω χρήσης της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών ή» και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής:
«3. Όποιος εξωθεί ή παρασύρει ανήλικο, που δεν συμπλήρωσε τα δεκαπέντε (15) έτη, να παρακολουθεί μέσω χρήσης της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών ή να παρίσταται σε γενετήσια πράξη μεταξύ άλλων, χωρίς να συμμετέχει σε αυτήν, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή αν ο ανήλικος είναι μικρότερος των δεκατεσσάρων (14) ετών και με φυλάκιση έως τρία (3) έτη ή χρηματική ποινή αν έχει συμπληρώσει το δέκατο τέταρτο (14ο) έτος της ηλικίας του.».
Άρθρο 30
Αυστηροποίηση των ποινικών κυρώσεων για το έγκλημα της παραμέλησης – Θέσπιση ποινικής ευθύνης δικαστικού συμπαραστάτη – Τροποποίηση άρθρου 360 Ποινικού Κώδικα
Στο άρθρο 360 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί παραμέλησης της εποπτείας ανηλίκου, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στον τίτλο, προστίθεται η λέξη «- συμπαραστατούμενου», β) η παρ. 2 αντικαθίσταται, γ) προστίθεται παρ. 3 και το άρθρο 360 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 360
Παραμέληση της εποπτείας ανηλίκου – συμπαραστατούμενου
- Όποιος, ενώ έχει υποχρέωση εποπτείας ανηλίκου παραλείπει να τον παρεμποδίσει από την τέλεση αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα (1) έτος, αν δεν συντρέχει περίπτωση να τιμωρηθεί αυστηρότερα με άλλη διάταξη.
- Αν ο υπαίτιος της παράλειψης είναι πρόσωπο που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου και ιδίως γονέας, επιβάλλεται φυλάκιση έως τρία (3) έτη και χρηματική ποινή και σε περίπτωση που η πράξη ενέχει στοιχεία βίας ή στρέφεται κατά ανηλίκου θύματος ή είναι πράξη που αν την τελούσε ενήλικος θα ήταν κακούργημα, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και χρηματική ποινή τουλάχιστον δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Η τέλεση της ανωτέρω παράλειψης από πρόσωπα, υπό την επιμέλεια των οποίων έχει τεθεί ο ανήλικος σύμφωνα με τα άρθρα 122 και 123, συνιστά επιβαρυντική περίσταση.
- Με την ποινή της παρ. 1 τιμωρείται και όποιος του έχει ανατεθεί με προσωρινή διαταγή ή οριστική δικαστική απόφαση η δικαστική συμπαράσταση προσώπου που κηρύχθηκε ανίκανο για όλες τις δικαιοπραξίες (πλήρης στερητική δικαστική συμπαράσταση), όταν παραλείπει να τον παρεμποδίσει από την τέλεση αξιόποινης πράξης.».
Άρθρο 31
Πλήρης ικανοποίηση σε πλημμελήματα και κακουργήματα κατά της ιδιοκτησίας – Τροποποίηση παρ. 3 και αντικατάσταση παρ. 4 άρθρου 381 Ποινικού Κώδικα
Στο άρθρο 381 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί γενικής διάταξης για τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην παρ. 3, αα) η λέξη «εγκλημάτων» αντικαθίσταται από τη λέξη «πλημμελημάτων», αβ) οι λέξεις «μέχρι την αμετάκλητη παραπομπή του στο ακροατήριο αποδώσει» αντικαθίστανται από τις λέξεις «μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο αποδώσει αποδεδειγμένα», αγ) πριν από τη λέξη «απαλλάσσεται» προστίθενται οι λέξεις «μπορεί να», β) η παρ. 4 αντικαθίσταται και το άρθρο 381 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 381
Γενική Διάταξη
«1. Για την ποινική δίωξη των εγκλημάτων που προβλέπονται στο άρθρο 374Α, στην παρ. 1 του άρθρου 375, στο άρθρο 377, στο πρώτο και δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 378 και στην παρ. 1 του άρθρου 379 απαιτείται έγκληση.
- Το αξιόποινο των εγκλημάτων που προβλέπονται στα άρθρα 372 έως 378 εξαλείφεται αν ο υπαίτιος, με δική του θέληση και πριν από την πρώτη εξέτασή του ως υπόπτου ή κατηγορουμένου για την πράξη, αποδώσει το πράγμα ή ικανοποιήσει εντελώς τον ζημιωθέντα χωρίς παράνομη βλάβη τρίτου. Η μερική μόνο απόδοση ή ικανοποίηση εξαλείφει το αξιόποινο κατά το αντίστοιχο μέρος. Στην περίπτωση του άρθρου 374Α, μαζί με την απόδοση του πράγματος απαιτείται και η πλήρης ικανοποίηση του ζημιωθέντος.
- Εάν ο υπαίτιος των πλημμελημάτων που προβλέπονται στα άρθρα 372 έως 378 μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο αποδώσει αποδεδειγμένα το πράγμα ή ικανοποιήσει εντελώς τον ζημιωθέντα, χωρίς παράνομη βλάβη τρίτου, καταβάλλοντας την αξία του, μπορεί να απαλλάσσεται από κάθε ποινή εφόσον πληρώσει επιπλέον τους τόκους υπερημερίας από την ημέρα τέλεσης του εγκλήματος.
- Εάν ο υπαίτιος των κακουργημάτων που προβλέπονται στα άρθρα 372 έως 378 μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο αποδώσει αποδεδειγμένα, το πράγμα ή ικανοποιήσει πλήρως τον ζημιωθέντα, χωρίς παράνομη βλάβη τρίτου, καταβάλλοντας την αξία του, εφόσον πληρώσει επιπλέον τους τόκους υπερημερίας από την ημέρα τέλεσης του εγκλήματος, τιμωρείται με μειωμένη ποινή κατ’ άρθρο 83 και εφόσον κριθεί από τις περιστάσεις, αν η απόδοση ή η πλήρης ικανοποίηση λάβει χώρα μέχρι την αμετάκλητη παραπομπή, μπορεί να απαλλαγεί από κάθε ποινή.».
Άρθρο 32
Πλήρης ικανοποίηση σε πλημμελήματα και κακουργήματα κατά της περιουσίας – Τροποποίηση παρ. 3 και προσθήκη παρ. 4 στο άρθρο 405 Ποινικού Κώδικα
Στο άρθρο 405 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί γενικής διάταξης για τα εγκλήματα κατά της περιουσίας, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην παρ. 3, αα) η λέξη «εγκλημάτων» αντικαθίσταται από τη λέξη «πλημμελημάτων», αβ) οι λέξεις «μέχρι την αμετάκλητη παραπομπή του στο ακροατήριο» αντικαθίστανται από τις λέξεις «μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο», αγ) πριν από τη λέξη «απαλλάσσεται» προστίθενται οι λέξεις «μπορεί να» και αδ) το δεύτερο εδάφιο καταργείται, β) προστίθεται παρ. 4 και το άρθρο 405 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 405
Γενική διάταξη
«1. Για την ποινική δίωξη των εγκλημάτων που προβλέπονται στα άρθρα 387 και 389, στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 390, στο άρθρο 397 και στην παρ. 1 του άρθρου 404 απαιτείται έγκληση.
- Το αξιόποινο των εγκλημάτων που προβλέπονται στο άρθρο 386, στις παρ. 1 και 3 του άρθρου 386Α και στα άρθρα 386Β, 387, 389, 390, 394, 397 και 404 εξαλείφεται αν ο υπαίτιος, με δική του θέληση και πριν από την πρώτη εξέτασή του ως υπόπτου ή κατηγορουμένου ικανοποιήσει εντελώς τον ζημιωθέντα χωρίς παράνομη βλάβη τρίτου. Η μερική μόνο ικανοποίηση εξαλείφει το αξιόποινο κατά το αντίστοιχο μόνο μέρος.
- Εάν ο υπαίτιος των πλημμελημάτων που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο ικανοποιήσει εντελώς τον ζημιωθέντα, καταβάλλοντας αποδεδειγμένα το κεφάλαιο και τους τόκους υπερημερίας, από την ημέρα τέλεσης του εγκλήματος, μπορεί να απαλλάσσεται από κάθε ποινή.
- Εάν ο υπαίτιος των κακουργημάτων που προβλέπονται στην παρ. 2, μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο ικανοποιήσει πλήρως τον ζημιωθέντα, καταβάλλοντας αποδεδειγμένα το κεφάλαιο και τους τόκους υπερημερίας, από την ημέρα τέλεσης του εγκλήματος, τιμωρείται με μειωμένη ποινή κατά το άρθρο 83 και εφόσον κριθεί από τις περιστάσεις, αν η πλήρης ικανοποίηση λάβει χώρα μέχρι την αμετάκλητη παραπομπή, μπορεί να απαλλαγεί από κάθε ποινή.».
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Άρθρο 33
Δυνατότητα παράστασης πραγματογνώμονα υπηρετούντος στην αρμόδια Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση κατά την εξέταση ως μάρτυρα ανήλικου θύματος – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 227 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 227 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96), περί ανήλικων μαρτύρων θυμάτων προσβολής προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) οι λέξεις «στα άρθρα 323Α παρ. 4, 324, 336, 337 παρ. 3, 338, 339, 342, 343, 345, 348, 348Α, 348Β, 348Γ, 349, 351Α ΠΚ, στα άρθρα 6, 7, 9 του ν. 3500/2006 (Α’ 232), καθώς και στα άρθρα 29 παρ. 5 και 6 και 30 του ν. 4251/2014» αντικαθίστανται από τις λέξεις «στην παρ. 2α του άρθρου 184, στην παρ. 4 του άρθρου 323Α, στα άρθρα 312, 315 και 324, στην παρ. 5 του άρθρου 330, στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 333, στο άρθρο 336, στις παρ. 3 και 5 του άρθρου 337 και στα άρθρα 338, 339, 342, 343, 345, 346,348, 348Α, 348Β, 348Γ, 349 και 351Α του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), στα άρθρα 6, 7 και 9 του ν. 3500/2006 (Α’ 232), καθώς και στις παρ. 4 και 5 του άρθρου 24 και στο άρθρο 25 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023, Α’ 81)», β) προστίθενται οι λέξεις «ή, όπου αυτά δεν λειτουργούν, στην αρμόδια Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση,», γ) διαγράφονται οι λέξεις «, όπου αυτά δεν λειτουργούν» και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Κατά την εξέταση ως μάρτυρα του ανήλικου θύματος των πράξεων που αναφέρονται στην παρ. 2α του άρθρου 184, στην παρ. 4 του άρθρου 323Α, στα άρθρα 312, 315 και 324, στην παρ. 5 του άρθρου 330, στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 333, στο άρθρο 336, στις παρ. 3 και 5 του άρθρου 337 και στα άρθρα 338, 339, 342, 343, 345, 346, 348, 348Α, 348Β, 348Γ, 349 και 351Α του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), στα άρθρα 6, 7 και 9 του ν. 3500/2006 (Α’ 232), καθώς και στις παρ. 4 και 5 του άρθρου 24 και στο άρθρο 25 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023, Α’ 81), διορίζεται και παρίσταται, ως πραγματογνώμων, ειδικά εκπαιδευμένος παιδοψυχολόγος ή παιδοψυχίατρος και σε περίπτωση έλλειψής τους, ψυχολόγος ή ψυχίατρος, που υπηρετεί στα Αυτοτελή Γραφεία Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων ή, όπου αυτά δεν λειτουργούν, στην αρμόδια Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση, ή που περιλαμβάνεται στον πίνακα πραγματογνωμόνων. Η εξέταση ως μάρτυρα του ανήλικου θύματος διενεργείται στα Αυτοτελή Γραφεία Προστασίας Ανηλίκων Θυμάτων της Εφετειακής Περιφέρειας ή, όπου αυτά δεν λειτουργούν, σε χώρους ειδικά σχεδιασμένους και προσαρμοσμένους για τον σκοπό αυτόν, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση και με όσο το δυνατόν περιορισμένο αριθμό συνεντεύξεων.».
Άρθρο 34
Εξέταση κατηγορουμένου – Τροποποίηση περ. α) παρ. 1 άρθρου 273 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
Στο πρώτο εδάφιο της περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 273 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96), περί εξέτασης του κατηγορουμένου, διαγράφονται οι λέξεις «ή του ειρηνοδίκη» και η περ. α) διαμορφώνεται ως εξής:
«α) Όταν ο κατηγορούμενος εμφανιστεί ενώπιον του ανακριτή ή του εισαγγελέα ή των ανακριτικών υπαλλήλων του άρθρου 31, αυτοί είναι υποχρεωμένοι να εξακριβώσουν τα στοιχεία της ταυτότητάς του από το δελτίο της αστυνομικής του ταυτότητας ή από το διαβατήριό του, προσκαλώντας τον ταυτόχρονα να δηλώσει το όνομα και το επώνυμό του, την ηλικία του, τον τόπο της γέννησης και κατοικίας του (πόλη, χωριό, συνοικία, οδό, αριθμό), τον αριθμό φορολογικού του μητρώου (ΑΦΜ), τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και τον αριθμό σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας. Αν δεν έχει ΑΦΜ, αναγράφονται υποχρεωτικά το επώνυμο και το όνομα του πατέρα του, το πατρικό επώνυμο και το όνομα της μητέρας του, η ημερομηνία και ο τόπος γέννησης στην Ελλάδα ή η χώρα γέννησης στο εξωτερικό.
Τα στοιχεία αυτά καταχωρίζονται στην έκθεση της απολογίας. Παράλληλα, ενημερώνεται ότι μπορεί να λαμβάνει εγκαίρως γνώση των εγγράφων της δίκης, τα οποία του επιδίδονται και με ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα με τις παρ. 1 και 4 του άρθρου 155.».
Άρθρο 35
Κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της μέγιστης διάρκειας προσωρινής κράτησης ανηλίκου και αντικατάσταση περιοριστικών όρων με προσωρινή κράτηση – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 287 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
Στην παρ. 1 του άρθρου 287 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96), περί προσωρινής κράτησης ανηλίκων, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στο δεύτερο εδάφιο, διαγράφονται οι λέξεις «σε καμία περίπτωση», β) προστίθεται νέο, τρίτο, εδάφιο, γ) στο τέταρτο εδάφιο, προστίθεται η φράση «, εκτός αν παραβιάζονται επαναλαμβανόμενα, και παράλληλα κατά τη διάρκεια ισχύος τους ασκηθεί σε βάρος του ανηλίκου ποινική δίωξη για έγκλημα της παρ. 1 του άρθρου 127 του Ποινικού Κώδικα» και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Προσωρινή κράτηση μπορεί να επιβληθεί και σε ανήλικο κατηγορούμενο που έχει συμπληρώσει το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας του, υπό τους όρους του προηγούμενου άρθρου και εφόσον κατηγορείται για πράξη από τις αναφερόμενες στο άρθρο 127 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95). Στην περίπτωση αυτή η προσωρινή κράτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες. Κατ’ εξαίρεση, η προσωρινή κράτηση μπορεί να παρατείνεται από το δικαστήριο του δεύτερου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 294, μόνο για τρεις (3) μήνες και μόνο για έγκλημα που αν το τελούσε ενήλικος θα ήταν κακούργημα που τιμωρείται:
α) με ισόβια κάθειρξη, ή β) με πρόσκαιρη κάθειρξη με ανώτατο όριο τα είκοσι (20) έτη για πράξη που εμπεριέχει στοιχεία βίας ή στρέφεται κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας.
Η παραβίαση των περιοριστικών όρων που έχουν επιβληθεί στον ανήλικο δεν επιτρέπεται να οδηγήσει από μόνη της σε προσωρινή κράτηση, εκτός αν παραβιάζονται επαναλαμβανόμενα, και παράλληλα κατά τη διάρκεια ισχύος τους ασκηθεί σε βάρος του ανηλίκου ποινική δίωξη για έγκλημα της παρ. 1 του άρθρου 127 του Ποινικού Κώδικα, περί περιορισμού σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων. Το ένταλμα προσωρινής κράτησης πρέπει να περιέχει ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία από την οποία να προκύπτει γιατί τα αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα δεν κρίνονται στη συγκεκριμένη περίπτωση επαρκή, λαμβανομένων κατά περίπτωση υπόψη των ιδιαίτερων συνθηκών τέλεσης της πράξης και της προσωπικότητας του ανηλίκου.».
Άρθρο 36
Δυνατότητα παράτασης της διάρκειας προσωρινής κράτησης κατηγορουμένου στα κακουργήματα με πλαίσιο ποινής έως δέκα έτη υπό προϋποθέσεις – Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 292 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
Στην παρ. 2 του άρθρου 292 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96), περί διάρκειας της προσωρινής κράτησης κατηγορουμένου, προστίθεται νέο, τέταρτο, εδάφιο και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:
«2. Σε κάθε περίπτωση έως την έκδοση οριστικής απόφασης η προσωρινή κράτηση για το ίδιο έγκλημα δεν μπορεί να υπερβεί το έτος. Σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις και εφόσον η κατηγορία αφορά σε εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται ποινή ισόβιας κάθειρξης ή πρόσκαιρης κάθειρξης με ανώτατο όριο τα είκοσι (20) έτη, η προσωρινή κράτηση μπορεί να παραταθεί για έξι (6) το πολύ μήνες με ειδικά αιτιολογημένο βούλευμα: α) του συμβουλίου εφετών, αν η υπόθεση εκκρεμεί σε αυτό ύστερα από έφεση κατά βουλεύματος ή έχει εισαχθεί στο ακροατήριο του εφετείου ή του μικτού ορκωτού δικαστηρίου ή αν το συμβούλιο αυτό είναι αρμόδιο σε πρώτο και τελευταίο βαθμό και β) του συμβουλίου πλημμελειοδικών σε κάθε άλλη περίπτωση. Σε κάθε περίπτωση, το μέτρο υπολογισμού, για τις ποινές του πρώτου εδαφίου, στις περιπτώσεις των άρθρων 42 ή 47 του Ποινικού Κώδικα, είναι η επαπειλούμενη ποινή για την ολοκληρωμένη πράξη ή του αυτουργού αντίστοιχα.
H παράταση της προσωρινής κράτησης του δεύτερου εδαφίου καταλαμβάνει, στην περίπτωση που η υπόθεση έχει ήδη εισαχθεί στο ακροατήριο του εφετείου ή του μικτού ορκωτού δικαστηρίου και τα εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης έως δέκα (10) έτη, αν αυτά τελέστηκαν στο πλαίσιο εγκληματικής ή τρομοκρατικής οργάνωσης ή συμμορίας ή υπάρχει μεγάλος αριθμός παθόντων από αυτά και:
α) κρίνεται αιτιολογημένα ότι, αν ο κατηγορούμενος αφεθεί ελεύθερος, είναι πολύ πιθανό, να διαπράξει και άλλα εγκλήματα, βάσει προηγούμενων αμετάκλητων καταδικών του για ομοειδείς αξιόποινες πράξεις ή
β) προκύπτει σκοπός φυγής του κατηγορούμενου σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 286.
Αν η υπόθεση εκκρεμεί στον ανακριτή και συνεχίζεται η προσωρινή κράτηση σύμφωνα με την παρ. 1, ο ανακριτής τριάντα (30) ημέρες πριν από την συμπλήρωση του ανώτατου ορίου της σύμφωνα με αυτήν την παράγραφο, διαβιβάζει τη δικογραφία στον εισαγγελέα, ο οποίος μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες την εισάγει με πρότασή του στο συμβούλιο. Σε κάθε άλλη περίπτωση ο αρμόδιος εισαγγελέας, είκοσι πέντε (25) ημέρες τουλάχιστον πριν από την συμπλήρωση του ανώτατου ορίου της προσωρινής κράτησης σύμφωνα με αυτήν την παρ. ή πριν από το τέλος της παράτασης που ήδη είχε χορηγηθεί, υποβάλλει στο αρμόδιο συμβούλιο πρόταση για παράταση ή όχι της προσωρινής κράτησης. Κατά τα λοιπά, ισχύουν όσα ορίζονται στην προηγούμενη παρ. για την ειδοποίηση του κατηγορουμένου προς υποβολή υπομνήματος, τη λήψη αντιγράφου της εισαγγελικής πρότασης, τη μη εμφάνιση τούτου ενώπιον του συμβουλίου και την απόφαση του τελευταίου.».
Άρθρο 37
Αντικατάσταση περιοριστικών όρων με προσωρινή κράτηση σε περίπτωση άσκησης νέας ποινικής δίωξης για συγκεκριμένα εγκλήματα – Τροποποίηση άρθρου 296 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
Στο άρθρο 296 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96), περί των λόγων για την αντικατάσταση των περιοριστικών όρων με προσωρινή κράτηση, προστίθενται νέα εδάφια, δεύτερο και τρίτο, και το άρθρο 296 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 296.
Λόγοι για την αντικατάσταση των περιοριστικών όρων με προσωρινή κράτηση.
Οι περιοριστικοί όροι που επιβλήθηκαν στον κατηγορούμενο είναι δυνατό να αντικατασταθούν με προσωρινή κράτηση: α) αν, μολονότι προσκλήθηκε νόμιμα, δεν εμφανίζεται στον ανακριτή ή στο δικαστήριο για να δικαστεί, χωρίς να συντρέχουν εύλογα κωλύματα που να κάνουν αδύνατη την εμφάνισή του· β) αν έχει κάνει προπαρασκευαστικές πράξεις φυγής· γ) αν παραβιάζει τους όρους που του επιβλήθηκαν ή δεν δηλώσει τη μεταβολή της κατοικίας του σύμφωνα με το επόμενο άρθρο.
Οι περιοριστικοί όροι που έχουν επιβληθεί στον κατηγορούμενο σε περιπτώσεις κακουργημάτων των Κεφαλαίων Έκτου, περί εγκλημάτων κατά της δημόσιας τάξης, Δεκάτου Τρίτου, περί κοινώς επικινδύνων εγκλημάτων, Δεκάτου Τετάρτου, περί εγκλημάτων κατά συγκοινωνιών, τηλεπικοινωνιών και άλλων κοινωφελών εγκαταστάσεων, Δεκάτου Ογδόου περί εγκλημάτων κατά της προσωπικής ελευθερίας, Δεκάτου Ενάτου, περί εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, των άρθρων 299, περί ανθρωποκτονίας με δόλο, 310, περί βαριάς σωματικής βλάβης, 311, περί θανατηφόρας σωματικής βλάβης, 312, περί σωματικής βλάβης αδύναμων ατόμων, 374 περί διακεκριμένης κλοπής, 380, περί ληστείας, 385, περί εκβίασης, και 386, περί απάτης, του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), του ν. 2168/1993 (Α’ 147), περί όπλων, και του ν. 4139/2013 (Α’ 74), περί ναρκωτικών, αντικαθίστανται με προσωρινή κράτηση: α) αν ασκηθεί σε βάρος του νέα ποινική δίωξη για κάποιο από τα παραπάνω κακουργήματα, β) δυνητικά, αν ασκηθεί νέα ποινική δίωξη για περίπτωση πλημμελήματος των ανωτέρω πράξεων, που φέρεται ότι τέλεσε μετά την επιβολή περιοριστικών όρων και κατά τη διάρκεια της ισχύος τους.
Σε κάθε περίπτωση διατάσσεται η προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου και για τη νέα ποινική δίωξη, σύμφωνα με το άρθρο 286.».